Uitspraak
College van Beroep voor het bedrijfsleven
Zesde enkelvoudige kamer
AWB 09/60 11 december 2009
5101 Regeling GLB-inkomenssteun 2006
Uitspraak in de zaak van:
A en B, te C, appellanten,
tegen
de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, verweerder,
gemachtigden: mr. drs. M.G. Fikken en mr. D. Özdemir, beiden werkzaam bij verweerders Dienst Regelingen.
1. Het procesverloop
Bij besluit van 28 juni 2008 heeft verweerder de bedrijfstoeslag van appellanten voor het jaar 2007 op grond van de Regeling GLB-inkomenssteun 2006 (hierna: de Regeling) vastgesteld.
Bij besluit van 26 november 2008 heeft verweerder het hiertegen gerichte bezwaar ongegrond verklaard.
Tegen dit besluit hebben appellanten bij brief van 6 januari 2009, bij het College binnengekomen op 7 januari 2009, beroep ingesteld.
Bij brief van 11 februari 2009 heeft verweerder een verweerschrift ingediend.
Op 20 november 2009 heeft het onderzoek ter zitting plaatsgehad, waarbij A in persoon is verschenen en verweerder zich heeft laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigden.
2. De beoordeling van het geschil
2.1 Bij besluit van 28 juni 2008 heeft verweerder de bedrijfstoeslag voor het bedrijf van appellanten voor 2007 vastgesteld op € 106.671,73. Bij het bestreden besluit is het bezwaar van appellanten tegen dit besluit ongegrond verklaard.
2.2 Appellanten hebben het volgende tegen het bestreden besluit aangevoerd. Zij hebben in hun aanvraag om uitbetaling van de bedrijfstoeslag een kennelijke fout in de zin van artikel 19 van Verordening (EG) nr. 796/2004 gemaakt door achter de percelen 7 en 14 met een gezamenlijke omvang van 20,08 hectaren niet aan te geven dat zij hiervoor gebruik hadden willen maken van hun toeslagrechten. Het is duidelijk dat hier sprake is van een kennelijke fout, nu er geen enkele reden is te bedenken waarom zij hun toeslagrechten voor deze percelen voor het jaar 2007 niet zouden willen laten uitbetalen, te minder nu zij voor het jaar 2006 ook al hun toeslagrechten hebben laten uitbetalen. Zij stellen dat zij deze fout hebben gemaakt als gevolg van het ingewikkelde digitale programma voor het indienen van de Gecombineerde opgave 2007, dat een groen vinkje laat zien, ook al zijn niet alle percelen waarvoor toeslagrechten kunnen worden uitbetaald aangekruist. Deze omissie was hen op papier wel opgevallen.
2.3 Volgens verweerder is er geen sprake van een kennelijke fout, omdat bij de beoordeling van de aanvraag geen tegenstrijdigheid is gebleken. Naar de mening van verweerder behoort het niet tot zijn taak om zich bij de beoordeling van de aanvraag te verdiepen in de motieven van de aanvragers om hun toeslagrechten al dan niet geheel uit te laten betalen.
2.4 Het College overweegt, mede onder verwijzing naar zijn uitspraken van 2 oktober 2009 (www.rechtspraak.nl, LJN: BJ9418, BJ9420, BJ9441 en BJ9445), het volgende.
2.4.1 Met betrekking tot de vraag wanneer een kennelijke fout als zodanig erkend moet worden, heeft de Europese Commissie een Werkdocument uitgebracht. Dit document, met het kenmerk AGR 49533/2002, wordt door verweerder gehanteerd bij de beoordeling van verzoeken om na de uiterste indieningstermijn nog wijzigingen in een aanvraag te mogen aanbrengen. In vaste jurisprudentie heeft het College deze benadering aanvaardbaar geoordeeld. In het document wordt als beginsel geformuleerd dat de beslissing of het al dan niet om een kennelijke fout gaat afhankelijk is van alle feiten en omstandigheden in elk individueel geval. Daarom moet elk geval afzonderlijk worden onderzocht. Belangrijkste invalshoek daarbij is (het gebrek aan) samenhang tussen de in de aanvraag opgenomen gegevens. Voor de Europese Commissie is, blijkens het document, voorts van groot belang dat vastgesteld wordt dat een fout onopzettelijk gemaakt is, dat de landbouwer te goeder trouw gehandeld heeft en dat ieder gevaar van bedrog wordt uitgesloten.
