ECLI:NL:OGEAA:2023:194

• Datum uitspraak: 15 februari 2023
• Publicatiedatum: 13 september 2023
• Zaaknummer: AUA202103646
• Instantie: Gerecht in Eerste Aanleg van Aruba
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: A.H.M. van de Leur
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vordering tot ontbinding van een schuldbekentenis in het civiele recht

In deze zaak, die voor het Gerecht in Eerste Aanleg van Aruba is behandeld, heeft eiseres in conventie, vertegenwoordigd door mr. S. Paesch, een vordering ingesteld tegen gedaagden c.s. inzake de ontbinding van een schuldbekentenis. De schuldbekentenis was ondertekend door gedaagden c.s. op 27 november 2019, waarbij zij een bedrag van Afl. 13.000,-- erkenden te moeten betalen in maandelijkse termijnen. Eiseres vorderde dat het Gerecht zou verklaren dat de schuldbekentenis per 8 april 2020 gedeeltelijk buitengerechtelijk was ontbonden, en dat gedaagden c.s. hoofdelijk moesten betalen. Gedaagde in conventie, eiser in reconventie, voerde verweer en vorderde vernietiging van de schuldbekentenis op grond van bedrog en misbruik van omstandigheden.

Het Gerecht heeft vastgesteld dat de schuldbekentenis een eenzijdige rechtshandeling betreft en geen overeenkomst in de zin van het Burgerlijk Wetboek. De vordering van eiseres in conventie werd afgewezen, omdat de schuldbekentenis niet kon worden ontbonden op de door eiseres aangevoerde gronden. Het Gerecht oordeelde dat de stellingen van gedaagde in reconventie, dat de schuldbekentenis vernietigbaar was, onvoldoende feitelijke grondslag hadden. De vorderingen van beide partijen werden afgewezen, en eiseres werd veroordeeld in de proceskosten van gedaagden c.s.

De uitspraak benadrukt het belang van de juridische kwalificatie van rechtshandelingen en de voorwaarden waaronder een schuldbekentenis kan worden ontbonden of vernietigd. Het Gerecht concludeerde dat de omstandigheden die door gedaagde in reconventie werden aangevoerd niet voldoende waren om de schuldbekentenis te vernietigen, en dat de eerdere afspraken tussen partijen de basis vormden voor de afwijzing van de vorderingen.

Uitspraak

Vonnis van 15 februari 2023

Behorend bij A.R. no. AUA202103646

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN ARUBA

VONNIS in de zaak van:

[eiseres],

te Aruba,

eiseres in conventie, gedaagde in reconventie,

hierna ook te noemen: [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie],

gemachtigde: de advocaat mr. S. Paesch,

tegen:

1. [naam gedaagde 1],

hierna te noemen: [gedaagde in conventie],

gedaagde in conventie,

niet verschenen,

en

2. [naam gedaagde 2],

hierna te noemen: [gedaagde in conventie, eiser in reconventie],

gedaagde in conventie, eiser in reconventie,

gemachtigde: de advocaat mr. R.L.F. Dijkhoff,

beiden te Aruba,

hierna gezamenlijk ook te noemen: [gedaagden] c.s..

1. DE PROCEDURE

1.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

-het inleidend verzoekschrift, met producties;

-de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie], met één productie;

-de conclusie van repliek in conventie en van antwoord in reconventie, met producties;

-de conclusie van dupliek in conventie en van repliek in reconventie van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie];

-de conclusie van dupliek in reconventie.

1.2

Tegen de ook na behoorlijke wederoproeping niet verschenen [gedaagde in conventie] is verstek verleend.

1.3

Vonnis is bepaald op heden.

2. DE FEITEN

in conventie en in reconventie

2.1

Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet of onvoldoende bestreden alsmede op grond van overgelegde producties voor zover niet of onvoldoende bestreden staat onder meer het volgende vast tussen partijen.

