Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht, voorzieningenrechter civiel
zaaknummer / rolnummer: C/13/680773 / KG ZA 20-229 CdK/MV
Vonnis in kort geding van 23 juli 2020
in de zaak van
1.[eiseres sub 1] ,
2.
[eiseres sub 2],
[eiseres sub 2],
beiden wonende te [woonplaats] ,
eiseressen bij conceptdagvaarding,
advocaat mr. P.L. Tjiam te Amsterdam,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
NOORDKAAP TV PRODUCTIES B.V.,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TALPA TV B.V.,
beide gevestigd te Amsterdam,
gedaagden, vrijwillig verschenen,
advocaat mr. J.A.K. van den Berg te Amsterdam.
Partijen zullen hierna [eiseres sub 1] , [eiseres sub 2] , Noordkaap en Talpa worden genoemd.
1.De procedure
Tijdens de mondelinge behandeling van dit kort geding op 9 juli 2020 hebben [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . de dagvaarding toegelicht. Noordkaap en Talpa hebben verweer gevoerd.
Beide partijen hebben producties en een pleitnota in het geding gebracht. Ter zitting heeft Noordkaap een compilatie getoond van de op 22 oktober 2019 (zie hierna onder 2.5 en 2.8) gemaakte beelden.
Bij de mondelinge behandeling waren aanwezig:
Beide partijen hebben producties en een pleitnota in het geding gebracht. Ter zitting heeft Noordkaap een compilatie getoond van de op 22 oktober 2019 (zie hierna onder 2.5 en 2.8) gemaakte beelden.
Bij de mondelinge behandeling waren aanwezig:
[eiseres sub 1] en [naam] met mr. Tjiam en zijn kantoorgenoot mr. T.A.J. Zandbergen;
[betrokkene 1] van Noordkaap en [betrokkene 2] van Talpa met mr. Van den Berg.
[betrokkene 1] van Noordkaap en [betrokkene 2] van Talpa met mr. Van den Berg.
Na verder debat is vonnis bepaald op 23 juli 2020.
2. De feiten
2.1.
[eiseres sub 1] is sinds 2009 hobbyfokster van katten. Zij woont in [woonplaats] in één huis met haar moeder, [eiseres sub 2] , en met haar vader. [eiseres sub 1] fokt drie soorten katten, te weten de Minskin, de Siberische kat en de Petit Teddy. De Minskin is een kruising tussen een Don Sphynx en een Munchkin. De Petit Teddy is een kruising tussen een Siberische kat en de Munchkin. Een Munchkin is een kat met korte poten en een Sphynx is een kat zonder beharing, een zogenaamde naaktkat.
2.2. Van 2010 tot 2015 was [eiseres sub 1] aangesloten bij de Limbra Cat Club een Limburgs-Brabantse kattenvereniging. In 2015 heeft zij zich aangesloten bij de Belgische Raskatten Vereniging (BRKV). BRKV is op haar beurt aangesloten bij de World Cat Federation (WCF).
2.2. Van 2010 tot 2015 was [eiseres sub 1] aangesloten bij de Limbra Cat Club een Limburgs-Brabantse kattenvereniging. In 2015 heeft zij zich aangesloten bij de Belgische Raskatten Vereniging (BRKV). BRKV is op haar beurt aangesloten bij de World Cat Federation (WCF).
2.3.
[eiseres sub 1] biedt haar kittens te koop aan op Marktplaats.nl.
2.4.
[betrokkene 1] is directeur en eigenaar van Noordkaap. Noordkaap produceert het programma “Undercover in Nederland” dat door [betrokkene 1] wordt gepresenteerd en door Talpa op SBS6 wordt uitgezonden.
2.5.
Op 17 oktober 2019 heeft een persoon die zich “Tanja” noemde, en die naar later bleek een medewerkster is van Noordkaap, gereageerd op een advertentie van [eiseres sub 1] . Op 22 oktober 2019 is “Tanja” naar de woning van [eiseres sub 1] gekomen. Bij die gelegenheid heeft “Tanja” beeld- en geluidsopnamen gemaakt met een verborgen camera. [eiseres sub 1] is op enig moment met “Tanja” naar haar auto gelopen en werd toen geconfronteerd met [betrokkene 1] en met een cameraploeg van Noordkaap. [betrokkene 1] heeft [eiseres sub 1] op dat moment vragen gesteld en [eiseres sub 1] – kort gezegd – beschuldigd van illegale praktijken. Hiervan zijn beeld- en geluidsopnamen gemaakt van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] .
2.6.
