Uitspraak
GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH
Team Handelsrecht
Uitspraak : 30 september 2021
Zaaknummer : 200.298.228/01
Zaaknummer eerste aanleg : [insolventienummer]
in de zaak in hoger beroep van:
[appellant] ,
wonende te [woonplaats] ,
appellant,
hierna te noemen: [appellant] ,
advocaat: mr. J.M. van der Linden te Leiden.
1.Het geding in eerste aanleg
Het hof verwijst naar het vonnis van de Rechtbank Limburg, zittingsplaats Maastricht, van
3 augustus 2021.
2.Het geding in hoger beroep
2.1.
Bij beroepschrift met één productie, ingekomen ter griffie op 7 augustus 2021, heeft [appellant] verzocht voormeld vonnis te vernietigen en alsnog te beslissen de
wettelijke schuldsaneringsregeling van [appellant] te beëindigen met verlening van de
schone lei, dan wel de schuldsaneringsregeling te verlengen voor een door het hof te bepalen duur, althans een zodanige beslissing te nemen als het hof in goede justitie zal vermenen te behoren.
2.2.
De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 22 september 2021. Bij die gelegenheid zijn gehoord:
- [appellant] , bijgestaan door mr. Van der Linden en
- mevrouw [de bewindvoerder] , hierna te noemen: de bewindvoerder.
2.3.
Het hof heeft voorts kennisgenomen van de inhoud van:
- het proces-verbaal van de eindzitting van 22 juli 2021;
- de brief met bijlagen van de bewindvoerder 27 augustus 2021 en
- het indieningsformulier met bijlagen van mr. Van der Linden van 20 september 2021.
3.De beoordeling
3.1.
Bij vonnis van 24 juli 2018 is ten aanzien van [appellant] de toepassing van de schuldsaneringsregeling uitgesproken.
3.2.
Bij vonnis waarvan beroep heeft de rechtbank op de voet van artikel 354 lid 1 Faillissementswet (Fw) bij wijze van eindoordeel in verband met het verstrijken van de looptijd van de schuldsaneringsregeling, geoordeeld dat [appellant] toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming van één of meer uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen. De rechtbank heeft daarbij geen toepassing gegeven aan artikel 354 lid 2 Fw, zodat op grond van artikel 358 lid 2 Fw aan [appellant] geen “schone lei” is verleend. De rechtbank heeft verstaan dat de toepassing van de schuldsaneringsregeling eindigt op het moment dat de slotuitdelingslijst verbindend is geworden.
3.3.
De rechtbank heeft dit als volgt gemotiveerd.
“2.3. Uit de verslagen blijkt dat de saniet gedurende de hele schuldsaneringsregeling de
informatieplicht onvoldoende is nagekomen. De verhoren van 23 april 2019 en 1 oktober
2020 hebben hierin geen verbetering gebracht. Na december 2020 wordt er volgens de
bewindvoerder helemaal geen relevante informatie meer verstrekt. Volgens de saniet zou dit
januari/februari 2021 moeten zijn. Een reden voor het helemaal niet meer informeren heeft de saniet niet.
2.4.
Daarnaast is er een verwijtbare boedelachterstand. Ter zitting is gesproken over een
boedelachterstand van € 18.094,05, maar bij de opmaak van het vonnis is geconstateerd dat
hierbij niet de schenkingen waarmee de internaatskosten van de zoon van saniet zijn betaald.
zijn meegenomen. In totaal komt de boedelachterstand hiermee op € 23.147,23. Het grootste
deel van de boedelachterstand is ontstaan doordat de saniet structureel onvoldoende aan de
boedel heeft afgedragen.
2.5.
De rechtbank is op grond van het voorgaande van oordeel dat de saniet toerekenbaar tekort is geschoten in het voldoen aan de verplichtingen voortvloeiende uit de schuldsaneringsregeling en wel zodanig dat die tekortkomingen niet buiten beschouwing
kunnen blijven. De toepassing van de schuldsaneringsregeling zal dan ook zonder de
zogenaamde schone lei worden beëindigd.”