2.2

Tussen partijen is op 23 oktober 2017 een in de Engelse Taal geredigeerde koopovereenkomst tot stand gekomen, krachtens welke [gedaagden] c.s. van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] hebben gekocht het bij partijen genoegzaam bekende perceel eigendomsgrond, gelegen in Aruba te [stad] voor een koopsom van Afl. 130.000,-- (hierna: de aanvankelijke koopovereenkomst, en: het perceel). Artikel 4 van die overeenkomst betreft een voor de kopers geldend boetebeding, dat als volgt luidt:

“
The Buyers hereby agree that in the event the Seller is ready to transfer the property and for whatever reason they (the Buyers) cannot or will not continue with the purchase of the property, to be liable to pay to the Seller immediately an amount equal to 10% of the purchase price without any court intervention as penalty for non compliance to this agreement. (…). ”.

2.3

Op 7 december 2017 lag alles klaar bij de notaris om het perceel over te dragen aan [gedaagden] c.s.. Dat is toen niet doorgegaan, omdat [gedaagden] c.s. de koopsom niet konden betalen.

2.4

In november 2019 zou het perceel alsnog door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] worden overgedragen aan [gedaagden] c.s.. Eén week voor die overdracht hebben [gedaagden] c.s. te kennen gegeven aan [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] samen met [koper] (hierna: [koper]) in plaats van met [gedaagde in conventie] als kopers van het perceel hebben te gelden.

2.5

Krachtens de op 7 september 2019 gewijzigde (aanvankelijke) koopovereenkomst (hierna: de gewijzigde koopovereenkomst) is het perceel geleverd door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] aan [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] en [koper] bij notariële akte van 26 november 2019.

2.6 [

gedaagden] c.s. hebben op 27 november 2019 ten behoeve van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] een schuldbekentenis ondertekend goed voor Afl. 13.000,--, te betalen in 13 maandelijkse termijnen van ieder Afl. 1.000,--, met als eerste betaaldatum 29 december 2019. In die schuldbekentenis staat onder meer het volgende:

“
Un suma total di Afl. 13.000,- e suma aki ta boet door cu a pone otro (…) comprado cu no ta den e contrato de benta.

(…).

Notificación na e debedor nan si nan falta den cumplimento di e pago. Si e debedor nan, pa cualke motibo cu sea, faya den pagamento, e ora entrante e fecha di incumplimento ya menciona henter e debe lo bira exigibel inmediatamente y un notificacion di incumplimento na e debedor no ta necesario.

(…). ”.

2.7 [

gedaagden] c.s. hebben krachtens de schuldbekentenis 2 betalingen van ieder Afl. 500,-- verricht, de ene in januari 2020 en de andere in februari 2020. Verdere betalingen krachtens de schuldbekentenis zijn uitgebleven.

2.8

De aan [gedaagden] c.s. gerichte brief van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] van 8 april 2020 vermeldt onder meer het volgende:

“
Op 27 november 2019 hebt u een schuldbekentenis getekend waarin u aangeeft het verschuldigde bedrag ter hoogte van Afl. 13.000,- te erkennen en in maandelijkse termijnen van Afl. 1.000,- in gaande 29 december 2019 te zullen aflossen. Uw laatste betaling van Afl. 500,-- was in februari 2020. U laat echter na om aan uw betalingsverplichting te voldoen. Derhalve is de schuldbekentenis/betalingsregeling per onmiddellijk gedeeltelijk ontbonden en wordt de totale vordering direct opeisbaar.

U wordt mitsdeze verzocht en aangemaand het openstaande bedrag, zijnde Afl. 12.000,- binnen 7 dagen na dagtekening van deze brief te betalen, bij gebreke waarvan zullen onherroepelijk rechtsmaatregelen volgen waarbij de kosten voor uw rekening zullen zijn. Voor alle duidelijkheid dient U een bedrag van Afl. 12.000,- te betalen vóór of op 15 april 2020 .

