ECLI:NL:GHARL:2015:1857

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden

Datum uitspraak
12 maart 2015
Publicatiedatum
13 maart 2015
Zaaknummer
21-003507-13
Instantie
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Strafrecht
Procedures
  • Hoger beroep
Rechters
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vrijspraak in zedenzaak na twijfel over bewijs en geestelijke toestand verdachte

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 12 maart 2015 uitspraak gedaan in hoger beroep tegen een vonnis van de rechtbank Midden-Nederland. De verdachte was beschuldigd van ontuchtige handelingen met een minderjarige. Ondanks het feit dat er wettig bewijs aanwezig was, sprak het hof de verdachte vrij. De verdachte had steeds stellig ontkend wat hem was ten laste gelegd. Psychiatrische rapportages toonden aan dat de verdachte leed aan een zeldzame geestelijke stoornis, waaronder zwakbegaafdheid en een autismespectrumstoornis (PDD-NOS). Deze rapportages gaven aan dat de verdachte niet in staat was om te liegen en dat hij een achterstand had in seksuele rijping en interesse.

Het hof overwoog dat de verdachte, gezien zijn geestelijke toestand, niet in staat was om een ontkenning vol te houden die niet overeenkwam met de waarheid. De psychiater en psycholoog concludeerden dat de verdachte geen 'dubbele agenda' had en dat hij de neiging had om exact weer te geven wat hij meemaakte. Dit leidde tot twijfels bij het hof over de geloofwaardigheid van het bewijs tegen de verdachte.

Uiteindelijk oordeelde het hof dat er onvoldoende overtuigend bewijs was om de verdachte te veroordelen voor de tenlastegelegde feiten. Het hof vernietigde het eerdere vonnis en sprak de verdachte integraal vrij van alle beschuldigingen. De beslissing werd genomen in het licht van de rapportages en de consistente ontkenning van de verdachte, die ook tijdens de zitting in hoger beroep werd herhaald.

Uitspraak

Afdeling strafrecht
Parketnummer: 21-003507-13
Uitspraak d.d.: 12 maart 2015
TEGENSPRAAK

Arrest van de meervoudige kamer voor strafzaken

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Lelystad, van 15 februari 2013 in de zaak met parketnummer 07-660314-11 (vonnis in eerste aanleg in de toen nog gevoegde strafzaken met parketnummers 07-660314-11 en 07-661058-12) tegen

[Verdachte],

geboren te [geboorteplaats] op [1993],
wonende te [woonplaats], [adres].

Het hoger beroep

De verdachte en de officier van justitie hebben tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 26 februari 2015 (waarbij van deze zaak is afgesplitst de zaak met parketnummer 21-001206-15) en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.
Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal, strekkende tot:
- vrijspraak van het onder 1 primair en subsidiair en 2b tenlastegelegde;
- bewezenverklaring van het onder 1 meer subsidiair en 2a subsidiair tenlastegelegde;
- oplegging van een jeugddetentie voor de duur van 90 dagen, waarvan 39 dagen voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren, met aftrek van voorarrest.
Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.
Het hof heeft voorts kennis genomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. J.J. Lieftink, naar voren is gebracht.

Het vonnis waarvan beroep

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het tot een andere bewijsbeslissing komt dan de rechtbank. Het hof zal daarom opnieuw rechtdoen.

