ECLI:NL:HR:2018:2310

• Datum uitspraak: 14 december 2018
• Publicatiedatum: 13 december 2018
• Zaaknummer: 17/04058
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: P.M.F. van Loon; M.E. van Hilten; E.F. Faase
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Cassatie over bestuurdersaansprakelijkheid en betalingsonmacht in belastingzaken

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 14 december 2018 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure betreffende de aansprakelijkheid van een bestuurder voor niet-betaalde belastingaanslagen van zijn vennootschap. De belanghebbende, die tevens de enige aandeelhouder en bestuurder van [A] B.V. was, had tegen een uitspraak van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch beroep in cassatie ingesteld. Het Hof had geoordeeld dat de bestuurder aansprakelijk was gesteld op basis van artikel 36 van de Invorderingswet 1990 voor de niet-betaalde naheffingsaanslagen in de loonheffingen en omzetbelasting. De bestuurder had betoogd dat er geen sprake was van betalingsonmacht, maar van betalingsonwil, en dat de melding van betalingsonmacht niet tijdig was gedaan.

De Hoge Raad oordeelde dat het Hof niet had vastgesteld op welk moment de betalingsonmacht was ontstaan, wat leidde tot een onvoldoende gemotiveerd oordeel over de tijdigheid van de melding. De Hoge Raad verklaarde het principale beroep gegrond en vernietigde de uitspraak van het Hof, met verwijzing naar het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden voor verdere behandeling. De Staatssecretaris van Financiën werd veroordeeld in de proceskosten van de cassatieprocedure. Dit arrest benadrukt het belang van een tijdige melding van betalingsonmacht en de noodzaak voor het Hof om de feiten rondom de betalingsonmacht zorgvuldig te onderzoeken.

Uitspraak

14 december 2018

Nr. 17/04058

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van
[X] te
[Z] , België (hierna: belanghebbende), tegen de uitspraak van het
Gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 13 juli 2017, nr. 14/00486, op het hoger beroep van belanghebbende tegen een uitspraak van de Rechtbank Zeeland-West-Brabant (nr. AWB 13/2733) betreffende de ten aanzien van belanghebbende gegeven beschikking tot aansprakelijkstelling ingevolge de Invorderingswet 1990 voor de van [A] B.V. te [QQ] nageheven loonheffingen en omzetbelasting en daarmee verband houdende bedragen aan rente en kosten. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht

1. Geding in cassatie

Belanghebbende heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend. Hij heeft tevens incidenteel beroep in cassatie ingesteld.

Het beroepschrift in cassatie en het geschrift waarbij incidenteel beroep in cassatie is ingesteld, zijn aan dit arrest gehecht en maken daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een conclusie van repliek ingediend. Hij heeft tevens schriftelijk zijn zienswijze omtrent het incidentele beroep in cassatie naar voren gebracht.

2. Uitgangspunten in cassatie

2.1.1.

Belanghebbende is enig aandeelhouder en bestuurder van [A] B.V. (hierna: de BV).

2.1.2.

De Inspecteur heeft op 10 februari 2005 bij de BV een boekenonderzoek ingesteld. Dit onderzoek richtte zich op de juistheid van de door de BV ingediende aangiften voor de omzetbelasting over de periode 1 januari 2001 tot en met 31 december 2004. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn aan de BV met dagtekening 28 december 2006 onderscheidenlijk 28 augustus 2007 twee naheffingsaanslagen in de omzetbelasting over de jaren 2001 tot en met 2004 opgelegd. Deze naheffingsaanslagen zijn onbetaald gebleven.

2.1.3.

De BV heeft loonheffingen over tijdvakken gelegen in de periode september 2007 tot en met november 2011, die op aangifte moesten worden afgedragen (in totaal € 69.962), niet betaald. De Inspecteur heeft daarom over de hier bedoelde tijdvakken conform de ingediende aangiften naheffingsaanslagen in de loonheffingen opgelegd. Deze naheffingsaanslagen zijn onbetaald gebleven.

2.1.4.

De BV heeft de bedragen die volgens de aangiften voor de omzetbelasting over het derde kwartaal 2007, het vierde kwartaal 2007, het eerste kwartaal 2008, het tweede kwartaal 2008, en de maanden juli 2008 en december 2008 waren verschuldigd (in totaal € 487.125), niet voldaan. De Inspecteur heeft daarom over deze tijdvakken conform de ingediende aangiften naheffingsaanslagen in de omzetbelasting opgelegd. Deze naheffingsaanslagen zijn onbetaald gebleven.

2.1.5.

Belanghebbende heeft namens de BV op 14 november 2007 een melding betalingsonmacht gedaan voor de te betalen loonheffingen over het tijdvak september 2007 en de te betalen omzetbelasting over het derde kwartaal van 2007. De Ontvanger heeft deze melding op 16 november 2007 ontvangen. Bij brief van 28 november 2007 heeft de Ontvanger deze melding als niet rechtsgeldig aangemerkt, omdat de BV de melding niet tijdig heeft gedaan.

