Uitspraak
RECHTBANK Amsterdam
1.De procedure
2.De feiten
payment service provider, PSP). Adyen handelt als PSP als tussenpersoon tussen verkopers (
Merchants) en kopers. De PSP (in dit geval Adyen) is onderdeel van een keten van verschillende financiële dienstverleners die staan tussen de
Merchantsen de kopers.
issuer).
scheme), die met (vrijwel) alle banken een contractuele relatie hebben. De
issuermaakt de voor de
Merchantbestemde gelden over naar deze
scheme.
schemeboekt de betaling vervolgens uit aan de betaaldienstverlener die optreedt voor de
Merchant, de
acquirergenoemd (in dit geval dus Adyen).
acquirer(Adyen) boekt de ontvangen gelden uit aan de
Merchant(in dit geval dus Athlete).
Merchanter eerst voor zorg moeten dragen dat de koopsom bij de
acquirerkomt; deze zal de koopsom dan aan de
schemeoverboeken; daarna zal de koopsom aan de
issuerworden uitbetaald; en tot slot boekt de
issuerde ontvangen gelden in credit op naam van de koper.
issuerbetalen om daarna pas de betaalde koopsom terug te krijgen van de koper bij de maandelijkse afrekening.
chargebacktoestaat (bijvoorbeeld creditcards en PayPal, maar niet iDeal), kan het volgende zich voordoen. Bij een
chargebackmag de koper binnen een bepaalde periode eenzijdig een betaling terugdraaien, bijvoorbeeld omdat het gekochte product nooit is geleverd. Mits het verzoek aan bepaalde voorwaarden voldoet, is de PSP verplicht om uitvoering te geven aan dit verzoek. In het geval van een
chargebackloopt de
acquirereen potentieel kredietrisico op de
Merchantzolang de
chargebackperiode loopt.
Merchant Contract) gesloten op grond waarvan Adyen het betalingsverkeer verzorgt van de uit de exploitatie van de webshop van Athlete (
Merchant) voortvloeiende verkooptransacties. Op 7 februari 2018 hebben partijen een aanvulling op deze overeenkomst (
Addendum to Merchant Agreement – price change) getekend (hierna samen: de overeenkomst). Op de overeenkomst zijn de algemene voorwaarden (
Terms & Conditions) van Adyen van toepassing (hierna: de T&C).
deposit level(Solitary noemt dit de Buffer) voor Athlete steeds gemiddeld € 34.000 bedragen.
deposit levelverhoogd naar € 140.500. Vervolgens heeft zij op 3 januari 2018 het
deposit levelverlaagd naar € 90.500 en op 5 januari 2018 weer verhoogd naar € 100.500. Na een aantal kleinere verhogingen na 5 januari 2018 heeft Adyen het
deposit levelop 25 januari 2018 verhoogd naar € 200.500 en op 2 februari 2018 naar € 260.000.
De laatste tijd regent het klachten. De winkel verschuift de leverdata tot soms wel zes keer of het bezorgt de verkeerde artikelen. Producten vanuit China komen eerder aan dan bestelde artikelen van de webshop Athleteshop uit Groningen, zo luidde een van de vele klachten over de webwinkel in sportartikelen.
deposit levelverhoogd naar € 280.500. Op 27 februari 2018 heeft Adyen het
deposit levelverlaagd naar € 250.500. Op 6 maart 2018 verhoogde Adyen het
deposit levelverder naar € 365.500, op 9 maart 2018 naar € 375.500 en op 15 maart 2018 naar € 385.500.
Adyen starts to be a scam company after you again have a higher deposit this week.
I have presented your delivery times to our credit risk team, however there are a lot of files that read “NULL”, what do they mean? Moreover, we also see that some goods are not delivered. It is correct that we manage the risk from our side, which is the reason to the deposit increase. I am very sorry to hear you feel that we scam you. We care a lot about our loyal customers and AthleteBV is one of them and I kindly ask you to provide your financials for 2017, then we may be able to set up a special deposit, if they look healthy. When would you be able to provide me these?”
deposit levelverhoogd naar € 420.500. Op 22 maart 2018 heeft zij het
deposit levelverhoogd naar € 440.500, op 23 maart 2018 naar € 445.500, en op 30 maart 2018 naar € 480.500.
I have two new PSP’s who are willing to give coverage of 200k with the current turnover.