De tenlastelegging

Aan verdachte is - na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg - tenlastegelegd dat:
1. primair:
hij op of omstreeks 14 december 2011 in de gemeente [gemeente], door geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer1] (geboren [2000]) heeft gedwongen tot het plegen en/of dulden van een of meer ontuchtige handeling(en), bestaande uit
- ( plotseling en onverhoeds) naar beneden doen/trekken van zijn, verdachtes, broek en/of onderbroek en/of
- ( vervolgens) laten zien van zijn (ontblote) penis en/of
- het tegen die [slachtoffer1] praten over sperma en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen: aanraken, moet je heen en weer bewegen, is lekker doe het maar", althans woorden van gelijke aard en/of strekking en/of
- zijn ontblote penis vastpakken en/of vasthouden en/of (vervolgens) aan zijn ontblote penis trekken/heen en weer gaande bewegingen maken en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij, verdachte, zou doorgaan tot er sperma uitkwam en/of - tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij aan zijn, verdachtes, penis moest zitten en/of
- die [slachtoffer1] eenmaal aan zijn (ontblote) penis laten voelen en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij de penis van verdachte in zijn mond moest doen en/of in zijn anus en/of tussen diens billen en/of
- het (een stukje) naar beneden laten doen van de onderbroek van die [slachtoffer1] en/of
- tegen die [slachtoffer1] heeft gezegd: "voel eens aan je piemel, dat is hartstikke lekker", althans woorden van gelijke aard en/of strekking en bestaande dat geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging met geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) uit
- het gebruik maken van zijn fysiek en/of geestelijk overwicht dat hij als 18-jarige over de 11-jarige [slachtoffer1] had en/of
- wachten tot het vriendje en de broer van die [slachtoffer1] weg waren en/of
- ( plotseling en onverhoeds) zijn penis tonen en/of
- ( dwingend) tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij niet weg mocht tot er sperma kwam en/of - (vervolgens) die [slachtoffer1] mee nemen naar een andere hut en/of
- ( vervolgens) tegen die [slachtoffer1] zeggen dat ze verder gingen waar ze gebleven waren en/of
- ( nadat die [slachtoffer1] tegen hem, verdachte, had gezegd dat hij moest stoppen) tegen die [slachtoffer1] zeggen: "nee, ik ga niet stoppen"
1. subsidiair:
hij op of omstreeks 14 december 2011 in de gemeente [gemeente], met [slachtoffer1] (geboren [2000]), die toen de leeftijd van zestien jaren nog niet had bereikt, buiten echt, een of meer ontuchtige handeling(en) heeft gepleegd, bestaande uit
- ( plotseling en onverhoeds) naar beneden doen/trekken van zijn, verdachtes, broek en/of onderbroek en/of
- ( vervolgens) laten zien van zijn (ontblote) penis en/of
- het tegen die [slachtoffer1] praten over sperma en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen: “aanraken, moet je heen en weer bewegen, is lekker doe het maar", althans woorden van gelijke aard en/of strekking en/of
- zijn ontblote penis vastpakken en/of vasthouden en/of (vervolgens) aan zijn ontblote penis trekken/heen en weer gaande bewegingen maken en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij, verdachte, zou doorgaan tot er sperma uitkwam en/of - tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij aan zijn, verdachtes, penis moest zitten en/of
- die [slachtoffer1] eenmaal aan zijn (ontblote) penis laten voelen en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij de penis van verdachte in zijn mond moest doen en/of in zijn anus en/of tussen diens billen en/of
- het (een stukje) naar beneden laten doen van de onderbroek van die [slachtoffer1] en/of
- tegen die [slachtoffer1] heeft gezegd: "voel eens aan je piemel, dat is hartstikke lekker", althans woorden van gelijke aard en/of strekking;
1. meer subsidiair:
hij op of omstreeks 14 december 2011 in de gemeente [gemeente], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om door geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer1] te dwingen tot het plegen en/of dulden van een of meer ontuchtige handeling(en),
- ( plotseling en onverhoeds) naar beneden doen/trekken van zijn, verdachtes, broek en/of onderbroek en/of
- ( vervolgens) laten zien van zijn (ontblote) penis en/of
- het tegen die [slachtoffer1] praten over sperma en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen: “aanraken, moet je heen en weer bewegen, is lekker doe het maar", althans woorden van gelijke aard en/of strekking en/of - zijn ontblote penis vastpakken en/of vasthouden en/of (vervolgens) aan zijn ontblote penis trekken/heen en weer gaande bewegingen maken en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij, verdachte, zou doorgaan tot er sperma uitkwam en/of - tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij aan zijn, verdachtes, penis moest zitten en/of
- die [slachtoffer1] eenmaal aan zijn (ontblote) penis laten voelen en/of
- tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij de penis van verdachte in zijn mond moest doen en/of in zijn anus en/of tussen diens billen en/of
- het (een stukje) naar beneden laten doen van de onderbroek van die [slachtoffer1] en/of
- tegen die [slachtoffer1] heeft gezegd: "voel eens aan je piemel, dat is hartstikke lekker", althans woorden van gelijke aard en/of strekking en bestaande dat geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging met geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) uit
- het gebruik maken van zijn fysiek en/of geestelijk overwicht dat hij als 18-jarige over de 11-jarige [slachtoffer1] had en/of
- wachten tot het vriendje en de broer van die [slachtoffer1] weg waren en/of
- ( plotseling en onverhoeds) zijn penis tonen en/of
- ( dwingend) tegen die [slachtoffer1] zeggen dat hij niet weg mocht tot er sperma kwam en/of - (vervolgens) die [slachtoffer1] mee nemen naar een andere hut en/of
- ( vervolgens) tegen die [slachtoffer1] zeggen dat ze verder gingen waar ze gebleven waren en/of
- ( nadat die [slachtoffer1] tegen hem, verdachte, had gezegd dat hij moest stoppen) tegen die [slachtoffer1] zeggen: "nee, ik ga niet stoppen",
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
2.
hij op of omstreeks 28 februari 2012 in de gemeente [gemeente], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om een of meermalen door giften of beloften van geld (te weten tien euro,) en/of goed en/of misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht (te weten het leeftijdsverschil tussen verdachte en de hier na te noemen personen) en/of door misleiding, (één perso(o)n(en), [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3], (geboren op respectievelijk [2003] en [2001]) waarvan verdachte wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat deze de leeftijd van achttien jaren nog niet had bereikt, opzettelijk te bewegen ontuchtige handelingen te plegen en/of zodanige handelingen van verdachte te dulden
- aan die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] heeft gevraagd: “wil je je broek naar beneden trekken tot op je enkels, ook je onderbroek”, in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking en/of aan die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] heeft gevraagd of die [slachtoffer2] en/of die [slachtoffer3] zijn/hun penis wilde(n laten zien en/of
- tegen die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] heeft gezegd dat hij, verdachte hem dan ook zou laten zien, in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking,
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

