Uitspraak
Uitspraak: 15 maart 2001
Rolnummer: 99/124
Rolnr.rb.: 97/2884
HET GERECHTSHOF TE 'S-GRAVENHAGE, eerste civiele kamer, heeft het volgende arrest gewezen in de zaak van:
1. [appellant] en
2. [appellante],
[woonplaats appellanten],
appellanten,
incidenteel geïntimeerden,
hierna ook: [ de ouders (van de minderjarige)],
procureur: mr. W. Taekema,
tegen
de naamloze vennootschap
NUTS ZIEKTEKOSTEN N.V.,
gevestigd te 's-Gravenhage,
geïntimeerde,
incidenteel appellante,
hierna: Nuts,
procureur: mr. P.C.M. de Graaf.
Het geding
Bij exploot van 15 januari 1999 zijn appellanten in hoger beroep gekomen van het vonnis d.d. 11 november 1998 door de rechtbank te 's-Gravenhage gewezen tussen Nuts als eiseres en o.a. appellanten als ge-daagden.
Bij memorie van grieven hebben appellanten één - meerde-re klachten bevattende - grief aangevoerd, die Nuts bij memorie van antwoord tevens houdende voorwaar-delijke eis in het incidenteel appel heeft bestreden. Nuts heeft harerzijds twee grie-ven ontwik-keld die [de ouders van de minderjarige] bij memorie van antwoord in het incidenteel appel hebben bestreden.
Partijen hebben de procesdossiers overgelegd voor ar-rest.
rolnummer 99/124 - 2 -
De beoordeling van het hoger beroep
in het principaal en voorwaardelijk incidenteel appel
1. Tegen de door de rechtbank in het vonnis onder 1.a, b, d, e en f vastgestelde feiten is niet opge-komen en het hof neemt die feiten als uit-gangspunt.
2. Eén van de klachten van appellanten betreft het door de rechtbank onder 1.c. vast-ge-stelde feit, voorzo-ver daarbij werd vastgesteld dat de bruiloft in de "De Hon-gerige Wolf" door beide ouders van [de minderjarige] werd bij-ge-woond. Volgens hen was alleen de vader van [de minderjarige] aan-wezig. Het hof laat vooralsnog in het midden of beide ouders aanwezig waren danwel alleen de vader alsook wat daarvan de consequenties (zouden) zijn en komt hieronder op dit punt terug.
3. Met inachtneming van de door de rechtbank vastgestel-de feiten, het onder rov. 2 overwogene alsmede de niet (vol-doende) weer-sproken inhoud van de stukken waaronder de overgelegde producties, gaat het in deze zaak om het volgende.
3.1. Op 1 septem-ber 1995 werd in het (aan de provinci-ale weg te Ommen buiten de bebouwde kom gelegen) restau-rant "De Hongerige Wolf" een bruiloft gevierd. Omstreeks 22.40 uur is de toen 13-jarige [minderjarige], die (in elk geval) met zijn vader en een jongere broer die bruiloft bijwoonde en met die broer en twee andere (jongere) kin-deren kort voordien naar bui-ten was gegaan, de weg overgestoken en op-zette-lijk plat op de weg gaan lig-gen.
3.2. [de bestuurder], die als be-stuurder van een Jaguar met Belgisch kenteken over die weg (die in iede-re rijrich-ting één rij-strook had en waarop een maxi-mum snelheid van 80 km per uur was toegestaan) ter plaatse vanuit een flauwe bocht kwam aangereden, zag de op zijn rijstrook liggende [minderjarige] aan voor een stuk karton, dat was weggewaaid van het aan de voor [de bestuurder] linkerzijde van de weg lig-gende tanksta-tion. Toen [de bestuurder] "dat stuk karton" op enkele meters was gena-derd, kwam [de minderjarige] omhoog, waarop [de bestuurder] naar links stuurde en de Jagu-ar tegen de zich aan de linker-zijde van de weg (ter hoogte van het tank-station) bevinden-de vangrail botste om vervol-gens tegen een aan de rechterzijde van de weg staande boom tot stil-stand te komen.
