ECLI:NL:GHARL:2024:4414

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

locatie Arnhem

afdeling civiel recht

zaaknummer gerechtshof 200.335.878/01

(zaaknummer rechtbank Midden-Nederland 556635)

beschikking van 2 juli 2024

inzake

[verzoekster],

wonende te [woonplaats1] ,
verzoekster in hoger beroep,

verder te noemen: de moeder,

advocaat: mr. A.H.A. Beijersbergen van Henegouwen,

[verweerder1],

verder te noemen: [verweerder1] ,

[verweerder2],

verder te noemen: [verweerder2] ,

beide wonende te [woonplaats1] ,

verweerders in hoger beroep,

verder gezamenlijk te noemen: de vaders,

advocaat: mr. A.C. Bouma.

1.Het geding in eerste aanleg

Het hof verwijst voor het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, van 27 oktober 2023, uitgesproken onder zaaknummer 556635. Deze beschikking wordt verder ook genoemd: de bestreden beschikking.

2.Het geding in hoger beroep

2.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift met producties, ingekomen op 20 december 2023;

- een bericht namens de moeder van 8 januari 2024 met productie;

- het verweerschrift met producties;

- een bericht namens de vaders van 31 mei 2024 met producties;

- een bericht namens de moeder van 31 mei 2024.

2.2

Op 3 juni 2024 heeft [de minderjarige] buiten aanwezigheid van partijen en de raad met een raadsheer van het hof gesproken.

2.3

De mondelinge behandeling heeft op 4 juni 2024 plaatsgevonden. Daarbij waren aanwezig:

- de moeder, bijgestaan door haar advocaat;

- de vaders, bijgestaan door hun advocaat;

- een vertegenwoordiger van de raad voor de kinderbescherming (verder: de raad).

3.De feiten

3.1

De moeder en de vaders hebben elkaar in 2011 leren kennen via de Stichting [naam1] . Zij hebben samen afgesproken dat zij gezamenlijk hun kinderwens in vervulling wilden laten gaan en samen een kind wilden verzorgen en opvoeden.

3.2

[in] 2012 is [de minderjarige] geboren. De moeder en [verweerder1] hadden samen het ouderlijk gezag over [de minderjarige] .

3.3

Bij beschikking van 10 mei 2022 van dit hof is met vernietiging van de beschikking van de rechtbank Midden-Nederland van 22 juli 2021 en met wijziging van de beschikking van diezelfde rechtbank van 30 oktober 2015 de volgende verdeling van de zorg- en opvoedingstaken vastgesteld. [de minderjarige] verblijft bij de vaders:

- in de ene week van woensdag na school tot maandag naar school en in de andere week van woensdag na school tot vrijdag naar school;

- de helft van de vakanties, waarvan in de zomervakantie gedurende drie achtereenvolgende weken en waarbij:

- de schoolvakanties óf beginnen op de laatste schooldag voor de vakantie na school, óf op de studiedag voorafgaand aan de vakantie om 8.30 uur, waarbij wordt uitgegaan van de informatie van de school, en niet van wat er op een site van de overheid staat;

- op studiedagen en overige vrije dagen wordt gewisseld om 9.00 uur;

- alle drie de ouders [de minderjarige] in de gelegenheid stellen om speciale familiegebeurtenissen bij te wonen, zoals begrafenissen en huwelijken tot de derde graad, van 8.00 uur tot de dag erna naar school;

- de helft van de feestdagen, waarbij [de minderjarige] bij de vaders verblijft;

- in de oneven jaren op eerste kerstdag, waarbij (een van) de vader(s) [de minderjarige] op tweede kerstdag naar de moeder brengt. In de even jaren is [de minderjarige] op tweede kerstdag bij de vaders;

- met Nieuwjaar, eenmaal in de twee jaren, startende op oudejaarsdag 2023 en nieuwjaarsdag 2024, met de bepaling dat [de minderjarige] in de andere jaren met Nieuwjaar bij de moeder verblijft;

- in de even jaren op eerste paasdag, waarbij (een van) de vader(s) [de minderjarige] op tweede paasdag naar de moeder brengt. In de oneven jaren is [de minderjarige] op tweede paasdag bij de vaders;

- op Vaderdag vanaf 14.00 uur;

- op de verjaardagen van de vaders vanaf 14.00 uur;

- gedurende de overige feestdagen de reguliere zorgregeling doorloopt, met uitzondering van Moederdag en de verjaardag van de moeder, op welke dagen [de minderjarige] vanaf 14.00 uur bij de moeder verblijft.

