ECLI:NL:RBAMS:2025:3952

Uitspraak

RECHTBANK Amsterdam

Civiel recht

Zaaknummer: C/13/724268 / HA ZA 23-1

Vonnis van 11 juni 2025

in de zaak van

STICHTING APP STORES CLAIMS,

gevestigd te Amsterdam,

eisende partij,

hierna te noemen: ASC,

advocaat: mr. S. Timmerman te Amsterdam,

tegen

1. de rechtspersoon naar buitenlands recht

ALPHABET INC.,

gevestigd te Mountain View, Californië (Verenigde Staten van Amerika),
2. de rechtspersoon naar buitenlands recht

GOOGLE LLC,

gevestigd te Mountain View, Californië (Verenigde Staten van Amerika),
3. de rechtspersoon naar buitenlands recht

GOOGLE IRELAND LIMITED,

gevestigd te Dublin (Ierland),
4. de rechtspersoon naar buitenlands recht

GOOGLE COMMERCE LIMITED,

gevestigd te Dublin (Ierland),
5. de rechtspersoon naar buitenlands recht

GOOGLE PAYMENT IRELAND LIMITED,

gevestigd te Dublin (Ierland),
6. de rechtspersoon naar buitenlands recht

GOOGLE PAYMENT LIMITED,

gevestigd te Londen (Verenigd Koninkrijk),
7.
GOOGLE NETHERLANDS B.V.,

gevestigd te Amsterdam,
8.
GOOGLE NETHERLANDS HOLDINGS B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

gedaagde partijen,

hierna samen te noemen: Google c.s. (
in enkelvoud),

advocaat: mr. H.J. Pot te Amsterdam.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het tussenvonnis van 27 december 2023 (hierna: het eerste tussenvonnis)^[1], met de daarin genoemde stukken en gebruikte definities,

- het tussenvonnis van 25 september 2024 (hierna: het tweede tussenvonnis)^[2], met de daarin genoemde stukken,

- het tussenvonnis van 19 maart 2025 (hierna: het derde tussenvonnis)^[3], met de daarin genoemde stukken,
- de akte van ASC,
- de akte van Google c.s., met producties.

1.2.

Daarna is een datum voor het vonnis bepaald.

2.Dit vonnis in het kort

2.1.

In het derde tussenvonnis heeft de rechtbank beslist dat ASC ontvankelijk is. De volgende stap in de procedure is de opt-out fase (gelegenheid voor belanghebbenden om te verklaren dat zij niet mee willen doen met de collectieve actie). Partijen hebben zich bij akte uitgelaten over de wijze van de opt-out, de termijn en het moment van het beproeven van een schikking en de hierna volgende termijnen voor het aanvullen van gronden (door ASC) en het voeren van inhoudelijk verweer (door Google c.s.).

2.2.

In dit vierde tussenvonnis stelt de rechtbank de wijze van de opt-out vast en de termijnen voor het vervolg van de procedure.

2.3.

De opt-out fase zal starten op 1 juli 2025 en duurt drie maanden (tot 1 oktober 2025), tegelijkertijd zullen partijen een schikking beproeven en daarvoor krijgen zij vier maanden de tijd (tot 1 november 2025). Indien partijen geen schikking hebben bereikt, krijgt ASC na deze periode een termijn van acht weken om haar gronden aan te vullen en vervolgens Google c.s. een termijn van twaalf weken om een conclusie van antwoord te nemen. Hierna zal de mondelinge behandeling over de inhoud van de vordering plaatsvinden.

3.De verdere beoordeling

Opt-out

3.1.

Partijen hebben voor een groot deel overeenstemming bereikt over de opt-out. Over enkele punten zal de rechtbank beslissen.

De wijze van publicatie van de opt-out

3.2.

Partijen zijn het eens over de volgende wijze van aankondiging:

het derde tussenvonnis en de aankondiging van de opt-out worden gepubliceerd op de website van ASC in de Nederlandse taal: https://appstoresclaims.nl/ en op de Facebookpagina van ASC (Big Tech. Fair Play.); en
ASC verstuurt per e-mail een bericht naar alle bij haar aangemelde personen die behoren tot de Nauw Omschreven Groep, waarin zij worden geïnformeerd over het derde tussenvonnis, de aanwijzing van ASC als exclusieve belangenbehartiger, de inhoud van de collectieve vorderingen, de Nauw Omschreven Groep en de wijze waarop de leden van de Nauw Omschreven Groep zich kunnen bevrijden van de belangenbehartiging door ASC (opt-out).

3.3.

