ECLI:NL:GHDHA:2023:2936

Uitspraak

Rolnummer: 22-003766-21

Parketnummer: 09-274687-20

Datum uitspraak: 12 januari 2023

TEGENSPRAAK

Gerechtshof Den Haag

meervoudige kamer voor strafzaken

Arrest

gewezen op het hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Den Haag van 22 december 2021 in de strafzaak tegen de verdachte:

[verdachte],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum],

thans gedetineerd in [verblijfplaats] te [verblijfplaats].

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg en het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van dit hof.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte van het onder 6 tenlastegelegde vrijgesproken en ter zake van het onder 1, 2, 3, 4 en 5 tenlastegelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zeven jaren, met aftrek van voorarrest. Omtrent het inbeslaggenomen telefoontoestel en de vorderingen van de benadeelde partijen [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] is beslist als in het vonnis waarvan beroep omschreven.

Namens de verdachte is tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Ontvankelijkheid van de verdachte in het hoger beroep

Het hoger beroep is namens de verdachte onbeperkt ingesteld en dus mede gericht tegen de in eerste aanleg gegeven beslissing tot vrijspraak van het onder 6 tenlastegelegde. Gelet op hetgeen is bepaald in artikel 404, vijfde lid, van het Wetboek van Strafvordering staat voor de verdachte tegen deze beslissing geen hoger beroep open. Het hof zal de verdachte daarom in zoverre in het ingestelde hoger beroep niet-ontvankelijk verklaren.

Tenlastelegging

Aan de verdachte is - voor zover nog aan het oordeel van het hof onderworpen - tenlastegelegd dat:

hij op of omstreeks 27 oktober 2020 te 's-Gravenhage tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [slachtoffer 1] en/of [slachtoffer 3] opzettelijk van het leven te beroven, met een vuurwapen een (aantal) kogel(s) heeft afgevuurd op of in de richting van die [slachtoffer 1] en/of [slachtoffer 3] terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

hij op of omstreeks 27 oktober 2020 te 's-Gravenhage ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [slachtoffer 2] en/of onbekend gebleven personen opzettelijk van het leven te beroven, met een vuurwapen een (aantal) kogel(s) heeft afgevuurd in de richting van die [slachtoffer 2] (zich bevindend in restaurant [restaurant]) en/of van onbekend gebleven personen (zich bevindend op en nabij het [straat 1]), terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

hij op of omstreeks 27 oktober 2020 te 's-Gravenhage opzettelijk en wederrechtelijk een raam en/of een televisie, elk geval enig goed, dat geheel of ten dele aan een ander, te weten aan [restaurant] en/of [slachtoffer 4] toebehoorde, heeft vernield, beschadigd, onbruikbaar gemaakt en/of weggemaakt;

hij op of omstreeks 13 juni 2020 te 's-Gravenhage opzettelijk aanwezig heeft gehad ongeveer 109,6 gram, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende cocaïne en/of ongeveer 6,1 gram, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende MDMA, zijnde cocaïne en/of MDMA (telkens) een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

hij op of omstreeks 13 juni 2020 te Den Haag twee, althans een of meer, wapen(s) van categorie II, onder 5 van de Wet wapens en munitie, te weten twee, althans een of meer, elektrische stroomstootwapen(s), zijnde (een) voorwerp(en) waarmee door een elektrische stroomstoot personen weerloos konden worden gemaakt of pijn kon worden toegebracht voorhanden heeft gehad.

Vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd en dat de verdachte ter zake het onder 1, 2, 3, 4 en 5 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vijf jaren, met aftrek van voorarrest.

Het vonnis waarvan beroep

Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven reeds omdat het hof tot een iets andere bewezenverklaring ter zake van het onder 4 tenlastegelegde komt.

Partiële vrijspraak feit 1

Evenals de rechtbank is het hof van oordeel dat niet kan worden vastgesteld dat de verdachte een kogel heeft afgevuurd in de richting van [slachtoffer 3]. Om die reden zal de verdachte worden vrijgesproken van dat tenlastegelegde onderdeel. De advocaat-generaal en de verdediging hebben een gelijk standpunt ingenomen.