(…). ”.

2.9 [

gedaagden] c.s. hebben geen gevolg gegeven aan voormelde aanmaningsbrief van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie].

3. HET GESCHIL

in conventie

3.1 [

eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] vordert dat het Gerecht bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

a. voor recht verklaart dat de schuldbekentenis per 8 april 2020 gedeeltelijk buitengerechtelijk is ontbonden, althans per een door het Gerecht te bepalen andere datum;

b. [gedaagden] c.s. hoofdelijk veroordeelt om aan [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] te betalen Afl. 12.000,--, te vermeerderen met wettelijke rente;

c. [gedaagde in conventie] hoofdelijk veroordeelt om aan [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] te betalen Afl. 1.500,--, althans een door het Gerecht te bepalen ander bedrag, aan vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten;

d. ten opzichte van voormelde vorderingen enige andere juist voorkomkende subsidiaire beslissing neemt;

e, [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] c.s. veroordeelt in de proceskosten.

3.2 [

gedaagde in conventie, eiser in reconventie] voert verweer dat strekt tot afwijzing van het door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] verzochte. De niet verschenen [gedaagde in conventie] heeft geen verweer gevoerd.

in reconventie

3.3 [

gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vordert dat het Gerecht bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

i. de schuldbekentenis vernietigt op grond van door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gepleegd bedrog, althans door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gepleegd misbruik van omstandigheden, althans dwaling zijdens [gedaagde in conventie, eiser in reconventie];

ii. [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] op grond van onverschuldigde betaling veroordeelt tot terugbetaling aan [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] van Afl. 1.000,--;

iii. [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] veroordeelt in de proceskosten;

3.4 [

eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] voert verweer en concludeert tot afwijzing van het door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] verzochte, en tot veroordeling van hem in de proceskosten.

in conventie en in reconventie

3.5

Voorzover van belang voor de uitkomst van deze procedures worden de stellingen van partijen hierna besproken.

4. DE BEOORDELING

in conventie en in reconventie

4.1

De aard van de vorderingen in conventie en in reconventie en de daaraan door partijen ten gronde gelegde stellingen brengen met zich dat die vorderingen en stellingen gelijktijdig zullen worden besproken.

4.2

Voorop wordt gesteld dat de hiervoor onder a. omschreven conventionele vordering van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zal worden afgewezen reeds omdat ontbinding ingevolge het eerste lid van artikel 6:265 BW ziet op overeenkomsten. De schuldbekentenis betreft een eenzijdige rechtshandeling van de zijde van [gedaagden] c.s. en is daarom geen overeenkomst in de zin van het eerste lid van artikel 6:213 BW. Ingevolge die wettelijke bepaling is een overeenkomst in de zin van Titel 5 van Boek 6 BW immers een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een verbintenis aangaan.

4.3

Onder randnummer 6. en verder van haar conclusie van dupliek in reconventie stelt [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] nader al dan niet impliciet dat [gedaagden] c.s. een boete van Afl. 13.000,-- aan [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] verschuldigd zijn op grond van de aanvankelijke koopovereenkomst omdat zij op 7 december 2017 in verzuim zijn geraakt door niet bij de notaris te verschijnen voor de overdracht van het perceel omdat zij toen de koopsom niet konden betalen, en dat [gedaagden] c.s. gelet op die omstandigheid de schuldbekentenis hebben ondertekend. Aldus is de schuldbekentenis niet tot stand gekomen door middel van door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] gepleegd bedrog of misbruik van omstandigheden, en evenmin op grond van dwaling zijdens [gedaagden] c.s., aldus [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie]. Het Gerecht volgt [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] niet in dat standpunt. Daartoe wordt het volgende overwogen.

