Uitspraak
typ. KD
rolnr. C0300441/HE
ARREST VAN HET GERECHTSHOF TE 's-HERTOGENBOSCH,
vijfde kamer, van 28 september 2004,
gewezen in de zaak van:
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid FONKEL MEUBELMARKETING BV,
2. de besloten vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid KASTÈL MEUBEL BV,
beide gevestigd te [plaatsnaam],
appellanten in het principaal appel,
geïntimeerden in het incidenteel appel,
procureur: mr. Ph.C.M. van der Ven,
t e g e n :
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid BOBO LIFESTYLE BV,
gevestigd te [plaatsnaam],
geïntimeerde, in het principaal appel,
appellante in het incidenteel appel,
procureur: mr. J.M.H. Schoenmakers,
op het bij exploot van dagvaarding van 4 april 2003 ingeleide hoger beroep van het door de rechtbank te
's-Hertogenbosch tussen appellanten, Fonkel en Kastèl, als eiseressen en geïntimeerde, Bobo Lifestyle, als gedaagde onder zaaknummer 62273/HA ZA 01-390 gewezen tussenvonnis van 23 november 2001 en eindvonnis van
12 maart 2003.
1. De eerste aanleg
Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar de vonnissen waarvan beroep, die zich bij de processtukken bevinden.
2. Het geding in hoger beroep
Van deze vonnissen zijn Fonkel en Kastèl tijdig in hoger beroep gekomen.
Bij memorie van grieven hebben Fonkel en Kastèl onder overlegging van producties vijf grieven aangevoerd en geconcludeerd zoals in het petitum van deze memorie nader staat omschreven.
Bobo Lifestyle heeft elf producties ter griffie gedeponeerd.
Bij memorie van antwoord tevens memorie van grieven in het incidenteel appel heeft Bobo Lifestyle de grieven van Fonkel en Kastèl onder overlegging van producties bestreden, in het incidenteel appel drie grieven aangevoerd en geconcludeerd tot vernietiging van het tussenvonnis en tot bekrachtiging van het eindvonnis, met veroordeling van Fonkel en Kastèl in de kosten van het geding in hoger beroep, uitvoerbaar bij voorraad.
Bij memorie van antwoord in het incidenteel appel hebben Fonkel en Kastèl de grieven van Bobo Lifestyle bestreden en geconcludeerd tot afwijzing ervan met veroordeling van Bobo Lifestyle in de kosten.
Vervolgens hebben partijen de stukken overgelegd en uitspraak verzocht.
3. De grieven
Voor de exacte inhoud van de grieven verwijst het hof naar de desbetreffende memories. De grieven leggen het geschil in volle omvang aan het hof ter beoordeling voor.
4. De beoordeling
In het principaal appel en in het incidenteel appel
4.1 Het hof gaat uit van de volgende feiten:
a) Fonkel en Kastèl werken samen in de meubelbranche. Kastèl houdt zich bezig met design, inkoop en productie van meubelen, Fonkel met de verkoop ervan. Bobo Lifestyle houdt zich eveneens bezig met het ontwerpen, produceren en verkopen van meubelen.
b) Fonkel en Kastèl hebben op 3 september 1998 bij het Benelux-Bureau voor Tekeningen of Modellen het uiterlijk van een ledikant gedeponeerd dat onder nummer 30224-02 is ingeschreven (prod. 1 inl. dagv.).
c) Bobo Lifestyle brengt een ledikant op de markt onder de naam 'Houston' (prod. 2 inl.dagv.).
d) Fonkel en Kastèl hebben Bobo Lifestyle in oktober 2000 aangeschreven met de mededeling dat met het model 'Houston' inbreuk wordt gemaakt op hun modelrecht en auteursrecht met betrekking tot het door hen gedeponeerde ledikant en Bobo Lifestyle gesommeerd de inbreuk te staken en, kort gezegd, een aantal maatregelen te treffen om inbreuken ongedaan te maken. In de correspondentie wordt het ledikant Fonkel en Kastèl aangeduid met de naam 'Graphic'.
e) In haar reactie hierop heeft Bobo Lifestyle laten weten dat haar ledikant 'Houston' op een groot aantal punten afwijkt van het ledikant 'Graphic'. Bobo Lifestyle heeft geweigerd op de eisen van Fonkel en Kastèl in te gaan.
4.2 In deze procedure vorderen Fonkel en Kastèl, kort samengevat, een verbod op inbreuk op hun modelrecht en hun auteursrecht op het ledikant met veroordeling van Bobo Lifestyle tot het doen van een aantal opgaven, tot het terugnemen van inbreukmakende ledikanten bij afnemers, tot afgifte van inbreukmakende ledikanten, een en ander met oplegging van een dwangsom, en tot schadevergoeding en winstafdracht.