3.3. Ten gevolge van de aanrijding is [de minderjarige] vrijwel onmiddellijk overleden en zijn [de bestuurder] en zijn pas-sa-gier, zijn echtgeno-te, ernstig gewond ge--r-aakt.
3.4. Nuts, krachtens ziektekostenverzekeringsovereen-komst daartoe gehouden, heeft
rolnummer 99/124 - 3 -
de ziektekosten van [de echtgenote] aan haar vergoed. Nuts is in zoverre krachtens art. 284 WvKh in de rechten van [de echtgenote] gesubro-geerd.
4. Nuts vorderde hoofdelijke veroordeling van de ouders van [de minderjarige] en van het - voor de door [de bestuurder] ver-oor-zaakte schade aanspra-kelijke - Nederlands Bureau der Motor-rij-tuig-verzekeraars tot beta-ling van ¦ 159.-187-,68 met rente en kos-ten.
5. Nuts acht de ouders van [de minderjarige] pro se aansprakelijk op grond van art. 6:162 BW: zij hebben on-r-echt-matig gehandeld, omdat zij, terwijl zij ten tijde van het ongeval de ouder-lijke macht over [de minderjarige] uitoefen-den, onvol-doende toezicht op hem heb-ben gehouden. Daar-naast acht Nuts de ouders van [de minderjarige] q.q. aanspra-kelijk op grond van art. 6:169 lid 1 BW.
6. De recht-bank was weliswaar van oordeel, dat Nuts geen beroep kan doen op art. 6:169 BW, tegen welk oor-deel het (voorwaar-de-lijk) incidenteel appel zich richt, maar zij wees de vordering integraal toe, tegen de ouders omdat zij hen wegens een, onder de onderhavige omstandigheden, tekort aan zorg op grond van art. 6:162 BW aanspra-ke-lijk achtte voor het gedrag van [de minderjarige]. Tegen dit laatste oordeel komen de ouders op in het princi-paal appel.
in het voorwaardelijk incidenteel appel voorts
7.1. Art. 6:197 BW bepaalt dat rechten uit art. 6:169 BW, waar-in de kwa-litatieve aanspra-ke-lijk-heid van ouders voor kinde-ren beneden de veertien jaar is neerge-legd, niet vatbaar zijn voor subrogatie krachtens art. 284 WvKh. Dit bete-kent dat Nuts de ou-ders van [de minderjarige] niet kan aan-spreken op grond van die kwalitatieve aan-sprake-lijk-heid.
7.2. Al hetgeen Nuts in dit verband aan-voert, stuit af op deze heldere bepaling van art. 6:197 BW.
in het principaal appel voorts
8. Het verwijt van Nuts aan het adres van de ouders houdt in, dat zij [de minderjarige] zonder toezicht en zonder maatre-gelen te nemen om gevaarlijk gedrag van [de minderjarige] te voor-komen terwijl hij een verhoogd gevaar voor derden opleverde, op een zeer laat tijdstip (in het donker) op een bijzonder ge-vaarlijke locatie voor jonge kinderen (in de nabijheid van een niet-verlichte drukke voor-rangsweg, waar met hoge snelheid wordt gereden,
rolnummer 99/124 - 4 -
en waar geen faciliteiten voor kinderen aanwezig waren) in ge-zelschap van een aantal andere (evenals [de minderjarige]:) jolige kin-deren buiten hebben laten spe-len.
9. Het hof overweegt als volgt.
9.1. Nuts heeft onvoldoende gemotiveerd bestreden, dat [de minderjarige] een open, actieve en in alle opzichten normaal ontwikkelde jongen van 13 was, die het in de tweede klas van de middelbare school goed deed, op school als rustig en normaal be-kend stond, dagelijks actief deelnam aan het verkeer en over verkeersinzicht beschikte.
9.2. In de huidige tijd is het geenszins onge-bruikelijk dat een dergelijke 13-jarige jongen zich in het weekend (1 septem-ber 1995 viel op vrijdag) om 22.40 uur (in het donker) op straat begeeft, ook niet als hij op dat moment deel-neemt aan een bruiloftsviering.