Bewezenverklaring

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1, 2, 3, 4 en 5 tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

hij op
of omstreeks27 oktober 2020 te 's-Gravenhage
tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [slachtoffer 1]
en/of [slachtoffer 3]opzettelijk van het leven te beroven, met een vuurwapen een
(aantal)kogel
(s)heeft afgevuurd
op ofin de richting van die [slachtoffer 1]
en/of [slachtoffer 3]terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

hij op
of omstreeks27 oktober 2020 te 's-Gravenhage ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [slachtoffer 2]
en/of onbekend gebleven personenopzettelijk van het leven te beroven, met een vuurwapen een
(aantal)kogel
(s)heeft afgevuurd in de richting van die [slachtoffer 2] (zich bevindend in restaurant [restaurant])
en/of van onbekend gebleven personen (zich bevindend op en nabij het [straat 1]), terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

hij op
of omstreeks27 oktober 2020 te 's-Gravenhage opzettelijk en wederrechtelijk een raam en
/ofeen televisie,
elk geval enig goed, datdiegeheel of ten dele aan een ander, te wetenaan [restaurant]
en/of [slachtoffer 4]toebehoorde
n, heeft vernield
, beschadigd, onbruikbaar gemaakt en/of weggemaakt;

hij op of omstreeks 13 juni 2020 te 's-Gravenhage opzettelijk aanwezig heeft gehad
ongeveer109,6 gram
, in elk geval een hoeveelheidvan een materiaal bevattende coca
ïne en
/of ongeveer6,1 gram
, in elk geval een hoeveelheidvan een materiaal bevattende MDMA, zijnde cocaïne en
/ofMDMA
(telkens
)een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I
, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

hij op of omstreeks 13 juni 2020 te Den Haag twee
, althans een of meer,wapen
(s
)van categorie II, onder 5 van de Wet wapens en munitie, te weten twee
, althans een of meer,elektrische stroomstootwapen
(s
),
zijnde (een) voorwerp(en) waarmee door een elektrische stroomstoot personen weerloos konden worden gemaakt of pijn kon worden toegebrachtvoorhanden heeft gehad.

Hetgeen meer of anders is tenlastegelegd, is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Blijkens het verhandelde ter terechtzitting is de verdachte daardoor niet geschaad in de verdediging.

Bewijsvoering

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezenverklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat en die reden geven tot de bewezenverklaring.

In die gevallen waarin de wet aanvulling van het arrest vereist met de bewijsmiddelen dan wel, voor zover artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegepast, met een opgave daarvan, zal zulks plaatsvinden in een aanvulling die als bijlage aan dit arrest zal worden gehecht.

Nadere bewijsoverweging ter zake van de feiten 1 en 2

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat de verdachte van het onder 1 en 2 tenlastegelegde dient te worden vrijgesproken, nu de verdachte geen opzet, ook niet in voorwaardelijke zin, op de dood van [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] heeft gehad. In dit verband heeft de verdediging naar voren gebracht dat de verdachte bewust laag in de richting van [slachtoffer 1] heeft geschoten. Het gericht laag schieten houdt volgens de verdediging niet in een aanvaarding van de aanmerkelijke kans op de dood. Ten aanzien van [slachtoffer 2] heeft de verdediging naar voren gebracht dat uit het dossier niet kan worden afgeleid dat de verdachte op zo’n wijze heeft geschoten dat daarmee een aanmerkelijke kans bestond dat [slachtoffer 2] dodelijk gewond zou raken. Voor wat betreft de nadere onderbouwing van het standpunt verwijst het hof naar hetgeen daaromtrent in de door de raadsvrouw en in het dossier gevoegde pleitnotities is verwoord.

Overwegingen van het hof

Toetsingskader voorwaardelijk opzet

Voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg is aanwezig wanneer de verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat dat gevolg zal intreden.
De beantwoording van de vraag of een gedraging de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij betekenis toekomt aan de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht. Er is geen grond de inhoud van het begrip 'aanmerkelijke kans' afhankelijk te stellen van de aard van het gevolg. Het moet gaan om een kans die naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk is te achten, dat wil zeggen: een in de gegeven omstandigheden reële, niet onwaarschijnlijke mogelijkheid. Onder 'de naar algemene ervaringsregels aanmerkelijke kans' dient te worden verstaan de in de gegeven omstandigheden reële, niet onwaarschijnlijke mogelijkheid.
Voor de vraag of sprake is van bewuste aanvaarding van zo een kans heeft te gelden dat uit de enkele omstandigheid dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, niet zonder meer kan worden afgeleid dat hij de aanmerkelijke kans op het gevolg ook bewust heeft aanvaard, omdat ook sprake kan zijn van bewuste schuld. Van degene die weet heeft van de aanmerkelijke kans op het gevolg, maar die naar het oordeel van de rechter ervan is uitgegaan dat het gevolg niet zal intreden, kan wel worden gezegd dat hij met (grove) onachtzaamheid heeft gehandeld maar niet dat zijn opzet in voorwaardelijke vorm op dat gevolg gericht is geweest.

