Uitspraak
Vonnis van 31 juli 2018
Behorend bij A.R. 2360 van 2016 / AUA 201600755
GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN ARUBA
VONNIS
in de zaak van:
[eiser sub 1]en
[eiseres sub 2],
te Panama,
hierna ook te noemen: [eisers] respectievelijk [eiser sub 1] en [eiseres sub 2],
gemachtigden: de advocaten mrs. R.T.J.M. Oomen en G.A. Maldonado,
tegen:
de naamloze vennootschap
BANCO DI CARIBE N.V.,
te Aruba,
hierna ook te noemen: Banco di Caribe,
gemachtigde: de advocaat mr. W.G.T.M. Kloes.
1.DE PROCEDURE
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het verzoekschrift;
- de conclusie van antwoord;
- de conclusie van repliek;
- de conclusie van dupliek;
- de akte uitlating producties.
De zaak is daarna verwezen naar de rol voor vonnis.
2.DE VASTSTAANDE FEITEN
2.1 [
[eisers] zijn eigenaar van het recht van erfpacht van een perceel gelegen te [adres], Aruba, met daarop gebouwde woning, verder: de woning.
2.2
De woning is belast met een hypotheekrecht ten gunste van Banco di Caribe.
2.3 [
[eiser sub 1] was vanaf juli 2004 (indirect) 50% belanghebbende bij Star Motors Co. N.V. (verder: Star Motors). Star Motors was importeur/distributeur van auto’s van het merk Kia in Aruba.
2.4
In verband met de voorgenomen inkoop van auto’s had Star Motors behoefte aan aanvullend krediet. Banco di Caribe wilde die wel verschaffen maar alleen na verstrekking van aanvullende zekerheid waarover Star Motors niet kon beschikken. Daarom is overeengekomen dat [eisers] ten gunste van Banco di Caribe een recht van hypotheek op de woning zouden doen vestigen. In dat verband heeft ook een rangwisseling plaatsgevonden met de bestaande (eerste) hypotheekhouder, System Support Services S.A. (verder: SSS). Hierop heeft Banco di Caribe een Stand-by letter of credit afgegeven ten behoeve van Star Motors.
2.5
De akte van levering van het hypotheekrecht is niet door [eisers] ondertekend. Zij werden toen vertegenwoordigd door de heer [naam gevolmachtigde]. De daartoe strekkende volmacht van 1 juli 2004 luidt voor zover van belang:
(…) [eiser sub 1] (…) and (…) [eiseres sub 2] (…) HEREBY APPOINT [naam gevolmachtigde], (…) as its true and lawful Attorney-in-Fact, for us and in our name, place, and stead, to do any and all of the following:To act on our behalf and execute all relevant documents, including, but not limited, to mortgage deeds and related documents, specifically needed to mortgage our property (…) [adres] (…) as a guarantee for Banco di Caribe for the establishment of an additional Stand-by Letter of Credit for KIA Motors in favor of Star Motors (…).Giving and granting to the said Attorney-in-Fact full power and authority to do all and every act and thing whatsoever requisite and necessary to be done relative to any of the foregoing as fully as to all intents and purposes as principal might or could do if personally present.(…)
(…) [eiser sub 1] (…) and (…) [eiseres sub 2] (…) HEREBY APPOINT [naam gevolmachtigde], (…) as its true and lawful Attorney-in-Fact, for us and in our name, place, and stead, to do any and all of the following:To act on our behalf and execute all relevant documents, including, but not limited, to mortgage deeds and related documents, specifically needed to mortgage our property (…) [adres] (…) as a guarantee for Banco di Caribe for the establishment of an additional Stand-by Letter of Credit for KIA Motors in favor of Star Motors (…).Giving and granting to the said Attorney-in-Fact full power and authority to do all and every act and thing whatsoever requisite and necessary to be done relative to any of the foregoing as fully as to all intents and purposes as principal might or could do if personally present.(…)
2.6
De op 29 juli 2004 verleden hypotheekakte leest, voor zover van belang:
(…) De comparanten, handelend als gemeld, verklaarden dat de kredietneemster[Star Motors]
, de onderzetter[[eisers]]
en de kredietgeefster[Banco di Caribe]
zijn overeengekomen dat ten behoeve van kredietgeefster recht van eerste hypotheek en pand zal worden verleend op de in deze akte gemelde goederen, tot zekerheid als in deze akte omschreven.Ter uitvoering van het vorenstaande verklaarden de comparanten sub 1. en 2.[[naam gevolmachtigde]]