(…)
deposit level. Na de bespreking heeft Adyen het volgende bericht aan (de advocaat van) Athlete gestuurd:
- de concept jaarrekening 2017;
- een uitdraai uit het ERP-systeem van de levertijden van alle producten van de afgelopen twee maanden;
- de banksaldi per die datum van de door Athlete aangehouden bankrekeningen.
deposit levelberekent. In deze e-mail staat verder:
deposit levelverhoogd, met een tussenstap naar € 730.500 op 27 april 2018, naar € 795.500 en op 8 mei naar € 810.500.
fulfilment periodte wijzigen naar 25 dagen, maar geeft zij Athlete eerst de gelegenheid om haar input te geven op dit voornemen “middels voor ons verifieerbare gegevens (of middels op een andere manier objectief getoetste gegevens)”.
deposit levelverhoogd naar € 815.500.
fulfilment periodop 14 mei 2018 niet verlengd. Adyen verzoekt Athlete wel “om (zoals afgesproken in de Merchant Agreement) komende week/weken bij wijzigingen in de werkelijke levertijd ons daarvan direct op de hoogte te stellen” en verzoekt Athlete haar te informeren als de overgang naar de nieuwe PSP succesvol is afgerond.
deposit levelverhoogd naar € 822.000.
credit risk analystvan Adyen – de volgende e-mail aan Adyen gestuurd:
Next review will be in the 21st, the second the 28th
You made room for 50k refunds
Theoretically the second amount mentioned should not only be released at once by the end of the period but also during this period.
If rest of the numbers stay the same it Roughly it should be:
21-6 € 185.000
(…)
3.Het geschil
deposit levelgenoemd) en de verlenging van de Termijn van Doorbetaling, en/of is tekortgeschoten dan wel onrechtmatig heeft gehandeld jegens Athlete doordat zij de gemaakte afspraken en gedane toezeggingen rondom de overstap naar Acapture niet is nagekomen, een en ander steeds terwijl zij daarbij geen rekening heeft gehouden met de gerechtvaardigde belangen van Athlete;
exposure. Adyen heeft van deze bevoegdheid onbegrensd en subjectief gebruik gemaakt.
deposit levelaangehouden. Adyen hield structureel (veel) meer geld van Athlete vast dan nodig was, zonder perspectief op correctie. Hoewel Adyen formeel handelde binnen de grenzen van haar contractuele bevoegdheden, leidde de uitvoering daarvan – zonder transparantie, belangenafweging of proportionele vrijgave – tot een feitelijke verstikking van de onderneming. Adyen liet haar eigen belang om onderdekking te voorkomen, prevaleren boven de gerechtvaardigde belangen van Athlete om te kunnen beschikken over werkkapitaal. Voor verhogingen had Adyen bovendien helemaal geen objectieve (gerechtvaardigde) reden(en).
deposit level. Tot slot heeft Adyen zich richting Athlete buitengewoon welwillend opgesteld door informatie bij haar op te vragen op basis waarvan zij eventueel handmatig het
deposit levelzou kunnen verlagen. Adyen heeft dus niet op onredelijke wijze gebruik gemaakt van haar discretionaire bevoegdheid in de overeenkomst, aldus steeds Adyen.
4.De beoordeling
- i) de hoogte van de transactiewaarde waarover een potentieel risico wordt gelopen (te weten de totale waarde van de transacties waarvoor de
- ii) het totaalbedrag dat Adyen op dat moment onder zich houdt en nog aan de
- iii) eventueel: de gelden die de
exposure(met andere woorden de ‘
Uncompleted Order Amount’) op enig moment: (i) de waarde van de transacties die nog vatbaar zijn voor een
chargebacken waarbij Adyen op basis van historische gegevens een reëel risico loopt dat een dergelijke
chargebackook zal worden uitgevoerd (‘
chargeback exposure’) (Adyen neemt tot uitgangspunt de waarde van de in de 120 voorafgaande dagen uitgevoerde
chargebacks); plus (ii) de waarde van de transacties die nog vatbaar zijn voor een
chargebackwaarbij Adyen op basis van historische gegevens inschat dat een
refundzou worden uitgevoerd (‘
refund exposure’) (Adyen neemt tot uitgangspunt het totaalbedrag aan
refundsdat in de 30 dagen voorafgaand is uitgevoerd voor transacties waar ook een
chargebackmogelijk was geweest); plus (iii) de waarde van alle transacties waar een
chargebackvoor kan worden uitgevoerd die in de afgelopen twee dagen zijn uitgevoerd (‘
fulfilment exposure’).
coveragehangt af van hoeveel gelden Adyen nog voor de
Merchant(Athlete) onder zich houdt. Dit bestaat uit de volgende posten:
- i) het totaalbedrag van de gelden die Adyen ten behoeve van Athlete heeft ontvangen, maar die Adyen nog niet heeft uitbetaald;
- ii) transacties die de
- iii) een in geld uitgedrukt bedrag voor het risico dat Adyen uit commerciële overwegingen bereid is te lopen voor Athlete (‘
- iv) eventuele door de
deposit level(door Solitary de Buffer genoemd) is het bedrag aan gelden dat Adyen nodig heeft om haar risico af te dekken. Het
deposit levelbrengt het daadwerkelijke verschil tussen
exposureen
coveragetot uitdrukking.