Of in een concreet geval moet worden aangenomen dat sprake is van bewuste schuld dan wel van voorwaardelijk opzet zal, indien de verklaringen van de verdachte en/of bijvoorbeeld eventuele getuigenverklaringen geen inzicht geven omtrent hetgeen ten tijde van de gedraging in de verdachte is omgegaan, afhangen van de feitelijke omstandigheden van het geval. Daarbij zijn de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht, van belang. Bepaalde gedragingen kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer gericht op een bepaald gevolg dat het - behoudens contra-indicaties - niet anders kan zijn dan dat de verdachte de aanmerkelijke kans op het desbetreffende gevolg bewust heeft aanvaard.

Feiten en omstandigheden

Met het oog op het beantwoorden van de vraag of de verdachte opzet, al dan niet in voorwaardelijke zin, op de dood van [slachtoffer 1] respectievelijk [slachtoffer 2] heeft gehad, stelt het hof op grond van het verhandelde ter terechtzitting, waaronder de stukken in het dossier, het volgende vast.

Op 27 oktober 2020 omstreeks 19.00 uur vond op het [straat 1] te Den Haag een schietpartij plaats. Daarbij werd [slachtoffer 1] rechts in zijn bovenbeen geraakt.

[slachtoffer 2] bevond zich tijdens de schietpartij in een afhaalrestaurant genaamd “[restaurant]” dat is gevestigd aan het [straat 1] te Den Haag. Zij hoorde een knal alsof er vuurwerk werd afgestoken. Daarna hoorde zij nog een knal. Als gevolg van de laatste knal ging het raam boven haar stuk. Zij voelde dat het glas over haar heen viel en dat er een klein stukje glas in haar linkeroog kwam. Zij zag een kogel door de televisie gaan. De politie heeft vastgesteld dat er op ongeveer drie meter hoogte een gat in de ruit zat.

Ter hoogte van perceelnummer 11 aan de [straat 2] werden drie hulzen aangetroffen. Dit is in de directe nabijheid van de plek waar de verdachte heeft geschoten. Uit indicatief vergelijkend onderzoek door het NFI blijkt dat de resultaten van dat onderzoek worden verwacht wanneer die drie hulzen met één vuurwapen zijn verschoten.

Aan het [straat 1] te Den Haag zijn meerdere supermarkten en eetgelegenheden gevestigd.

Op 3 november 2020 is de verdachte ten overstaan van de rechter-commissaris in het kader van de inbewaringstelling gehoord. De verdachte heeft verklaard dat hij, terwijl hij op de grond zat, een van de jongens met wie hij eerder in een worsteling had verkeerd, op zich af zag komen rennen. Daarop deed de verdachte zijn ogen dicht en hield hij het wapen voor zich. Bij de eerste klik hoorde hij iets. Daarna hoorde de verdachte niets meer. Toen hij zijn ogen weer opendeed, waren de jongens weg.

Op de terechtzitting in eerste aanleg van 8 december 2021 heeft de verdachte desgevraagd nader verklaard dat hij het wapen uiteindelijk vast had en het toen heeft afgevuurd. De voorzitter vraagt hem vervolgens: “Of de rechtbank het zo moet begrijpen dat ik [het hof begrijpt: de verdachte] het wapen vasthad en dat ik het wapen toen heb afgevuurd”. De verdachte heeft daarop als volgt gereageerd: “Dat klopt. Ik richtte het wapen in de richting van de jongen”.

Oordeel van het hof

Feit 1

Naar het oordeel van het hof heeft de verdachte vol opzet gehad op de dood van [slachtoffer 1]. Uit het vorenstaande volgt immers dat hij zittend op de grond en met zijn ogen dicht, het wapen heeft afgevuurd waarbij hij het wapen (naar het hof aanneemt) vlak voor het sluiten van zijn ogen had gericht op die [slachtoffer 1]. Op dat moment stond [slachtoffer 1], zo heeft hij onweersproken verklaard, op minder dan een meter van de verdachte af.

De gedragingen van de verdachte onder de geschetste omstandigheden rechtvaardigen de conclusie dat de verdachte vol opzet had op het doden van [slachtoffer 1].

Feit 2

Voorts is het hof van oordeel dat de verdachte opzet in voorwaardelijke zin op de dood van [slachtoffer 2] heeft gehad. Bij dit oordeel betrekt het hof de omstandigheid dat het incident zich heeft voltrokken in de vroege avonduren op een plein waaraan meerdere supermarkten en eetgelegenheden zijn gevestigd en waar winkelend publiek aanwezig was. De verdachte heeft zittend op straat en met zijn ogen dicht drie kogels afgevuurd. Een van die kogels is door het raam van een aan het plein gelegen eethuis gegaan. Een medewerkster van het bewuste eethuis,

[slachtoffer 2], heeft vervolgens glas van het door het schot kapot geraakte raam in haar ogen gekregen.

