ECLI:NL:GHDHA:2025:1081

Uitspraak

Rolnummer: 22-000321-24

Parketnummers: 09-278082-23 09-220962-22 (TUL)

Datum uitspraak: 22 mei 2025

TEGENSPRAAK

Gerechtshof Den Haag

meervoudige kamer voor strafzaken

Arrest

gewezen op het hoger beroep tegen het vonnis van de kinderrechter in de rechtbank Den Haag van 26 januari 2024 en de van dat vonnis deel uitmakende beslissing op de vordering tot tenuitvoerlegging in de strafzaak tegen de verdachte:

[verdachte],

geboren te [geboorteplaats] ([land]) op [geboortedatum] 2005,

adres: [woonadres], [woonplaats].

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg en het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van dit hof.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte ter zake van het onder `

1. en 2 tenlastegelegde veroordeeld tot een taakstraf, bestaande uit een werkstraf, voor de tijd van 50 uren, subsidiair 25 dagen jeugddetentie, met aftrek van voorarrest, waarvan 25 uren voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaren en met de bijzondere voorwaarde inhoudende dat de verdachte zich zal inzetten voor het vinden en behouden van een dagbesteding.

Namens de verdachte is tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Tenlastelegging

Aan de verdachte is ten laste gelegd dat:

1.
hij op of omstreeks 20 mei 2023 te Lisse

opzettelijk aanwezig heeft gehad ongeveer 2,6 gram, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende cocaïne, zijnde cocaïne een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

2.
hij op of omstreeks 20 mei 2023, te Lisse

(van) een voorwerp, te weten een geldbedrag (van in totaal 1449 euro)

Sub a

- de werkelijke aard, de herkomst, de vindplaats, de vervreemding en/of de verplaatsing heeft verborgen en/of heeft verhuld, dan wel

- heeft verborgen en/of heeft verhuld wie de rechthebbende(n) op dat /die voorwerp(en) was/waren, en/of

- heeft verborgen en/of heeft verhuld wie dat/die voorwerp(en) voorhanden had(den)

Sub b

- heeft verworven, voorhanden heeft gehad, heeft overgedragen, heeft omgezet, en/of

- gebruik heeft gemaakt

terwijl hij, verdachte, wist dat dat/die voorwerp(en)

- onmiddellijk of middellijk - afkomstig was/waren uit enig misdrijf.

Vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd en dat de verdachte ter zake van het onder 1 en 2 zal worden veroordeeld tot een werkstraf voor de duur van 50 uren, waarvan 25 uren voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaren. Voorts heeft de advocaat-generaal gevorderd dat de vordering tot tenuitvoerlegging zal worden toegewezen.

Het vonnis waarvan beroep

Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven omdat het hof zich daarmee niet geheel verenigt.

Bewezenverklaring

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 en 2 tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

1.
hij op
of omstreeks20 mei 2023 te Lisse

opzettelijk aanwezig heeft gehad
ongeveer2,6 gram
, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattendecocaïne, zijnde cocaïne een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I
, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

2.
hij op
of omstreeks20 mei 2023, te Lisse

(van)een voorwerp, te weten een geldbedrag (van in totaal 1449 euro)

Sub a

- de werkelijke aard, de herkomst, de vindplaats, de vervreemding en/of de verplaatsing heeft verborgen en/of heeft verhuld, dan wel

- heeft verborgen en/of heeft verhuld wie de rechthebbende(n) op dat /die voorwerp(en) was/waren, en/of

- heeft verborgen en/of heeft verhuld wie dat/die voorwerp(en) voorhanden had(den)

Sub b

- heeft verworven,voorhanden heeft gehad,
heeft overgedragen, heeft omgezet, en/of

- gebruik heeft gemaakt

terwijl hij, verdachte, wist dat dat
/dievoorwerp
(en)- onmiddellijk of middellijk - afkomstig was
/warenuit enig misdrijf.

Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd, is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Bewijsvoering

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezenverklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat en die reden geven tot de bewezenverklaring.

In die gevallen waarin de wet aanvulling van het arrest vereist met de bewijsmiddelen dan wel, voor zover artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegepast, met een opgave daarvan, zal zulks plaatsvinden in een aanvulling die als bijlage aan dit arrest zal worden gehecht.