Bij brief van 28 oktober 2019 heeft de rechtsbijstandsverzekeraar van [eiseres sub 1] Noordkaap – kort gezegd – gesommeerd het beeld- en geluidmateriaal dat op 22 oktober 2019 is gemaakt niet op televisie uit te zenden of op andere wijze openbaar te maken.
2.7.
Uit een e-mail van 31 oktober 2019 van de raadsvrouw van Noordkaap volgt – kort gezegd – dat Noordkaap niet aan deze sommatie zal voldoen.
2.8.
Noordkaap en Talpa zijn voornemens in september of oktober van 2020 een uitzending van “Undercover” te wijden aan misstanden bij kattenfokkers. De op 22 oktober 2019 gemaakte opnamen zullen worden gebruikt als onderdeel van die uitzending. De op de zitting getoonde compilatie geeft, aldus Noordkaap, een indruk van hoe het onderdeel van de uitzending dat is gewijd aan [eiseres sub 1] eruit zou kunnen zien.
3. Het geschil
3.1.
[eiseres sub 1] vordert – kort gezegd – het volgende:
primair
I. Noordkaap en Talpa te verbieden het beeld- en geluidmateriaal dat van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . is gemaakt via televisie, internet, radio of anderszins openbaar te maken, op straffe van een dwangsom € 50.000,-, plus een dwangsom van € 10.000,- per dag, met een maximum van
€ 500.000,-;
€ 500.000,-;
II. Noordkaap en Talpa te gebieden het beeld- en geluidmateriaal te vernietigen, op straffe van een dwangsom € 25.000,-;
III. Noordkaap en Talpa te veroordelen tot betaling aan [eiseres sub 1] van een voorschot op de schadevergoeding van € 1.000,-;
IV. Noordkaap en Talpa te veroordelen tot betaling aan [eiseres sub 2] . van een voorschot op de schadevergoeding van € 500,-;
subsidiair
V. Noordkaap en Talpa te gebieden [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . volledig onherkenbaar in beeld te brengen en hun stemmen te vervormen en niet hun voor- en achternamen te gebruiken;
VI. Noordkaap en Talpa te gebieden geen beelden via televisie, internet, radio of anderszins openbaar te maken waarop de buitenkant van de woning van [eiseres sub 1] of gedeelten daarvan zichtbaar zijn;
VII. Noordkaap en Talpa te gebieden een dwangsom van
€ 25.000,- te betalen per overtreding van de onder V. en VI. genoemde geboden;
€ 25.000,- te betalen per overtreding van de onder V. en VI. genoemde geboden;
primair en subsidiair
VIII. Noordkaap en Talpa te veroordelen in de proceskosten, te vermeerderen met de wettelijke rente.
3.2.
[eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . stellen hiertoe – samengevat weergegeven – het volgende. [eiseres sub 1] fokt slechts drie of vier nestjes per jaar. Dit komt neer op gemiddeld 12 tot 15 kittens, die ze verkoopt voor € 450,- tot € 950,- per kitten. Na aftrek van alle kosten houdt zij hier ongeveer € 100,- tot € 200,- per kitten aan over. [eiseres sub 1] houdt zich aan alle strenge regels die worden gehanteerd door de gezaghebbende verenigingen waarbij zij is aangesloten (zie 2.2). In 2019 heeft zij vier nestjes met in totaal 16 kittens gehad (vier Siberische kittens, acht Petit Teddy’s en vier Minskins). Om elke discussie te voorkomen is [eiseres sub 1] inmiddels gestopt met het fokken van de Minskin en de Petit Teddy. Overigens vallen deze twee rassen volgens de Nederlandse Voedsel- en warenautoriteit (NVWA) niet onder een fokverbod. De NVWA heeft aan [eiseres sub 1] immers bevestigd dat in Nederland alleen voor de Bambino Sphynx een fokverbod bestaat. De Bambino Sphynx is een volledig kale en kortpotige kat die doelbewust zo (in twee fasen) wordt gefokt. [eiseres sub 1] fokt geen Bambino Sphynx. De Minskin wordt door het algemene publiek wel eens verward met de Bambino Sphynx, maar dat is niet terecht. De Minskin wordt immers niet in twee fasen gefokt en heeft wèl een vacht. De Minskin wordt bovendien door gezaghebbende dierenorganisaties beschouwd als een relatief gezond kattenras. Volgens de The International Cat Association (TICA) valt de Minskin onder de “preliminary new breeds”. Dat betekent dat zij geshowd mogen worden en men zich bij het fokken aan specifieke regels moet houden.