Het College heeft het Werkdocument in vaste jurisprudentie aldus uitgelegd en samengevat, dat van een kennelijke fout over het algemeen alleen kan worden gesproken indien verweerder bij een summier onderzoek bij ontvangst van de aanvraag had kunnen vaststellen dat de aanvraag waarschijnlijk geen goede weergave was van hetgeen de aanvrager beoogde aan te vragen.
Verweerder heeft op basis van het Werkdocument voor zichzelf als criterium geformuleerd dat slechts dan een kennelijke fout erkend kan worden, als sprake is van een tegenstrijdigheid in de aanvraag die wijst op een vergissing, terwijl het redelijkerwijs uitgesloten is dat de aanvraag conform de bedoeling van de aanvrager is ingevuld.
Verweerder stelt zich in het algemeen op het standpunt, dat het de landbouwer vrij staat zijn toeslagrechten al dan niet te laten uitbetalen. Verweerder ziet het dan ook niet als zijn taak om zich te verdiepen in de eventuele motieven van de aanvrager om van het laten uitbetalen van de rechten af te zien. Hij vindt het evenmin op zijn weg liggen om met de aanvrager mee te denken en te bezien of deze door de aanvraag anders in te vullen, wellicht meer subsidie had kunnen krijgen. Derhalve kan het feit dat een landbouwer zijn toeslagrechten blijkens zijn aanvraag niet of niet geheel wil laten uitbetalen, naar zijn mening op zichzelf niet als een kennelijke fout beschouwd worden.
2.4.2 Ingevolge artikel 12, eerste lid, onder c, van Verordening (EG) nr. 796/2004 moet in de verzamelaanvraag het aantal en het bedrag van de toeslagrechten worden vermeld. Ingevolge artikel 12, tweede lid, van Verordening (EG) nr. 796/2004 wordt op de aan de landbouwers verstrekte voorbedrukte formulieren, waarop een verzamelaanvraag gedaan moet worden, melding gemaakt van de identificatie van de toeslagrechten.
In Nederland wordt aan deze bepalingen geen gevolg gegeven. Naar het oordeel van het College mag een landbouwer van een dergelijk in gebreke blijven van verweerder, dat ertoe leidt dat uit de ingediende aanvraag niet valt af te leiden hoeveel en welke toeslagrechten ter beschikking van de aanvrager staan, geen nadelige gevolgen ondervinden. Daarom zal het College het hier te beslechten geschil beoordelen alsof er sprake is van een situatie waarin de genoemde informatie wel uit de ingediende aanvraag kan worden opgemaakt.
Derhalve wordt er bij de vraag of sprake is van een kennelijke fout vanuit gegaan, dat ook de ambtenaar die de aanvraag bij ontvangst beoordeelt, er op dat moment van op de hoogte is over hoeveel toeslagrechten de aanvrager kan beschikken.
2.4.3 Ter beantwoording ligt dan voor de vraag of de aanvraag van appellanten, die over 3,72 braaktoeslagrechten en 148,60 gewone toeslagrechten met een waarde van € 807,85 per gewoon toeslagrecht en € 417,51 per braaktoeslagrecht beschikken en die met 161,09 hectaren ruim voldoende hectaren hebben om al deze toeslagrechten te laten uitbetalen, geacht kan worden een kennelijke fout in te houden, als zij slechts voor 141,01 van deze toeslagrechten om uitbetaling vragen.