Het hof heeft aan de moeder een dwangsom van € 500,- voor iedere dag dat zij de zorgregeling niet nakomt opgelegd, tot een maximum van € 10.000,- is bereikt.

3.4

Bij beschikking van 27 februari 2024 heeft dit hof het verzoek van de moeder om schorsing te bevelen van de werking van de bestreden beschikking voor zover daarin het gezamenlijk gezag van de moeder en [verweerder1] over [de minderjarige] is beëindigd en is beslist dat het gezag over hem alleen toekomt aan [verweerder1] afgewezen.

4.De omvang van het geschil

4.1

Bij de bestreden beschikking is, voor zover hier van belang, het gezamenlijk gezag van de moeder en [verweerder1] over [de minderjarige] beëindigd, bepaald dat het gezag over [de minderjarige] vanaf de datum van de bestreden beschikking alleen aan [verweerder1] toekomt, bepaald dat [de minderjarige] voortaan zijn hoofdverblijfplaats bij [verweerder1] heeft en ten aanzien van het contact tussen [de minderjarige] en de ouders, met wijziging van de beschikking van dit hof van 10 mei 2022, de volgende regeling vastgesteld. [de minderjarige] verblijft bij de moeder:

- in de oneven weken van maandag na school tot woensdag naar school en vervolgens van vrijdag na school doorlopend in de even weken tot woensdag naar school;

- de tweede helft van de afzonderlijke vakanties;

- de schoolvakanties óf beginnen op de laatste schooldag voor de vakantie na school, óf op de studiedag voorafgaand aan de vakantie om 8.30 uur, waarbij wordt uitgegaan van de school, en niet van wat er op een site van de overheid staat;

- in de vakanties met even aantal weken wordt er halverwege de vakantie gewisseld op zaterdag om 13.00 uur en in de vakanties met een oneven aantal weken wordt er halverwege de vakanties gewisseld op woensdag om 13.00 uur;

- op studiedagen en overige vrije dagen wordt gewisseld om 9.00 uur;

- alle drie de ouders dienen [de minderjarige] in de gelegenheid te stellen om speciale familiegebeurtenissen bij te wonen, zoals begrafenissen en huwelijken tot de derde graad, van 8.00 uur tot de dag erna naar school, hiertoe ook rekenend speciale familiegebeurtenissen aan de kant van [verweerder2] ;

- de helft van de feestdagen, waarbij [de minderjarige] bij de moeder verblijft:

- in de even jaren op eerste kerstdag en in de oneven jaren op tweede kerstdag waarbij wisselingen om 9.00 uur plaatsvinden;

- met Nieuwjaar, eenmaal in de twee jaar, startende op oudejaarsdag 2024 en nieuwjaarsdag 2025, met de bepaling dat [de minderjarige] de andere jaren met Nieuwjaar bij de vaders verblijft en dat de wisselingen plaatsvinden om 13.00 uur op oudejaarsdag en 13.00 uur op nieuwjaarsdag;

- in de oneven jaren op eerste paasdag en in de even jaren op tweede paasdag waarbij wisselingen om 9.00 uur plaatsvinden;

- op Moederdag vanaf 14.00 uur;

- op de verjaardag van de moeder vanaf 14.00 uur;

- gedurende de overige feestdagen de reguliere zorgverdeling doorloopt, met uitzondering van Vaderdag en de verjaardagen van de vaders, op welke dagen [de minderjarige] vanaf 14.00 uur bij de vaders verblijft;

- alles op straffe van een dwangsom van € 500,- voor iedere dag dat de moeder de zorgregeling niet nakomt tot een maximum van € 10.000,- is bereikt.