Het Besluit houders van dieren geeft slechts een vage norm. Om vast te stellen wanneer van benadeling van welzijn of gezondheid van dieren sprake is, heeft minister C. Schouten (van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) de Universiteit Utrecht opdracht gegeven een onderzoek te doen. Nadien heeft de NVWA het standpunt ingenomen dat voor de Bambino Sphynx een fokverbod geldt, hetgeen blijkt uit haar website. Alleen ten aanzien van de Bambino Sphynx handhaaft de NVWA een fokverbod. Op 13 september 2019 heeft minister Schouten in een debat in de Tweede Kamer – kort gezegd – verklaard dat het aan de wetgever is om te bepalen of een kattenras onder een fokverbod moet vallen en dat een houder van huisdieren dit niet zelf kan of hoeft te bepalen. Al met al komt het erop neer dat Noordkaap niet goed op de hoogte is van de geldende regels. Als zij haar huiswerk goed had gedaan (de website van de NVWA en het debat in de Tweede Kamer) dan had zij eenvoudig kunnen weten dat alleen voor de Bambino Sphynx een fokverbod geldt. Zij heeft te snel de conclusie getrokken dat bij [eiseres sub 1] sprake is van een “misstand”.
Het Besluit houders van dieren geeft slechts een vage norm. Om vast te stellen wanneer van benadeling van welzijn of gezondheid van dieren sprake is, heeft minister C. Schouten (van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) de Universiteit Utrecht opdracht gegeven een onderzoek te doen. Nadien heeft de NVWA het standpunt ingenomen dat voor de Bambino Sphynx een fokverbod geldt, hetgeen blijkt uit haar website. Alleen ten aanzien van de Bambino Sphynx handhaaft de NVWA een fokverbod. Op 13 september 2019 heeft minister Schouten in een debat in de Tweede Kamer – kort gezegd – verklaard dat het aan de wetgever is om te bepalen of een kattenras onder een fokverbod moet vallen en dat een houder van huisdieren dit niet zelf kan of hoeft te bepalen. Al met al komt het erop neer dat Noordkaap niet goed op de hoogte is van de geldende regels. Als zij haar huiswerk goed had gedaan (de website van de NVWA en het debat in de Tweede Kamer) dan had zij eenvoudig kunnen weten dat alleen voor de Bambino Sphynx een fokverbod geldt. Zij heeft te snel de conclusie getrokken dat bij [eiseres sub 1] sprake is van een “misstand”.
Omdat van een misstand geen sprake is, en er dus geen groot maatschappelijk belang is gediend, is het gebruik van een verborgen camera of het toepassen van overvalsjournalistiek niet gerechtvaardigd. [eiseres sub 1] verwijst hiervoor onder meer naar de Code voor de journalistiek en naar de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek. Ook uit rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) volgt dat een journalist accuraat feitenonderzoek moet doen en dat een verborgen camera alleen terughoudend mag worden ingezet.
In dit geval dient de privacy van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . zwaarder te wegen dan de vrijheid van meningsuiting van Noordkaap. [eiseres sub 1] wordt op de nationale televisie aan de schandpaal genageld als kattenmishandelaar. Op 22 oktober 2019 is zij door [betrokkene 1] volledig verrast en overvallen. Zij is dan ook niet op behoorlijke wijze in de gelegenheid gesteld om weerwoord te bieden. In het gesprek wordt [eiseres sub 1] er door [betrokkene 1] van beschuldigd dat zij de Bambino Sphynx fokt (wat dus onjuist is), dat zij gehanicapte, zieke en mismaakte katten fokt, dat zij liegt en dat zij in strijd handelt met de wet. [betrokkene 1] treedt hierbij op als aanklager, rechter en beul. Dit schaadt de reputatie van [eiseres sub 1] . Noordkaap heeft bovendien onder valse voorwendsels in en om het huis van [eiseres sub 1] gefilmd. De locatie van haar woning is uit de beelden herkenbaar. [eiseres sub 1] woont in een klein dorp waar iedereen elkaar kent. Dat alleen haar gezicht (en niet haar kapsel) wordt “geblurd” is niet voldoende. [eiseres sub 1] is geen bekende Nederlander. Zij vreest dat zij na de uitzending het doelwit wordt van extreme dierenactivisten, aldus nog steeds [eiseres sub 1] .