3.4.1.
[appellant] kan zich met deze beslissing niet verenigen en hij is hiervan in hoger beroep gekomen. [appellant] heeft in het beroepschrift - zakelijk weergegeven - de volgende grieven aangevoerd.
I. Ten onrechte heeft de rechtbank volgens [appellant] overwogen dat hij gedurende de hele schuldsaneringsregeling de informatieplicht onvoldoende is nagekomen. Volgens [appellant] is hij zijn informatieplicht wel voldoende nagekomen. Hij is immers niet door de rechter-commissaris of de bewindvoerder voorgedragen voor een tussentijdse beëindiging van de schuldsaneringsregeling. Daarnaast geeft de rechtbank niet aan welke relevantie informatie [appellant] niet zou hebben verstrekt.
II. Ten onrechte heeft de rechtbank volgens [appellant] overwogen dat de boedelachterstand € 18.094,05 is. De rechtbank onderbouwt volgens [appellant] niet hoe deze boedelachterstand is ontstaan, maar de rechtbank overweegt alleen maar dat het grootste deel van de boedelachterstand is ontstaan doordat [appellant] structureel onvoldoende heeft afgedragen. Als [appellant] structureel onvoldoende heeft afgedragen, dan begrijpt hij niet dat zowel de rechter-commissaris als de bewindvoerder hem niet hebben voorgedragen voor een tussentijdse beëindiging, maar dat zij het op een eindzitting hebben laten aankomen en niet tussentijds hebben ingegrepen voor zover de gestelde boedelachterstand juist mocht zijn. Het moge evident zijn dat een gestelde boedelachterstand van € 18.094,05 niet even zo glad gestreken kan worden.
[appellant] betwist dat hij een boedelachterstand heeft laten ontstaan van € 18.094,05. Voor zover het hof van oordeel is dat de hoogte van deze boedelachterstand wel juist is, dan stelt [appellant] zich op het standpunt dat deze boedelachterstand hem niet valt toe te rekenen, anders had de rechter-commissaris en de bewindvoerder wel eerder ingegrepen en hadden zij hem voorgedragen voor een tussentijdse beëindiging conform artikel 350 Fw.
Uit de stukken van de bewindvoerder komt naar voren dat de gestelde boedelachterstand is ontstaan, omdat [appellant] Duits kindergeld heeft ontvangen en volgens de bewindvoerder een (groot) gedeelte van dit kindergeld aan de boedelrekening afgedragen moest worden. [appellant] betwist dat hij een (groot) gedeelte van het Duitse kindergeld moest overmaken op de boedelrekening.
Daarnaast stelt [appellant] dat het juridisch niet juist is dat de rechtbank bij de opmaak van het vonnis de boedelachterstand op een nog veel hoger bedrag vaststelt dan het genoemde bedrag van € 18.094,05, omdat op de eindzitting de rechtbank de schenkingen niet aan de orde heeft gesteld in het kader van de internaatskosten. De rechtbank handelt hierdoor in strijd met het beginsel van hoor en wederhoor. De vader van [appellant] heeft de internaatskosten voldaan van zijn kleinzoon, omdat het noodzakelijk was dat zijn zoon naar een internaat ging en [appellant] deze kosten niet kon betalen vanwege het schuldsaneringstraject. Onder deze omstandigheden kan volgens [appellant] het betalen van de internaatskosten door zijn vader niet leiden tot een boedelachterstand. Voor zover het hof daar anders over denkt, dan is [appellant] van oordeel dat deze boedelachterstand hem niet valt toe te rekenen, omdat het noodzakelijk was dat zijn zoon naar een internaat zou gaan.