(…) ten behoeve van kredietgeefster tot zekerheid voor de betaling van al hetgeen de kredietneemster aan die kredietgeefster volgens de boeken van deze laatste thans blijken of te eniger tijd mochten blijken verschuldigd te zijn, uit hoofde van verstrekte en/of alsnog te verstrekken geldleningen, verleende en/of alsnog te verlenen kredieten in rekening-courant, tegenwoordige en/of toekomstige borgstellingen, dan wel uit welke andere hoofde ook, alles met de verschuldigde renten en kosten, tot na te melden bedrag recht van eerste hypotheek en pand te verlenen op de aan het slot van deze akte omschreven goederen, hierna te noemen: het verbondene.Voorts verklaarde de comparant sub 2., handelend als gemeld, dit recht van eerste krediethypotheek en pand toe te staan tot het beloop van een som groot (…) (Afl. 445.000,00), vermeerderd met de renten en kosten als hiervoor bedoeld, begroot op (…) (Afl. 178.000,00) (…), en toe te stemmen in de navolgende door de kredietgeefster gemaakte bedingen:1. Al hetgeen de kredietneemster te eniger tijd aan de kredietgeefster schuldig zal zijn, al dan niet uit hoofde van enige kredietovereenkomst en al dan niet in rekening-courant, zal opeisbaar zijn met inachtneming van een opzegtermijn van twee (2) maanden (…)De comparanten sub 1. en 2., handelend als gemeld, verklaarden door de kredietgeefster erop gewezen te zijn en bekend te zijn met de risico’s verbonden aan de onderhavige hypotheek- en pandverlening en dat partijen zich realiseren dat niet-nakoming door kredietneemster en/of de onderzetter van haar/hun verplichtingen jegens de kredietgeefster tot gevolg kan hebben dat kredietgeefster gebruik maakt van haar rechten uit deze akte.In geval de kredietneemster niet tevens onderzetter is, geldt het volgende. De kredietgeefster heeft het recht om (de) lopende overeenkomst van geldlening of andere kredietverlening met de kredietgeefster te verlengen, de betreffende bedragen te verhogen en de daarvoor geldende bepalingen en de voorwaarden te wijzigen en aan te vullen. (…)
(…) De comparanten, handelend als gemeld, verklaarden dat de kredietneemster[Star Motors]
, de onderzetter[[eisers]]
en de kredietgeefster[Banco di Caribe]
zijn overeengekomen dat ten behoeve van kredietgeefster recht van eerste hypotheek en pand zal worden verleend op de in deze akte gemelde goederen, tot zekerheid als in deze akte omschreven.Ter uitvoering van het vorenstaande verklaarden de comparanten sub 1. en 2.[[naam gevolmachtigde]]
(…) ten behoeve van kredietgeefster tot zekerheid voor de betaling van al hetgeen de kredietneemster aan die kredietgeefster volgens de boeken van deze laatste thans blijken of te eniger tijd mochten blijken verschuldigd te zijn, uit hoofde van verstrekte en/of alsnog te verstrekken geldleningen, verleende en/of alsnog te verlenen kredieten in rekening-courant, tegenwoordige en/of toekomstige borgstellingen, dan wel uit welke andere hoofde ook, alles met de verschuldigde renten en kosten, tot na te melden bedrag recht van eerste hypotheek en pand te verlenen op de aan het slot van deze akte omschreven goederen, hierna te noemen: het verbondene.Voorts verklaarde de comparant sub 2., handelend als gemeld, dit recht van eerste krediethypotheek en pand toe te staan tot het beloop van een som groot (…) (Afl. 445.000,00), vermeerderd met de renten en kosten als hiervoor bedoeld, begroot op (…) (Afl. 178.000,00) (…), en toe te stemmen in de navolgende door de kredietgeefster gemaakte bedingen:1. Al hetgeen de kredietneemster te eniger tijd aan de kredietgeefster schuldig zal zijn, al dan niet uit hoofde van enige kredietovereenkomst en al dan niet in rekening-courant, zal opeisbaar zijn met inachtneming van een opzegtermijn van twee (2) maanden (…)De comparanten sub 1. en 2., handelend als gemeld, verklaarden door de kredietgeefster erop gewezen te zijn en bekend te zijn met de risico’s verbonden aan de onderhavige hypotheek- en pandverlening en dat partijen zich realiseren dat niet-nakoming door kredietneemster en/of de onderzetter van haar/hun verplichtingen jegens de kredietgeefster tot gevolg kan hebben dat kredietgeefster gebruik maakt van haar rechten uit deze akte.In geval de kredietneemster niet tevens onderzetter is, geldt het volgende. De kredietgeefster heeft het recht om (de) lopende overeenkomst van geldlening of andere kredietverlening met de kredietgeefster te verlengen, de betreffende bedragen te verhogen en de daarvoor geldende bepalingen en de voorwaarden te wijzigen en aan te vullen. (…)
2.7
Banco di Caribe wil haar hypotheekrecht executeren en de woning openbaar verkopen.