De beslissing is uitvoerbaar bij voorraad verklaard en de verzoeken zijn voor het overige afgewezen.

4.2

De moeder is het niet eens met die beslissing en is met vier grieven in hoger beroep gekomen van de bestreden beschikking.

Grief 1 ziet op het verzoek van de moeder om [de minderjarige] voorafgaand aan de mondelinge behandeling een uitnodiging te sturen voor een kind gesprek, althans een bijzonder curator te benoemen die voorafgaand c.q. tijdens de mondelinge behandeling verslag dient uit te brengen inzake de mening en gevoelens van [de minderjarige] aangaande de verzoeken van ouders. Nu het hof [de minderjarige] voorafgaand aan de mondelinge behandeling heeft uitgenodigd voor een gesprek met een van de raadsheren en [de minderjarige] op 3 juni 2024 met een raadsheer van het hof heeft gesproken, heeft de moeder geen belang meer bij de beoordeling van grief 1.

De moeder verzoekt het hof de bestreden beschikking te vernietigen en, uitvoerbaar bij voorraad,
primairhet gezamenlijk gezag van de moeder en [verweerder1] te beëindigen en te bepalen dat de moeder voortaan alleen belast is met het ouderlijk gezag over [de minderjarige] ,
subsidiair [naar het hof begrijpt]het verzoek van [verweerder1] om hem alleen te belasten met het eenhoofdige gezag alsnog af te wijzen. Daarnaast verzoekt de moeder om als omgang/zorgregeling te bepalen:

- een weekend regeling, waarbij [de minderjarige] om de veertien dagen van vrijdagavond tot zondagavond bij zijn vader
[de moeder bedoelt in haar petitum met ‘vader’ [verweerder1] ]is;

- in vakanties van één week loopt de regeling door;

- de vakanties van twee weken worden bij helften verdeeld waarbij de vader om en om de eerste, dan wel de tweede helft krijg;

- indien vader in de kerstvakantie de tweede helft heeft, wordt vader in de gelegenheid gesteld om met [de minderjarige] kerst te vieren op 2e kerstdag 9.30 tot de dag erna 9.30. Indien moeder de tweede helft heeft wordt [de minderjarige] in de gelegenheid gesteld om met zijn moeder kerst te vieren.

- de zomervakantie duurt 6 weken. Waarbij de verdeling 3 om 3 zal zijn.

- [de minderjarige] verblijft bij de moeder bij feesten en partijtjes bij zijn vrienden uit de buurtwijk [naam2] vanaf de start van het feest tot uiterlijk 9.00 de volgende dag. Onder feesten en partijtjes wordt in ieder geval bedoeld:

- St. Maarten

- Halloween

- verjaardagen van vrienden uit de wijk [naam2]

- het Achtertuinbuurtfeest

- overige gezamenlijke activiteiten

Vader wordt uiterlijk 48 uur (dan wel zoveel eerder) van tevoren hierover geïnformeerd;

- voor verjaardagen van ouders, waar [de minderjarige] op basis van de regeling niet verblijft, dient [de minderjarige] de mogelijkheid te hebben om vanaf 18.00 uur (rekening houdende met schooltijd, en huiswerkplicht) bij die ouder langs te mogen gaan;

- bij een studiedag of andere vrije dag vindt de overdracht plaats om 8.30 uur;

- overdracht door vader vindt plaats door [de minderjarige] af te zetten bij de [adres1] of [adres2] ;

- moeder brengt terug.

4.3

De vaders voeren verweer en vragen het hof om, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, de moeder niet-ontvankelijk te verklaren in haar verzoeken, althans haar verzoeken af te wijzen.

