ECLI:NL:HR:2019:636

• Datum uitspraak: 19 april 2019
• Publicatiedatum: 18 april 2019
• Zaaknummer: 18/02777
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: A.M.J. van Buchem-Spapens; G. Snijders; H.M. Wattendorff; M.V. Polak
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Huwelijksvermogensrecht en draagplicht voor schulden bij echtscheiding

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 19 april 2019 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure betreffende de verdeling van de huwelijksgemeenschap en de draagplicht voor schulden van echtgenoten. De vrouw, verzoekster tot cassatie, had in 2015 een verzoek tot echtscheiding ingediend. De rechtbank Midden-Nederland had in eerdere beschikkingen bepaald dat de man volledig draagplichtig was voor zijn schulden aan de belastingdienst en de schulden van de vennootschap onder firma die hij samen met zijn broer exploiteerde. Het hof heeft deze beslissing echter vernietigd en bepaald dat beide partijen ieder voor de helft draagplichtig zijn voor de belastingdienstschulden tot een bepaalde datum, met uitzondering van boetes en andere strafmaatregelen.

De Hoge Raad heeft in cassatie de vraag behandeld of het sinds 1 januari 2018 geldende artikel 1:100 lid 2 BW van toepassing is op de verdeling van de huwelijksgemeenschap. Dit artikel biedt de mogelijkheid om af te wijken van de gelijke draagplicht voor gemeenschapschulden. De Hoge Raad oordeelde dat, aangezien de gemeenschap vóór 1 januari 2018 was ontbonden, het oude artikel 1:100 lid 1 BW van toepassing blijft. De overige klachten van de vrouw werden verworpen, en de Hoge Raad heeft het cassatieberoep afgewezen.

Uitspraak

19 april 2019

Eerste Kamer

18/02777

TT/MD

Hoge Raad der Nederlanden

Beschikking

in de zaak van:

[de vrouw] ,
wonende te [woonplaats 1] ,

VERZOEKSTER tot cassatie,

advocaat: mr. H.J.W. Alt,

t e g e n

[de man] ,
wonende te [woonplaats 2] ,

VERWEERDER in cassatie,

advocaat: mr. C.G.A. van Stratum.

Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als de vrouw en de man.

1. Het geding in feitelijke instanties

Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar:

a. de beschikkingen in de zaken 406035 en 423887 van de rechtbank Midden-Nederland van 4 mei 2016 en 28 februari 2017;

b. de beschikking in de zaak 200.216.503 van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 27 maart 2018.

De beschikking van het hof is aan deze beschikking gehecht.

2. Het geding in cassatie

Tegen de beschikking van het hof heeft de vrouw beroep in cassatie ingesteld. Het cassatierekest is aan deze beschikking gehecht en maakt daarvan deel uit.

De man heeft verzocht het beroep te verwerpen.

De conclusie van de Advocaat-Generaal M.L.C.C. Lückers strekt tot verwerping van het cassatieberoep.

De advocaat van de vrouw heeft schriftelijk op die conclusie gereageerd.

3. Beoordeling van het middel

3.1

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) Partijen zijn in 2002 gehuwd in gemeenschap van goederen.

(ii) De man exploiteert samen met zijn broer een vennootschap onder firma, genaamd v.o.f. [A] (hierna: de v.o.f.).

(iii) De vrouw heeft in december 2015 een verzoek tot echtscheiding ingediend en daarbij verzocht om de wijze van verdeling van de huwelijksgemeenschap van partijen vast te stellen.

(iv) De echtscheidingsbeschikking is op 29 september 2016 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand.

3.2.1

Partijen hebben over en weer verzocht de wijze van verdeling van de huwelijksgemeenschap vast te stellen op de wijze zoals door elk van hen is voorgesteld. De rechtbank heeft, voor zover in cassatie van belang, beslist dat de man in de onderlinge verhouding tussen partijen geheel draagplichtig is voor de schulden van de man aan de belastingdienst die zien op de periode voor 2 december 2015 en voor (zijn aandeel in) de schulden van de v.o.f.

3.2.2

Het hof heeft de beschikking van de rechtbank vernietigd en bepaald dat partijen ieder voor de helft draagplichtig zijn voor de schulden aan de belastingdienst wegens nog niet betaalde inkomstenbelasting voor zover die betrekking hebben op de periode tot 2 december 2015, met uitzondering van de aan de man opgelegde en nog op te leggen boetes en andere strafmaatregelen.

3.3.1

Onderdeel 2.1 van het middel verwijt het hof dat het heeft miskend dat het sinds 1 januari 2018 geldende art. 1:100 lid 2 BW op de onderhavige verdeling van toepassing is. Het onderdeel wijst erop dat het artikel onmiddellijke werking heeft en dat de verdeling nog niet heeft plaatsgevonden.

3.3.2

Met ingang van 1 januari 2018 (de datum van inwerkingtreding van de Wet van 24 april 2017, Stb. 2017, 177 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en de Faillissementswet teneinde de omvang van de wettelijke gemeenschap van goederen te beperken) luidt het tweede lid van art. 1:100 BW als volgt:

“Voor zover bij de ontbinding van de gemeenschap de goederen van de gemeenschap niet toereikend zijn om de schulden van de gemeenschap te voldoen, worden deze gedragen door beide echtgenoten ieder voor een gelijk deel, tenzij uit de eisen van redelijkheid en billijkheid, mede in verband met de aard van de schulden, een andere draagplicht voortvloeit.”

Met deze bepaling heeft de wetgever beoogd een ruimere uitzonderingsmogelijkheid te creëren op het uitgangspunt van gelijke draagplicht voor gemeenschaps-schulden bij ontbinding dan die welke bestond onder art. 1:100 lid 1 (oud) BW (zie de passage uit de wetsgeschiedenis, aangehaald in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.6).

3.3.3

De hiervoor in 3.3.2 genoemde wet voorziet niet in een bijzondere regel van overgangsrecht voor art. 1:100 lid 2 BW. Aangenomen moet daarom worden dat deze bepaling vanaf 1 januari 2018 van toepassing is op de verdeling van een huwelijksgemeenschap die na die datum wordt ontbonden.
Nu de onderhavige gemeenschap is ontbonden vóór 1 januari 2018, is daarop art. 1:100 lid 1 (oud) BW van toepassing. Het onderdeel faalt derhalve.

3.4

De overige klachten van het middel kunnen evenmin tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 lid 1 RO, geen nadere motivering nu die klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

4. Beslissing

De Hoge Raad verwerpt het beroep.

Deze beschikking is gegeven door de raadsheren A.M.J. van Buchem-Spapens, als voorzitter, G. Snijders en H.M. Wattendorff, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer M.V. Polak op
19 april 2019 .