2.1.6.

Op 7 januari 2008 heeft belanghebbende namens de BV een melding betalingsonmacht gedaan voor de verschuldigde loonheffingen over de maand november 2007. De Ontvanger heeft deze melding op 10 januari 2008 ontvangen en bij brief van 15 januari 2008 als rechtsgeldig aangemerkt, onder de voorwaarde dat de door de BV verstrekte informatie juist is.

2.1.7.

Door zestien betalingen aan belanghebbende in de periode van 19 maart 2007 tot en met 31 december 2007 heeft de BV tot een bedrag van € 1.925.000 per bank aflossingen verricht op een schuld die zij in rekening‑courant had aan belanghebbende.

Op 1 januari 2007 heeft belanghebbende aan de BV een geldlening verstrekt tot een bedrag van € 769.530. Door een tiental betalingen, per bank dan wel contant, in de periode van 10 maart 2008 tot en met 20 mei 2008 heeft de BV op deze lening aflossingen verricht tot een bedrag van € 670.000. Verder werd op deze lening een bedrag van € 102.213 afgelost door middel van overdracht door de BV aan belanghebbende van een vordering van de BV op een zusterbedrijf.

In de periode van 17 december 2007 tot en met 12 januari 2009 heeft de BV aan een crediteur zes betalingen verricht tot een totaal bedrag van € 161.000.

2.1.8.

De Ontvanger heeft belanghebbende bij beschikking van 20 december 2012 op de voet van artikel 36 van de Invorderingswet 1990 aansprakelijk gesteld voor een bedrag van € 1.462.376,89 ter zake van door de BV niet betaalde naheffingsaanslagen in de loonheffingen en in de omzetbelasting, alsmede voor verschuldigde heffingsrente, invorderingsrente en kosten.

2.2.

Het Hof heeft geoordeeld dat de BV niet tijdig een melding van betalingsonmacht heeft gedaan voor de hiervoor in 2.1.2 bedoelde naheffingsaanslagen in de omzetbelasting alsmede voor de naheffingsaanslagen in de loonheffingen over september 2007 en in de omzetbelasting over het derde kwartaal van 2007, en dat belanghebbende terecht aansprakelijk is gesteld voor die naheffingsaanslagen.

3. Beoordeling van de in het principale beroep voorgestelde middelen

3.1.

Het tweede en het derde middel voeren terecht aan dat het Hof heeft verzuimd in te gaan op het betoog van belanghebbende dat met betrekking tot de hiervoor in 2.2 bedoelde naheffingsaanslagen geen sprake was van betalingsonmacht, maar van betalingsonwil. In een geval waarin de betalingsonmacht pas ontstaat meer dan twee weken na de dag waarop de verschuldigde belasting op grond van artikel 19 AWR behoorde te zijn afgedragen, moet de mededeling van betalingsonmacht onverwijld na het intreden ervan - in de regel binnen twee weken – geschieden (vgl. HR 4 maart 2016, nr. 14/00777, ECLI:NL:HR:2016:350). Omdat het Hof niet heeft vastgesteld op welk moment de betalingsonmacht bij de BV is ontstaan, is het hiervoor in 2.2 weergegeven oordeel dat niet tijdig een melding van betalingsonmacht is gedaan, onvoldoende gemotiveerd. Het tweede en het derde middel slagen.

3.2.

De overige middelen kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu die middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

4. Beoordeling van de in het incidentele beroep voorgestelde middelen

4.1.

Aangezien het eerste middel kennelijk alleen is ingesteld voor het geval het eerste middel uit het principale beroep zou slagen, maar dit geval zich niet voordoet, behoeft het geen behandeling.

4.2.

Het tweede middel kan niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien artikel 81, lid 1, van de Wet op de rechterlijke organisatie, geen nadere motivering, nu dit middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

5. Slotsom

Gelet op hetgeen hiervoor in 3.1 is overwogen, kan de uitspraak van het Hof niet in stand blijven. Verwijzing moet volgen.

6. Proceskosten

Zowel wat betreft het principale cassatieberoep van belanghebbende als het incidentele cassatieberoep van de Staatssecretaris zal de Staatssecretaris van Financiën worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.

7. Beslissing

De Hoge Raad:

verklaart het principale beroep gegrond,

verklaart het incidentele beroep ongegrond,

vernietigt de uitspraak van het Hof, behoudens de beslissingen omtrent de proceskosten en het griffierecht,

verwijst het geding naar het Gerechtshof Arnhem‑Leeuwarden ter verdere behandeling en beslissing van de zaak met inachtneming van dit arrest,

gelast dat de Staatssecretaris van Financiën aan belanghebbende vergoedt het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie betaalde griffierecht ten bedrage van € 124, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 3006 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Dit arrest is gewezen door de raadsheer P.M.F. van Loon als voorzitter, en de raadsheren M.E. van Hilten en E.F. Faase, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 14 december 2018.