In het geval het hof van oordeel is dat er sprake is van een boedelachterstand, welke
[appellant] kan worden toegerekend, en [appellant] niet in aanmerking komt voor artikel
354 lid 2 Fw, dan verzoekt [appellant] het hof de schuldsaneringsregeling van [appellant]
te verlengen teneinde hem in de gelegenheid te stellen om zoveel als mogelijk is in te
lossen op de boedelachterstand.
3.4.2.
Hieraan is door [appellant] in het nagezonden stuk op 20 september 2021 - zakelijk weergegeven - het volgende toegevoegd. [appellant] heeft gevraagd of het mogelijk is om zijn schuldsaneringstraject te verlengen met twee jaar. De laatste jaren heeft [appellant] naar eigen zeggen genoeg tegenslagen gehad op familiaal gebied en werk inclusief de beëindiging van zijn relatie na 19 jaar. Volgens [appellant] wil hij er echt heel graag uitkomen en zijn leven weer op de rails krijgen wat ook in het belang is van zijn kinderen. [appellant] heeft een plan van aanpak bijgevoegd hoe hij de tekorten in de boedel financieel wil gaan oplossen. Uit dat plan van aanpak blijkt dat [appellant] € 1.046,21 per maand aan de boedel wil afdragen om de achterstand in te lossen.
3.5.
Hieraan is door en namens [appellant] ter zitting in hoger beroep - zakelijk weergegeven - het volgende toegevoegd. Het is volgens [appellant] juist dat er in ieder geval een boedelachterstand is van € 18.094,05. Namens [appellant] is aangevoerd dat de internaatskosten die zijn vader heeft betaald, niet moeten worden meegeteld bij de boedelachterstand, omdat deze internaatskosten geen schenking zouden zijn. Vanwege de boedelachterstand verzoekt [appellant] om verlenging van het schuldsaneringstraject. Volgens [appellant] zou hij de boedelachterstand recht kunnen zetten doordat hij € 1.046,00 per maand kan betalen. [appellant] gaat er daarbij van uit dat hij tijdens een verlenging geen reguliere afdrachten aan de boedel meer zou hoeven te voldoen, maar wel het salaris van de bewindvoerder zou moeten betalen. [appellant] heeft verklaard dat er sinds januari 2021 inderdaad geen informatie meer is verstrekt aan de bewindvoerder. Dit liet hij over aan een derde, maar nu gaat hij alles zelf doen. Verder heeft [appellant] verklaard dat zijn kinderen hem niet tegelijkertijd bezoeken, zodat zijns inziens € 300,00 leefgeld per maand – zoals opgenomen in het plan van aanpak – realistisch is. Volgens [appellant] heeft hij een vakbekwaamheidsvergunning waarvoor zijn werkgever inmiddels al enige tijd € 500,00 ter compensatie betaalt.
3.6.
De bewindvoerder heeft in haar brief van 27 augustus 2021 - zakelijk weergegeven - het volgende aangevoerd.
I. De redenering van [appellant] waarom hij wel naar behoren heeft geïnformeerd, is een mooie cirkelredenatie, maar er deugt niets van.
Uit het proces-verbaal blijkt dat [appellant] in ieder geval de laatste vijf maanden niet meer heeft geïnformeerd.
Uit de verslagen en de afspraakbrieven ten gevolge van verhoren blijkt dat er steeds opnieuw informatie mist dan wel veel te laat wordt aangeleverd, waardoor de verplichtingen van [appellant] onvoldoende kunnen worden vastgesteld.
II. Volgens de bewindvoerder informeert [appellant] klaarblijkelijk ook zijn advocaat niet naar behoren, want daags na de zitting is [appellant] en zijn voormalige advocaat per
e-mail van 23 juli 2021 een uitleg gegeven over de achterstand van € 23.147,23. Die achterstand had zijn oorzaak in het niet informeren over de betalingen door derden ten aanzien van de kosten van het internaat van de zoon van [appellant] . De bewindvoerder was die post van de schenking internaatskosten – zijnde circa
€ 4.950,00 – bij de opmaak van de stukken voor de eindzitting vergeten.