Merchant(Athlete). Als gevolg van deze vergelijking kan het
deposit levelstijgen.
deposit levelook handmatig verhogen, bijvoorbeeld als blijkt dat de
exposureeen vertekend beeld geeft, omdat de opgegeven levertijden niet worden gehaald door de
Merchant. Adyen kan het
deposit levelook handmatig verlagen. Dat vereist een verzoek van de
Merchant(Athlete).
Merchant(Athlete) heeft de hoogte van het benodigde
deposit levelgrotendeels in eigen hand:
- i) als een
- ii) als een
- iii) als een
Merchant. Als de
Merchantbedrijfsmatig slecht presteert, gaat de
exposureomhoog, als zij goed presteert, gaat deze omlaag. Omdat de
exposuregebaseerd is op maatstaven die 120, respectievelijk 30, dagen terugkijken, gaat de
exposureniet direct omlaag bij een tijdelijk slecht bedrijfsresultaat. Bij consistent slecht resultaat, zal de
exposure(en dus het
deposit level) toenemen naar een nieuw hoger bedrag en daar blijven. Alleen als het resultaat constant verslechtert, zal de
exposureen het
deposit levelsteeds hoger worden.
accepted risk.
deposit level, het bedrag aan gelden dat Adyen nodig heeft om haar risico af te dekken, en de factoren/parameters waarop deze berekening berust, komt de rechtbank niet onredelijk voor. Solitary stelt ook niet dat deze wijze van berekening onredelijk is of dat onjuiste parameters worden gebruikt.
deposit level) op een niveau van rond de € 34.000 zou worden gehandhaafd, omdat in de jaren 2014 – 2017 deze, ondanks de stijgende omzetten (met meer dan 300%), steeds gemiddeld € 34.000 was, gaat niet op. Uit de overeenkomst zelf volgt reeds dat het
deposit levelniet (alleen) wordt bepaald aan de hand van de omzet, maar aan de hand van (potentiële)
chargebacksen
returns(zie artikel 5.2 overeenkomst en artikel 3.4 T&C) en dat de leveringstijden (
fulfilment period) voor de berekening ook van belang zijn (zie artikel 2.9 T&C).
deposit leveltussen december 2017 en mei 2018 lijken – als deze op een rij worden gezet – inderdaad excessief, zeker als deze worden vergeleken met de hoogte van het
deposit levelin eerdere jaren. Adyen heeft toegelicht waarom het
deposit levelin deze periode steeds verder is verhoogd. Die toelichting luidt (samengevat) als volgt.
refundstot een verhoging van de
refund exposure(en dus tot verhoging van het
deposit level). Daarnaast leidde ook de omzetstijging tot een verhoging van de
deposit.Solitary vermeldt zelf dat in 2017 de omzet “meer dan 725%” was toegenomen ten opzichte van 2015. Een dergelijke omzet zou zelfs bij een procentueel gelijk aantal
refundsen
chargebackstot gevolg hebben dat het totaalbedrag dat met een
refundof
chargebackwordt teruggedraaid ook stijgt.
exposureafnam. Daarom heeft een medewerker van Adyen op 3 januari 2018 besloten om het
deposit levelte verlagen van € 140.500 naar € 90.500. Kennelijk was deze correctie te ingrijpend. Op 5 januari 2018 heeft het algoritme van Adyen het
deposit levelweer verhoogd met € 10.000 naar € 100.500.
fulfilment periodin de periode januari – februari 2018 gelijk bleef, moeten de verhogingen in deze periode het gevolg zijn van buitensporig veel
chargebacksen
refunds. Kennelijk waren de klanten van Athlete ontevreden.
fulfilment periodvan twee dagen niet (meer) reëel was. Het was duidelijk dat Athlete eenvoudigweg niet in staat was om producten binnen twee dagen uit te leveren. Het hanteren van een te korte
fulfilment periodbetekent dat Adyen een onverantwoord risico loopt. Adyen zag zich dan ook genoodzaakt om de
fulfilment periodin lijn te brengen met de werkelijke levertijd zoals die bleek uit de mediaberichten. Op 6 maart 2018 verhoogde Adyen de
fulfilment periodnaar tien dagen.