In dit geval dient de privacy van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 2] . zwaarder te wegen dan de vrijheid van meningsuiting van Noordkaap. [eiseres sub 1] wordt op de nationale televisie aan de schandpaal genageld als kattenmishandelaar. Op 22 oktober 2019 is zij door [betrokkene 1] volledig verrast en overvallen. Zij is dan ook niet op behoorlijke wijze in de gelegenheid gesteld om weerwoord te bieden. In het gesprek wordt [eiseres sub 1] er door [betrokkene 1] van beschuldigd dat zij de Bambino Sphynx fokt (wat dus onjuist is), dat zij gehanicapte, zieke en mismaakte katten fokt, dat zij liegt en dat zij in strijd handelt met de wet. [betrokkene 1] treedt hierbij op als aanklager, rechter en beul. Dit schaadt de reputatie van [eiseres sub 1] . Noordkaap heeft bovendien onder valse voorwendsels in en om het huis van [eiseres sub 1] gefilmd. De locatie van haar woning is uit de beelden herkenbaar. [eiseres sub 1] woont in een klein dorp waar iedereen elkaar kent. Dat alleen haar gezicht (en niet haar kapsel) wordt “geblurd” is niet voldoende. [eiseres sub 1] is geen bekende Nederlander. Zij vreest dat zij na de uitzending het doelwit wordt van extreme dierenactivisten, aldus nog steeds [eiseres sub 1] .
3.3.
Noordkaap heeft – samengevat weergegeven – het verweer gevoerd dat een preventief uitzendverbod in strijd is met artikel 7 van de Grondwet. Het is onjuist dat geen sprake zou zijn van een misstand. [eiseres sub 1] wil ten onrechte doen geloven dat alleen een fokverbod zou gelden voor de Bambino Sphynx. De Universiteit Utrecht heeft de Bambino Sphynx onderzocht als
voorbeeldaan de hand waarvan meer algemene conclusies en aanbevelingen worden gedaan over mutantenfokkerij. Het onderzoek richtte zich op designerkatten,
zoalsde Bambino Sphynx. Volgens het onderzoek zijn er tal van andere bestaande voorbeelden van mutantenfokkerij, waarbij bewust in verschillende stappen twee of meer mutaties tot expressie worden gebracht. De NVWA handhaaft dan ook niet alleen ten aanzien van de Bambino Sphynx, maar ook (bijvoorbeeld) in september 2019 ten aanzien van de zogenaamde Peke Face perzen. Overigens heeft [eiseres sub 1] wel degelijk kortpotige kale katten gefokt en dan gaat het dus om de Bambino Sphynx. Dit blijkt uit haar advertentie op Marktplaats waarvan de titel luidt “
Minskin – Bambino kittens”. De tekst van die advertentie vermeldt onder meer: “
Minskin is een ras dat van combinatie sphynx en Munchkin afstamd” en “
1 katertje, deze is compleet naakt en heeft korte pootjes”. Naar aanleiding van deze advertentie heeft Noordkaap [eiseres sub 1] bezocht. Daar waar [eiseres sub 1] heel handig spreekt over de Minskin, gaat het eigenlijk om een kat met exact dezelfde kenmerken als de Bambino Sphynx. Ook in het gesprek tussen [betrokkene 1] en [eiseres sub 1] sprak zij over een “bambino”. Noordkaap heeft een verklaring van een dierenarts in het geding gebracht waaruit volgt dat de Minskin en de Bambino Sphynx precies dezelfde door de Universiteit van Utrecht beschreven kwalijke kenmerken hebben omdat beide katten een kruising zijn van een haarloze Sphynx en een kortpotige Munchkin. Het gaat er dus niet om hoe je fokt en hoe je een kat noemt, het gaat om het resultaat. Als het resultaat is kaal en kortpotigheid, dan is sprake van een fokverbod en dus van een misstand als dit fokverbod wordt overtreden. Een journalist heeft de maatschappelijke functie het publiek te waarschuwen voor misstanden. Noordkaap wil dit doen aan de hand van concrete voorbeelden, van wie [eiseres sub 1] er één is. Specifiek voor [eiseres sub 1] geldt overigens dat haar achternaam en woonplaats niet zullen worden genoemd, dat haar gezicht zal worden geblurd en dat de buitenkant van haar woning niet zal worden getoond. Aan vordering VI. wordt dus al voldaan en aan vordering V. wordt ten dele voldaan. Een en ander geldt ook voor eventuele derden die in beeld zijn gekomen. [eiseres sub 2] . zal op geen enkele manier een rol spelen in de uitzending. De stem van [eiseres sub 1] zal overigens niet worden vervormd en haar voornaam zal wèl worden genoemd. Al met al dient een belangenafweging uit te vallen in het voordeel van de vrijheid meningsuiting. In de uitzending zal op neutrale wijze worden gemeld dat het fokverbod is overtreden. Er zullen geen kwalificaties als dierenmishandeling worden gebruikt. Er is hooguit sprake van een zeer beperkte aantasting van de privacy en de reputatie van [eiseres sub 1] . [eiseres sub 1] is wederhoor geboden tijdens het gesprek met [betrokkene 1] en desnoods is Noordkaap bereid haar nogmaals wederhoor te bieden. De inzet van de verborgen camera is in dit geval gerechtvaardigd omdat anders de misstand niet kon worden aangetoond, aldus nog steeds Noordkaap.