9.3. Nuts heeft evenmin bestreden dat [de minderjarige] die avond herhaalde-lijk naar zijn vader toekwam om wat woorden te wisselen en dit omstreeks 22.30 uur ook nog had gedaan. Gesteld noch gebleken is, dat het gedrag van [de minderjarige] tijdens dat contact met zijn vader voor deze aanleiding was om te veronderstellen, dat [de minderjarige] - zelfs al zou hij uitgelaten zijn geweest vanwege de clowns die hij had zien optreden - niet in zijn gewone doen was en abnormaal gevaarlijk gedrag zou gaan vertonen.
9.4. Ondanks de ligging van het res-tau-rant (zie rov. 3.1 en 3.2.), ondanks het feit dat [de minderjarige] in gezel-schap van een aan-tal jonge-re, uit-gela-ten kinderen naar buiten ging, kinderen in gezelschap van leeftijdgenootjes veel-al tot gedrag komen dat zij normaal niet ten toon sprei-den en het res-tau-rant geen "spe-elfa-cilitei-ten" bood, kan - mede, omdat blij-kens de bij con-clu-sie van ant-woord over-geleg-de foto nr. 11 vol-doen-de "spe-el-ruim-te" rondom het res-tau-rant aanwe-zig was en aan een jongen van 13 een behoor-lijke bewegingsvrijheid moet worden gegund - onder de onder rov. 9.1 t/m 9.3 vermelde om-stan-digheden niet worden ge-zegd, dat het naar buiten gaan van [de minderjarige] een meer dan nor-maal gevaar in zich borg en dat de ouder(s) van [de minderjarige] het naar buiten gaan had(den) moeten verbieden of hem had(den) moeten waarschuwen voor gevaar.
9.5. In aanmerking genomen dat [de minderjarige] zich voor een kind van 13 jaar (en ook voor zijn doen) abnormaal gevaarlijk gedroeg door op de (pro-vinci-ale) weg te gaan liggen en de door ouders ten op-zichte van hun kin-deren in acht te nemen zorg danwel het van hen vereiste toe-zicht ter voorkoming van nadeel voor derden door de gedragin-gen van hun kind niet zover gaat dat zij maatre-gelen moeten nemen ter voorko-ming van gevaren die zij niet kennen of behoeven te kennen, is van onrechtmatig handelen zijdens de ouder(s) jegens [de echtgenote] en geen sprake.
rolnummer 99/124 - 5 -
10. Ook de verkeersopvatting brengt, anders dan Nuts betoogt, niet mee, dat voormeld abnor-maal gedrag van [de minderjarige] voor reke-ning van zijn ou-der(s) moet komen.
in het principaal en incidenteel appel voorts
11. Nu de principale grief slaagt en de vordering tegen de ouders, na vernietiging van het vonnis, op grond van het onder rov. 9 en 10 overwogene zal worden afgewezen, zal het hof de vraag over de aanspra-kelijkheid van de moeder (zie rov. 2) niet meer behandelen. Het inci-dente-le appel wordt verworpen. Nuts zal als de in het onge-lijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van de procedure, zowel van het principale en het incidente-le appel als van de eerste instantie.
Beslissing
Het gerechtshof:
in het principale appel:
- vernietigt het bestreden vonnis, voorzover aan het oordeel van het hof onderworpen;
en opnieuw rechtdoende
- wijst de vordering jegens [de ouders] af;
in het incidentele appel:
- verwerpt het beroep;
in het principale en incidentele appel voorts:
- veroordeelt Nuts in de kosten van de procedure, aan de zijde van [de ouders] bepaald op
¦ 1.670 aan vast recht en ¦ 5.100 aan salaris voor de procu-reur voor de eerste instantie,
¦ 3.920 (afgerond) aan verschotten en ¦ 3.100 aan salaris voor de procureur in het principaal appel en
¦ 1.550 aan salaris voor de procureur in incidenteel ap-pel;
rolnummer 99/124 - 6 -
- verklaart dit arrest ten aanzien van deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit arrest is gewezen door mrs. De Brauw, Dupain en Van Deth en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 15 maart 2001.