Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht, voorzieningenrechter
zaaknummer / rolnummer: 366723 / KG ZA 07-623 OdC/MV
Vonnis in kort geding van 16 mei 2007
in de zaak van
de vereniging
AHMADIYYA ANJUMAN ISHA'AT ISLAM AMSTERDAM,
gevestigd te Amsterdam,
eiseres bij gelijkluidende dagvaardingen van 11 april 2007,
procureur mr. J.C. Heuving,
tegen
1. [gedaagde 1],
2. [gedaagde 2],
3. [gedaagde 3],
4. [gedaagde 4],
5. [gedaagde 5],
6. [gedaagde 6],
7. [gedaagde 7],
8. [gedaagde 8],
allen wonende te [woonplaats],
gedaagden,
procureur mr. M.P.M. Fruytier.
1. De procedure
Ter terechtzitting van 27 april 2007 heeft eiseres, hierna ook te noemen de vereniging, gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. Gedaagden hebben verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening. Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen.
2. De feiten
2.1 Eiseres is een godsdienstige vereniging. Zij heeft een pand in eigendom aan [adres], dat dienst doet als moskee en vergaderruimte. In artikel 19 van de statuten van de vereniging is onder meer het volgende bepaald:
“(...) Indien tenminste 25 stemgerechtigde gewone leden der Vereniging het Bestuur schriftelijk en met opgave van reden verzoeken een algemene ledenvergadering te beleggen, is het bestuur gehouden binnen 30 dagen na ontvangst van dit verzoek tot het beleggen der verzochte algemene ledenvergadering over te gaan en op die vergadering de door genoemde leden alle opgegeven punten in behandeling te nemen. Indien het bestuur ingebreke blijft de onder lid 2 bedoelde vergadering te beleggen, zijn de aanvragers gerechtigd zelf die vergadering te beleggen met inachtneming van de desbetreffende bepalingen.”
2.2 Op de Algemene Ledenvergadering van de vereniging (hierna ALV) van 3 april 2005 is een bestuur gekozen. Dit bestuur bestond uit zeven leden, onder wie [voorzitter] (voorzitter) en [secretaris] (secretaris).
2.3 Op de ALV van 19 november 2006 is een nieuw bestuur gekozen. Dit bestuur bestond uit negen leden. [voorzitter] en [secretaris] zijn opnieuw gekozen tot voorzitter en secretaris.
2.4 Bij brief van 19 december 2006 heeft een aantal leden van de vereniging alle leden opgeroepen aanwezig te zijn op een ALV op 21 januari 2007 om 14.00 uur. Als agendapunt is onder meer opgenomen de verkiezing van een nieuw bestuur. De brief sluit af met:
“De ondertekenaars: gedeponeerd bij de notaris.”
Op 21 januari 2007 heeft geen ALV plaatsgevonden.
2.5 Bij brief van 15 januari 2007, ondertekend door “De initiatiefgroep”, en onder meer gericht aan de voorzitter is een aanvraag en oproep gedaan voor een ALV op 18 februari 2007 om 14.00 uur. In de brief is verder opgenomen:
“Als bijlage bij dit schrijven treft U aan een kopie van de eerste 25 ondertekenaars van de initiatiefgroep.
Zoals eerder gemeld – zie ons schrijven de dato 19 december 2006 – is inmiddels notaris Mr. A. Helmig te Haarlem, bereid gevonden het procesverbaal van de Buitengewone Algemene Ledenvergadering op te maken.
De notaris beschikt over de volledige lijst van ondertekenaars voor de aanvraag en opzet van de BUITEN GEWONE ALGEMENE LEDEN VERGADERING (ongeveer 100 leden).”
Bij brief van diezelfde datum zijn alle leden in kennis gesteld van de aanvraag en oproep tot een buitengewone algemene ledenvergadering op 18 februari 2007.
2.6 Bij brief van 29 januari 2007 heeft het bestuur van de vereniging de notaris en de initiatiefgroep onder meer het volgende medegedeeld:
“(...)
Het bestuur beschouwt het onderhavige verzoek om een ALV als een aan het bestuur van de vereniging gericht verzoek en neemt deze als zodanig in behandeling. (...)