4.4

Daarnaast hebben de vaders het hof bij bericht van 31 mei 2024 verzocht om te bepalen dat de moeder het paspoort van [de minderjarige] dient af te geven op straffe van een dwangsom van € 500,- voor iedere dag dat de moeder het paspoort niet afgeeft. De moeder voert verweer en vraagt het hof om de vaders niet-ontvankelijk te verklaren in hun verzoek, dan wel dat verzoek af te wijzen. De vaders hebben hun verzoek tot afgifte paspoort bij bericht van 21 juni 2024 ingetrokken, zodat het hof dat verzoek en het verweer daartegen niet meer behoeft beoordelen.

4.5

Het hof zal de voorliggende verzoeken hierna per onderwerp bespreken.

5.De motivering van de beslissing

Gezamenlijk gezag

(niet-)ontvankelijkheid

5.1

De vaders stellen gemotiveerd dat de moeder niet-ontvankelijk moet worden verklaard in haar verzoek ten aanzien van het gezamenlijk gezag omdat de moeder geen grief heeft gericht tegen de beslissing van de rechtbank om het gezamenlijk gezag van de moeder en [verweerder1] te beëindigen en de beslissing dat het gezag over hem vanaf de datum van de bestreden beschikking alleen aan [verweerder1] toekomt, zodat het hof gebonden is aan deze eindbeslissing.

Het hof volgt de vaders hierin niet. De moeder heeft duidelijk uiteengezet op welke punten zij het niet eens is met het oordeel van de rechtbank. Nu de vaders daarop inhoudelijk hebben gereageerd was het voor hen kennelijk voldoende duidelijk waartegen de moeder in hoger beroep komt. Dat de moeder in haar beroepschrift niet expliciet de beslissingen in het dictum van de rechtbank noemt doet daaraan niet af. Voor een niet-ontvankelijk verklaring op deze grond ziet het hof dan ook geen aanleiding.

inhoudelijke beoordeling

5.2

Ingevolge artikel 1:253n van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan de rechter op verzoek van de niet met elkaar gehuwde ouders of van een van hen het gezamenlijk gezag beëindigen als nadien de omstandigheden zijn gewijzigd of bij het nemen van de beslissing op grond waarvan het gezamenlijk gezag is ontstaan van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan. De rechter kan dan bepalen dat het gezag over een kind aan één van hen toekomt indien:

a. er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen, of b. wijziging van het gezag anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is.

5.3

Het hof is net als de rechtbank van oordeel dat het gezamenlijk gezag van de moeder en [verweerder1] beëindigd moet worden en dat het gezag over [de minderjarige] alleen aan [verweerder1] toekomt. Er is sprake gewijzigde omstandigheden, van een onaanvaardbaar risico dat [de minderjarige] klem of verloren zal raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zal komen. Het hof verwijst naar de overwegingen van de rechtbank en maakt die tot de zijne. Het hof zal de bestreden beschikking ten aanzien van de beslissingen over het ouderlijk gezag dan ook bekrachtigen en voegt daar nog het volgende aan toe.

5.4

Hoewel de belangrijke beslissing over de middelbare school waar [de minderjarige] naartoe zal gaan inmiddels is genomen, betekent dat niet dat er geen gezagsbeslissingen meer moeten worden genomen. Het hof voorziet problemen als het gezamenlijk gezag in stand blijft. De afgelopen jaren zijn diverse vormen van hulpverlening ingezet om de onderlinge communicatie tussen de moeder en de vaders te verbeteren. Voor het hof is duidelijk dat dit niet tot het gewenste resultaat heeft geleid.

