Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
1.De procedure
- het tussenvonnis van 8 april 2020 waarbij een comparitie van partijen is gelast;
- het proces-verbaal van comparitie van 10 juni 2020.
2.De feiten
Partijen
payrolling servicesaan internationale bedrijven (in Nederland) met grensoverschrijdende activiteiten en internationale opdrachten voor werknemers.
human resource management.
Indicative Offergedaan (hierna ook: de IO). De IO is geschreven ter attentie van de heren [betrokkene 1] en [betrokkene 2] , en geadresseerd aan Exterus Holding. De IO luidt voor zover hier van belang als volgt:
Due diligence– completion of due diligence on the Business, including areas outlined below in the Proposed Process and Timing section.
Change of control– all necessary consents, approvals or waivers under applicable change of control provisions in the Business’ material contracts, licences or other arrangements will be obtained prior to completion, unless and to the extent otherwise agreed.
Documentation– finalisation of transaction documentation covering the key commercial terms of the transaction, on terms satisfactory to TMF Group. The transaction documents will be governed by Dutch Law with the courts in Amsterdam having exclusive jurisdiction
TMF Group approvals– the approval of TMF Group’s Board will be required to enter into binding agreements.
Costs– Each party will assume its own legal costs, taxes (if any) and other fees surrounding the Transaction.
“Sellers”) en Exterus Holding een zogenoemde
Exclusivity Letteraan TMF (als
“Buyer”) aangeboden, welke door TMF is aanvaard (dit stuk hierna ook te noemen: de EL). De EL luidt voor zover hier van belang als volgt:
“Sellers”)
“Exterus”)
“Buyer”)
Potential Acquisition. In consideration of each party committing time and personnel to investigate the affairs of the Target and to make necessary preparations for the purposes of the Potential Acquisition, each party undertakes to the others in the terms set out below.
1.Exclusivity
3.Heads of terms
Offer Terms”).
4.Remedies
due diligence, gebruik makend van een door [eiseressen] c.s. althans Exterus Holding ingerichte virtuele
data room.
- op 7 juni 2019 een eerste concept van TMF aan aan [eiseressen] c.s.;
- op 18 juni 2019 een tweede concept van [eiseressen] c.s. aan TMF;
- op 28 juni 2019 een derde concept van TMF aan [eiseressen] c.s.
“LOI”), and (ii) an exclusivity agreement on 23 April 2019 (
“Exclusivity Agreement”).
Completion Agendatoegezonden, houdende een schematische weergave van de nog openstaande kwesties.
1.Acquisition of Exterus B.V. (stand-alone)
Acquisition of Exterus Holding B.V. (including and Exterus B.V. and Exterus Payrolling BV.
3.Het geschil
4.De beoordeling
Het primair gevorderde t.a.v. de gestelde koopovereenkomst
Completion Agenda, waarin veel vakken nog op rood stonden.
not bindingverklaard. Uit datzelfde artikel 3.2 EL blijkt verder dat ondertekening geen vereiste is voor het totstandkomen van een koopovereenkomst (zie de woorden “duly entered into”). Met het eerste concept van 7 juni 2019 is vervolgens een nieuw aanbod gedaan en dát is het voorstel op basis waarvan vervolgens is onderhandeld en op basis waarvan zonder voorbehouden uiteindelijk overeenstemming is bereikt.
board approval, ondere andere omdat de inhoud van de voorwaarde onduidelijk is en omdat TMF de vervulling ervan heeft belet, terwijl zij daarbij een belang had.
board approval) kunnen onbesproken blijven. Dit betekent dat het gevorderde sub 1 moet worden afgewezen, hetgeen leidt tot afwijzing van het gevorderde sub 3 t/m 5 voor zover gebaseerd op het gevorderde sub 1.
‘referral understanding’). Dit is dus niet, in de woorden van [betrokkene 4] , “a parallell process”. Bovendien betreft dit een wereldwijde samenwerking, die niet specifiek op Nederland betrekking heeft. Elements heeft niet eens een kantoor in Nederland (slechts een brievenbusfirma). De onderhandelingen met Elements zijn op enig moment stopgezet en later weer opgepakt; tijdens de periode waarin de EL gold, is er niet met Elements onderhandeld, al had dat volgens de EL, waarin alleen ten gunste van TMF exclusiviteit was bedongen, wél gemogen.
referral understandingmet Elements, en de rechtbank begrijpt dat de onderhandelingen met Elements, waaraan TMF refereert, niet zien op een overname van Elements maar op een formalisering (en eventueel wijziging) van de inhoud van die
referral understanding(“the signing of a partnership agreement”, zoals [betrokkene 5] het zegt in zijn e-mail van 3 juli 2019).