Het is evident dat de rechtbank zich heeft gebaseerd op de ‘tabel boedelbijdragen’ waarin staat hoe de achterstand is ontstaan.
Onder verwijzing naar de overgelegde verslagen, heeft de bewindvoerder geschreven dat de boedelachterstand gedurende die zes verslagen steeds meer oploopt, omdat de schuldenaar haar niet voldoende informeert en zaken laat liggen (Duitse Kinderbijslag, reguliere afdracht).
Waarom [appellant] betwist dat hij een gedeelte van het Duitse kindergeld niet diende af te dragen, wordt volgens de bewindvoerder niet door [appellant] toegelicht. De beslissing dat het meerdere (zijnde € 241,74 per maand) ten opzichte van het Nederlandse recht op kindgebonden budget (KGB) en het recht op kinderbijslag aan de boedel toehoorde, is door de rechter-commissaris genomen en aan [appellant] meegedeeld op 4 januari 2021 en [appellant] is daarvan niet in beroep gekomen. De mededeling op 4 januari 2021 is laat, maar volgens de bewindvoerder kreeg zij de brief van 6 april 2020 met de Duitse informatie – waarin de kinderbijslag is toegekend met terugwerkende kracht vanaf juli 2019 (€ 853,00 per maand) – na veel aandringen dan ook pas in december 2020 van [appellant] .
De vader van [appellant] heeft het hele jaar 2020 de kosten van het internaat van zijn kleinzoon betaald. De rechter-commissaris heeft dit aangemerkt als een schenking. Met de rechter-commissaris is de bewindvoerder van mening dat de internaatskosten voldaan moeten en kunnen worden uit het kindergeld en/of KGB.
Uiteraard is [appellant] eerder met een tussentijdse beëindiging geconfronteerd, zeker na de laatste zitting in oktober 2020. Er is overleg geweest met onder meer de voormalige advocaat van [appellant] , maar dit heeft niet geleid tot een oplossing. Tot op heden heeft de bewindvoerder geen voorstel van [appellant] ontvangen om de achterstand in te lopen die thans € 23.147,23 bedraagt.
De bewindvoerder heeft het hof verzocht het vonnis van de Rechtbank Limburg te bekrachtigen, tenzij er alsnog een acceptabel voorstel volgt.
3.7.
Hieraan is door de bewindvoerder ter zitting in hoger beroep - zakelijk weergegeven - het volgende toegevoegd. Over de informatieplicht heeft de bewindvoerder verklaard dat zij iedere keer aan [appellant] moest ‘trekken’. Tot op heden zou de bewindvoerder nog steeds niet de bankafschriften van de rekening van mevrouw [betrokkene] hebben ontvangen. De bewindvoerder ziet daarom niet in waarom dit nu anders zou zijn en dat [appellant] wel zou gaan voldoen aan de informatieplicht.
Wat betreft de boedelachterstand heeft de bewindvoerder herhaald dat haar inziens de internaatskosten, die betaald zijn door de vader van [appellant] , een schenking aan [appellant] is en dus in de boedel valt. De rechter-commissaris heeft dit ook zo beslist en tegen deze beslissing is door [appellant] geen beroep ingesteld.
Volgens de bewindvoerder is het plan van aanpak niet realistisch om verschillende redenen. Zo zou € 300,00 leefgeld per maand volgens de bewindvoerder te weinig zijn, omdat [appellant] vier kinderen heeft die regelmatig bij hem zijn. Daarnaast gaat de energierekening volgens de bewindvoerder omhoog. Volgens de bewindvoerder houdt het plan van aanpak geen rekening met onverwachte gebeurtenissen: er hoeft maar iets te gebeuren en [appellant] kan al niet meer aan zijn plan van aanpak voldoen. Volgens de bewindvoerder is het ook niet in het belang van [appellant] als hij na 24 maanden alsnog niet erin slaagt om het schuldsaneringstraject succesvol af te ronden.