en/of

hij op of omstreeks 28 februari 2012 in de gemeente [gemeente], ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om door geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of bedreiging met geweld en/of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) [slachtoffer3] en/of [slachtoffer2] te dwingen tot het plegen en/of dulden van een of meer ontuchtige handeling(en)
- aan die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] heeft gevraagd: “wil je je broek naar beneden trekken tot op je enkels, ook je onderbroek”, in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking en/of het aan die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] vragen of die [slachtoffer2] en/of die [slachtoffer3] zijn/hun penis wilde(n) laten zien en/of
- tegen die [slachtoffer2] en/of [slachtoffer3] heeft gezegd dat hij verdachte, hem dan ook zou laten zien, in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking, en bestaande dat geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging met geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) uit
- het gebruik maken van zijn fysiek en/of geestelijk overwicht dat hij als 18-jarige over de l0-jarige [slachtoffer3] en/of de 8-jarige [slachtoffer2] had en/of
- tegen die [slachtoffer3] en/of [slachtoffer2] zeggen: “of zullen we het daar ergens doen” (waarbij verdachte wees in de richting van een meer beschutte plek), in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking en/of tegen die [slachtoffer3] en/of die [slachtoffer2] zeggen dat ze het aan niemand mochten vertellen, in ieder geval woorden van gelijke aard en/of strekking, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.
Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Integrale vrijspraak

Anders dan de raadsman en met de advocaat-generaal, is het hof van oordeel dat op zich voldoende wettig bewijs voorhanden is dat verdachte de hem onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten heeft gepleegd. Tegenover de verklaringen van de slachtoffers staat echter de ontkennende verklaring van verdachte. Verdachte heeft steeds stellig en consequent ontkend zich schuldig te hebben gemaakt aan de tenlastegelegde feiten.
Het hof ziet zich voor de vraag gesteld of het op grond van het voor verdachte bezwarende bewijs de overtuiging heeft bekomen dat verdachte de hem verweten feiten heeft begaan. Voor een veroordeling is vereist dat er geen redelijke - objectiveerbare - twijfel bestaat ten aanzien van de vraag of de verdachte het tenlastegelegde heeft begaan.
Bij de beantwoording van die vraag, is het volgende in aanmerking genomen.
Psychiater Van Os en psycholoog Koornstra hebben over verdachtes persoon gerapporteerd. Vastgesteld is dat verdachte lijdt aan een ziekelijke stoornis van de geestvermogens in de vorm van zwakbegaafdheid en een autismespectrumstoornis (PDD-NOS). Verdachte wordt gekarakteriseerd als een persoon die een ontkenning niet kan volhouden als die niet conform de waarheid is. Zij achten hem zeer beperkt in staat zijn te liegen. Van Os (p. 25) en Koornstra (p. 16-17) rapporteren bovendien dat er bij verdachte sprake is van een achterstand in de seksuele rijping en van een gebrek in de seksuele interesse.
Verdachte is tevens onderzocht door prof. Hennekam, hoogleraar kindergeneeskunde en transnationale genetica bij het AMC. Hij concludeert dat personen met gedragsstoornissen zoals bij verdachte vastgesteld, geen ‘dubbele agenda’ hebben en sterk de neiging hebben om exact weer te geven wat ze zien en meemaken.
Op grond van voornoemde rapportages, in samenhang met de consequente en ook overtuigende ontkenning door verdachte van de hem verweten gedragingen, ook ter zitting in hoger beroep, twijfelt het hof aan het vermogen van verdachte om een dergelijke ontkenning ruim drie jaren en soms onder moeilijke omstandigheden vol te kunnen houden, als dat strijdig is met de waarheid.
Het hof acht dan ook niet overtuigend bewezen dat verdachte de hem verweten feiten heeft begaan. Hij zal daarvan aldus integraal worden vrijgesproken.

BESLISSING

Het hof:
Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:
Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1 primair, 1 subsidiair, 1 meer subsidiair en 2 ten laste gelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.
Aldus gewezen door
mr. M.H.M. Boekhorst Carrillo, voorzitter,
mr. J. Hielkema en mr. M.C. Fuhler, raadsheren,
in tegenwoordigheid van mr. G.M. Fondse, griffier,
en op 12 maart 2015 ter openbare terechtzitting uitgesproken.