Het is gebleken dat een deel van de initiatiefgroep (de 25 namen die het bestuur bij brief van 15 januari 2007 heeft ontvangen) geen lid is van de vereniging, derhalve zijn de namen en handtekeningen van de overige 100 leden nodig om te verifiëren of het onderhavige verzoek een rechtsgeldig verzoek van leden voor een buitengewone Algemene ledenvergadering is. Ook anderszins is de complete lijst nodig, omdat ook die mensen de vergadering aanvragen. (...).
Indien het verzoek aan de daarvoor gestelde criteria voldoet, zal het bestuur zeker een Algemene ledenvergadering houden (...)
2.7 Op 2 februari 2007 heeft notaris Helmig het bestuur van de vereniging een kopie van de hem ter beschikking gestelde handtekeningenlijsten toegezonden.
2.8 Bij brief van 12 februari 2007 heeft “de initiatiefgroep” alle leden verzocht aanwezig te zijn op de ALV van 18 februari 2007. In de brief is onder meer opgenomen:
“Aangezien het “huidig bestuur” tot op heden geen gehoor heeft gegeven aan ons verzoek om op 18 februari 2007 de noodzakelijke BUITENGEWONE ALGEMENE LEDEN VERGADERING te zullen houden, zijn wij genoodzaak deze vergadering zelf te beleggen.”
Als een van de agendapunten is opgenomen de verkiezing van een algemeen bestuur.
2.9 Bij brief van 14 februari 2007 heeft het bestuur alle leden uitgenodigd voor een ALV op 4 maart 2007. In de brief is onder meer opgenomen:
“Mocht u een vergaderoproep voor 18 februari 2007 (...) hebben ontvangen (...), dan dient u hieraan geen gevolg te geven. Immers een dergelijke vergadering is niet volgens de statuten van onze vereniging en wordt niet als algemene ledenvergadering van onze vereniging beschouwd.”
2.10 Op 18 februari 2007 heeft de door de initiatiefgroep belegde ALV plaatsgevonden. Op die ALV zijn gedaagden tot bestuurslid gekozen. Nadien zijn zij als zodanig ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
2.11 Op 4 maart 2007 heeft de door het bestuur belegde ALV plaatsgevonden.
2.12 Op 12 maart 2007 is namens de vereniging aangifte gedaan van vernieling aan de moskee, in die zin dat het slot van de toegangsdeur is geforceerd en vervangen door een ander slot. Volgens het proces-verbaal van aangifte is dit geschied op 9 maart 2007.
3. Het geschil
3.1 Eiseres vordert thans kort gezegd (1) gedaagden te verbieden bestuurshandelingen namens de vereniging te verrichten, (2) gedaagden te gebieden de sleutels van de moskee aan [voorzitter] af te geven en (3) gedaagden te veroordelen elke noodzakelijke medewerking te verlenen aan hun uitschrijving uit het handelsregister, (4) een en ander op straffe van dwangsommen en met veroordeling van gedaagden in de kosten van dit geding.