board approval. In het maken van deze voorbehouden ligt immers besloten dat TMF zich vrij acht om de onderhandelingen af te breken voordat aan de voorbehouden is voldaan, ook al zouden de onderhandelingen met [eiseressen] c.s. vergevorderd zijn. Partijen verschillen van mening over de definitie en de vervulling van het voorbehoud van
board approval, maar het is niet in geschil dat geen koopovereenkomst is ondertekend, zodat niet alleen nog geen koopovereenkomst was bereikt, maar het TMF ook vrij stond de onderhandelingen af te breken ongeacht de vergevorderdheid van de onderhandelingen met [eiseressen] c.s.
data roomopgezet en ingericht, en [eiseressen] c.s. hebben gedurende het gehele onderhandelingsproces gebruik gemaakt van de diensten van hun raadslieden. Het gevorderde bedrag bestaat uit het volgende:
data room providers(productie 17)
data room providers, geldt dat die zijn vervat in aan Exterus gerichte facturen, zodat het hier gaat om schade van Exterus. [eiseressen] c.s. vorderen dus afgeleide schade in hun hoedanigheid van (middellijk) aandeelhouder van Exterus Holding en Exterus. Voor een verplichting van TMF om dergelijke schade te vergoeden, bestaat echter geen grond. Verder geldt voor het onderdeel personeelskosten dat vergoeding wordt gevraagd van kosten die ook zouden zijn gemaakt als er niet over een transactie was onderhandeld, dat het uurtarief van € 106,01 voor drie van de vier ingezette personeelsleden (de heren [eiseressen] en [betrokkene 2] ) niet aannemelijk is gemaakt, en dat het aantal uren dat de heren [eiseressen] en [betrokkene 2] volgens de stukken in de
data roomhebben doorgebracht buitenproportioneel hoog is.
Costs-bepaling in de IO als de
Remedies-bepaling in de EL dat [eiseressen] c.s. geen aanspraak hebben op vergoeding van onderhandelingskosten in geval van door TMF afgebroken onderhandelingen, namelijk omdat ieder de eigen kosten draagt (de
Costs-bepaling) én omdat TMF niet maar [eiseressen] c.s. wél de eigen kosten draagt (de
Remedies-bepaling).
Remedies-bepaling kan buiten beschouwing blijven omdat deze ziet op de situatie dat de verkoper de onderhandelingen afbreekt, welke situatie zich hier niet voordoet.
Costs-bepaling is het volgende van belang.
- het begrip ‘
- die verkrijging is in de onderwerpregel van de IO gedefinieerd als “Transaction”;
- alle voorwaarden waaraan de
- dat laatste blijkt expliciet uit de tekst bij het onderdeel “Costs”, omdat het daar gaat om kosten “surrounding the Transaction” en niet om kosten ongeacht of de “Transaction” wel of niet plaatsvindt, waarbij de kostenpost “taxes (if any)” overigens ook slechts lijkt te passen bij een daadwerkelijke “Transaction”.
Costs-bepaling hebben moeten begrijpen dat TMF de onderhandelingsvoorwaarde stelde dat zij in geval van door haar afgebroken onderhandelingen nimmer onderhandelingskosten aan [eiseressen] c.s. verschuldigd zou zijn. Bovendien zou in de situatie dat ondanks de vrijheid om de onderhandelingen af te breken in de gegeven situatie aanleiding is voor een verplichting tot vergoeding van het negatief contractsbelang, een beroep op een dergelijk beding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn.
due diligencetraject was gebleken dat Exterus Payrolling een onverwacht lage winstmarge had; dit was, aldus TMF ter comparitie, de belangrijkste reden dat een acquisitie van Exterus Payrolling niet binnen de strategie van het TMF-concern zou passen. Hiermee heeft TMF in wezen niet iets anders gesteld dan zij bij antwoord reeds deed, namelijk dat de strategiewijziging binnen TMF de ware reden was voor het afbreken der onderhandelingen. Voor zover TMF ter comparitie heeft bedoeld te stellen dat de uit de
due diligenceblijkende tegenvallende winstmarges ook los van de “new CFO focused on margins” een probleem waren, heeft zij dat onvoldoende gedaan; dat zulks ooit aan [eiseressen] c.s. is gecommuniceerd, is in elk geval gesteld noch gebleken.
data roomheel veel werk was (tientallen pagina’s met verzoeken van TMF om gegevens aangaande financiën, IT, HRM, etc., over meerdere jaren en ten aanzien van meerdere vennootschappen). Dat de gehanteerde uurtarieven niet redelijk zijn, is gesteld noch gebleken.