4.3 Bobo Lifestyle heeft betwist dat Fonkel en Kastèl zich met vrucht op enig modelrecht dan wel auteursrecht kunnen beroepen. Verder voert zij aan dat zij met het ledikant 'Houston' geen inbreuk maakt op de gestelde rechten van Fonkel en Kastèl, omdat er sprake is van vele, niet ondergeschikte verschillen. Voorts betwist
zij de verschillende nevenvorderingen.
4.4 Bij tussenvonnis van 23 november 2001 heeft de rechtbank Bobo Lifestyle een bewijsopdracht verstrekt met betrekking tot, kort gezegd, het vóór 3 september 1998 voorkomen van het door Fonkel en Kastèl op hun ledikant gebezigde ruitmotief dan wel het typerend zijn van een dergelijk motief voor zogenaamde koloniale meubelen. In verband hiermee heeft Bobo Lifestyle geen getuigen doen horen, maar een aantal pagina's uit meubelcatalogi gedeponeerd. Deze stukken zijn ook in hoger beroep gedeponeerd.
4.5 Bij eindvonnis van 12 maart 2003 heeft de rechtbank Bobo Lifestyle in het tweede onderdeel van de bewijsopdracht geslaagd geoordeeld en op grond daarvan het beroep op de Auteurswet 1912 afgewezen. In het eerste onderdeel van de bewijsopdracht heeft de rechtbank Bobo Lifestyle niet geslaagd geoordeeld, maar het beroep op het aan Fonkel en Kastèl toekomende modelrecht afgewezen op de grond dat Bobo Lifestyle daar met haar ledikant 'Houston' geen inbreuk op maakt. Vervolgens heeft de rechtbank de vorderingen van Fonkel en Kastèl afgewezen.
Bevoegdheid rechtbank en hof
4.6 Het hof stelt op de voet van artikel 29 van de Eenvormige Beneluxwet inzake Tekeningen of Modellen (BTMW) ambtshalve vast dat de rechtbank te 's-Hertogenbosch bevoegd was van de vorderingen van Fonkel en Kastèl kennis te nemen nu Bobo Lifestyle, gedaagde in eerste aanleg, is gevestigd te Oss. De rechtbank te 's-Hertogenbosch is gelegen binnen het ressort van dit hof, zodat het hof in hoger beroep bevoegd is van de vorderingen kennis te nemen.
Geldigheid modelrecht Fonkel en Kastèl
4.7 Fonkel en Kastèl baseren hun vorderingen (onder meer) op hun exclusief modelrecht. Bobo Lifestyle betwist dat zij zich op een geldig modelrecht kunnen beroepen. In het hierna volgende zal het hof er veronderstellenderwijs van uitgaan dat Fonkel en Kastèl zich op een geldig modelrecht kunnen beroepen.
De inbreuk op het modelrecht
4.8 De vraag is aan de orde of het ledikant 'Houston' van Bobo Lifestyle inbreuk maakt op het modelrecht van Fonkel en Kastèl. Daarvoor is niet voldoende dat het ene ledikant op het andere lijkt. Op grond van artikel 14 lid 1 BTMW is voor toewijzing van een inbreukverbod vereist dat het ledikant 'Houston' hetzelfde uiterlijk vertoont als het gedeponeerde model van Fonkel en Kastèl dan wel dat bij de geïnformeerde gebruiker geen andere algemene indruk wordt gewekt, rekening houdend met de mate van vrijheid van de ontwerper bij de ontwikkeling van het model.
4.9 Door Fonkel en Kastèl zijn de punten van overeenstemming tussen het gedeponeerde model en het ledikant 'Houston' benadrukt, terwijl Bobo Lifestyle van haar kant een opsomming heeft gegeven van aspecten die juist verschillen.
4.10 Fonkel en Kastèl hebben er bij het pleidooi in eerste aanleg (pleitnota punt 4.2) op gewezen dat
- het hoofdboord en het voetboord aan de bovenzijde voorzien zijn van twee maal vier ruitvormen, gescheiden door dunne en ingesloten door drie bredere latten;
- het hoofdboord en het voetboord in twee gelijke rechthoekige vlakken zijn verdeeld die zijn voorzien van identiek gebosste stootboorden;
- de profilering van de kroonrand en de proportionering daarvan gelijk is;
- de maatvoering gelijk is;
- de karakteristieken identiek zijn.
4.11 Bobo Lifestyle wijzen op de volgende verschillen (cva punt 8):
- een bovenlijst met een totaal andere profilering;
- een kartelrand over de bovenlijst (i.p.v. vlak);
- een vierkante poot (i.p.v. zes- of achtkantig);
- een vlakke onderpoot (i.p.v. gedraaid);
- een tussenregel bestaande uit twee stukken (i.p.v. uit één stuk);
- een veel bredere dwarsregel tussen de onder- en bovenpanelen;
- een vlakke onderregel (i.p.v. uitgefreesd);
- minder hoge zijschotten;
- totaal andere maatvoering;
- een andere bossing (schuin afgewerkte kant) van de onderpanelen;
- een andere bossing van de bovenpanelen;
- de hoogte van de grond gemeten naar de onderlijst is afwijkend;
- in het hoofd- en voetboord zitten vierkantjes (i.p.v. ruitjes).