4.4

De schuldbekentenis is op 27 november 2019 tot stand gekomen, ofwel nadat de verkoop en levering van het perceel aan [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] en [koper] (in plaats van [gedaagde in conventie]) op grond van de gewijzigde koopovereenkomst alsnog doorgang heeft gevonden op 26 november 2019. Uit het sluiten van de gewijzigde koopovereenkomst volgt dat partijen ten opzichte de aanvankelijke koopovereenkomst wat betreft de uiterlijke datum van betaling van de koopsom, de datum van levering van het perceel en partijen bij de koopovereenkomst nadere afspraken hebben gemaakt, terwijl de aldus gewijzigde koopovereenkomst door partijen bij die overeenkomst is nagekomen. Die nadere afspraken brengen met zich dat [gedaagden] c.s. geen boete verschuldigd zijn aan [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], omdat zij de aanvankelijke overeenkomst niet zijn nagekomen door op 7 december 2017 niet bij de notaris te verschijnen voor de overdracht van het perceel tegen betaling van de afgesproken koopsom en volgens [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] aldus in verzuim zijn geraakt. Door de nadere afspraken is het verzuim aan de zijde van [gedaagden] c.s. immers komen te vervallen.

4.5

Evenwel mist de stelling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie], dat de schuldbekentenis vernietigbaar is op grond van bedrog, voldoende feitelijke grondslag en wordt daarom gepasseerd. Niet gebleken is immers dat [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] [gedaagden] c.s. hen in weerwil van vorenstaande (het onder 4.4 overwogene dus) met opzet (in de zin van willens en wetens) heeft misleid en aldus heeft bewogen tot het ondertekenen van de schuldbekentenis.

4.6.1

De stelling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie], dat de schuldbekentenis vernietigbaar is op grond van misbruik van omstandigheden mist eveneens voldoende feitelijke grondslag en wordt daarom ook gepasseerd. Het vierde lid van artikel 3:44 BW luidt als volgt: “
Misbruik van omstandigheden is aanwezig, wanneer iemand die weet of moet begrijpen dat de ander door bijzondere omstandigheden (…) bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling, het tot stand komen van die rechtshandeling bevordert, ofschoon hetgeen hij weet of moet begrijpen hem daarvan zou behoren te weerhouden. ”. Als bijzondere toestand in de zin van die wettelijke bepaling stelt [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat hij (1) de Engelse Taal niet beheerst terwijl de aanvankelijke koopovereenkomsten is geredigeerd in de Engelse Taal en (2) voorts onervaren was. Gesteld noch is gebleken dat [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] van die omstandigheden wist ten tijde van het sluiten van de aanvankelijke koopovereenkomst en ten tijde van het ondertekenen door [gedaagden] c.s van de schuldbekentenis. Daar komt bij het volgende nog bij.

4.6.2

Het Gerecht gaat voorbij aan de stelling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat hij de inhoud van de koopovereenkomst niet heeft begrepen omdat die is opgesteld in de Engelse Taal. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft immers alsnog uitvoering gegeven aan die in november 2019 gewijzigde overeenkomst, met dien verstande dat - zo begrijpt het Gerecht - die wijziging met name ziet op een ander kopersduo ([gedaagde in conventie, eiser in reconventie] samen met [koper] in plaats van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] samen met [gedaagde in conventie]), een andere leveringsdatum en een andere uiterlijke datum van betaling van de koopsom ad Afl. 130.000,--. Gesteld noch is gebleken dat de koopovereenkomst zoals gewijzigd in een andere dan de Engelse Taal is geredigeerd, en evenmin is gesteld of gebleken dat de inhoud van de gewijzigde overeenkomst behoudens voormelde wijzigingen anders is dan de aanvankelijke tussen [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] enerzijds en [gedaagde in conventie] en [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] anderzijds gesloten koopovereenkomst. Zonder nadere doch ook hier ontbrekende uitleg valt in dat verband niet in te zien dat [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] (alsnog) uitvoering heeft gegeven aan een voor hem beweerdelijke onbegrijpelijke koopovereenkomst, met daarin opgenomen het hiervoor onder 2.2 geciteerd weergegeven boetebeding.