Door onder genoemde omstandigheden meerdere schoten met een vuurwapen te lossen wordt naar algemene ervaringsregels de aanmerkelijke kans in het leven geroepen dat een willekeurige voorbijganger als gevolg daarvan potentieel dodelijk letsel oploopt. In de onderhavige zaak is [slachtoffer 2] het slachtoffer van de gedragingen van de verdachte geworden.

Dat de verdachte die aanmerkelijke kans bewust heeft aanvaard, leidt het hof af uit de omstandigheid dat de verdachte, terwijl hij op straat zat, op een plein met winkelend publiek, met zijn ogen dicht meerdere schoten heeft gelost welke schoten niet in de lucht waren, maar in een richting waarin potentieel iemand geraakt zou kunnen worden, hetzij rechtstreeks, hetzij door afketsing. Naar het oordeel van het hof kan deze gedraging onder de geschetste omstandigheden naar de uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zozeer gericht op het doden van iemand, een al dan niet willekeurige voorbijganger, dat het niet anders kan dan dat de verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat hij [slachtoffer 2] dodelijk zou treffen. Het hof is niet gebleken van contra-indicaties die aan dit oordeel kunnen afdoen.

Het hof acht bewezen dat de verdachte opzet, op het doden van [slachtoffer 1]en voorwaardelijk opzet op het doden van [slachtoffer 2] heeft gehad, en verwerpt het standpunt van de verdediging.

Dat heeft geleid tot de hierboven weergegeven bewezenverklaring van het onder 1 en 2 tenlastegelegde.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde en strafbaarheid van de verdachte

De verdediging heeft zich subsidiair op het standpunt gesteld dat de verdachte ter zake van het onder 1 en 2 tenlastegelegde dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging, nu hem een geslaagd beroep op noodweer(exces) toekomt.

Juridisch kader

In artikel 41, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) is bepaald dat niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van zijn eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.

In het tweede lid van genoemd artikel is bepaald dat niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van de noodzakelijke verdediging indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging door de aanranding veroorzaakt.

Feiten en omstandigheden

Met het oog op het beantwoorden van de vraag of de verdachte een beroep op noodweer(exces) toekomt, stelt het hof het volgende vast. Daarbij stelt het hof voorop dat op grond van de stukken in het dossier geen eenduidig beeld naar voren komt over de volgende delen van de feiten. Met name kan het hof niet vaststellen of de verdachte zélf het wapen meegenomen heeft naar de ontmoeting met [slachtoffer 1]; evenmin kan het hof vaststellen of [slachtoffer 1] bij de verdachte vandaan liep of op de verdachte af kwam lopen. Om die reden zal het hof voor wat betreft de vaststelling van de feiten en omstandigheden die relevant zijn voor de vraag of er sprake is van noodweer(exces) uitgaan van de lezing van de verdachte daaromtrent.

Uit de verklaringen van de verdachte volgt dat hij met [slachtoffer 1]in een worsteling was geraakt, omdat laatstgenoemde hem op straat met een wapen had bedreigd. Tijdens die worsteling was de verdachte op de grond gevallen waarbij zijn linkerarm uit de kom was geraakt. Op dat moment hadden de verdachte en [slachtoffer 1] het wapen vast. Terwijl hij op de grond lag, begonnen [slachtoffer 1] en zijn broer op de verdachte in te slaan. De verdachte hield het wapen vast. [slachtoffer 1] probeerde het wapen uit de hand van de verdachte trekken. Omdat de verdachte het wapen niet losliet, werd hij aan het wapen over straat gesleept. [vriend verdachte], een vriend van de verdachte, sloeg [slachtoffer 1] van de verdachte af.

Op enig moment hoorde de verdachte [vriend verdachte] roepen: “Kijk uit”. De verdachte zag dat [slachtoffer 1] opnieuw op hem af kwam rennen. Terwijl hij op de grond zat, schoot de verdachte met zijn ogen dicht in de richting van [slachtoffer 1] die op dat moment op korte afstand van de verdachte stond.

Oordeel van het hof

Het hof acht op grond van de vastgestelde feiten en omstandigheden niet onaannemelijk geworden dat sprake kan zijn geweest van een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding van verdachte’s lijf door [slachtoffer 1], nu -volgens verdachte – [slachtoffer 1] wederom op de verdachte af kwam; daartegen mocht hij zich verdedigen.