fulfilment perioden het toegenomen aantal
chargebacksen
refundssteeg ook het
coverage levelen nam het tekort in
coveragetoe. Dit leidde tot verdere stijgingen van het
deposit level.
coverageen
exposure,twee parameters die – zoals hiervoor onder 4.5 toegelicht – op basis van objectieve maatstaven (zoals daadwerkelijke
chargebacksen
refunds) worden bepaald. Dat, zoals Solitary stelt, Adyen van haar discretionaire bevoegdheid in artikel 3.4 T&C onbegrensd en subjectief gebruik heeft gemaakt, gaat dan ook niet op. Adyen heeft – onweersproken – de
accepted risk(de enige parameter waar geen objectieve rekenmethode aan ten grondslag ligt) gedurende de looptijd van de overeenkomst nooit verhoogd (ook niet in begin 2018 na de uitzendingen van Kassa). Ook wordt Solitary niet gevolgd in haar stelling dat Adyen is overgegaan tot verhoging van de Buffer “op basis van geruchten in de pers”. Adyen heeft inderdaad na de eerste uitzending van Kassa in [datum 1] 2018 op 5 maart 2018 de
fulfilment periodverlengd van twee dagen naar tien dagen. Zoals Adyen terecht stelt, zijn Kassa-uitzendingen niet aan te merken als “slechts geruchten”, en bevestigde [naam] in de uitzending tijdens de uitzending ook zelf dat de levertijden niet werden gehaald. Bovendien heeft Adyen Athlete in de gelegenheid gesteld aan te tonen dat de levertijden korter waren dan tien dagen en dat een de
fulfilment periodvan tien dagen (dus) te lang was.
deposit levelsdie Adyen vanaf januari 2018 heeft berekend, onjuist zijn, maar Solitary heeft niet gesteld dat Adyen bij het berekenen van het
deposit level– zoals zij dat heeft toegelicht – van verkeerde parameters is uitgegaan of dat (het algoritme van) Adyen een verkeerde berekening heeft gemaakt. Solitary heeft hiervan (dus) ook geen enkel cijfermatig voorbeeld gegeven. Dat had wel op haar weg gelegen. Adyen stelt terecht dat een
Merchantbetrekkelijk eenvoudig, met een berekening die deze zelf kan maken aan de hand van de factoren waarop deze berekening berust, kan vaststellen wat het
deposit levelzou moeten zijn. Het moge zo zijn dat het Athlete in 2018 niet volledig duidelijk was hoe Adyen deze berekening maakte, maar in (de aanloop naar) deze procedure heeft Adyen dit in ieder geval duidelijk en op begrijpelijke wijze uitgelegd. Eerst heeft Adyen in een e-mail van 20 april 2018 uiteen gezet hoe de
coverage,
exposureen het
deposit levelzijn opgebouwd. Hierover heeft Athlete (onweersproken) geen vragen aan Adyen gesteld. Ook in de conclusie van antwoord staat een uitvoerige uiteenzetting (die hiervoor onder 4.5 samengevat is weergegeven). Het had dan ook op de weg gelegen van Solitary om (in de dagvaarding of in ieder geval in haar nadere akte) aan te geven dat – en waar, wanneer – Adyen in 2018 verkeerde gegevens bij haar berekening van (de volgens Solitary excessieve verhogingen van) het
deposit leveltot uitgangspunt heeft genomen. Dat heeft zij nagelaten en daarmee heeft zij – in het licht van de toelichting van Adyen – niet, althans onvoldoende, onderbouwd dat de verhogingen excessief waren. Solitary heeft ter zitting nog aangevoerd dat Adyen soms het
deposit levelverhoogde terwijl de
exposuredaalde. Dit heeft zij echter alleen onderbouwd met cijfers uit eigen onderzoek met hulp van AI, die zij op de zitting voor het eerst (en daarmee tardief) heeft gepresenteerd. Deze cijfers zijn niet te verifiëren en enkele daarvan heeft Adyen ter zitting bovendien meteen gemotiveerd betwist, zodat daaraan geen waarde kan worden gehecht.
deposit levelmaakt), voorshands van de onjuistheid van de werking van het algoritme, moet worden uitgegaan. In dit verband doet Solitary ook een beroep op een met behulp van kunstmatige intelligentie/AI (volgens haar met het meest geavanceerde redeneringsmodel van ChatGPT) gegenereerde zogeheten
deep search-analyse, waaruit zou blijken dat de weergave van Adyen over de werking van het algoritme niet juist is, in elk geval niet voor de gehele periode. Uit de analyse zou bovendien blijken dat geen sprake is van zuiver automatisme, maar dat mensen hebben ingegrepen. Dit betoog kan Solitary in het licht van al hetgeen hiervoor is overwogen ook niet baten. Adyen kan immers goed uitleggen hoe het algoritme tot de verhogingen van het
deposit levelheeft geleid en Solitary heeft dat onvoldoende concreet betsreden. Het bewijsaanbod over de werking van het algoritme wordt dan ook als niet ter zake doende verworpen.