3.2 Zij stelt hiertoe – samengevat weergegeven – het volgende. Al sinds de ALV van 3 april 2005 is er sprake van spanningen binnen de vereniging. Vier van de bestuursleden die toen zijn gekozen, hebben zich tegen de rest van het bestuur gekeerd. De vier ‘afvallige’ bestuursleden hebben ook de ALV van 19 november 2006 verstoord, echter zonder succes. De rechtsgeldigheid van deze ALV is nadien door niemand aangetast. Derhalve is het toen gekozen bestuur nog steeds in functie. Na de ALV van 19 november 2006 hebben de vier bestuursleden zich verenigd onder de naam ‘de initiatiefgroep’. De initiatiefgroep heeft vervolgens via de weg van artikel 19 van de statuten geprobeerd een nieuwe ALV te beleggen. De eerste poging hiertoe is mislukt omdat de vereiste handtekeningen niet zijn meegezonden (zie 2.4.). Op 15 januari 2007 is een nieuwe poging gewaagd (zie 2.5.), maar ditmaal klopte de meegezonden handtekeningenlijst (met 25 namen) niet. Ten minste tien personen op die lijst waren geen lid en bij acht personen was sprake van een (mogelijke) contributieachterstand. Pas op 5 februari 2007 ontving de vereniging de op 2 februari 2007 door de notaris gezonden lijst en kon zij het verzoek van de initiatiefgroep honoreren. Niettemin was de initiatiefgroep van mening dat zij op grond van artikel 19 van de statuten zelf een ALV kon beleggen, omdat het bestuur de termijn van 30 dagen als genoemd in dit artikel zou hebben overschreden. Dit is onjuist. Het verzoek van de initiatiefgroep was immers pas op 5 februari 2007 volledig en de oproep van het bestuur van 14 februari 2007 (zie 2.9.) is derhalve tijdig gedaan. De eis van 25 handtekeningen als bedoeld in artikel 19 van de statuten is overigens niet in strijd met artikel 2:41 lid 2 BW, zoals de initiatiefgroep nog heeft aangevoerd, omdat de vereniging meer dan 250 leden telt (te weten 332). De conclusie is, aldus eiseres, dat op 18 februari 2007 geen rechtsgeldige ALV heeft plaatsgevonden. Gedaagden zijn dan ook niet rechtsgeldig tot bestuurslid gekozen en hun inschrijving in het handelsregister is onterecht. Op 9 maart 2007 hebben leden van de initiatiefgroep zich met geweld toegang tot de moskee verschaft en de sloten vervangen. Daarmee is de situatie onhoudbaar geworden, waardoor de vereniging een spoedeisend belang heeft bij haar vorderingen. Er is bovendien geen zicht op welke handelingen gedaagden verrichten en er is sprake van grote onrust onder de leden.
3.3 Gedaagden hebben – samengevat weergegeven – het volgende verweer gevoerd. Er was sprake van wanbeleid van het bestuur dat onder voorzitterschap van [voorzitter] stond. De initiatiefgroep heeft daarom op 19 december 2006 en op 15 januari 2007 verzocht een buitengewone ALV te beleggen. Het bestuur heeft hier pas op 12 februari 2007 op gereageerd; de termijn van veertien dagen als bedoeld in artikel 2:41 lid 3 BW was toen al verstreken. Omdat men niet verwachtte dat het bestuur tijdig een ALV zou beleggen, heeft de initiatiefgroep dit zelfstandig gedaan. De notaris heeft de door de initiatiefgroep aangeboden lijst met handtekeningen gecontroleerd en vastgesteld dat iedereen op die lijst lid is van de vereniging en steeds tijdig zijn contributie heeft voldaan. De ALV van 18 februari 2007 was derhalve rechtsgeldig en het toen gekozen bestuur, dat bestaat uit gedaagden, dient als het huidige (rechtsgeldige) bestuur te worden aangemerkt. Dit betekent dat mr. Heuving, die is ingeschakeld door het voormalige bestuur, de vereniging niet in dit geding kan vertegenwoordigen. Overigens zijn de statuten in strijd met artikel 2:41 lid 2 BW. De vereniging telt thans ruim 100 leden, waardoor de eis van 25 handtekeningen voor het bijeenroepen van een ALV niet mag worden gesteld. Als enkele personen die voorkomen op de op 15 januari 2007 meegezonden lijst met 25 handtekeningen geen lid meer zouden zijn van de vereniging of hun contributie niet zouden hebben betaald, dan is nog steeds voldaan aan de eis van een tiende als bedoeld in artikel 2:41 lid 2 BW. Eiseres dient verder niet ontvankelijk te worden verklaard in haar vordering die ziet op uitschrijving van gedaagden uit het handelsregister. Ingevolge artikel 23 van de Handelsregisterwet geldt namelijk dat eiseres zich hiervoor bij verzoekschrift tot de kantonrechter had moeten wenden. Tot slot voeren gedaagden aan dat er geen noodzaak is voor het treffen van een voorlopige voorziening. Met het op 18 februari 2007 gekozen bestuur worden de belangen van de vereniging gewaarborgd. Er is geen sprake van onrust onder de leden. Belanghebbenden ([voorzitter] c.s.) die menen dat er sprake is van een vernietigbaar besluit van een ALV kunnen op grond van artikel 2:15 lid 3 sub a BW een bodemprocedure aanhangig maken.