De vraag die vervolgens dient te worden beantwoord is of de verdediging die de verdachte heeft gekozen, door in de richting van [slachtoffer 1] te schieten voldoet aan de normen van een noodzakelijke verdediging.

Door te handelen als hierboven is vastgesteld, heeft de verdachte de grenzen van noodzakelijke verdediging naar het oordeel van het hof overschreden. Immers, [slachtoffer 1] was op dat moment ongewapend. De verdachte heeft met scherp in de richting van [slachtoffer 1] geschoten. De bedreiging die [slachtoffer 1] vormde was geenszins van dien aard dat dit een dergelijk schieten rechtvaardigde. De reactie van de verdachte is derhalve buitenproportioneel geweest.

Er is geen twijfel dat er minder extreme alternatieven voorhanden waren die de verdachte zonder meer had kunnen inzetten tegen de dreigende aanval. Te denken valt aan het richten van het vuurwapen naar [slachtoffer 1]en vervolgens roepend dreigen met schieten, of het lossen van een waarschuwingsschot in de lucht gepaard gaande met schreeuwende (schiet)dreigementen.

Het is aannemelijk dat een gemiddeld persoon, zo ook [slachtoffer 1], dan vervolgens was gevlucht of in elk geval diens toenadering richting de verdachte had gestaakt. De door de verdachte gekozen verdediging voldoet derhalve evenmin aan de vereisten van subsidiariteit.

Nu het hof van oordeel is dat de verdachte de grenzen van de noodzakelijke verdediging heeft overschreden, komt hem geen beroep op noodweer toe. Verwerping van deze rechtvaardigingsgrond maakt dat het bewezenverklaarde feit 1 - en in het logische verlengde daarvan ook feit 2- strafbaar is.

Dan rijst de vraag of de verdachte een beroep op noodweerexces toekomt. Met het oog daarop dient te worden beoordeeld of het aannemelijk moet worden geacht dat de overschrijding van de grenzen van de noodzakelijke verdediging het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging die door de aanranding is veroorzaakt.

Dat bij de verdachte sprake was van een hevige gemoedsbeweging als hierboven bedoeld is, gelet op de verklaringen van de verdachte daaromtrent, niet aannemelijk geworden. Uit met name de verklaring die de verdachte op de terechtzitting in eerste aanleg van

8 december 2021 heeft afgelegd, volgt veeleer dat de verdachte welbewust heeft gehandeld. Hij heeft immers verklaard:

“Op een gegeven moment zag ik geen andere optie meer.(…) Ik wou hem gewoon van mij afschieten”.

Op de terechtzitting in hoger beroep van 29 december 2022 heeft de verdachte verklaard dat hij “adrenaline voelde” en dat hij “dacht dat hij zich moest verdedigen”.

Gelet op hetgeen de verdachte heeft verklaard, ook bezien in de context van het incident, acht het hof aannemelijk dat hij ten tijde van het schieten behoorlijk opgewonden en gestrest was. Die gemoedstoestand is echter onvoldoende om aan te mogen nemen dat bij de verdachte sprake was van een “hevige gemoedsbeweging” als bedoeld in artikel 41, tweede lid, Sr.

De verdediging heeft bij pleidooi in de kern volstaan met de enkele stelling dat bij de verdachte sprake was van een hevige gemoedsbeweging. Die stelling is, behoudens een verwijzing naar hetgeen de verdachte daarover heeft verklaard en het aanhalen van jurisprudentie, vervolgens niet nader feitelijk uitgewerkt of geconcretiseerd.

Dit alles maakt dat ook het beroep op noodweerexces wordt verworpen. Verwerping van deze schulduitsluitingsgrond maakt dat de verdachte strafbaar is daar waar het gaat om de bewezenverklaarde en - zoals reeds vastgesteld - strafbare feiten 1 en 2.

Ook overigens zijn geen andere omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de onder 1 en 2 bewezenverklaarde feiten en de strafbaarheid van de verdachte ter zake van genoemde feiten uitsluiten. Deze feiten zijn strafbaar en de verdachte is ten aanzien daarvan strafbaar.

Strafbaarheid van de bewezenverklaarde feiten

Het onder 1, 2, 3, 4 en 5 bewezenverklaarde levert op:

1 en 2:

telkens: poging tot doodslag;

3. opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielen;

4. opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2 onder C gegeven verbod, meermalen gepleegd;

5. handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een wapen van categorie II, meermalen gepleegd.

Strafbaarheid van de verdachte

Zoals reeds is overwogen is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte ter zake van de feiten 1 en 2 uitsluit. Het hof is van oordeel dat dit ook geldt ter zake van de feiten 3, 4 en 5. De verdachte is dus strafbaar.