Tijdens de mondelinge behandeling is gebleken dat het de moeder en [verweerder1] nog altijd niet lukt om op een constructieve manier over [de minderjarige] te overleggen. Zo heeft de moeder laten weten niet meer met [verweerder1] in gesprek te willen gaan over de invulling van de omgangsregeling en dat de moeder daarom in hoger beroep verzoekt om de omgang tussen [de minderjarige] en de vaders te beperken tot een zogenaamde weekendregeling. [verweerder1] heeft op zijn beurt laten weten dat hij de communicatie met de moeder op advies van voormalige hulpverleners tot een minimum beperkt en dat de moeder niet altijd op zijn e-mails reageert. Daarnaast is gebleken dat de moeder sinds de bestreden beschikking waarin haar ouderlijk gezag is beëindigd nog altijd haar eigen plan trekt. Zo heeft de moeder zich bemoeid met de inschrijving van [de minderjarige] op de middelbare school zonder [verweerder1] als de ouder met gezag daarover te informeren, heeft de moeder het adres dat de school van [de minderjarige] heeft, nadat haar gezag over [de minderjarige] was beëindigd - zonder overleg met, laat staan instemming van, [verweerder1] terugveranderd naar haar adres en weigert de moeder tot op heden om het paspoort van [de minderjarige] aan [verweerder1] te geven. Het hof vindt dit gedrag van de moeder en haar gebrek aan reflectie op haar eigen handelen hoogst zorgelijk.

De hoofdverblijfplaats

5.5

Nu het hof de bestreden beschikking ten aanzien van het gezag zal bekrachtigen, komt het hof niet toe aan het verzoek van de moeder om de hoofdverblijfplaats van [de minderjarige] bij haar te bepalen.

De omgangsregeling

5.6

Ingevolge artikel 1:377e BW kan de rechter op verzoek van de ouders of van een van hen of van degene die in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot het kind een beslissing inzake de omgang alsmede een door de ouders onderling getroffen omgangsregeling wijzigen op de grond dat nadien de omstandigheden zijn gewijzigd of dat bij het nemen van de beslissing van onjuiste of onvolledige gegevens is uitgegaan.

5.7

Het hof is net als de rechtbank van oordeel dat er sprake is van een duidelijke en vastomlijnde regeling die partijen tot op heden uitvoeren, zodat daarin geen grote wijziging dient te worden aangebracht. Het hof verwijst naar de overwegingen van de rechtbank en maakt die tot de zijne. Het hof zal de bestreden beschikking ten aanzien van de beslissingen over de omgangsregeling dan ook bekrachtigen en het verzoek van de moeder ten aanzien van de omgangsregeling afwijzen. Het hof voegt daar nog het volgende aan toe.

5.8

Tijdens het gesprek met [de minderjarige] is gebleken dat de huidige zorgregeling voor hem duidelijk is en dat hij geen behoefte heeft aan een ingrijpende wijziging daarvan zoals door de moeder is verzocht. Hoewel [de minderjarige] heeft laten weten het wisselmoment graag in de ochtend te willen, acht het hof dat niet in zijn belang. [de minderjarige] zal binnenkort naar de middelbare school gaan en het is niet wenselijk dat hij, als hij bijvoorbeeld het eerste uur vrij heeft, voor school eerst van de ene ouder naar de andere ouder moet gaan.

5.9

In aanvulling op het voorgaande merkt het hof het volgende op. De raad heeft tijdens de mondelinge behandeling aangegeven dat een 50/50-regeling op dit moment het meest tegemoet komt aan de belangen van [de minderjarige] , maar dat als er zoveel ruis blijft in de communicatie tussen de moeder en de vaders het de vraag is in hoeverre deze situatie houdbaar en in het belang van [de minderjarige] is. Het hof deelt deze zorg en benadrukt het belang van alle ouders in het leven van [de minderjarige] . Het is aan de ouders, en in dit geval in het bijzonder aan de moeder, om zich in te zetten om de situatie te verbeteren, zodat de 50/50-regeling ook in de toekomst haalbaar blijft.

6.De beslissing

Het hof, beschikkende in hoger beroep:

bekrachtigt de beschikking van de rechtbank Midden-Nederland, locatie Utrecht, van 27 oktober 2023;

compenseert de kosten van het geding in hoger beroep, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt;

wijst het meer of anders verzochte af.

Deze beschikking is gegeven door mrs. M.H.F. van Vugt, M.P. den Hollander en C.F.L.A. van der Vegt-Boshouwers, bijgestaan door mr. M.A. Mertens als griffier, en is op 2 juli 2024 uitgesproken in het openbaar in tegenwoordigheid van de griffier.