4.12 Fonkel en Kastèl achten de door Bobo Lifestyle naar voren gebrachte verschillen van ondergeschikte betekenis die aan de overeenstemming niet afdoen. Het hof merkt hierbij op dat beide partijen in hun opsommingen van overeenkomsten respectievelijk verschillen kennelijk niet alleen het ledikant voor ogen hebben zoals dit door Fonkel en Kastèl is gedeponeerd, maar mede het ledikant 'Graphic' zoals dit door Fonkel en Kastèl op de markt is gebracht. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat beide partijen gewag maken van de overeenstemmende dan wel juist afwijkende maatvoering, terwijl het gedeponeerde model daaromtrent niets bevat. De vergelijking waar het hier om gaat betreft steeds het gedeponeerde model en niet het op de markt gebrachte model 'Graphic'.
4.13 In dit verband wijst het hof erop dat de overgelegde afbeelding van het gedeponeerde model weinig gedetailleerd is en tamelijk grof is uitgewerkt. Dat betekent in ieder geval dat detailleringen waar Fonkel en Kastèl met betrekking tot hun model over spreken in het gedeponeerde model niet zijn terug te vinden, in ieder geval daar niet aan af te lezen zijn.
4.14 Uitgaande van dit model is het hof van oordeel dat de algemene indruk die daarvan uitgaat een andere is dan die uitgaat van het model 'Houston'. Het verschil zit met name hierin dat het gedeponeerde model een tamelijk sierlijke en fijnzinnige indruk maakt, terwijl het ledikant 'Houston' eerder als stoer of zelfs plomp zal worden aangemerkt. Bij het gedeponeerde model springen de gedraaide poten en de doorlopende ruitversieringen in het oog; de overige details, voor zover te onderscheiden, sluiten hierbij aan. Bij het ledikant 'Houston' is veeleer gebruik gemaakt van een aantal platte vlakken, die aan hoofd- en voetboord tot op zekere hoogte worden doorbroken door het gebruik maken van twee maal vier gekantelde vierkanten.
4.15 Op grond hiervan is het hof van oordeel dat niet is voldaan aan het vereiste voor het inroepen van het modelrecht, zodat er geen sprake is van een inbreuk op het veronderstellenderwijs aangenomen modelrecht van Fonkel en Kastèl.
Auteursrechtelijke bescherming
4.16 Partijen verschillen van mening of aan het ledikant van Fonkel en Kastèl, dat wil zeggen het ledikant zoals het in het modeldepot is opgenomen want daarop beroepen zij zich, auteursrechtelijke bescherming toekomt. In het hierna volgende zal het hof er veronderstellenderwijs van uitgaan dat dit het geval is.
4.17 Zoals hiervoor overwogen, is het hof van oordeel dat het ledikant 'Houston' een andere algemene indruk wekt dan het gedeponeerde ledikant. Het hof verbindt hieraan de conclusie dat er evenmin sprake is van inbreuk op het veronderstellenderwijs aangenomen auteursrecht van Fonkel en Kastèl omdat de totaalindrukken van het ledikant 'Houston' en van het gedeponeerde ledikant verschillend zijn.
Conclusie
4.18 Hetgeen hiervoor is overwogen brengt het hof tot dezelfde slotsom, zij het op andere gronden, als de rechtbank, namelijk dat de vorderingen van Fonkel en Kastèl afgewezen dienen te worden. Dit betekent dat de grieven in het principaal appel verworpen dienen te worden. De grieven in het incidenteel appel kunnen niet tot een ander resultaat leiden, zodat deze geen behandeling behoeven. Het bewijsaanbod van Fonkel en Kastèl dient gepasseerd te worden aangezien het geen feiten of omstandigheden betreft die, indien bewezen, tot een ander oordeel leiden. Voor zover het betrekking heeft op het al dan niet sprake zijn van inbreuk op modelrecht of auteursrecht, betreft het een onderwerp dat een rechts-
oordeel inhoudt en niet de vaststelling van bepaalde feiten of omstandigheden.
4.19 De bestreden vonnissen zullen, onder aanvulling van gronden, worden bekrachtigd met veroordeling van Fonkel en Kastèl in de kosten van het principaal appel. Een kostenveroordeling in het incidenteel appel kan achterwege blijven.
5. De beslissing
Het hof:
bekrachtigt de vonnissen waarvan beroep;
veroordeelt Fonkel en Kastèl in de kosten van het principaal appel, tot op deze uitspraak aan de zijde van Bobo Lifestyle begroot op € 245,= aan verschotten en op € 771,= aan salaris procureur;
verklaart dit arrest uitvoerbaar bij voorraad.
Dit arrest is gewezen door mrs. Kranenburg, Meulenbroek en Venhuizen en uitgesproken ter openbare terechtzitting van dit hof van 28 september 2004.