4.7

Ter zake van de stelling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] dat de schuldbekentenis vernietigbaar is omdat die is aangegaan onder invloed van dwaling wordt het volgende overwogen. Zoals hiervoor reeds overwogen betreft de schuldbekentenis een eenzijdige rechtshandeling van de zijde van [gedaagden] c.s.. Aldus is geen sprake van een overeenkomst in de zin het eerste lid van artikel 6:213 BW. Ingevolge die wettelijke bepaling is een overeenkomst in de zin van Titel 5 van Boek 6 BW immers een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een verbintenis aangaan. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] grondt zijn beroep op dwaling op het van Titel 5 van Boek 6 BW deeluitmakende artikel 6:228 BW. Ingevolge het eerste lid van dat artikel is een overeenkomst die tot stand is gekomen onder invloed van dwaling en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten vernietigbaar. Nu de schuldbekentenis niet heeft te gelden als overeenkomst in de hiervoor bedoelde zin is het beroep van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] op dwaling ongegrond, en treft daarom geen doel.

4.8

Al het vorenstaande brengt met zich dat de hiervoor onder i. omschreven reconventionele vordering van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zal worden afgewezen.

4.9

Evenwel is de hiervoor onder b. omschreven conventionele vordering niet toewijsbaar. Daartoe wordt onder aanvulling van rechtsgrond overwogen dat uit het hiervoor onder 4.4 geschetste feitencomplex naar het oordeel van het Gerecht volgt dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijk onaanvaardbaar is dat [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zich beroept op de schuldbekentenis. Dat oordeel brengt echter niet met zich dat de hiervoor onder 2.3 vermelde door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] c.s. verrichte betalingen onverschuldigd zijn betaald, nu de rechtsgrond voor die betalingen (de schuldbekentenis dus) niet is komen te ontvallen door vernietiging van de schuldbekentenis. Dat betekent dat de hiervoor onder ii omschreven reconventionele vordering van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] ook zal worden afgewezen.

4.1

De hiervoor onder d. omschreven conventionele vordering van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zal als zijnde vaag en onbepaald worden afgewezen.

4.11

De hiervoor onder c. omschreven conventionele vordering van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] deelt in het hiervoor onder 4.8 vermelde lot van haar vordering onder b.

4.12.1 [

eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] zal, als de in het ongelijk gesteld partij, worden veroordeeld in de conventionele proceskosten gevallen aan de zijde van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] en aan de zijde van [gedaagde in conventie], tot aan deze uitspraak met betrekking tot [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] begroot op Afl. 2.000,-- aan salaris voor de gemachtigde (2 punten, tarief 2 ad Afl. 1.000,-- per punt) en met betrekking tot [gedaagde in conventie] begroot op nihil.

4.12.2 [

gedaagde in conventie, eiser in reconventie] zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de reconventionele proceskosten gevallen aan de zijde van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], tot aan deze uitspraak begroot op Afl. 500,-- aan salaris voor de gemachtigde (2 punten, tarief 2 ad Afl. 250,-- per punt).

5. DE UITSPRAAK

Het Gerecht:

in conventie

-wijs af het door [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] verzochte;

-veroordeelt [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie] in de kosten van deze conventionele procedure gevallen aan de zijde van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] en aan de zijde van [gedaagde in conventie], tot aan deze uitspraak met betrekking tot [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] begroot op Afl. 2.000,-- en met betrekking tot [gedaagde in conventie] begroot op nihil;

in reconventie

-wijst af het door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] verzochte;

-veroordeelt [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] in de kosten van deze reconventionele procedure gevallen aan de zijde van [eiseres in conventie, gedaagde in reconventie], tot aan deze uitspraak begroot op Afl. 500,--.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.H.M. van de Leur, rechter, en is uitgesproken ter openbare terechtzitting van woensdag 15 februari 2023 in tegenwoordigheid van de griffier.