Strafmotivering

Het hof heeft de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en op grond van de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan is gebleken uit het onderzoek ter terechtzitting.

Daarbij heeft het hof in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

Ernst van de feiten

De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan twee pogingen tot doodslag door aan het begin van een doordeweekse avond op een plein met winkelend publiek meermalen te schieten. Als gevolg van de gedragingen van de verdachte heeft [slachtoffer 1] een (door)schotwond in zijn bovenbeen opgelopen en [slachtoffer 2] een glassplinter in haar oog gekregen. Zowel de verdachte als beide slachtoffers mogen van geluk spreken dat de gedragingen van de verdachte geen fatale afloop voor hen hebben gehad.

Uit de toelichtingen op de vorderingen tot schadevergoeding volgt dat het onderhavige incident ook psychische gevolgen voor de slachtoffers heeft gehad.

Het slachtoffer [slachtoffer 2] heeft sinds het voorval te kampen met gevoelens van angst. Zij durft niet meer alleen naar buiten. Als zij in gezelschap van haar kinderen naar buiten gaat, kijkt ze telkens om zich heen. Ze lijdt aan slapeloosheid en nachtmerries. Met haar vrijwilligerswerk in het bewuste eethuis is zij gestopt. Volgens haar kinderen raakt zij sneller geïrriteerd.

Het slachtoffer [slachtoffer 1] heeft flasbacks van het schietincident, nachtmerries, in- en doorslaapproblematiek, piekergedrag en motivatiegebrek.

Hij is somber en heeft een verminderd vermogen om plezier te ervaren. Uit angst voor mensen met een donkere huidskleur, vermijdt hij hen. Hij associeert die mensen met de dader die ook een donkere huidskleur heeft.

Doordat de schietpartij zich in de vroege avonduren op een plein heeft afgespeeld waaraan meerdere supermarkten en eetgelegenheden zijn gevestigd, zijn omstanders noodgedwongen getuige hiervan geweest. Dergelijk geweld veroorzaakt gevoelens van onveiligheid en angst in de samenleving.

Een van de kogels is door een raam van een aan het plein gelegen eethuis geraakt en is vervolgens ingeslagen in een televisie die daar aan de muur hing. Dit brengt mee dat de verdachte zich ook schuldig heeft gemaakt aan vernieling.

Voorts heeft de verdachte opzettelijk cocaïne en MDMA aanwezig gehad. Vooral daar waar het de cocaïne betrof, ligt - gelet op de hoeveelheid en wijze van verpakking (circa 50 bolletjes) – een dealerindicatie voor de hand. Harddrugs is schadelijk voor de volksgezondheid.

Ook had de verdachte twee stroomstootwapens voorhanden. Tegen het onbevoegd voorhanden hebben van wapens dient streng te worden opgetreden. Zeker nu wapens niet zelden worden gebruikt bij het plegen van andere misdrijven.

Persoonlijke omstandigheden

Het hof heeft in het nadeel van de verdachte acht geslagen op een de verdachte betreffend uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 14 december 2022. Hieruit volgt dat de verdachte reeds eerder onherroepelijk is veroordeeld voor het plegen van relatief ernstige strafbare feiten.

Op de terechtzitting is bovendien gebleken dat de verdachte in de tijd dat zijn voorlopige hechtenis in het kader van de onderhavige strafzaak was geschorst, opnieuw strafbare feiten, waaronder wapenbezit, heeft gepleegd. Voor die feiten is hij inmiddels onherroepelijk veroordeeld.

Het hof heeft voorts acht geslagen op een advies d.d.

13 juli 2021 opgesteld door Reclassering Nederland.

De verdachte heeft een lage zelfcontrole en heeft beperkte cognitieve en sociale vaardigheden. Voorts zijn er problemen op het gebied van financiën, middelengebruik en houding.

Ter terechtzitting in hoger beroep van 29 december 2022 heeft de verdachte verklaard dat hij in de PI diverse opleidingen heeft gevolgd en dat hij bezig is met het afbetalen van nog openstaande boetes. Na zijn detentie wil hij graag een opleiding volgen en afronden, zodat hij een positieve bijdrage kan leveren aan de samenleving. Hij heeft gezegd aan het aanwezige slachtoffer [slachtoffer 2] excuses te willen aanbieden.

Dat de verdachte zich in de PI positief lijkt te ontwikkelen vindt bevestiging in een op 5 augustus 2022 opgesteld advies van Reclassering Nederland. Volgens de reclassering vormen de partner en familie van de verdachte een beschermende factor. Desondanks schat de reclassering de kans op recidive in als hoog.