Ten aanzien van de publicatie in een nieuwsblad zijn partijen het ook eens dat er een advertentie komt van ten minste een kwart pagina in het
Algemeen Dagblad(AD). ASC stelt dat plaatsing in één landelijk nieuwsblad voldoende is. Google c.s. heeft aangevoerd dat de aankondiging van de opt-out in drie landelijke nieuwsbladen moet worden geplaatst: het AD, de Volkskrant en De Telegraaf. De rechtbank volgt Google c.s. hierin. In dit geval gaat het, zoals Google c.s. terecht aanvoert, om een potentieel grote groep van, zoals ASC zelf aanvoert, zes miljoen belanghebbenden. Om hen te bereiken is plaatsing van de aankondiging in drie landelijke nieuwsbladen, met ieder een eigen lezerspubliek, gerechtvaardigd. Dit belang weegt zwaarder dan het door ASC aangevoerde belang om kosten te besparen. Partijen hebben zelf niet bepaald op welk moment de advertenties moeten worden geplaatst. De rechtbank beslist dat de advertenties moeten worden geplaatst in de zaterdageditie om een zo groot mogelijk deel van de potentiële achterban te bereiken. Bij de wijze van aankondiging van de opt-out zal dus ook worden bepaald:

- ASC plaatst vóór 1 juli 2025 de aankondiging van de opt-out in een advertentie, van minimaal een kwart (1/4) pagina, in een zaterdageditie van het AD, De Telegraaf en de Volkskrant.

Vanzelfsprekend dient de aankondiging ook in het Centrale Register voor Collectieve Vorderingen te worden opgenomen.

Tekst van de aankondiging van de opt-out

3.4.

Partijen zijn het ook grotendeels eens geworden over de tekst van de aankondiging van de opt-out, deels aangepast ten opzichte van het voorstel van de rechtbank in het derde tussenvonnis. Over de volgende passages bestaat nog geen overeenstemming en daarom zal de rechtbank daarop beslissen.

3.5.

Google c.s. vindt de toevoeging van de zin “Als u in dat geval toch aanspraak wil maken op schadevergoeding dan dient uzelf een procedure tegen Google te beginnen.” onder het kopje “niet meedoen (‘opt-out’)” onnodig en speculatief, omdat de gevolgen van een opt-out al in de alinea daarboven staan toegelicht en er meer scenario’s mogelijk zijn om zelf financiële compensatie te krijgen dan zelf een procedure te starten. De rechtbank beslist dat een iets gewijzigde toevoeging op zijn plaats is. Het is van belang dat de personen die behoren tot de Nauw Omschreven Groep die overwegen gebruik te maken van de opt-out mogelijkheid worden gewezen op de gevolgen daarvan, net zoals dat het geval is als daarvoor niet wordt gekozen (onder het kopje ‘automatisch meedoen’). Daarom zal hiertoe onder het kopje “niet meedoen (‘opt-out’)” de volgende zin worden opgenomen: “Als u in dat geval toch aanspraak wil maken op schadevergoeding dan dient u daarvoor zelf actie te ondernemen.

3.6.

Google c.s. meent ook dat het gebruik van het kopje “nadere informatie”, met daaronder een verwijzing naar de website van ASC onwenselijk is. Zij voert aan dat de beslissing om wel of niet voor een opt-out te kiezen, vrij moet zijn van invloed van partijen en dus niet verwezen moet worden naar (de website van) slechts één van partijen. De rechtbank gaat daar in mee. Het is wel van belang dat duidelijk wordt gemaakt waar meer informatie te krijgen is. Gelet op de gewenste onafhankelijkheid ligt een verwijzing naar het centraal register voor collectieve vorderingen voor de hand. Daarom zal het kopje “nadere informatie” worden behouden, maar komt hier te staan:

“Wilt u de dagvaarding met de vordering bekijken of eerdere vonnissen in deze zaak lezen, dan kunt u hiervoor terecht op de website van het centraal register voor collectieve vorderingen, waar u de zaak kunt vinden onder de tab “Collectieve vorderingen tegen Alphabet Inc. en Google LLC c.s. (18-10-2022): https://www.rechtspraak.nl/Registers/centraal-register-voor-collectieve-vorderingen#6f1c15a9-f3e8-4b9b-ab79-4b3bb766c72f6bc1d2e4-e511-4e04-bf16-8ad720b8f8b369.”

3.7.

De door partijen voorgestelde wijziging van ‘ASC op komt voor de belangen van’ naar ‘ASC kan optreden namens’ word niet gevolgd omdat ‘optreden namens’ een volmacht/lastgevingsverhouding impliceert tussen ASC en de belanghebbenden, terwijl dat niet het geval is. Daarom is expliciet gekozen voor ‘het behartigen van de belangen’.

3.8.

Tot slot wordt de door partijen voorgestelde zinssnede “ASC vordert in deze collectieve actie dat Google deze schade moet vergoeden”, waarbij ‘betalen’ is veranderd in ‘vergoeden’, ook niet gevolgd. Deze zin zal worden gewijzigd in:

“ASC vordert in deze collectieve actie dit van Google als schade.”