voorbeeldaan de hand waarvan meer algemene conclusies en aanbevelingen worden gedaan over mutantenfokkerij. Het onderzoek richtte zich op designerkatten,
zoalsde Bambino Sphynx. Volgens het onderzoek zijn er tal van andere bestaande voorbeelden van mutantenfokkerij, waarbij bewust in verschillende stappen twee of meer mutaties tot expressie worden gebracht. De NVWA handhaaft dan ook niet alleen ten aanzien van de Bambino Sphynx, maar ook (bijvoorbeeld) in september 2019 ten aanzien van de zogenaamde Peke Face perzen. Overigens heeft [eiseres sub 1] wel degelijk kortpotige kale katten gefokt en dan gaat het dus om de Bambino Sphynx. Dit blijkt uit haar advertentie op Marktplaats waarvan de titel luidt “
Minskin – Bambino kittens”. De tekst van die advertentie vermeldt onder meer: “
Minskin is een ras dat van combinatie sphynx en Munchkin afstamd” en “
1 katertje, deze is compleet naakt en heeft korte pootjes”. Naar aanleiding van deze advertentie heeft Noordkaap [eiseres sub 1] bezocht. Daar waar [eiseres sub 1] heel handig spreekt over de Minskin, gaat het eigenlijk om een kat met exact dezelfde kenmerken als de Bambino Sphynx. Ook in het gesprek tussen [betrokkene 1] en [eiseres sub 1] sprak zij over een “bambino”. Noordkaap heeft een verklaring van een dierenarts in het geding gebracht waaruit volgt dat de Minskin en de Bambino Sphynx precies dezelfde door de Universiteit van Utrecht beschreven kwalijke kenmerken hebben omdat beide katten een kruising zijn van een haarloze Sphynx en een kortpotige Munchkin. Het gaat er dus niet om hoe je fokt en hoe je een kat noemt, het gaat om het resultaat. Als het resultaat is kaal en kortpotigheid, dan is sprake van een fokverbod en dus van een misstand als dit fokverbod wordt overtreden. Een journalist heeft de maatschappelijke functie het publiek te waarschuwen voor misstanden. Noordkaap wil dit doen aan de hand van concrete voorbeelden, van wie [eiseres sub 1] er één is. Specifiek voor [eiseres sub 1] geldt overigens dat haar achternaam en woonplaats niet zullen worden genoemd, dat haar gezicht zal worden geblurd en dat de buitenkant van haar woning niet zal worden getoond. Aan vordering VI. wordt dus al voldaan en aan vordering V. wordt ten dele voldaan. Een en ander geldt ook voor eventuele derden die in beeld zijn gekomen. [eiseres sub 2] . zal op geen enkele manier een rol spelen in de uitzending. De stem van [eiseres sub 1] zal overigens niet worden vervormd en haar voornaam zal wèl worden genoemd. Al met al dient een belangenafweging uit te vallen in het voordeel van de vrijheid meningsuiting. In de uitzending zal op neutrale wijze worden gemeld dat het fokverbod is overtreden. Er zullen geen kwalificaties als dierenmishandeling worden gebruikt. Er is hooguit sprake van een zeer beperkte aantasting van de privacy en de reputatie van [eiseres sub 1] . [eiseres sub 1] is wederhoor geboden tijdens het gesprek met [betrokkene 1] en desnoods is Noordkaap bereid haar nogmaals wederhoor te bieden. De inzet van de verborgen camera is in dit geval gerechtvaardigd omdat anders de misstand niet kon worden aangetoond, aldus nog steeds Noordkaap.
4.De beoordeling
4.1.
Noordkaap heeft aangevoerd dat [eiseres sub 2] . niet in de voorgenomen uitzending zal voorkomen. Zij was ook niet te zien in de ter zitting getoonde compilatie. [eiseres sub 2] . heeft dan ook geen belang bij toewijzing van de door haar ingestelde vorderingen.
4.2.