Verweren strekkende tot bewijsuitsluiting

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de raadsvrouw van de verdachte betoogd – onder verwijzing naar artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering – dat sprake is van vormverzuimen en dat deze verzuimen moeten leiden tot bewijsuitsluiting. De raadsvrouw heeft – kort samengevat - gesteld dat de vader van de verdachte door de verbalisanten ten onrechte niet is gewezen op zijn verschoningsrecht, dat de slaapkamer van de verdachte onrechtmatig is doorzocht en dat het hierover opgemaakte proces-verbaal onvolledig dan wel onjuist is opgemaakt, een en ander zoals nader omschreven in de pleitnota. Het onrechtmatige handelen is strijdig met artikel 8 EVRM en artikel 12 van de Grondwet, aldus de raadsvrouw.

Het hof overweegt hieromtrent als volgt en gaat daarbij uit van de volgende feiten en omstandigheden.

Op 20 mei 2023 kregen verbalisanten een melding dat de verdachte en zijn vader op straat liepen met messen. Toen de verbalisanten aankwamen bij de woning van de verdachte, was de verdachte er rennend vandoor gegaan. In de woning verklaarde de vader van de verdachte dat hij en zijn zoon ruzie hadden gehad, dat zijn zoon hem had aangevallen met een mes, waarop de vader ter verdediging ook een mes ter hand had genomen. De vader verklaarde verder dat zijn zoon al jaren onhandelbaar was, veel drugs op zijn kamer bewaarde en dat hij vermoedde dat zijn zoon in drugs dealde. Eén van de verbalisanten is vervolgens met de vader meegelopen naar de slaapkamer van de verdachte. In de slaapkamer trof de verbalisant een enorme ravage aan. Overal lagen lege gripzakjes. In een open kast lag briefgeld en op het bed lagen vermoedelijk verdovende middelen en een stapel briefgeld. Verder lag er nog een zakje met munten.

De verdovende middelen en het aangetroffen geld zijn in beslag genomen voor nader onderzoek.

Verschoningsrecht

Vaststaat dat de verbalisanten de vader van de verdachte niet hebben gewezen op zijn verschoningsrecht ten opzichte van zijn zoon. Anders dan de kinderrechter en de raadsvrouw overweegt het hof allereerst dat geen rechtsregel ertoe dwingt dat de politie een getuige op het verschoningsrecht wijst. Een dergelijke verplichting – zoals de cautieplicht in artikel 29 van het wetboek van Strafvordering (Sv) - is noch in artikel 290 Sv, noch elders voorzien.

Het belang van het verschoningsrecht is voorts gelegen in het persoonlijk belang van de getuige: voorkomen dient te worden dat de getuige een keuze moet maken tussen zijn familiebelang en het vertellen van de waarheid. Het verschoningsrecht strekt er niet toe om de verdachte te beschermen.

Tot slot overweegt het hof dat uit het proces-verbaal van bevindingen blijkt dat de mededeling van de vader dat zijn zoon drugs op zijn kamer bewaarde en hij vermoedde dat hij in drugs handelde, uit het niets kwam.

Het hof is van oordeel dat er, gelet op het voorgaande, geen sprake is van een onherstelbaar vormverzuim in de zin van artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering door het niet wijzen van de vader van de verdachte op zijn verschoningsrecht.

Zoekend rondkijken of doorzoeken?

Na de mededeling van de vader van de verdachte ontstond voor verbalisanten het vermoeden van overtreding van de Opiumwet en hadden zij op basis van artikel 9 van de Opiumwet de bevoegdheid om de slaapkamer van de verdachte te betreden. Deze bevoegdheid omvat mede het zoekend rondkijken naar voor inbeslagname vatbare voorwerpen. De Hoge Raad heeft bepaald dat artikel 9 van de Opiumwet geen ruimte laat voor een doorzoeking, dat wil zeggen een stelselmatig en gericht onderzoek naar de aanwezigheid van voor inbeslagneming vatbare voorwerpen.^[1]

Het hof overweegt dat een precieze grens tussen ‘doorzoeken’ en ‘zoekend rondkijken’ niet is aan te wijzen. Dit zal aan de hand van concrete feiten en omstandigheden van geval tot geval moeten worden vastgesteld.

Het hof stelt vast dat de verbalisant bij de raadsheer-commissaris heeft verklaard dat hij na het binnentreden in de slaapkamer van verdachte zag dat er geld, verdovende middelen of lege gripzakjes overal verspreid door de hele kamer en op/in het bed lagen. De verbalisant heeft verder bij de raadsheer-commissaris verklaard dat alles wat hij in beslag genomen heeft, in het zicht lag.

Voor zover de verbalisant de lakens opzij zou hebben geschoven, dan wel tussen de lakens heeft gekeken, overweegt het hof dat de verbalisant daartoe gerechtigd was en dat dit binnen de grenzen van zoekend rondkijken valt en dus geen doorzoekingsactiviteit is.