3.9.

Dit tezamen leidt tot de volgende te publiceren tekst:

“COLLECTIEVE ACTIE TEGEN GOOGLE OVER DE PLAY STORE

Stichting app stores claims (ASC) is een collectieve actie gestart tegen Alphabet lnc., Google LLC, Google Ireland Limited, Google Commerce Limited, Google Payment Ireland Limited, Google Payment Limited, Google Netherlands B.V. en Google Netherlands Holdings B.V. (hierna: Google). De procedure loopt bij de rechtbank Amsterdam. Op deze procedure is de Wet afwikkeling massaschade in collectieve acties van toepassing (artikel 3:305a van het Burgerlijk Wetboek).

Procedure van ASC

De rechtbank heeft bepaald dat ASC de belangen behartigt van alle particuliere en zakelijke gebruikers, met woon-, verblijf- of vestigingsplaats in Nederland die (samengevat) een Android smartphone of tablet hebben en daarmee een app hebben gekocht of in-app aankoop hebben gedaan (een eenmalige of terugkerende aankoop binnen een app) via de Nederlandse versie van de Google Play Store.

ASC stelt dat Google misbruik heeft gemaakt van haar economische machtspositie omdat gebruikers en ontwikkelaars van Android apps nauwelijks een andere keus hebben dan de Play Store van Google te gebruiken, en daarmee ook het betalingsverwerkingssysteem van Google. Google heeft, volgens ASC, bij elke aankoop van een app of in-app aankoop onder andere een te hoge commissie van vaak 30% in rekening gebracht aan de app ontwikkelaars. Mede daardoor zouden gebruikers te veel betaald hebben voor een app of in-app aankoop. ASC vordert in deze collectieve actie dit van Google als schade.

Automatisch meedoen

Behoort u tot de hierboven genoemde groep? En vindt u het goed dat ASC in deze procedure uw belangen behartigt? Dan hoeft u niets te doen. In dat geval bent u gebonden aan de uitspraak in deze procedure. Als de rechter ASC gelijk geeft, heeft u mogelijk recht op een schadevergoeding. Als de rechter ASC geen gelijk geeft, bent u ook gebonden aan dit oordeel. U kunt niet meer zelf een procedure instellen.

Niet meedoen (opt-out)

Wilt u niet dat ASC in deze procedure uw belangen behartigt? Dan moet u dat uiterlijk 30 september 2025 aan de rechtbank Amsterdam laten weten. Als u in dat geval toch aanspraak wil maken op schadevergoeding dan dient u daarvoor zelf actie te ondernemen. U kunt zich afmelden door een e-mail te sturen.

Mail naar google.playstore.opt-out.rbamsterdam@rechtspraak.nl. In deze e-mail moet de volgende tekst staan:

“
Mijn naam is ... Ik wil niet dat ASC mijn belangen behartigt in de collectieve actie tegen Google over betaalde apps/in-app aankopen in de Google Play Store.”

Of scan de onderstaande QR-code:

[QR code]

Nadere informatie

Wilt u de dagvaarding met de vordering bekijken of eerdere vonnissen in deze zaak lezen, dan kunt u hiervoor terecht op de website van het centraal register voor collectieve vorderingen, waar u de zaak kunt vinden onder de tab “Collectieve vorderingen tegen Alphabet Inc. en Google LLC c.s. (18-10-2022): https://www.rechtspraak.nl/Registers/centraal-register-voor-collectieve-vorderingen#6f1c15a9-f3e8-4b9b-ab79-4b3bb766c72f6bc1d2e4-e511-4e04-bf16-8ad720b8f8b369.”

Gebruik en koppeling QR-code

3.10.

Partijen zijn het erover eens om een QR-code op te nemen in de opt-out aankondiging, maar zij hebben geen overeenstemming over waar de QR-code naar moet verwijzen. Google c.s. meent dat het meest efficiënte gebruik van de QR-code erin bestaat dat bij het scannen ervan automatisch een e-mailbericht wordt gegenereerd. ASC stelt voor een QR-code op te nemen die verwijst naar de website van het Centraal register voor collectieve vorderingen en dat daar knoppen (links) worden opgenomen, waarmee personen vervolgens via 'veilig mailen' (Zivver mail) aan de rechtbank kunnen laten weten dat zij gebruik willen maken van de opt-out.

3.11.

Het voorstel van ASC zal worden gevolgd. Dit is in lijn met de huidige praktijk binnen de rechtspraak en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) omdat dan gebruik wordt gemaakt van ‘veilig mailen’ (Zivver mail). Dat is nodig omdat personen die zich melden bij de rechtbank hun persoonsgegevens delen (naam en e-mailadres).

3.12.