De uitzending is voorgenomen voor september/oktober 2020 en wordt dus binnen afzienbare tijd geproduceerd. Dit betekent dat [eiseres sub 1] in dit kort geding een spoedeisend belang heeft.
4.3.
Uitgangspunt is dat toewijzing van de vorderingen van [eiseres sub 1] een beperking inhoudt van het in artikel 10 lid 1 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) neergelegde grondrecht van Noordkaap en Talpa op vrijheid van meningsuiting. Dit recht kan slechts worden beperkt indien dit bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving, bijvoorbeeld ter bescherming van de goede naam en de rechten van anderen (artikel 10 lid 2 EVRM). Van een beperking die bij wet is voorzien is sprake, indien de voorgenomen uitzending onrechtmatig is in de zin van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Voor het antwoord op de vraag of dit het geval is, moeten alle wederzijdse – in beginsel gelijkwaardige – belangen tegen elkaar worden afgewogen. Het belang van Noordkaap en Talpa is er met name in gelegen dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Het belang van [eiseres sub 1] is er met name in gelegen dat haar persoon niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan verdachtmakingen en dat haar privacy (zoals gewaarborgd in art 8 EVRM) niet onnodig wordt geschonden. Bij deze belangenafweging dienen alle omstandigheden van het geval in ogenschouw te worden genomen.
4.4.
Voorts geldt dat [eiseres sub 1] een verbod vordert van een
voorgenomenen dus
toekomstigeuitzending. Noordkaap en Talpa hebben naar aanleiding hiervan aangevoerd dat een dergelijk verbod op gespannen voet staat met artikel 7 van de Grondwet (Gw), waar in lid 2 is bepaald dat er geen voorafgaand toezicht is op de inhoud van een radio- of televisie-uitzending. Artikel 7 Gw betekent echter niet per definitie dat een publicatie niet
van tevorenmag worden verboden. Als voldoende bekend is over de voorgenomen publicatie om de onrechtmatigheid hiervan te kunnen vaststellen, kan in uitzonderlijke omstandigheden uit het oogpunt van effectieve rechtsbescherming een verbod vooraf worden uitgesproken (zie het Mosley-arrest van 10 mei 2011 van het EHRM (EHRC 2011/108).
voorgenomenen dus
toekomstigeuitzending. Noordkaap en Talpa hebben naar aanleiding hiervan aangevoerd dat een dergelijk verbod op gespannen voet staat met artikel 7 van de Grondwet (Gw), waar in lid 2 is bepaald dat er geen voorafgaand toezicht is op de inhoud van een radio- of televisie-uitzending. Artikel 7 Gw betekent echter niet per definitie dat een publicatie niet
van tevorenmag worden verboden. Als voldoende bekend is over de voorgenomen publicatie om de onrechtmatigheid hiervan te kunnen vaststellen, kan in uitzonderlijke omstandigheden uit het oogpunt van effectieve rechtsbescherming een verbod vooraf worden uitgesproken (zie het Mosley-arrest van 10 mei 2011 van het EHRM (EHRC 2011/108).
4.5.
In artikel 2.6 lid 2 onder a, 1º van de Wet Dieren is het verboden dieren te fokken of voor de fok te gebruiken die beschikken over een bepaalde aandoening die, of een uiterlijk kenmerk dat, de gezondheid of het welzijn van het dier of de nakomelingen van het dier kan aantasten. In artikel 3.4 van het Besluit houders van dieren dat is uitgevaardigd op basis van die wet is opgenomen dat dit verbod geldt voor gezelschapsdieren. Minister Schouten heeft de Universiteit Utrecht verzocht een rapport op te stellen met betrekking tot het fokken van “designer” katten, zoals de zogenoemde Bambino Sphynx. Volgens die universiteit kenmerkt de Bambino Sphynx zich door de combinatie van haarloosheid en verkorte poten, hetgeen wordt benoemd als “mutantenfokkerij” (mutaties die leiden tot schadelijke erfelijke kenmerken). De conclusie van het rapport luidt als volgt:
Op de website van de NVWA is op de pagina “
Huisdieren fokken – wat mag wel en wat niet?” onder meer het volgende te vinden:
“
Waar letten wij op bij katten als de bambino sphynx?Voor katten als de bambino sphynx geldt een fokverbod. Dit verbod baseren wij op de richtlijnen voor katten als de bambino sphynx van deskundigen van de Universiteit van Utrecht. Deze deskundigen stellen dat het fokken van de bambino sphynx (welzijns-) risico’s met zich meebrengt en kan leiden tot gezondheids- en gedragsproblemen. (…) Houdt u zich niet aan de regels? Dan kunt u een boete krijgen van 1.500 euro.”
