Uitspraak
RECHTBANK ALKMAAR
Sector Kanton
Locatie Alkmaar
Zaaknr/rolnr.: 244068 CV EXPL 07-3457
Uitspraakdatum: 23 april 2008
Vonnis in de zaak van:
de vennootschap onder firma
REGIO HOLLAND MAKELAARDIJ ALKMAAR V.O.F.,
gevestigd en kantoorhoudende te Alkmaar,
eisende partij,
verder ook te noemen: Regio Holland,
gemachtigde: mr. G.P. Poiesz, advocaat te Velsen-Noord,
tegen
[de notaris],
gevestigd en kantoorhoudende doende te Alkmaar,
gedaagde partij,
verder ook te noemen: de notaris,
gemachtigde: mr. L.T. van Eyck van Heslinga, advocaat te Alkmaar.
Het procesverloop
- Regio Holland heeft een vordering ingesteld, zoals omschreven in de dagvaarding d.d. 16 juli 2007.
- De notaris heeft bij antwoord verweer gevoerd.
- Vervolgens is gediend van repliek en dupliek.
- De inhoud van de processtukken geldt als hier ingelast.
- Ten slotte is heden uitspraak bepaald.
De vaststaande feiten
1.1 Regio Holland, makelaar, heeft krachtens een overeenkomst in opdracht van [G.B.](hierna: G.B.) bemiddeld bij de verkoop van een woning aan de [adres] te Alkmaar. De woning is na die bemiddeling verkocht en Regio Holland komt daarom een loon van € 4.774,88 toe.
1.2 De notaris oefent zijn praktijk uit in een besloten vennootschap, Notaris [..] B.V. (hierna [de BV]). Voorafgaand aan de levering van de woning heeft de notaris een afrekening opgesteld waaruit blijkt dat de koopsom (€ 321.000,-) wordt overgemaakt naar de derdengeldrekening van [de BV]. Op de afrekening van de notaris staat, onder meer, vermeld dat aan Regio Holland wegens courtage zal worden voldaan voormeld bedrag van € 4.774,88. Na diverse andere betalingen aan derden (de hypotheekhoudende bank, het kadaster en notariële kosten), resteert voor G.B. een saldo nul.
1.3 De levering van de woning heeft ten overstaan van de notaris plaatsgevonden op 21 mei 2007. Aan Regio Holland is vanaf de derdengeldrekening van [de BV] slechts voldaan een bedrag van € 4.389,80, derhalve € 385,08 minder dan op de afrekening van de notaris vermeld.
Het geschil
2.1 Regio Holland vordert bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, veroordeling van de notaris tot betaling van een bedrag van € 385,08, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover vanaf 7 juni 2007 tot de dag van voldoening, kosten rechtens.
2.2 Regio Holland stelt hiertoe, zakelijk weergegeven, dat de notaris onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld waardoor zij schade (de genoemde € 385,08) heeft geleden.
1) Regio Holland was als rechthebbende in de zin van artikel 25 van de Wet op het notarisambt op de derdengeldrekening van de notaris te beschouwen. De notaris mocht pas zichzelf (of [de BV]) betalen, nadat de rechthebbenden op de verkoopsom waren betaald.
2) De notaris heeft bovendien gehandeld in strijd met zijn verplichting zijn ambt in onafhankelijkheid uit te oefenen door voorafgaand aan de levering uit de verkoopsom en anders dan in de nota van afrekening vermeld, een bedrag van € 385,08 aan hemzelf te voldoen, dan wel dat bedrag te verrekenen, in verband met een vordering die hij nog op G.B. had.
Door het handelen van de notaris is het bedrag van € 385,08 ten onrechte niet aan Regio Holland voldaan.
2.3 De notaris heeft verweer gevoerd waarop, voor zover van belang, hierna zal worden teruggekomen.
De beoordeling
3.1 Het meest vergaande verweer is dat Regio Holland niet ontvankelijk moet worden verklaard in haar vordering omdat zij ook een procedure met hetzelfde onderwerp is gestart tegen [de BV]. De kantonrechter verwerpt dit verweer. Los van de vraag of beide vorderingen toewijsbaar zijn, valt niet in te zien waarom het instellen van een vordering tegen zowel een natuurlijke persoon als een rechtspersoon niet mogelijk zou zijn.
3.2 Verder voert de notaris aan dat hij niet zelf de bedoelde transactie heeft verricht, maar dat hij daarbij heeft gehandeld namens [de BV], die de notarispraktijk uitoefent. Dat verweer faalt. Regio Holland grondt haar vordering op onrechtmatig handelen van de notaris in zijn kwaliteit als notaris. Dat brengt mee dat, indien moet worden aangenomen dat de notaris in die kwaliteit onrechtmatig jegens Regio Holland heeft gehandeld, hij daarvoor zelf aansprakelijk is, ongeacht het antwoord van de vraag of ook [de BV] aansprakelijk is.
3.3 Geen verweer heeft de notaris gevoerd tegen de stelling dat € 385,08 onbetaald is gebleven en als schade is te beschouwen. De discussie spitst zich echter toe op de vraag of de feitelijke gang van zaken onrechtmatig is.