Afweging ten aanzien van de straf

Gelet op de aard en ernst van met name de onder 1 en 2 bewezenverklaarde feiten is het hof van oordeel dat niet met een andere straf dan een vrijheidsbenemende straf van enige duur kan worden volstaan.

In de nog jeugdige leeftijd van de verdachte en de aannemelijk geworden omstandigheid dat de verdachte zich positief lijkt te ontwikkelen, ziet het hof evenwel aanleiding te komen tot het opleggen van een lagere gevangenisstraf dan de rechtbank.

Tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de veroordeelde in aanmerking komt voor deelname aan een penitentiair programma, als bedoeld in artikel 4 Penitentiaire beginselenwet, dan wel de regeling van voorwaardelijke invrijheidsstelling, als bedoeld in artikel 6:2:10 Wetboek van Strafvordering, aan de orde is.

Het hof is – alles afwegende – van oordeel dat een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf van na te melden duur een passende en geboden reactie vormt.

Beslag

De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot teruggave aan de verdachte van het inbeslaggenomen telefoontoestel.

Het hof zal – overeenkomstig de conclusie van de advocaat-generaal – de teruggave aan de verdachte van het inbeslaggenomen telefoontoestel. Het betreft het op de beslaglijst onder 2 genummerde voorwerp, te weten: 1 STK telefoontoestel (Omschrijving: 2492867, Samsung). Deze beslaglijst is aan dit arrest gehecht.

Vorderingen tot schadevergoeding

In het onderhavige strafproces hebben na te melden personen zich als benadeelde partij gevoegd en vorderingen ingediend tot vergoeding van geleden materiële en/of immateriële schade als gevolg van na te melden tenlastegelegde feiten tot na te melden bedragen:

- [ [slachtoffer 1]als gevolg van het onder 1 tenlastegelegde tot een bedrag van in totaal

€ 5.688,21, bestaande uit een bedrag van € 5.000,- aan immateriële schade en een bedrag van € 208,21 aan materiële schade (gemaakte kosten voor het opvragen van medische gegevens), alsmede een bedrag van € 480,- aan proceskosten;

- [ [slachtoffer 2] als gevolg van het onder 2 tenlastegelegde tot een bedrag van in totaal € 1.500,- aan immateriële schade.

Bovengenoemde bedragen dienen telkens te worden vermeerderd met de wettelijke rente.

In hoger beroep is de vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 1] gematigd, in die zin dat de vordering tot vergoeding van de proceskosten in hoger beroep niet wordt gehandhaafd. Dit betekent dat de vordering van de benadeelde partij in hoger beroep aan de orde is tot een bedrag van in totaal € 5.208,21.

De vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 2] is in hoger beroep aan de orde tot het in eerste aanleg volledig toegewezen bedrag van € 1.500,-.

De advocaat-generaal heeft zich ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 1] op het standpunt gesteld dat de vordering dient te worden toegewezen tot een bedrag van in totaal € 3.208,21 (€ 3.000,- aan immateriële schade en € 208,21 aan materiële schade), te vermeerderen met de wettelijke rente, met niet-ontvankelijkverklaring voor het overige.

Ten aanzien van de vordering van de benadeelde partij

[slachtoffer 2] heeft de advocaat-generaal zich op het standpunt gesteld dat die dient te worden toegewezen, te vermeerderen met de wettelijke rente.

Voorts heeft de advocaat-generaal ten aanzien van beide benadeelde partijen geconcludeerd tot oplegging van de schadevergoedingsmaatregel ex artikel 36f Sr.

De verdediging heeft zich primair op het standpunt gesteld dat beide benadeelde partijen niet-ontvankelijk dienen te worden verklaard in hun vorderingen tot schadevergoeding. Dit reeds gelet op het standpunt dat de verdachte moet worden vrijgesproken van het onder 1 en 2 tenlastegelegde danwel moet worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Subsidiair heeft de verdediging zich ten aanzien van de benadeelde partij [slachtoffer 1] op het standpunt gesteld dat daaromtrent overeenkomstig het bestreden vonnis dient te worden beslist (kort gezegd: niet-ontvankelijkverklaring omdat sprake is van eigen schuld bij de benadeelde partij waardoor behandeling van die vordering een onevenredige belasting van het strafgeding zou opleveren).

Er is geen inhoudelijk verweer gevoerd tegen de vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 2].

Oordeel van het hof

Vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 1]

Naar het oordeel van het hof heeft de benadeelde partij genoegzaam aangetoond dat tot een bedrag van € 208,21 materiële schade is geleden. Deze schade is een rechtstreeks gevolg van het onder 1 bewezenverklaarde.