4.6. Het staat Noordkaap vrij misstanden in de kattenfokkerij aan de kaak te stellen. Het fokken van de Bambino Sphynx, in strijd met het fokverbod, kan hoe dan ook (gezien hetgeen onder 4.5 is opgenomen) als een dergelijke misstand worden aangemerkt. Ook het fokken van andere rassen met een gestapelde mutatie kan mogelijk als een misstand worden aangemerkt, maar om welke rassen het dan precies gaat is (voor een hobbyfokker) niet eenvoudig vast te stellen. In het kader van haar voorgenomen uitzending is Noordkaap gestuit op een van de advertenties van [eiseres sub 1] voor “
bambino kittens” waarbij vermeld stond “
En 1 katertje, deze is compleet naakt en heeft korte pootjes”. Op grond van de tekst van deze advertentie heeft bij Noordkaap het idee mogen postvatten dat [eiseres sub 1] zich schuldig maakt aan overtreding van het door de NVWA uitgesproken fokverbod. Dit idee is versterkt toen [eiseres sub 1] tijdens de confrontatie met [betrokkene 1] bevestigde dat zij een “bambino” had gefokt. Hier is dan ook sprake van een in potentie ernstige misstand die op zich de inzet van een verborgen camera en van “overvalsjournalistiek” rechtvaardigt en dus ook uitzending door Noordkaap van de op die wijze gemaakte beelden. Het staat Noordkaap ook vrij een dergelijke misstand aan de hand van een concreet voorbeeld (in dit geval [eiseres sub 1] ) aan de kaak te stellen.
Huisdieren fokken – wat mag wel en wat niet?” onder meer het volgende te vinden:
“
Waar letten wij op bij katten als de bambino sphynx?Voor katten als de bambino sphynx geldt een fokverbod. Dit verbod baseren wij op de richtlijnen voor katten als de bambino sphynx van deskundigen van de Universiteit van Utrecht. Deze deskundigen stellen dat het fokken van de bambino sphynx (welzijns-) risico’s met zich meebrengt en kan leiden tot gezondheids- en gedragsproblemen. (…) Houdt u zich niet aan de regels? Dan kunt u een boete krijgen van 1.500 euro.”
4.6. Het staat Noordkaap vrij misstanden in de kattenfokkerij aan de kaak te stellen. Het fokken van de Bambino Sphynx, in strijd met het fokverbod, kan hoe dan ook (gezien hetgeen onder 4.5 is opgenomen) als een dergelijke misstand worden aangemerkt. Ook het fokken van andere rassen met een gestapelde mutatie kan mogelijk als een misstand worden aangemerkt, maar om welke rassen het dan precies gaat is (voor een hobbyfokker) niet eenvoudig vast te stellen. In het kader van haar voorgenomen uitzending is Noordkaap gestuit op een van de advertenties van [eiseres sub 1] voor “
bambino kittens” waarbij vermeld stond “
En 1 katertje, deze is compleet naakt en heeft korte pootjes”. Op grond van de tekst van deze advertentie heeft bij Noordkaap het idee mogen postvatten dat [eiseres sub 1] zich schuldig maakt aan overtreding van het door de NVWA uitgesproken fokverbod. Dit idee is versterkt toen [eiseres sub 1] tijdens de confrontatie met [betrokkene 1] bevestigde dat zij een “bambino” had gefokt. Hier is dan ook sprake van een in potentie ernstige misstand die op zich de inzet van een verborgen camera en van “overvalsjournalistiek” rechtvaardigt en dus ook uitzending door Noordkaap van de op die wijze gemaakte beelden. Het staat Noordkaap ook vrij een dergelijke misstand aan de hand van een concreet voorbeeld (in dit geval [eiseres sub 1] ) aan de kaak te stellen.
4.7.