4. De beoordeling
4.1 Uitgangspunt is dat op de ALV van 19 november 2006 een nieuw bestuur van de vereniging is gekozen. [voorzitter] is als voorzitter en [secretaris] is als secretaris van dit bestuur gekozen.
4.2 Eiseres heeft een tot 2 maart 2007 bijgewerkte ledenlijst van de vereniging in het geding gebracht waarop de namen van 332 leden staan vermeld. De ledenlijst is bijgehouden door [secretaris], die in ieder geval tot 18 februari 2007 als secretaris van de vereniging heeft gefungeerd. Ter zitting is weliswaar gebleken dat thans zowel eiseres (in de persoon van [secretaris]) als gedaagden ieder afzonderlijk een administratie van de vereniging voeren, waardoor in dit geding niet met absolute zekerheid kan worden vastgesteld dat het aantal van 332 leden juist is, maar door gedaagden is niet aannemelijk gemaakt dat het ledental onder de 250 ligt, laat staan op het door hen genoemde aantal van ruim honderd. Gedaagden hebben geen (door hen opgestelde) ledenlijst in het geding gebracht. Zij hebben als productie 9 een achttal opzeggingen van leden in het geding gebracht (van wie er een aantal op de ledenlijst van [secretaris] voorkomen), maar dit toont hooguit aan dat de ledenlijst van [secretaris] niet actueel is, niet dat er minder dan 250 leden zijn. Voorshands wordt er in dit geding dan ook vanuit gegaan dat het ledental van de vereniging boven de 250 ligt, waardoor artikel 19 van de statuten van de vereniging niet in strijd komt met artikel 2:41 lid 2 BW. Op grond van artikel 19 van de statuten dient een verzoek tot het beleggen van een ALV dan ook door tenminste 25 (stemgerechtigde) leden te worden gedaan.
4.3 Partijen zijn het erover eens dat het verzoek van de initiatiefgroep van 19 december 2006 niet aan de eis voldeed dat een dergelijk verzoek door tenminste 25 leden moet worden gedaan, zoals artikel 19 van de statuten voorschrijft. Bij dit verzoek is immers niet kenbaar gemaakt wie de desbetreffende 25 leden zijn. Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter voldeed ook het verzoek van 15 januari 2006 ten tijde van de indiening niet aan de eis van artikel 19 van de statuten. Weliswaar is bij dit verzoek een lijst met 25 handtekeningen meegezonden, maar aangezien [secretaris], die zoals gezegd in ieder geval tot 18 februari 2007 als secretaris fungeerde, ter zitting gemotiveerd en onvoldoende betwist heeft gesteld dat een aanzienlijk aantal personen die op die lijst voorkomen geen lid (meer) was of (mogelijk) een betalingsachterstand had, voldeed het verzoek toen niet aan de eis van artikel 19 van de statuten. Het had op de weg van gedaagden gelegen om aannemelijk te maken dat op de lijst 25 namen met handtekeningen voorkwamen van stemgerechtigde leden, althans dat 25 stemgerechtigde leden dit verzoek deden. Eerst nadat de initiatiefgroep er door het bestuur op is gewezen (bij brief van 29 januari 2007, zie 2.6.) heeft de notaris (bij brief van 2 februari 2007) een andere lijst met namen en handtekeningen aan het bestuur toegezonden. Over die tweede lijst zijn partijen het eens dat die wel voldeed aan de eis dat het verzoek door tenminste 25 (stemgerechtigde) leden is gedaan. Pas na ontvangst van de brief van 2 februari 2007 voldeed het verzoek aan de daaraan te stellen eisen en pas toen zijn de termijnen als bedoeld in artikel 19 van de statuten gaan lopen. Het is immers een wezenlijke eis voor een behoorlijke procesgang, die ook toepasselijk is op dit verzoek, dat de verzoekers bij naam bekend zijn zodat hun bevoegdheid tot het doen van een verzoek kenbaar is. Het standpunt van gedaagden dat die termijnen als bedoeld in artikel 19 van de statuten al op 15 januari 2007 zijn gaan lopen omdat er toen al tenminste 25 leden waren die het verzoek steunden, kan dus niet worden gevolgd. Vereist is immers dat bekend moet zijn dat en door welke 25 stemgerechtigde leden het verzoek is ingediend, hetgeen toen niet het geval was. Dat door eiseres reeds op 15 januari 2007 een lijst kon worden ingezien op het kantoor van de notaris, zoals gedaagden nog hebben aangevoerd, is hiervoor onvoldoende. Dit betekent dat eiseres in haar standpunt zal worden gevolgd dat het bestuur tijdig de ALV van 4 maart 2007 heeft uitgeschreven en dat de op 18 februari 2007 gehouden bijeenkomst niet als een rechtsgeldige ALV kan worden aangemerkt. Gedaagden zijn derhalve ook niet op een rechtsgeldige wijze tot bestuurslid gekozen, zodat de vordering dat zij namens de vereniging geen bestuurshandelingen mogen verrichten toewijsbaar is. Eiseres heeft, om hierna te melden redenen, ook een spoedeisend belang bij toewijzing van deze vordering.