Bij beantwoording van die vraag dient onder ogen gezien te worden dat slechts die landbouwers over toeslagrechten beschikken, die in het verleden steeds Europese landbouwsteun hebben gevraagd en gekregen en vervolgens uitdrukkelijk om toewijzing van toeslagrechten verzocht hebben, alsmede landbouwers die dergelijke rechten gekocht of, in verband met bijzondere omstandigheden, op hun aanvraag verkregen hebben. Derhalve kan in beginsel worden aangenomen, dat het gaat om landbouwers die Europese landbouwsteun wensen te ontvangen. Gelet ook op de mogelijkheid dat toeslagrechten wegens het niet-gebruiken daarvan vervallen, zullen landbouwers in beginsel een zo groot mogelijk deel van hun toeslagrechten willen laten uitbetalen. Het College tekent daarbij echter aan, dat denkbaar is dat een landbouwer voornemens zou zijn om bepaalde percelen nog gedurende het aanvraagjaar aan de bestemming als landbouwgrond te onttrekken. In een dergelijk geval kunnen er, in elk geval naar het recht zoals dat in 2007 gold, redenen zijn die percelen niet in de aanvraag op te geven, omdat een perceel gedurende een periode van tien maanden voor de landbouw ter beschikking moet staan. Ook kunnen er zich misschien incidenteel nog wel andere gronden voordoen om percelen niet op te geven. Het College kan verweerder in het algemeen volgen in de gedachte dat het een landbouwer vrij staat om hem moverende redenen geen steun aan te vragen en dat het niet aan verweerder is om zich in zijn motieven te verdiepen, zodat het niet of niet maximaal aanvragen van steun in beginsel niet als een kennelijke fout aangemerkt kan worden.
2.4.4 Het College is van oordeel dat er in dit geval geen reden is een kennelijke fout aan te nemen en overweegt hiertoe het volgende. Appellanten hebben in de Gecombineerde opgave 2007 zonder voorbehoud opgegeven hun toeslagrechten te willen laten uitbetalen, maar hebben daarbij slechts voor een deel van de ter beschikking staande toeslagrechten (141,01 van de 152,32) en hectaren gebruik gemaakt. Voormelde gewaspercelen 7 en 14 met een gezamenlijke omvang van 20,08 hectaren zijn niet voor de uitbetaling van de toeslagrechten aangekruist. Hierdoor hebben appellanten € 16.221,63 van totaal € 120.046,51 (op basis van 148,60 gewone toeslagrechten, zonder modulatiekorting) aan gewone toeslagrechten niet benut. Het verschil tussen hetgeen appellanten aanvragen en hetgeen zij maximaal kunnen aanvragen is niet zo groot, dat het verweerder bij een summier onderzoek direct in het oog had moeten vallen. Voorts kon het door verweerder niet uitgesloten worden geacht dat er voor appellanten een reden bestond om deze percelen niet voor uitbetaling van toeslagrechten in aanmerking te brengen. Onder deze omstandigheden is er geen aanleiding de gegevens, opgenomen in de ingediende aanvraag in de zin van het Werkdocument als niet samenhangend aan te merken.
2.4.5 Voor zover appellanten betogen dat het digitale programma waarmee de Gecombineerde opgave 2007 moest worden ingevuld misleidend is, zodat dit tot fouten bij het invullen leidt, overweegt het College dat, wat er ook zij van de gebruiksvriendelijkheid van dit programma, niet aannemelijk is gemaakt dat het opgeven van de percelen 7 en 14 voor uitbetaling van toeslagrechten door middel van het plaatsen van een “B” of een “G” achter deze percelen op het zogenoemde “Overzicht gewaspercelen 2007” door het programma zou zijn belemmerd. Voorts overweegt het College dat verweerder ter zitting onweersproken heeft verklaard dat ter controle van de aanvraag voor verzending een uitdraai kon worden gemaakt. Op die wijze maakte het programma, anders dan appellanten betogen, een controle op papier wel mogelijk.
2.4.6 Gelet op het voorgaande dient het beroep ongegrond te worden verklaard. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.
3. De beslissing
Het College verklaart het beroep ongegrond.
Aldus gewezen door mr. C.J. Waterbolk, in tegenwoordigheid van mr. R. Kegge, als griffier, en uitgesproken in het openbaar op 11 december 2009.
w.g. C.J. Waterbolk w.g. R. Kegge