Gelet echter op hetgeen ter zitting in dit specifieke geval over [eiseres sub 1] naar voren is gekomen, dienen ook haar privacybelangen zwaar te wegen. Uit de ter zitting getoonde beelden volgt duidelijk dat [eiseres sub 1] is overvallen door [betrokkene 1] en daarom de beschuldigingen dat zij zich niet aan de wet zou houden op dat moment niet goed kon pareren. De misstand zoals die zich mogelijk bij [eiseres sub 1] heeft voorgedaan is bovendien door Noordkaap nogal mager onderbouwd. [betrokkene 1] heeft [eiseres sub 1] met stelligheid geconfronteerd dat het verboden is wat [eiseres sub 1] doet, maar een duidelijk verbod geldt in Nederland vooralsnog alleen ten aanzien van de Bambino Sphynx. Weliswaar kan Noordkaap worden toegegeven dat op grond van het onderzoek van de Universiteit Utrecht en de website van de NVWA ook aannemelijk is dat het verboden is andere kittens te fokken met dezelfde kwalijke combinatie van eigenschappen als de Bambino Sphynx, maar dat [eiseres sub 1] zich hieraan stelselmatig en doelbewust heeft schuldig gemaakt is niet duidelijk uit de verf gekomen. Volgens haar eigen verklaring (en iets anders is niet aannemelijk gemaakt door Noordkaap) heeft zij een keer een nestje gehad met twee naakte kittens, die door haar onbedoeld zijn gefokt, en die zij als “bambino” heeft aangeprezen, wegens de herkenbaarheid van de naam. Van een hobbyfokster als [eiseres sub 1] kan niet worden verwacht dat zij precies weet wat er naast het fokken van de Bambino Sphynx nog meer verboden is. De maatschappelijke discussie hierover lijkt vooralsnog onvoldoende uitgekristalliseerd. De kattenrassen die zij stelt te fokken (zie onder 2.1) zijn vooralsnog niet verboden. Zo tracht zij een kortpotige kat te fokken met een donsachtige beharing, de zogenaamde Minskin, waarbij zij naaktheid niet nastreeft (maar waarbij zij wel een keer twee naakte katten heeft gekregen uit een kruising van twee Minskins, wat zij onwenselijk vond).
4.8.
Het privacybelang van [eiseres sub 1] is er verder in gelegen dat zij in een klein dorp woont, waar veel mensen elkaar kennen, dat zij daar in de horeca heeft gewerkt en dat zij daardoor extra makkelijk wordt herkend.
4.9.
Overigens is ter zitting aannemelijk geworden dat de kat met een slepend achterlijf, die is te zien in de ter zitting getoonde compilatie, niet een mutatie is waarop in het rapport van de Universiteit Utrecht wordt gedoeld en derhalve niets te maken heeft met de in de uitzending aan de kaak te stellen misstand.
4.10.
Een afweging van alle betrokken belangen – zoals hiervoor uiteengezet – leidt er dus toe dat het uitzenden van de beelden niet zal worden verboden en dat geen gebod tot vernietiging van de beelden kan worden uitgesproken. Wel dient [eiseres sub 1] volledig onherkenbaar in beeld te worden gebracht. Dit betekent dat niet alleen haar gezicht, maar ook haar kapsel en gelaat zullen moeten worden geblurd, dat haar stem moet worden vervormd en dat ook haar voornaam niet mag worden genoemd. Ook haar woning en woonomgeving mogen niet herkenbaar in beeld worden gebracht. De hieraan te verbinden dwangsom zal worden gematigd en gemaximeerd. Met toewijzing van de vorderingen op deze wijze wordt voorshands voldoende aan de (privacy)belangen van [eiseres sub 1] tegemoet gekomen. Voor een veroordeling tot betaling van een schadevergoeding, waaraan in kort geding hoge eisen worden gesteld, is dan ook onvoldoende aanleiding.
4.11.
Nu partijen gedeeltelijk in het (on)gelijk zijn gesteld, zullen de proceskosten worden verrekend. Niet gebleken is dat de toezegging van Noordkaap om de achternaam van [eiseres sub 1] en haar woonplaats niet zullen noemen, haar gezicht te blurren en de buitenkant van haar woning niet te tonen, is gedaan vóór het aanhangig maken van dit kort geding, zodat die toezegging (waaraan Noordkaap wordt gebonden) niet van invloed is op de beslissing over de proceskosten.
5.De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1.
gebiedt Noordkaap en Talpa om [eiseres sub 1] volledig (dat wil zeggen gelaat, kapsel en kleding) onherkenbaar in beeld te brengen, haar stem te vervormen en haar voor- en achternaam niet te gebruiken,
5.2.
verbiedt Noordkaap en Talpa via televisie, internet, radio of anderszins beelden openbaar te maken waarop de buitenkant van de woning van [eiseres sub 1] of gedeelten daarvan te zien zijn,
5.3.
bepaalt dat Noordkaap en Talpa een dwangsom verbeuren van € 10.000,- per overtreding van de onder 5.1 en 5.2 opgenomen veroordelingen, met een maximum van in totaal € 50.000,-,
5.4.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.5.
verrekent de proceskosten in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,
5.6.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. C.M.E. de Koning, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. M. Veraart, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 23 juli 2020. [1]