Door aldus te handelen heeft de verbalisant de grens van zoekend rondkijken naar doorzoeken naar het oordeel van het hof niet overschreden.

Van een onrechtmatig handelen is geen sprake zodat het verweer wordt verworpen.

Nadere bewijsoverweging

De raadsvrouw heeft zich op het subsidiaire standpunt gesteld dat geen sprake was van een gerechtvaardigd vermoeden van witwassen.

Het hof kan zich vinden in hetgeen de rechtbank hieromtrent heeft overwogen en neemt dit over.

Het hof stelt voorop dat voor een bewezenverklaring van het in de delictsomschrijving van artikel 420bis, eerste lid, onder a Sr opgenomen bestanddeel "afkomstig uit enig misdrijf", niet is vereist dat uit de bewijsmiddelen moet kunnen worden afgeleid dat het desbetreffende voorwerp afkomstig is uit een nauwkeurig aangeduid misdrijf. Wel is voor een veroordeling ter zake van dit wetsartikel vereist dat vaststaat dat het voorwerp afkomstig is uit enig misdrijf.

Dat een voorwerp "afkomstig is uit enig misdrijf", kan, als op grond van de beschikbare bewijsmiddelen geen rechtstreeks verband valt te leggen met een bepaald misdrijf, niettemin bewezen worden geacht, als het op grond van de vastgestelde feiten en omstandigheden niet anders kan zijn dan dat het voorwerp uit enig misdrijf afkomstig is.

Als door het openbaar ministerie feiten en omstandigheden zijn aangedragen die een vermoeden rechtvaardigen dat het niet anders kan zijn dan dat het voorwerp uit enig misdrijf afkomstig is, mag van de verdachte worden verlangd dat hij of zij een concrete, verifieerbare en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijke verklaring geeft dat het voorwerp niet van misdrijf afkomstig is. De omstandigheid dat deze verklaring van de verdachte mag worden verlangd, houdt niet in dat het aan de verdachte is om aannemelijk te maken dat het voorwerp niet van misdrijf afkomstig is.

Als de verdachte zo'n verklaring heeft gegeven, ligt het op de weg van het openbaar ministerie nader onderzoek te doen naar die verklaring. Mede op basis van de resultaten van dat onderzoek zal moeten worden beoordeeld of ondanks de verklaring van de verdachte het witwassen bewezen kan worden op de grond dat [het niet anders kan zijn dan dat het voorwerp uit enig misdrijf afkomstig is.
Als zo'n verklaring is uitgebleven, mag de rechter die omstandigheid betrekken in zijn bewijsoverwegingen.

In de kamer van de verdachte is een contant geldbedrag van 1449 euro aangetroffen, in de vorm van een stapel briefgeld en een zakje met munten. De verdachte had, op een bescheiden bijbaan na, geen structureel inkomen uit arbeid. Op grond daarvan is sprake van een gerechtvaardigd vermoeden van witwassen. Dan mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft voor de herkomst van het voorwerp of de voorwerpen. De verdachte heeft over de herkomst van het geld echter geen verklaring gegeven. De opmerking van de raadsvrouw in de pleitnota, dat zij van verdachte heeft vernomen dat het om spaargeld ging, kan niet gelden als de verklaring van verdachte, zodat het hof daaraan voorbij gaat. Ook over de reden voor de aanwezigheid van verdovende middelen op zijn slaapkamer heeft de verdachte zich niet uitgelaten. Aldus is geen andere conclusie mogelijk dan dat het aangetroffen geldbedrag uit enig misdrijf afkomstig is.

Het verweer wordt verworpen.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het onder 1 bewezenverklaarde levert op:

opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2 onder C van de Opiumwet gegeven verbod.

Het onder 2 primair bewezenverklaarde levert op:

witwassen.

Strafbaarheid van de verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte uitsluit. De verdachte is dus strafbaar.

Strafmotivering

Het hof heeft de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en op grond van de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan is gebleken uit het onderzoek ter terechtzitting.

Daarbij heeft het hof in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het voorhanden hebben van cocaïne en het witwassen van een bedrag aan contant geld. Het bezit van harddrugs is een ernstig, zorgwekkend feit. Harddrugs leveren, eenmaal in handen van gebruikers, grote gevaren voor de gezondheid van die gebruikers op. Bovendien leiden drugs veelal, direct en indirect, tot verschillende vormen van criminaliteit. Daarnaast heeft de verdachte een geldbedrag witgewassen. Witwassen vormt een bedreiging voor de legale economie en bevordert het plegen van criminaliteit.