3.DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN
3.1 [
[eisers] vorderen – kort gezegd – een verklaring voor recht dat de op 29 juli 2004 ten gunste van Banco di Caribe gevestigde hypotheek op de woning te [adres] nietig is dan wel te vernietigen voor zover deze strekt tot zekerheid voor andere schulden dan die voortvloeiende uit een beroep op de extra stand-by letter of credit als bedoeld in de door [eisers] ondertekende volmacht van 1 juli 2004 met bevel tot doorhaling van de registratie van het hypotheekrecht onder verbeurte van een dwangsom en, uitvoerbaar bij voorraad, veroordeling van Banco di Caribe tot betaling van de proceskosten.
Zij vorderen voor het overige overlegging van correspondentie en ander schriftelijk bewijs met betrekking tot de SBLC tussen de betrokkenen. .
Zij vorderen voor het overige overlegging van correspondentie en ander schriftelijk bewijs met betrekking tot de SBLC tussen de betrokkenen. .
3.2 [
[eisers] gronden de vordering erop dat het hypotheekrecht is gevestigd met overschrijding van de volmacht aan [naam gevolmachtigde] en Banco di Caribe dat wist. Banco di Caribe handelt onrechtmatig door desondanks gebruik te maken van haar hypotheekrecht. Zij schiet te kort in haar zorgplicht. De volmacht komt niet overeen met wat in de hypotheekakte is opgenomen. De bevoegdheden van de gevolmachtigde zijn door de bank misbruikt om een hypotheekrecht te vestigen in verband met alle schulden van Star Motors in plaats van alleen de schuld die (eventueel) zou voortvloeien uit gebruikmaking van de SBLC. [eisers] hebben gedwaald omtrent de reikwijdte van het hypotheekrecht.
3.3
Banco di Caribe voert hiertegen verweer, met vordering – uitvoerbaar bij voorraad – tot veroordeling van [eiser sub 1] in de proceskosten.
4.DE BEOORDELING
4.1
Het gerecht stelt voorop dat het petitum strekt tot vernietiging van het hypotheekrecht, althans de verklaring dat het nietig is. Het gevorderde bevel tot doorhaling van het hypotheekrecht in de daartoe bestemde registers vloeit kennelijk uit dat beroep op (ver)nietig(baar)heid voort.
4.2
Een eventuele overschrijding van de volmacht door [naam gevolmachtigde] leidt niet tot (ver)nietig(baar)heid van de rechtshandeling maar tot de conclusie dat geen overeenkomst tot stand is gekomen omdat er geen wilsovereenstemming tussen Banco di Caribe en de volmachtgevers tot stand is kunnen komen. Het gerecht gaat er daarom vanuit dat het beroep op overschrijding van de volmacht alleen bedoeld is om te onderbouwen dat [eisers] hebben gedwaald.
Waar [eisers] vorderen dat voor recht wordt verklaard dat de rechtshandeling strekkende tot vestiging van het hypotheekrecht nietig is of wordt vernietigd gaat het gerecht er daarom vanuit dat niet wordt betoogd dat de titel op grond waarvan het hypotheekrecht gevestigd werd niet bestaat omdat [naam gevolmachtigde] de grenzen van zijn volmacht heeft overschreden en er daarom geen wilsovereenstemming tussen partijen bestond.
Ook het betoog dat Banco di Caribe onrechtmatig heeft gehandeld en destijds niet heeft voldaan aan de plicht [eisers] voor te lichten omtrent de strekking van het te vestigen hypotheekrecht dient kennelijk ter onderbouwing van het beroep op een handelen in strijd met de goede zeden of openbare orde of de wet en/of het beroep op dwaling. In het petitum wordt immers geen (geldelijke of reële) schadevergoeding of ontbinding wegens schending van de contractuele zorgplicht door de bank gevorderd.
