ECLI:NL:RBAMS:2020:5578

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht, voorzieningenrechter civiel

zaaknummer / rolnummer: C/13/692289 / KG ZA 20-988 CdK/LO

Vonnis in kort geding van 9 november 2020

in de zaak van

[eiser],

wonende te [woonplaats] ,

eiser bij gelijkluidende dagvaardingen op verkorte termijn van 2 november 2020,

advocaat mr. A. Kilinç te Amsterdam,

tegen

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

FREMANTLE PRODUCTIONS B.V.,

gevestigd te Amsterdam-Duivendrecht,

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

RTL NEDERLAND B.V.,

gevestigd te Hilversum,

gedaagden,

advocaat mr. H.A.J.M. van Kaam te Amsterdam.

Eiser zal hierna [eiser] worden genoemd en gedaagden zullen ook gezamenlijk worden aangeduid als Fremantle.

1.De procedure

Ter zitting van 6 november 2020 heeft [eiser] de vorderingen zoals omschreven in de dagvaarding toegelicht. Fremantle heeft verweer gevoerd. Beide partijen hebben producties ingediend en ter zitting het woord gevoerd, Fremantle aan de hand van een pleitnota. Vonnis is bepaald op heden.

Ter zitting waren aanwezig: [eiser] met mr. Kilinç en aan de kant van Fremantle: [betrokkene 1 gedaagde 1] , [functie 1] bij Fremantle,

[betrokkene 2 gedaagde 1] , [functie 2] bij Fremantle, [betrokkene 1 gedaagde 2] , [functie 2] bij RTL en [betrokkene 2 gedaagde 2] , [functie 3] bij RTL, met mr. Van Kaam en zijn kantoorgenote mr. J.M.A. van Lith.

2.De feiten

2.1.

Fremantle is producent van televisieprogramma’s, waaronder het nieuwe programma
‘Zeeman confronteert: stalkers’(hierna: het programma), dat vanaf 10 november 2020 zal worden uitgezonden op RTL5, één van de zenders van RTL en tevens te zien zal zijn via de online kanalen van RTL. Op haar website heeft Fremantle de volgende beschrijving bij het programma gegeven:

2.2.

De aflevering die Fremantle op 10 november 2020 wil uitzenden gaat over ‘Myrthe’ (een fictieve naam, die ook in dit vonnis zal worden gebruikt ter aanduiding van het slachtoffer) die wordt of werd gestalkt door haar ex-vriend, [eiser] .

2.3.

Myrthe en [eiser] hebben van oktober 2019 tot en met april 2020 een relatie gehad.

2.4.

In juni 2020 is Fremantle door Myrthe benaderd omdat zij werd lastiggevallen door (eerst openlijk) [eiser] en daarna via anonieme telefoonnummers en Instagram-accounts.

2.5.

Op 22 juni 2020 heeft Myrthe aangifte gedaan van belaging.

Op 3 augustus 2020 is [eiser] als verdachte van belaging van Myrthe aangehouden en in verzekering gesteld. Op 13 augustus 2020 is de voorlopige hechtenis geschorst onder bepaalde voorwaarden, waaronder een contact- en locatieverbod.

2.6.

Fremantle werkt samen met Strongwood Recherchebureau B.V., waar N. van den Dries als rechercheur werkt. In een verklaring van Van den Dries staat onder meer het volgende.

(…) Hierbij verklaar ik (…) dat er tijdens de uitvoering van mijn werkzaamheden voor het Tv-programma ‘Zeeman confronteert: stalkers” door onze redactie en het onderzoeksteam de volgende stalking-handelingen zijn geverifieerd, vastgesteld en/of geconstateerd inzake de stalker [eiser] met betrekking tot het slachtoffer (…)

1. Dhr. [eiser] heeft honderden berichten (WhatsApp- & Sms-berichten) verstuurd vanuit diverse telefoonnummers naar (…)

2. Dhr. [eiser] heeft honderden keren anoniem gebeld naar het oude telefoonnummer van (…).

3. Dhr. [eiser] heeft zich ongewenst opgehouden in de omgeving van (…).

4. De redactie en het onderzoeksteam hebben zes keer vastgesteld dat dhr. [eiser] zich met zijn voertuig in Amsterdam in de omgeving van het woonhuis van (…) ophield in de middag, avond en zelfs ’s nachts.

5. De redactie en het onderzoeksteam hebben vastgesteld dat er twee neppe Instagramprofielen zijn gebruikt ( [profiel 1] en [profiel 2] ) die gekoppeld waren aan de gebruikte prepaid-nummers van dhr. [eiser] om de Instagram stories van (…) te bezoeken. Dit is op twee verschillende momenten zichtbaar door de redactie en het onderzoeksteam vastgesteld toen zij bij (…) aanwezig waren.