3.4 De onderhavige derdengeldrekening van de notaris is te beschouwen als een bijzondere rekening in de zin van artikel 25 Wet op het notarisambt. De notaris is bij uitsluiting bevoegd tot het beheer en de beschikking van de bijzondere rekening. Ten laste van die rekening mag hij slechts betalingen doen in opdracht van een rechthebbende. Partijen discussiëren over de vraag of Regio Holland als rechthebbende is te beschouwen.
3.5 Vooropgesteld moet worden dat de kring van rechthebbenden als bedoeld in artikel 25 van de Wet op het notarisambt in beginsel beperkt is. In zijn algemeenheid zal de verkoper als rechthebbende op de koopsom hebben te gelden. De kring van rechthebbenden kan echter worden uitgebreid indien vast komt te staan dat een derde, zoals een makelaar in verband met gebruikelijke courtage, aanspraak kan maken op betaling van die bijzondere rekening. Daarvan is, onder meer, sprake indien die derde op de door de notaris op te stellen nota van afrekening als gerechtigde tot een deel van de koopsom wordt vermeld. In het onderhavige geval moet Regio Holland daarom worden geacht voor een bedrag van € 4.774,88 rechthebbende op de zich op de bijzondere rekening bevindende verkoopopbrengst te zijn.
3.6 Artikel 25 vierde lid Wet op het notarisambt bepaalt dat een rechthebbende voor zover uit de aard van zijn recht niet anders voortvloeit, te allen tijde recht heeft op uitkering van zijn aandeel in het saldo van de bijzondere rekening. Is het saldo van de bijzondere rekening niet toereikend om aan iedere rechthebbende het bedrag van zijn aandeel uit te keren, dan mag de notaris aan de rechthebbende slechts zoveel uitkeren als in verband met de rechten van de andere rechthebbenden mogelijk is. In dat geval wordt het saldo onder de rechthebbenden verdeeld naar evenredigheid van ieders aandeel, met dien verstande dat, indien een notaris zelf rechthebbende is, hem slechts wordt toegedeeld hetgeen overblijft, nadat de andere rechthebbenden het hun toekomende hebben ontvangen. Nu gebleken is van een tekort op de bijzondere rekening van de notaris (voor zover het betreft de verdeling van de verkoopsom van de woning van G.B.) had de notaris pas betalingen aan zichzelf (dan wel [de BV]), mogen verrichten nadat het aandeel van Regio Holland volledig was voldaan. Deze bevoordeling van zichzelf is onrechtmatig jegens Regio Holland wier aandeel door de handelswijze van de notaris deels onbetaald is gebleven.
3.7 Daar voegt de kantonrechter nog aan toe dat het handelen van de notaris gelet op de omstandigheden van het geval, ook overigens als onrechtmatig moet worden bestempeld. Vast staat immers dat de opbrengst van de woning slechts voldoende was om een beperkt aantal verplichtingen te voldoen (hypotheekschuld, diverse belastingen en aan de verkoop en levering verbonden kosten van het Kadaster, de notaris en Regio Holland). Daarnaast waren er kennelijk nog meer schulden van G.B. die onbetaald zouden blijven, waaronder een schuld aan [de BV] die verband hield met diens echtscheiding. De notaris was van deze situatie op de hoogte. In die wetenschap heeft de notaris vervolgens, zonder nader voorafgaand overleg met G.B., zijn eigen vordering voldaan, terwijl het niet aan hem maar aan G.B. was om te beslissen welke vorderingen betaald zouden worden. Door aldus te handelen heeft de notaris zijn exclusieve bevoegdheid als notaris om te beschikken over de kwaliteitsrekening misbruikt om zijn vordering, voor die van andere schuldeisers van G.B. en zonder overleg met anderen, te verhalen op een vermogensbestanddeel van G.B.. Dit is in strijd met hetgeen van een redelijk en zorgvuldig handelend notaris in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht. Dat G.B. later alsnog im- of expliciet heeft ingestemd met deze gang van zaken, maakt dat onder de gegeven omstandigheden niet anders.
3.8 Het gevorderde moet derhalve worden toegewezen. Vanzelfsprekend dient hetgeen [de BV] in verband hiermee (aan hoofdsom) betaalt (zie zaak 250112 CV EXPL 07-4672) in mindering te komen op hetgeen de notaris dient te voldoen.
3.9 De notaris dient als de in het ongelijk te stellen partij in de proceskosten te worden veroordeeld.
De beslissing
De kantonrechter:
Veroordeelt de notaris om aan Regio Holland tegen kwijting te betalen een bedrag van € 385,05 te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 7 juni 2008 tot de dag van betaling.
Veroordeelt de notaris in de proceskosten, die tot heden voor Regio Holland worden vastgesteld op een bedrag van € 280,85 [inclusief BTW indien en voorzover door de notaris verschuldigd], waaronder begrepen een bedrag van € 120,00 voor salaris van de gemachtigde van Regio Holland [waarover de notaris geen BTW verschuldigd is].
Verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.
Wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.H. Gisolf, kantonrechter, bijgestaan door de griffier en op 23 april 2008 in het openbaar uitgesproken.