Waar [eisers] vorderen dat voor recht wordt verklaard dat de rechtshandeling strekkende tot vestiging van het hypotheekrecht nietig is of wordt vernietigd gaat het gerecht er daarom vanuit dat niet wordt betoogd dat de titel op grond waarvan het hypotheekrecht gevestigd werd niet bestaat omdat [naam gevolmachtigde] de grenzen van zijn volmacht heeft overschreden en er daarom geen wilsovereenstemming tussen partijen bestond.
Ook het betoog dat Banco di Caribe onrechtmatig heeft gehandeld en destijds niet heeft voldaan aan de plicht [eisers] voor te lichten omtrent de strekking van het te vestigen hypotheekrecht dient kennelijk ter onderbouwing van het beroep op een handelen in strijd met de goede zeden of openbare orde of de wet en/of het beroep op dwaling. In het petitum wordt immers geen (geldelijke of reële) schadevergoeding of ontbinding wegens schending van de contractuele zorgplicht door de bank gevorderd.
4.3
Dat de rechtshandeling of de (goederenrechtelijke) overeenkomst die daartoe heeft geleid nietig is wegens in strijd zijn met de goede zeden of de openbare orde is niet voldoende toegelicht. Het gaat hier immers om een niet zelden voorkomende constructie waarbij een bij een onderneming betrokken persoon en zijn echtgenote aanvullende zekerheid bieden om kredietfaciliteit, in dit geval in de vorm van een stand by letter of credit, voor de onderneming te verkrijgen. Het beroep op schending van de wet omdat niet is voldaan aan het vormvoorschrift van artikel 3:260 lid 3 BW faalt ook. Uit de door [eisers] overgelegde “power of attorney” blijkt immers dat deze is ondertekend ten overstaan van een “notary public” te [land].
4.4
Met betrekking tot het beroep op dwaling heeft Banco di Caribe zich erop beroepen dat de rechtsvordering tot vernietiging op die grond verjaard is. [1] I
4.5
Ingevolge het bepaalde in artikel 3: 52 aanhef en onder c BW verjaart de rechtsvordering tot vernietiging van een rechtshandeling wegens dwaling na drie jaar nadat de dwaling is ontdekt.
4.6
Uit de brief van 16 augustus 2012 van [naam toenmalig raadsvrouw], toenmalig raadsvrouw van [eisers], aan notaris [naam notaris] naar aanleiding van de destijds door Banco di Caribe aangevangen openbare verkoop van de woning van [eisers] in verband met onbetaald gebleven schulden van Star Motors, schreef de advocaat:
(…) Aan het voorgaande wensen cliënten toe te voegen dat in de op 29 juli 2004 door uw kantoor opgemaakte hypotheekakte o.m. staat opgenomen (kort weergegeven): (…)
(…) Aan het voorgaande wensen cliënten toe te voegen dat in de op 29 juli 2004 door uw kantoor opgemaakte hypotheekakte o.m. staat opgenomen (kort weergegeven): (…)
4.7
Daaruit vloeit voort dat [eisers] in ieder geval op 16 augustus 2012 kennis droegen van de tekst van de hypotheekakte. Uit die tekst blijkt heel duidelijk dat het hypotheekrecht verleend werd in verband met alle schulden van Star Motors en niet alleen in verband met de afgifte van een stand by letter of credit ten behoeve van de aankoop van een partij KIA auto’s. Op dat moment wisten [eisers] dus dat zij gedwaald hadden. In ieder geval op die dag begon de verjaringstermijn van drie jaar – tot en met 16 augustus 2015 – te lopen. Pas in het onderhavige geding, dat aanhangig is gemaakt op 23 september 2016, is door de huidige raadsman van [eisers] een beroep gedaan op vernietigbaarheid van de rechtshandeling tot het verstrekken van een hypotheekrecht aan Banco di Caribe. Dat is te laat.
4.8
Alle vorderingen stuiten daarop af. Bij inzage of afschrift van stukken hebben [eisers] geen belang meer. Als de in het ongelijk te stellen partijen zullen [eisers] worden veroordeeld de proceskosten van Banco di Caribe te vergoeden.
5.DE UITSPRAAK
De rechter in dit gerecht:
wijst het gevorderde af;
veroordeelt [eisers] in de kosten van de procedure, die tot de datum van uitspraak aan de kant van Banco di Caribe worden begroot op Afl. 2.500, aan salaris van de gemachtigde.
Dit vonnis is gewezen door mr. W.J. Noordhuizen, rechter in dit gerecht, en werd uitgesproken ter openbare terechtzitting van dinsdag 31 juli 2018 in aanwezigheid van de griffier.