6. Bij de redactie en het onderzoeksteam is het bekend dat er over een langere periode twaalf recherchebureaus zijn benaderd door dhr. [eiser] met het verzoek tot informatie over (…).

7. Dhr. [eiser] heeft zonder een gerechtvaardigd belang getracht het nieuwe telefoonnummer van (…) op te vragen bij het recherchebureau dat verbonden is aan het Tv-programma onder de valse voorwendselen ‘mijn vriendin gaat vreemd’.

8. Dhr. [eiser] heeft tientallen keren anoniem gebeld naar het nieuwe telefoonnummer van (…) dat bij de redactie en het onderzoeksteam in het beheer was en enkel bij [eiser] bekend was.

9. De redactie en het onderzoeksteam hebben tijdens de periode dat dhr. [eiser] in voorlopige hechtenis zat vastgesteld dat er geen activiteiten met of op de twee profielen [profiel 1] en [profiel 2] hebben plaatsgevonden. Na de vrijlating van dhr. [eiser] hebben de redactie en het onderzoeksteam geconstateerd dat er weer handelingen waren vanuit de twee profielen [profiel 1] en [profiel 2] waarbij meerdere keren de Instagram stories van (…) werden bezocht.

10. Aan de redactie en het onderzoeksteam is bevestigd door (…) dat het Instagramprofiel [profiel 1] ook door de politie is aangetroffen op de bij Dhr. [eiser] in beslag genomen apparatuur. (…)

2.7.

Op 12 september 2020 is [eiser] door de presentator van het programma (Zeeman), Van den Dries en een cameraploeg overvallen, waarbij hem werd gevraagd om voor de camera te reageren op vragen over de stalking van zijn ex-vriendin, die volgens de presentator op dat moment nog steeds gaande was.

2.8.

Bij brief van 14 september 2020 heeft Fremantle aan [eiser] de mogelijkheid geboden om een reactie te geven op hetgeen Zeeman hem tijdens de confrontatie op 12 september 2020 heeft voorgehouden, indien gewenst op camera. Verder heeft zij [eiser] laten weten dat hij niet herkenbaar in beeld zal worden gebracht, dat zijn achternaam niet zal worden genoemd en dat gegevens die herleidbaar zijn naar hem zoveel mogelijk uit de aflevering zullen worden gehaald.

2.9.

In een brief van 15 september 2020 heeft de raadsman van [eiser] Fremantle gesommeerd af te zien van de voorgenomen uitzending omdat [eiser] zich daar uitdrukkelijk tegen verzet.

2.10.

Bij brief van 25 september 2020 heeft Fremantle laten weten niet aan de sommatie te zullen voldoen, en heeft zij herhaald dat zij maatregelen heeft getroffen om ervoor te zorgen dat [eiser] niet herkenbaar in beeld is en dat geen informatie of beelden worden getoond die herleidbaar zijn naar hem.

2.11.

In een brief van 5 oktober 2020 heeft de raadsman van [eiser] Fremantle verzocht om inzage in het beeldmateriaal, om de mate van herkenbaarheid/herleidbaarheid te kunnen beoordelen.

2.12.

In een e-mail van 12 oktober 2020 heeft de raadsman van [eiser] aan de reclasseringsmedewerker die het dossier van [eiser] beheert gevraagd om te bevestigen dat hij de voorwaarden voor schorsing van de voorlopige hechtenis niet heeft overtreden. In reactie daarop heeft [naam] diezelfde dag onder meer het volgende gemaild.

(…) In antwoord op uw verzoek kan ik u, met instemming van betrokkene, mededelen dat wij op 19 augustus per mail bericht kregen van de politie/ contactpersoon van (…)

“Op dinsdag 18 augustus 2020 merkte aangeefster (…) op dat een onbekend profiel haar Instagramaccount heeft bezocht en gereageerd op haar laatste post. Dit betrof een fakeaccountnaam [profiel 1] . (…) kent de digitale vaardigheden van [eiser] en na een absolute rust gedurende de detentie van [eiser] was dit de eerste gebeurtenis.

Naar aanleiding hiervan is aan [eiser] op zijn woonadres een bezoek gebracht en is een stopgesprek gevoerd. Wederom is nadruk gelegd op het feit dat een van de voorwaarden inhoud dat op geen enkele wijze (…) benaderd word door hem.