3.8.
Het hof komt tot de volgende beoordeling.
3.8.1.
Bij het einde van de termijn gedurende welke de toepassing van de schuldsaneringsregeling van kracht is, dient op de voet van artikel 354 lid 1 Fw te worden vastgesteld of de schuldenaar toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming van één of meer uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen. Bij deze vaststelling geldt als maatstaf of een tekortkoming, in het licht van alle omstandigheden van het geval, een duidelijke aanwijzing vormt dat het bij de schuldenaar aan de van hem te vergen medewerking aan een doeltreffende uitvoering van de schuldsaneringsregeling heeft ontbroken. Ingevolge artikel 354 lid 2 Fw dient de rechter voorts na te gaan of er aanleiding bestaat om te bepalen dat een tekortkoming gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis buiten beschouwing blijft.
3.8.2.
Uit de stukken in het procesdossier blijkt dat [appellant] gedurende de hele schuldsaneringsregeling de informatieplicht onvoldoende is nagekomen. De redenering in het beroepschrift dat [appellant] zijn informatieplicht wel voldoende is nagekomen, omdat hij niet door de rechter-commissaris of de bewindvoerder is voorgedragen voor een tussentijdse beëindiging van de schuldsaneringsregeling, kan het hof niet volgen. Bij gelegenheid van de mondelinge behandeling in hoger beroep heeft [appellant] verklaard dat er na januari 2021 helemaal geen informatie meer is verstrekt, maar een verklaring daarvoor is door hem naar het oordeel van het hof niet gegeven. Het niet nakomen van de informatieplicht is ook overigens in de verslagen van de bewindvoerder veelvuldig aan de orde gesteld als ook in de schriftelijke communicatie tussen [appellant] en de bewindvoerder en in het verhoor door de rechter-commissaris. Dat daarop eerder nog niet een (tussentijdse) beëindiging is verzocht of uitgesproken, maakt het bestaan van die tekortkomingen niet anders.
3.8.3.
Met de rechtbank is het hof van oordeel dat daarnaast sprake is van een verwijtbare boedelachterstand. [appellant] heeft bij gelegenheid van de mondelinge behandeling in hoger beroep erkend dat er in ieder geval een boedelachterstand is van € 18.094,05, waaruit het hof heeft begrepen dat [appellant] ook niet langer betwist dat hij een gedeelte van het Duitse kindergeld diende af te dragen aan de boedel. Namens [appellant] is betwist dat de boedelachterstand € 23.147,23 zou zijn in verband met de internaatskosten. Omdat uit de stukken in het procesdossier blijkt dat de rechter-commissaris heeft beslist dat de betaling van de internaatskosten door de familie moet worden gezien als een schenking, en waartegen geen beroep door [appellant] is ingesteld, gaat het hof voorbij aan de stelling van [appellant] dat de internaatskosten geen schenking zou zijn. Het hof gaat aldus uit van een boedelachterstand van € 23.147,23 die mede bestaat uit een achterstand van de reguliere afdrachten.
[appellant] heeft gedurende een lange tijd zijn verplichting tot boedelafdracht verzaakt. In oktober 2020 bedroeg de boedelachterstand immers ook al zo’n € 8.800,00, welk bedrag nadien is toegenomen door het Duitse kindergeld, de schenkingen en onvoldoende afdrachten.
3.8.4.
Naar het oordeel van het hof kan de boedelachterstand ook worden verweten aan [appellant] . Zo heeft de bewindvoerder de brief van 6 april 2020 over het Duitse kindergeld – dat met terugwerkende kracht was toegekend – pas in december 2020 van [appellant] ontvangen. Daardoor was de beslissing van de rechter-commissaris dat het verschil tussen het Nederlandse en Duitse kindergeld moet worden aangemerkt als extra inkomen en dat [appellant] € 241,74 per maand rechtstreeks op de boedel moet storten ook pas op 4 januari 2021 bekend bij de bewindvoerder en bij [appellant] . Door de late informatievoorziening door [appellant] , ging de boedelachterstand in één keer fors omhoog. Door [appellant] is geen verklaring gegeven waarom de brief over het Duitse kindergeld pas veel later naar de bewindvoerder is gestuurd.