Dit bedrag leent zich voor toewijzing, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 27 oktober 2020 tot aan de dag der algehele voldoening.

Het hof is voorts van oordeel dat aannemelijk is geworden dat de benadeelde partij immateriële schade heeft geleden en dat deze schade het rechtstreeks gevolg is van het onder 1 bewezenverklaarde. De vordering ter zake van geleden immateriële schade leent zich - naar maatstaven van billijkheid - voor toewijzing tot een bedrag van

€ 2.500,-, te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente over dit bedrag vanaf 27 oktober 2020 tot aan de dag der algehele voldoening.

Voor het overige levert, gelet op het daartoe gevoerde verweer, de behandeling van de vordering van de benadeelde partij naar het oordeel van het hof een onevenredige belasting van het strafgeding op. Het hof zal dan ook bepalen dat de benadeelde partij voor het overige niet-ontvankelijk is in de vordering tot vergoeding van geleden schade. Deze kan in zoverre bij de burgerlijke rechter worden aangebracht.

Vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 2]

Het hof is van oordeel dat aannemelijk is geworden dat de benadeelde partij immateriële schade heeft geleden en dat deze schade het rechtstreeks gevolg is van het onder 2 bewezenverklaarde. De vordering ter zake van geleden immateriële schade ad € 1500,- leent zich - naar maatstaven van billijkheid - voor toewijzing tot het gevorderde bedrag, te vermeerderen met de gevorderde wettelijke rente over dit bedrag vanaf 27 oktober 2020 tot aan de dag der algehele voldoening.

Kostenveroordeling

Gelet op het voorgaande dient de verdachte te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partijen tot aan deze uitspraak in verband met de vordering hebben gemaakt, welke kosten het hof vooralsnog begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partijen ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moeten maken.

Betaling aan de Staat ten behoeve van de slachtoffers

Nu vaststaat dat de verdachte tot de hiervoor genoemde bedragen aansprakelijk is voor de schade die respectievelijk door het onder 1 en 2 bewezenverklaarde is toegebracht, zal het hof aan de verdachte telkens de verplichting opleggen tot betaling aan de Staat van een bedrag, te vermeerderen met de wettelijke rente, ten behoeve van de slachtoffers op de wijze als in het dictum vermeld.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 36f, 45, 57, 63,

287 en 350 van het Wetboek van Strafrecht, de artikelen

2 en 10 van de Opiumwet en de artikelen 26 en 55 van de Wet wapens en munitie, zoals zij rechtens gelden dan wel golden.

BESLISSING

Het hof:

Verklaart de verdachte ter zake van het onder 6 tenlastegelegde niet-ontvankelijk in het hoger beroep.

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 1, 2, 3, 4 en 5 tenlastegelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1, 2, 3, 4 en 5 bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
6 (zes) jaren.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Gelast de teruggaveaan de verdachte van het op de beslaglijst onder 2 genummerde voorwerp, te weten: 1 STK Telefoontoestel (Omschrijving: 2492867, Samsung).

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [slachtoffer 1]ter zake van het onder 1 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 2.708,21 (tweeduizend zevenhonderdacht euro en eenentwintig cent) bestaande uit € 208,21 (tweehonderdacht euro en eenentwintig cent) materiële schade en € 2.500,00 (tweeduizend vijfhonderd euro) immateriële schade,vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Verklaart de benadeelde partij voor het overige niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de benadeelde partij in zoverre de vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [slachtoffer 1], ter zake van het onder 1 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van
€ 2.708,21 (tweeduizend zevenhonderdacht euro en eenentwintig cent) bestaande uit € 208,21 (tweehonderdacht euro en eenentwintig cent) materiële schade en € 2.500,00 (tweeduizend vijfhonderd euro) immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste
37 (zevenendertig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte aan een van beide betalingsverplichtingen heeft voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële en de immateriële schade op 27 oktober 2020.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [slachtoffer 2] ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 1.500,00 (duizend vijfhonderd euro) ter zake van immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [slachtoffer 2], ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van
€ 1.500,00 (duizend vijfhonderd euro)als vergoeding voor immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste
25 (vijfentwintig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte aan een van beide betalingsverplichtingen heeft voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de immateriële schade op 27 oktober 2020.

Dit arrest is gewezen door

mr. C.P.E.M. Fonteijn-Van der Meulen,

mr. F.W. van Lottum en mr. M. Koole, in bijzijn van de griffier mr. G. Schmidt-Fries.

Het is uitgesproken op de openbare terechtzitting van het hof van 12 januari 2023.

Hoger beroep tegen vonnis van de rechtbank Den Haag inzake poging tot doodslag en wapenbezit