4.4 Ook de vordering dat gedaagden hun medewerking dienen te verlenen aan hun uitschrijving als bestuurslid uit het handelsregister is, gezien het bovenstaande, toewijsbaar. Dat een dergelijke vordering op grond van artikel 23 van de Handelsregisterwet bij de kantonrechter aanhangig dient te worden gemaakt, staat niet aan toewijzing van de vordering in de weg. Vooruitlopend op de bij de kantonrechter te voeren procedure, kan immers, mits eiseres hierbij een spoedeisend belang heeft, een voorlopige voorziening worden verleend die ertoe strekt gedaagden te gebieden aan de uitschrijving hun medewerking te verlenen. Bovendien valt te verwachten dat in een bodemprocedure die vordering zal worden toegewezen, gelet op het ongeldige besluit waarop die gewijzigde inschrijving berust. Het spoedeisend belang van eiseres is erin gelegen dat op korte termijn duidelijkheid moet bestaan over wie de bestuursfuncties vervullen en wie de administratie van de vereniging voert.
4.5 De vordering om gedaagden te gebieden de sleutel van de moskee af te geven is niet bestreden en is ook in overeenstemming met hetgeen is overwogen omtrent de bestuursbevoegdheid. Mede gezien het bovenstaande is deze vordering dan ook toewijsbaar. Eiseres heeft hierbij ook een spoedeisend belang aangezien het bestuur op korte termijn in staat moet worden gesteld zijn functie uit te oefenen.
4.6 De aan de veroordelingen te verbinden dwangsommen zullen worden gematigd en gemaximeerd als na te melden.
4.7 Gedaagden zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van eiseres worden begroot op:
- dagvaarding EUR 84,31
- vast recht 251,00
- salaris procureur 816,00
Totaal EUR 1.151,31
5. De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1 verbiedt gedaagden om enige bestuurshandeling namens eiseres te verrichten, op straffe van een dwangsom van EUR 500,- per keer dat gedaagden dit verbod overtreden met een maximum van EUR 20.000,-,
5.2 veroordeelt gedaagden hoofdelijk om binnen twee werkdagen na betekening van dit vonnis de sleutels van de moskee aan de voorzitter van het bestuur ([voorzitter]) af te geven, op straffe van een dwangsom van EUR 500,- per dag dat gedaagden niet aan deze veroordeling voldoen met een maximum van EUR 20.000,-,
5.3 veroordeelt gedaagden ieder om binnen vijf werkdagen na betekening van dit vonnis elke noodzakelijke medewerking te verlenen aan uitschrijving van gedaagden als bestuurders van eiseres, en tevens elke noodzakelijke medewerking te verlenen aan de inschrijving in de Kamer van Koophandel van de personen die op de Algemene Ledenvergadering van 19 november 2006 als bestuurders van eiseres zijn gekozen, op straffe van een dwangsom van EUR 500,- per dag dat gedaagden niet aan deze veroordeling voldoen met een maximum van EUR 20.000,-,
5.4 veroordeelt gedaagden in de proceskosten, aan de zijde van eiseres tot op heden begroot op EUR 1.151,31,
5.5 verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.6 wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. R. Orobio de Castro, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. M. Veraart, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 16 mei 2007.