Uit de enkele omstandigheid dat het schuldsaneringstraject van [appellant] niet tussentijds is beëindigd, ondanks de tekortkomingen, kan naar het oordeel van het hof niet worden geconcludeerd dat het ontstaan van de boedelachterstand geen tekortkoming zou betekenen en/of deze tekortkoming [appellant] niet valt toe te rekenen.
3.8.5.
De slotsom is dat naar het oordeel van het hof de rechtbank terecht heeft overwogen dat [appellant] toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming van meerdere uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen. Het hof ziet geen aanleiding om op de voet van artikel 354 lid 2 Fw te bepalen dat deze tekortkomingen in de informatieplicht en in de verplichting om de vereiste boedelafdrachten te doen gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis buiten beschouwing blijven.
3.9.1.
Het hof ziet in de omstandigheden van deze zaak ook geen aanleiding om het schuldsaneringstraject te verlengen. Een verlenging van de termijn van het schuldsaneringstraject zou een voldoende compensatie moeten zijn voor de hiervoor vastgestelde tekortkomingen in de nakoming van uit de schuldsaneringsregeling voortvloeiende verplichtingen. Het hof acht het ‘zoveel mogelijk inlossen op de boedelachterstand’ -zoals door [appellant] met een verlenging kennelijk enkel beoogd- in het kader van een dergelijke compensatie daartoe in elk geval onvoldoende.
Naast het niet voldoen aan de afdrachtplicht is immers gebleken dat [appellant] gedurende het hele schuldsaneringstraject heeft verzuimd aan de informatieplicht te voldoen, dat hij sinds januari 2021 helemaal geen informatie meer heeft aangeleverd en [appellant] geen verklaring heeft gegeven waarom hij de informatieplicht niet is nagekomen. Het hof ziet -bij gebrek aan voldoende onderbouwing van een gewijzigde situatie of kentering in de houding van [appellant] - niet in waarom [appellant] dit tijdens een verlenging anders zal gaan doen. [appellant] heeft ook helemaal niet toegelicht waarom zijn informatieverstrekking na een verlenging beter zal zijn als hij dat zelf gaat doen, terwijl hij het eerder nodig heeft gevonden dit aan een derde over te laten.
3.9.2.
Op grond van bovenstaande is het hof van oordeel dat de rechtbank de toepassing van de schuldsaneringsregeling ten aanzien van [appellant] terecht heeft beëindigd zonder toekenning van de “schone lei”.
3.9.3.
Bovendien -en zulks ten overvloede- heeft [appellant] weliswaar een plan van aanpak overgelegd, maar naar het oordeel van het hof is dit plan van aanpak te summier en gaat dit plan ervan uit dat [appellant] gedurende een verlenging geen reguliere afdrachten zou behoeven te voldoen, terwijl het hof onder de omstandigheden van deze zaak niet inziet dat [appellant] daartoe niet gehouden zou zijn. Het plan van aanpak komt het hof dan ook ontoereikend voor om -naast de voldoening van het salaris van de bewindvoerder en het voldoen van reguliere afdrachten- de volledige boedelachterstand van thans € 23.147,23 in te lopen binnen de termijn van twee jaar.
3.10.
Het vonnis waarvan beroep zal worden bekrachtigd.
4.De uitspraak
Het hof:
bekrachtigt het vonnis waarvan beroep.
Dit arrest is gewezen door mrs. A.P. Zweers-van Vollenhoven, S.M.A.M. Venhuizen en R.H.M. Pooyé en in het openbaar uitgesproken op 30 september 2021.