merchantswerkt omdat overdekking alleen wordt teruggedraaid als de
merchanterom vraagt. Ook hierin wordt zij niet gevolgd. Solitary stelt wel dat Athlete “op vele momenten” aan Adyen heeft laten weten dat de continuïteit van haar onderneming gevaar liep en zij de grootste moeite had om haar leveranciers te voldoen, maar dat zij dat heeft gedaan, blijkt niet uit de stukken. Wat wél uit de stukken blijkt is dat Adyen, zodra [naam] (Athlete) op 16 maart 2018 zijn beklag deed over hoogte van het
deposit level– in niet al te vriendelijke bewoordingen (zie 2.13) – en vroeg om verlaging daarvan, zich onmiddellijk bereid toonde hiernaar te kijken: op basis van door Athlete aan te leveren relevante gegevens. Aanvankelijk leverde Athlete helemaal geen stukken aan en later op 20 april 2018 – na een reminder van Adyen – niet alle verzochte stukken (zie 2.27). Bovendien kondigde Athlete in de e-mail van 9 april 2018 aan dat zij naar een andere PSP zou overstappen. Ook na de beslaglegging door DPD kwam Athlete niet met de gevraagde cijfers en op het verzoek van Adyen om verdere “informatie voor objectieve vaststelling werkelijke levertijd” (zie 2.28) heeft Athlete niet meer gereageerd, althans niet voordat Adyen de overeenkomst op 9 mei 2018 opzegde. Athlete stelde zich dus wel op het standpunt dat Adyen van onjuiste te lange levertijden uitging, maar leverde niet de door Adyen verzochte stukken aan om haar in staat te stellen dat te beoordelen.
Merchant(in dit geval Athlete) loopt berekent. Uit onder meer de uitzendingen van Kassa blijkt dat er problemen waren in de bedrijfsvoering van Athlete, problemen die zich ‘vertaalden’ in de factoren (parameters) die het algoritme van Adyen gebruikt –
chargebacksen
refunds– zodat het dan ook begrijpelijk is dat het
deposit levelging stijgen. Dat Athlete op vele momenten aan Adyen heeft laten weten dat de continuïteit van haar onderneming gevaar liep en zij de grootste moeite had om haar leveranciers te voldoen, is, zoals hiervoor ook is overwogen, niet gebleken. Integendeel: op het moment dat Athlete (kenbaar) bij Adyen aan de bel trok over de stijgende
deposit levels, deelde zij tevens mee dat zij voornemens was over te stappen naar een andere betaaldienstverlener. Ook heeft Adyen toen zonder dralen bereidheid getoond om Athlete tegemoet te komen (en dus met haar belangen rekening te houden), mits dit verantwoord was. Athlete heeft Adyen vervolgens niet, althans onvoldoende, in staat gesteld de hoogte van het
deposit levelopnieuw te beoordelen en eventueel naar beneden bij te stellen, door de daarvoor vereiste cijfers en data niet aan haar ter beschikking te stellen.
deposit levelte accepteren van € 200.000 kan Solitary niet baten. Adyen heeft er terecht op gewezen dat de contractuele voorwaarden van Acapture duidelijk maken dat Athlete ook bij Acapture voldoende onderpand zou moeten aanhouden zodat Acapture haar kredietrisico kon mitigeren. Dat, zoals Solitary – ondersteund door verklaringen – Acapture deze toezegging – afwijkend van de algemene voorwaarden – mondeling of per e-mail zou hebben gedaan, acht de rechtbank onwaarschijnlijk in het licht van de wettelijke verplichtingen waaraan een PSP zich moet houden (zie 4.4). Ook is onduidelijk op basis van welke – door Athlete verstrekte – gegevens Acapture deze toezegging zou hebben gedaan. Tot slot is een (mogelijke) toezegging van een andere betaaldienstverlener niet voldoende om de objectieve onderbouwing die Adyen heeft gegeven voor de verhogingen van het
deposit levelzoals zij die heeft toegepast in 2018 ‘onderuit te halen’. Het bewijsaanbod van Solitary wordt in het licht van dit alles dan ook gepasseerd.
fulfilment exposure(zie hiervoor onder 4.5.1).