Op woensdag 19 augustus 2020 werd op de Instagram gereageerd van (…) door [profiel 2] . (…) is overleg gevoerd met de officier van justitie die een onderzoeksbelang zag in de computer van [eiser] en is deze hedenochtend in beslag genomen en ter beschikking gesteld van de Digitale Expertise.

Bij de in beslag neming van die computer is wederom met klem duidelijk gemaakt aan [eiser] dat hij echt dient te stoppen met elke vorm van contact zoeken met (…)”

Op grond van bovenstaande hebben wij hem een berisping gegeven (…) Wij weten niet wat er uit het onderzoek van de laptop naar voren is gekomen. Betrokkene heeft gezegd dat hij de laptop inmiddels heeft terug gehad. (…)

Verder hebben wij geen berichten gehad van de politie. Betrokkene werkt mee aan de meldplichtgesprekken die doorgaans telefonisch plaatsvinden en de overige schorsingsvoorwaarden. (…)

2.13.

In een ongedateerde WhatApp-conversatie tussen [eiser] (S) en Myrthe (M) staat onder meer het volgende:

S: Ik weet gewoon niet wat ik moet doen

M: JE HEBT ME GESTALKT [eiser] (…)

S: schat ik weet het en ik snap dat je boos bent en in shock

M: ik ben je schat niet [eiser]

Je “snapt” zoveel maar je stalkt me maandenlang

S: ik heb begrip voor hoe je je voelt. Ik had je niet moeten bellen en stalken..

Maar schone lei

ik was het

M: En dat lost alles op?

Je denkt dat ik dat ineens prima vind?

S: Nee zeker lost dat niet alles op

Ik ben me ervan bewust dat ik iemand nodig heb die me helpt

3.Het geschil

3.1.

[eiser] vordert – samengevat – bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

PRIMAIR

I. Fremantle te verbieden om het beeld- en/of geluidsmateriaal van [eiser] op 10 november 2020 te verspreiden en/of openbaar te maken althans een door de voorzieningenrechter te bepalen verbod op te leggen zodat [eiser] niet onrechtmatig wordt beschuldigd van het overtreden van de schorsingsvoorwaarden;

II. Fremantle te verbieden het op 12 september 2020 opgenomen beeld- en/of geluidsmateriaal, waarin [eiser] zichtbaar/hoorbaar is of waarin aan hem wordt gerefereerd te gebruiken in het programma;

SUBSIDIAIR

III. Fremantle te verbieden beeld en/of geluidsmateriaal te (doen) verspreiden of openbaar te (doen) maken voor zover daarin – kort gezegd – een aantal persoonsgegevens of herleidbare kenmerken van [eiser] worden getoond of genoemd, althans een door de voorzieningenrechter te bepalen verbod op te leggen;

PRIMAIR EN SUBSIDIAIR

IV. alles op straffe van een dwangsom; en

V. met veroordeling van Fremantle in de proceskosten.

3.2.

Fremantle voert verweer.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

4.1.

[eiser] heeft een spoedeisend belang bij zijn vorderingen omdat Fremantle het programma binnenkort wil uitzenden.

4.2.

[eiser] vordert een uitzending te verbieden (subsidiair: als die niet voldoet aan bepaalde door hem gestelde voorwaarden). Dat komt neer op preventieve censuur, hetgeen in beginsel in strijd is met artikel 7 Grondwet (Gw), behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Fremantle heeft terecht aangevoerd dat een dergelijk verbod alleen kan worden gegeven in uitzonderlijke omstandigheden, er dient sprake te zijn van een evidente onrechtmatigheid. Daarvan kan voorts slechts sprake zijn als de publicatie voor de betrokkenen tot onherstelbare schade zal leiden en, indien de publicatie pas achteraf onrechtmatig zou worden geacht, de nadelige gevolgen van de openbaarmaking niet meer kunnen worden hersteld door middel van een op dat moment uit te spreken veroordeling.

4.3.

Daarnaast geldt dat het antwoord op de vraag of de vorderingen van [eiser] kunnen worden toegewezen moet worden gevonden door het maken van een afweging tussen het belang van Fremantle bij vrijheid van meningsuiting (artikel 10 lid 1 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM)) en het belang van [eiser] bij bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer en bescherming van zijn eer en goede naam, gelet op alle terzake dienende omstandigheden van het geval. Aan geen van de artikelen 7 Gw, 8 of 10 EVRM komt bij voorbaat een zwaarder gewicht toe. De vraag of de uitzending kan worden verboden of aanpassingen daaraan kunnen worden verlangd, wordt getoetst aan art. 10 lid 2 EVRM. Dat tweede lid brengt mee dat beperkingen op het recht van vrijheid van meningsuiting mogelijk zijn in gevallen bij de wet voorzien en als dit in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van - onder meer - de bescherming van de goede naam of de rechten van anderen, indien die belangen zwaarder wegen dan het recht op vrijheid van meningsuiting, de noodzakelijkheidstoets. Daarnaast dient een proportionaliteitstoets plaats te vinden (HR 5 oktober 2012, ECLI:NL:HR:2012:BW9230).