Concreet betekent dit dat op de webpagina van het Centraal register voor collectieve vordering onder de tab/map ‘Collectieve vorderingen tegen Alphabet Inc. en Google LLC c.s. (18-10-2022)’ een ‘opt-out’-knop komt te staan. Bij deze opt-out knop zal de volgende tekst worden opgenomen:

“Hieronder treft u de
linkaan voor de ‘opt-out’ mogelijkheid in de massaschadezaak die ASC heeft aangespannen tegen Google c.s. over betaalde apps/in-app aankopen in de Google Play Store. In het tussenvonnis van 11 juni 2025, zie hierboven, is bepaald dat u de mogelijkheid heeft om te kiezen voor de ‘opt-out’ als u niet wilt dat ASC in deze procedure uw belangen behartigt. Het doorgeven van de keuze voor de opt-out kan tot uiterlijk 1 oktober 2025.”

Als personen op de desbetreffende knop klikken, komen zij terecht bij een formulier dat zij moeten invullen om gebruik te kunnen maken van ‘veilig mailen’. Daarna krijgen zij een Zivver-bericht in de inbox van hun e-mail. Zij moeten op een link in die e-mail klikken. In de webpagina die dan opent, moet men een verificatiecode aanvragen via SMS of e-mail. Na het overnemen van die code moeten zij nog een keer op een knop klikken om een e-mailbericht aan te maken. De tekst dienen zij vervolgens zelf in het e-mailbericht in te voeren.

Vervolg procedure

Splitsen debat over onrechtmatigheid en schade

3.13.

Partijen wensen wegens proceseconomische redenen het debat over de gestelde onrechtmatigheid te splitsen van het (eventuele) debat over schade. De rechtbank stemt hier mee in. Indien wordt vastgesteld dat het verweten gedrag niet onrechtmatig is, dan hoeft ook geen debat over schade plaats te vinden.

Termijnen

3.14.

Partijen stellen voor een termijn van vier maanden te hanteren voor het beproeven van een schikking (in de zin van artikel 1018g Rv), waarbij de eerste drie maanden parallel lopen met de opt-out periode. Dit betekent dat deze termijn loopt tot 1 november 2025. De rechtbank neemt deze termijn over, zodat partijen op de roldatum van 5 november 2025 kunnen berichten of zij wel of geen schikking hebben bereikt.

3.15.

Indien partijen geen schikking bereiken zal een mondelinge behandeling worden bepaald. Partijen zullen daarna worden gevraagd om hun verhinderdata door te geven. Daarnaast zal ASC een termijn van acht weken krijgen om haar gronden aan te vullen, wat betekent dat zij die moet nemen op de rol van 7 januari 2026 (31 december 2025 is geen roldatum, en daarom wordt het met een week verlengd). Hierna zal Google c.s. een termijn krijgen van twaalf weken voor het nemen van een inhoudelijke conclusie van antwoord (over de onrechtmatigheid) op de rol van 1 april 2026. Uitstel voor deze rolhandelingen zal niet worden verleend.

3.16.

Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.

4.De beslissing

De rechtbank

4.1.

bepaalt dat de tekst van de aankondiging van de opt-out luidt zoals vermeld in randnummer 3.9,

4.2.

draagt de ASC op om de aankondiging, zoals vermeld in randnummer 3.2 en 3.3, vóór 1 juli 2025:

te plaatsen op de website van ASC in de Nederlandse taal: https://appstoresclaims.nl/,
te plaatsen op de Facebookpagina van ASC (Big Tech. Fair Play.),
te publiceren in een advertentie, van minimaal een kwart (1/4) pagina, in een zaterdageditie van zowel het AD, als De Telegraaf en de Volkskrant, en
van deze publicaties een scan aan de rechtbank over te leggen,

4.3.

draagt ASC op om voor 1 juli 2025 de aankondiging per e-mail te versturen aan alle bij haar aangemelde personen die behoren tot de Nauw Omschreven Groep van wie zij de contactgegevens heeft,

4.4.

draagt de griffier op om dit tussenvonnis te publiceren in het centraal register voor collectieve vorderingen,

4.5.

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
woensdag 5 november 2025voor partijen om de rechtbank te berichten over wat is vermeld onder 3.14,

indien partijen geen schikking hebben bereikt zal partijen om hun verhinderdata worden gevraagd voor het bepalen van een mondelinge behandeling, en daarnaast zal de zaak op de rol komen van
7 januari 2026voor het nemen van een akte door ASC voor het aanvullen van de gronden, en daarna op de rol komen van
1 april 2026voor het nemen van een inhoudelijke conclusie van antwoord door Google c.s.,

4.6.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. C.M.E. de Koning, mr. B.M. Visser en mr. M.L.S Kalff, rechters, bijgestaan door mr. E.H. van Kolfschooten, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 11 juni 2025.