Het hof heeft acht geslagen op een de verdachte betreffend uittreksel Justitiële Documentatie van

29 april 2025, waaruit blijkt dat de verdachte eerder onherroepelijk is veroordeeld voor het plegen van een soortgelijk strafbaar feit.

Voorts heeft het hof acht geslagen op de volgende rapportages:

een borgingsplan van Jeugdbescherming west van 14 januari 2025;
een evaluatie plan van aanpak van Jeugdbescherming west van 29 februari 2024;
een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming van 8 januari 2024.

De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep aangegeven dat hij -na de echtscheiding van zijn ouders- bij zijn moeder woont, dat hij niet meer wordt begeleid door Jeugdbescherming west en dat hij werkzaam is via een uitzendbureau. De verdachte heeft aangegeven dat hij nog af en toe blowt, maar dat hij niet meer de wens heeft om naar Zuid-Afrika te gaan om af te kicken. Nu de ouders van de verdachte uit elkaar zijn, is het rustiger thuis en is het contact tussen de verdachte en zijn vader verbeterd.

Het hof is - alles afwegende en gelet op de ernst van de feiten - van oordeel dat een geheel onvoorwaardelijke taakstraf in de vorm van een werkstraf van na te melden duur een passende en geboden reactie vormt. Nu de verdachte inmiddels meerderjarig is en een zinvolle dagbesteding heeft, ziet het hof – met de advocaat-generaal - geen aanleiding om bijzondere voorwaarden op te leggen. Mede gelet op de recidive zal het hof een geheel onvoorwaardelijke werkstraf opleggen.

Vordering tot tenuitvoerlegging

Bij vonnis van de kinderrechter in de rechtbank Den Haag van 7 december 2022 onder parketnummer 09-220962-22 is de verdachte veroordeeld tot – voor zover in dezen van belang - een werkstraf voor de duur van 30 uren, subsidiair 15 dagen jeugddetentie, met bevel dat die werkstraf niet ten uitvoer zal worden gelegd onder de algemene voorwaarde dat de verdachte zich vóór het einde van de proeftijd van twee jaren niet schuldig maakt aan een strafbaar feit.

De advocaat-generaal heeft ter terechtzitting in hoger beroep gepersisteerd bij de in eerste aanleg ingediende vordering van het openbaar ministerie tot tenuitvoerlegging van die niet tenuitvoergelegde straf, op grond dat de verdachte de hiervoor bedoelde algemene voorwaarde niet heeft nageleefd.

In hoger beroep is komen vast te staan dat de verdachte de genoemde algemene voorwaarde niet heeft nageleefd. De verdachte heeft immers de in de onderhavige strafzaak bewezenverklaarde feiten begaan terwijl de hiervoor bedoelde proeftijd nog niet was verstreken.

De vordering van het openbaar ministerie tot tenuitvoerlegging van die niet tenuitvoergelegde straf is derhalve gegrond.

Het hof zal daarom de gevorderde tenuitvoerlegging gelasten.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 2 en 10 van de Opiumwet en de artikelen 63, 77a, 77g, 77m, 77n en 420bis van het Wetboek van Strafrecht, zoals zij rechtens gelden dan wel golden.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 1 en 2 tenlastegelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 1 en 2 bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
taakstraf, bestaande uit een
werkstrafvoor de duur van
40 (veertig) uren, indien niet naar behoren verricht te vervangen door
20 (twintig) dagen jeugddetentie.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde taakstraf in mindering zal worden gebracht, volgens de maatstaf van twee uren taakstraf per in voorarrest doorgebrachte dag, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Beveelt de tenuitvoerleggingvan de straf, voor zover voorwaardelijk opgelegd bij vonnis van de kinderrechter in de rechtbank Den Haag van 7 december 2022, parketnummer 09-220962-22, te weten van:

een
taakstrafbestaande uit een
werkstrafvoor de duur van
30 (dertig) uren, bij gebreke van het naar behoren verrichten te vervangen door
15 (vijftien) dagenjeugddetentie.

Dit arrest is gewezen door mr. E.A. Poppe-Gielesen, als voorzitter, mr. O.E.M. Leinarts en mr. H.M.D. de Jong, leden, in bijzijn van de griffier mr. R. van Eekeres.

Het is uitgesproken op de openbare terechtzitting van het hof van 22 mei 2025.

Mr. O.E.M. Leinarts is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.

ECLI:NL:GHDHA:2025:1081

Jeugdzaak over de reikwijdte van artikel 9 Opiumwet en de grens tussen doorzoeken en zoekend rondkijken

Uitspraak

Gerechtshof Den Haag

Arrest

[verdachte],

Sub b

witwassen.

BESLISSING

Voetnoten