4.4.

Het belang van Fremantle is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Het belang van [eiser] is dat hij niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan ongewenste publiciteit die zijn eer en goede naam beschadigt. Welk van deze gelijkwaardige belangen de doorslag moet geven, hangt af van alle omstandigheden van het geval.

4.5.

In de eerste plaats is het onderwerp waaraan in het programma aandacht wordt besteed, namelijk stalken, een maatschappelijke misstand die de samenleving raakt. Stalkers blijven vaak hardnekkig hun slachtoffers lastig vallen en belagen, en het is in veel gevallen moeilijk te bewijzen, waardoor de strafrechtelijke weg niet altijd tot een oplossing leidt. Ook komt het vaak voor dat een contactverbod weinig uithaalt omdat stalkers dat weten te omzeilen. Fremantle mag dan ook aandacht besteden aan dit onderwerp en de zaak van [eiser] , mits zij daarbij niet onrechtmatig handelt jegens [eiser] .

4.6.

Een belangrijke omstandigheid bij de belangenafweging is dat de uitlatingen ten tijde van de publicatie voldoende steun moeten vinden in het op dat moment beschikbare feitenmateriaal. [eiser] heeft gesteld dat hij door Fremantle ten onrechte wordt neergezet als dader, terwijl hij nog niet onherroepelijk is veroordeeld en dus de onschuldpresumptie nog geldt. [eiser] heeft echter expliciet erkend dat hij zijn ex-vriendin in de periode voor zijn voorlopige hechtenis heeft gestalkt, zo blijkt uit de onder 2.13 geciteerde WhatsApp-conversatie tussen [eiser] en Myrthe. Impliciet blijkt dit ook uit de dagvaarding, waarin hij dit niet heeft ontkend en uit hetgeen ter zitting naar voren is gekomen. In zoverre vindt de uitlating door Fremantle dat [eiser] Myrthe maandenlang heeft gestalkt dan ook voldoende steun in het feitenmateriaal.

De stelling van [eiser] is dat hij ná de schorsing van de voorlopige hechtenis op 14 augustus 2020 geen contact meer heeft gezocht met Myrthe en dat Fremantle dus ten onrechte in de uitzending vermeldt dat hij de voorwaarden die aan de schorsing zijn verbonden heeft overtreden. Dat is echter niet wat uit de stukken blijkt. Uit de door hem zelf overgelegde verklaring van de reclasseringsmedewerker blijkt dat [eiser] een berisping heeft gekregen, omdat hij vier dagen na de schorsing van zijn voorlopige hechtenis onder een andere naam het Instagram-account van Myrthe heeft bezocht, en een dag later via weer een ander account. [eiser] heeft, na enig gedraai, ter zitting toegegeven dat hij (alleen) haar Instagram-story heeft bekeken, en haar geen bericht heeft gestuurd hetgeen volgens hem niet valt onder contact opnemen of zoeken, maar in de verklaring van de politie staat dat ook is gereageerd via Instagram. Bovendien zou het bekijken van een Instagram-story, waarvan [eiser] weet of had kunnen weten dat het voor Myrthe zichtbaar zou zijn, ook kunnen worden gezien als een vorm van contact opnemen. Zij wordt daardoor immers weer ongewenst met [eiser] geconfronteerd. Uit de verklaring van Van den Dries blijkt dat de politie in de computer van [eiser] een link heeft gevonden met het Instagram-account van ‘ [profiel 1] ’. Van het account van ‘ [profiel 2] ’ is dat niet gebleken, maar wel blijkt uit de verklaring van Van den Dries dat beide accounts vóór de periode van hechtenis en na die periode actief zijn geweest, en tijdens de voorlopige hechtenis niet. Ook dit pleit niet voor [eiser] . De acties van [eiser] op Instagram doen vermoeden dat [eiser] zijn lesje nog niet heeft geleerd en dat hij de grenzen van de schorsingsvoorwaarden opzoekt door via een schuilnaam toch het Instagram account van Myrthe te bekijken. Fremantle hoeft overigens geen onomstotelijk bewijs te leveren van stalking door [eiser] , maar de toets is – zoals gezegd – of de uitlatingen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal en dat is gelet op het voorgaande hier het geval.

4.7.

