4.1. Het gaat in dit hoger beroep om het volgende.
a. "Appellant" had in de jaren 1984 tot 1995 een onderneming te "woonplaats", te weten een varkenshouderij met akkerbouw. De onderneming was verliesgevend (zie prod. 23 cvr) en blijkens een verklaring van de echtgenote van "appellant" (prod. 22 cvr) was "appellant" vanaf begin oktober 1994 met de bank in gesprek over de mogelijkheid om de onderneming te laten overnemen door “zoon”.
b. "Appellant" was vanaf [datum 1] tegen het risico van arbeidsongeschiktheid verzekerd bij NationaleNederlanden Schadeverzekering Mij N.V. (verder de verzekeraar) op basis van een verzekering met polisnr. [nummer] (zie polisblad 1 (prod. 2 inl. dagv.) en vervolgblad (prod. 14 mvg) en verzekeringsvoorwaarden nr. 440-92 (prod. 21 cvr).
In art. 23 van de verzekeringsvoorwaarden (Verplichtingen bij risicowijziging) is onder meer het volgende bepaald:
"De verzekeringnemer respectievelijk de verzekerde is verplicht op straffe van verlies van het recht op uitkering de maatschappij terstond schriftelijk kennis te geven, wanneer:
(.....)
c. de verzekerde, anders dan tengevolge van arbeidsongeschiktheid geheel of gedeeltelijk heeft opgehouden een beroep uit te oefenen;
(....)
In al deze gevallen heeft de maatschappij het recht andere voorwaarden te stellen (waaronder wijziging van de premie of verlaging van het verzekerde bedrag) dan wel de verzekering te beëindigen. (....) De verzekering zal alsdan worden beëindigd per de datum waarop de maatschappij de mededeling van de gewijzigde omstandigheden heeft ontvangen."
c. Op 25 oktober 1994 kreeg "appellant" te horen "dat het moeilijk zou worden voor [zoon appellant] en dat de kosten minder moesten worden zodat er weer winst zou ontstaan." (prod. 22 cvr).
Op [datum 2] kreeg "appellant" een ernstige inzinking. Zijn echtgenote heeft hem toen ziek gemeld bij de verzekeraar. De verzekeraar heeft hem een arbeidsongeschiktheidsuitkering verstrekt.
Op 28 oktober 1994 kreeg "appellant" te horen "dat het geen nut meer had en dat het beter was het bedrijf te verkopen". "Appellant" kreeg van de bank tot 1 mei 1995 de tijd de kans het bedrijf zelf te verkopen. Indien het dan niet was gelukt, zou de bank het doen.
d. Op [datum 7] heeft "appellant" zijn bedrijf verkocht. De assurantie-adviseur van "appellant" heeft dit aan de verzekeraar medegedeeld.
e. Op 23 augustus 1995 heeft [psychiater] (psychiater) op verzoek van de (medisch adviseur van de) verzekeraar "appellant" onderzocht. Daarvan is een rapport d.d. [datum 3] opgemaakt (prod. 3 inl. dagv.) en dit rapport is op [datum 3] naar de (medische adviseur van de) verzekeraar gestuurd.
De eindconclusies van dat rapport houden in:
"Bij het huidig psychiatrisch onderzoek worden geen objectief aantoonbare medische afwijkingen vastgesteld."
"Er kan thans geen psychiatrische diagnose worden gesteld. Als omschrijvende diagnose: wisselende gevoelens van verdriet; normaal toestandsbeeld in psychiatrische zin bij gemiddeld belastbare persoonlijkheid."
"Uit hoofde van de psychiatrie kunnen thans geen beperkingen t.a.v. onderzochte worden gesteld bij het verrichten van arbeid."
"De medische prognose is gunstig."
"De bij onderzochte in eind 1994/begin 1995 aanwezige depressie was een reactie op neurotische verwerking van het verlies van zijn bedrijf."
f. In de periode [datum 4] tot [datum 5] is "appellant" opgenomen geweest in de PAAZ-afdeling van het ziekenhuis te [plaats] (zie prod. 11B inl. dagv.).
g. Met ingang van [datum 6] was "appellant" 80-100% arbeidsongeschikt in de zin van de AAW. Hij ontvangt sindsdien een volledige AAW/WAZ-uitkering.
h. Bij brief van 18 oktober 1995 (prod. 8 inl. dagv.) heeft de verzekeraar aan "appellant" het volgende medegedeeld:
"Van uw assurantie-adviseur vernamen wij dat u uw bedrijf per [datum 7] hebt verkocht. Als gevolg hiervan bestaat er geen verzekerbaar belang meer en heeft de arbeidsongeschiktheidsverzekering geen bestaansrecht meer. Wij zullen dan ook overgaan tot royement van de polis per [datum 7]. Een royementsaanhangsel en eventuele premierestitutie kunt u per separate post tegemoet zien.