Fremantle heeft [eiser] de mogelijkheid geboden zijn weerwoord te geven in de brief van 14 september 2020 en ook nadien. Ook heeft Fremantle toegezegd dat in de uitzending melding zal worden gemaakt van het standpunt van [eiser] dat hij de schorsingsvoorwaarden niet heeft overtreden.

4.8.

Verder is bij de beoordeling van belang dat [eiser] weliswaar onverwacht, en volgens hem op intimiderende wijze, met draaiende camera is overvallen door de presentator van het programma, maar Fremantle heeft toegezegd dat geen herkenbare of herleidbare beelden in de uitzending zullen worden getoond. Het gezicht, haar en postuur van [eiser] zullen in de tijdens de uitzending te vertonen beelden volledig zijn ‘geblurd’. Fremantle heeft ter zitting een screenshot overgelegd van een beeld waarop een volstrekt onherkenbaar persoon te zien is, en heeft daarbij vermeld dat hij in de gehele uitzending op deze wijze zal worden ‘geblurd’. Op het beeld is zijn hele lichaam ‘geblurd’ en is alleen een deel van de schoenen zichtbaar. Nu er dus geen gelaatstrekken worden getoond, is er geen sprake van een portret in de zin van artikel 21 Auteurswet en kan [eiser] zich om die reden niet op zijn portretrecht beroepen; associatie is daarvoor niet genoeg.

4.9.

Fremantle heeft daarnaast nog de volgende maatregelen genomen om de privacy van [eiser] te waarborgen:

de voor- en achternaam worden niet genoemd;
de woonplaats wordt niet genoemd;
kentekens zijn onherkenbaar gemaakt/geblurd en de auto van [eiser] is een veel voorkomend model in de eveneens veel voorkomende kleur zwart;
straatnamen en andere locatieaanduidingen worden niet genoemd;
huisnummers zijn onherkenbaar gemaakt;
er wordt op geen enkele wijze gerefereerd aan de voormalig werkgever van [eiser] ;
de ex-vriendin wordt aangeduid met de fictieve naam Myrthe.

Onder deze omstandigheden is de privacy van [eiser] behoorlijk gewaarborgd en is aannemelijk dat hij niet door het grote publiek zal worden herkend. Daarnaast zal alleen aan Fremantle worden opgelegd de stem van [eiser] te vervormen, zodat ook die onherkenbaar is. Niet aannemelijk is dat een zoektocht op internet op zijn naam zal leiden naar het programma. In zoverre is de voorzienbare schade aan de eer en goede naam van [eiser] , nu hij nog niet veroordeeld is, dan ook beperkt. [eiser] heeft nog gesteld dat hij door het tonen van beelden van Myrthe en van zijn auto toch herkend zal kunnen worden. Voor zover personen uit zijn familie en kennissen- of werkkring hem aan een combinatie van factoren toch zullen herkennen, geldt dat het verlies van goede naam een voorzienbaar gevolg is van zijn eigen handelen.

4.10.

De conclusie is dat het recht op vrijheid van meningsuiting van Fremantle in dit geval zwaarder weegt dan het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van [eiser] . De vorderingen strekkende tot een verbod op het openbaar maken van het programma of beeld- en geluidsmateriaal dat bij de confrontatie op 12 september 2020 is gemaakt zullen dan ook worden afgewezen. Ook voor het opleggen van de subsidiair gevorderde beperkingen is geen aanleiding met uitzondering van de stemvervorming, nu Fremantle al heeft toegezegd de onder 4.9 genoemde maatregelen te zullen treffen, waarmee voor het overige voldoende aan het privacybelang van [eiser] tegemoet wordt gekomen en is voldaan aan de proportionaliteitstoets.

4.11.

[eiser] zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Fremantle worden begroot op:

- griffierecht € 656,00

- salaris advocaat
980,00

Totaal € 1.636,00

4.12.

De nakosten zullen worden toegewezen op de wijze zoals in de beslissing vermeld.

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

verbiedt Fremantle geluidsmateriaal te (doen) verspreiden, openbaar te (doen) maken of te (doen) gebruiken in het programma ‘
Zeeman Confronteert: Stalkers’, voor zover daarin de stem van [eiser] herkenbaar te horen is,

5.2.

veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van Fremantle tot op heden begroot op € 1.636,00,

5.3.

veroordeelt [eiser] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 157,- voor salaris advocaat, te vermeerderen met € 82,- en de kosten van het betekeningsexploot ingeval betekening van dit vonnis plaatsvindt,

5.4.

verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad,

5.5.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. C.M.E. de Koning, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. L. Oostinga, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 9 november 2020.^[1]