Uitspraak
Rechtbank Arnhem
Sector civiel recht
Zaak-/rolnummer: 85200 / KG ZA 02-196
Datum uitspraak: 21 maart 2002
Vonnis
in kort geding
in de zaak van
de naamloze vennootschap
NOVIO N.V.,
gevestigd te Nijmegen,
eiseres,
procureur mr. J.A.M.P. Keijser,
advocaat mr. T.E.P.A.Lam te Nijmegen,
tegen
het openbaar lichaam
PROVINCIE GELDERLAND,
zetelende te Arnhem,
gedaagde,
advocaat mr. I.Smeenk te Arnhem.
Het verloop van de procedure
Eiseres, hierna ook te noemen: Novio, heeft gedaagde, hierna ook te noemen: de Provincie, ter zitting in kort geding doen dagvaarden en gevorderd als weergegeven in de concept-dagvaarding.
De Provincie, die vrijwillig is verschenen, heeft geconcludeerd tot weigering van de gevorderde voorzieningen.
De raadslieden van beide partijen hebben de zaak bepleit.
Daarbij hebben zij producties in het geding gebracht. Vanwege de spoedeisendheid van de zaak is daarin direct na de zitting op 21 maart 2002 vonnis gewezen. Hierna zullen de overwegingen van dat vonnis worden gegeven.
De vaststaande feiten
a. Novio verzorgt het openbaar vervoer in de regio Nijmegen. De basis daarvoor is met ingang van 1 januari 2002 gelegen in de "Concessie Beschikking KAN-Zuid" (hierna: de concessie) van het Regionaal Openbaar Lichaam Knooppunt Arnhem-Nijmegen. Novio is op grond van de concessie verplicht het openbaar vervoer in de regio Nijmegen te verrichten conform een door haar vast te stellen en door het KAN goedgekeurde dienstregeling.
b. In een gesprek op 20 juni 2001 heeft de Provincie, als wegbeheerder, kenbaar gemaakt dat zij voornemens was om aan de Nijmeegsebaan groot onderhoud te verrichten. De Nijmeegsebaan is de verbindingsweg tussen Nijmegen en Groesbeek waaraan onder meer de zorginstellingen Werkenrode en Dekkerswald liggen. De Nijmeegsebaan zou voor een periode van drie maanden afgesloten moeten worden en de omleiding van het verkeer, ook van de bussen van Novio (Lijn 5), zou via de Meerwijkselaan kunnen plaatsvinden. Novio heeft op dat voorstel direct haar bezwaren geuit, omdat door de afsluiting van de Nijmeegsebaan haar dienstregeling ernstig ontregeld zou worden en er een aantal haltes zou moeten vervallen. Dagelijks passeren 100 bussen van Novio de Nijmeegsebaan, die tezamen meer dan 2500 passagiers vervoeren.
c. Vervolgens heeft de Provincie Novio op 5 maart 2002 meegedeeld dat op 18 maart 2002 met de uitvoering van de werkzaamheden aan de Nijmeegsebaan zou worden begonnen en dat deze weg met ingang van die datum voor alle verkeer zou worden afgesloten voor een periode van 7 weken. Hoewel de periode dat de werkzaamheden zouden duren is bekort van 12 tot 7 weken, heeft Novio ook hiertegen geprotesteerd, omdat haar te weinig tijd werd gegund alternatieven uit te werken en haar reizigers te informeren. Het gedeeltelijk openstellen van de Nijmeegsebaan, zoals Novio heeft voorgesteld, is op grond van de Arbo-regeling uitgesloten.
d. Op 5 maart 2002 werd tevens duidelijk dat de Meerwijkselaan in het najaar van 2001 in opdracht van de gemeente Groesbeek, met toestemming en subsidiegeld van de Provincie, was versmald, waarna op 8 maart 2002 na een proefrit, in het bijzijn van de regiopolitie, de gemeente Groesbeek en de Provincie, definitief is vastgesteld dat de Meerwijkselaan te smal is geworden voor busverkeer in twee richtingen, zodat daarmee de Meerwijkselaan voor Novio als haalbaar alternatief is komen te vervallen.
e. In overleg met de Provincie heeft Novio met ingang van 21 maart 2002 een alternatieve route (onder meer met pendelbussen) in gebruik genomen, welke route ook de instemming heeft van het KAN. De werkzaamheden aan de Nijmeegsebaan hebben op 21 maart 2002 een aanvang genomen.
Het geschil
1. Primair vordert Novio - kort weergegeven - dat de Provincie zal worden verboden de Nijmeegsebaan zodanig af te sluiten dat Lijn 5 wordt verhinderd van de Nijmeegsebaan gebruik te maken, subsidiair dat de Provincie zal worden verboden zulks te doen zonder Novio daarvoor de door haar geleden schade te vergoeden en meer subsidiair vordert Novio veroordeling van de Provincie tot betaling van een voorschot van € 100.000,00 op de door Novio te lijden schade.
2. Novio legt aan haar vordering ten grondslag dat zij door het handelen van de Provincie niet in de gelegenheid is gesteld om een goede alternatieve route voor haar bussen en reizigers uit te werken, waarbij eveneens een rol speelt dat pas na 5 maart 2002 bekend is geworden dat de beoogde omleidingroute over de Meerwijkselaan geen haalbaar alternatief meer was. Novio lijdt hierdoor onevenredig veel schade, welke schade niet tot het normale bedrijfsrisico behoort. Novio heeft weliswaar met ingang van 21 maart 2002 een alternatieve route in gebruik genomen, maar deze route is zo bezwaarlijk voor de reizigers en kostbaar voor Novio, dat het geen goed alternatief is te noemen, aldus Novio.
3. De Provincie heeft gemotiveerd verweer gevoerd, welk verweer hierna, voor zover nodig, wordt besproken.
De beoordeling van het geschil
4. Als algemeen uitgangspunt heeft te gelden dat schade die weggebruikers en vervoerders lijden ten gevolge van reconstructiewerkzaamheden aan wegen, waardoor zij gebruik moeten maken van omleidingroutes, is aan te merken als schade die valt onder het normale bedrijfsrisico. In uitzonderlijke gevallen kan het echter zo zijn dat de schade niet meer zodanig is dat deze geacht moet worden te vallen onder het normale bedrijfsrisico.
5. De Provincie stelt dat de schade die Novio lijdt door de werkzaamheden aan de Nijmeegsebaan behoren tot het normale bedrijfsrisico van Novio. De Provincie stelt zich daarbij op het standpunt dat die werkzaamheden noodzakelijk zijn en dat Novio uiteindelijk ook gebaat is bij deze werkzaamheden. Er zijn verschillende omleidingroutes onderzocht en uiteindelijk is de route die ook voor het vrachtverkeer is aangewezen, voor Novio als de meest geëigende omleidingroute naar voren gekomen. Evenals andere bedrijven die doorgaans gebruik maken van de Nijmeegsebaan, dient Novio de kosten van deze omleiding voor haar eigen rekening te nemen, aldus de Provincie.
6. Tot 5 maart 2002 is voor partijen het uitgangspunt geweest dat bij afsluiting van de Nijmeegsebaan de Meerwijkselaan als omleidingroute zou dienen. Ook in dat geval zou Novio extra kosten hebben moeten maken, maar deze kosten waren voor haar aanvaardbaar geweest, aldus Novio, aangezien in dat geval de omleiding niet zo bezwaarlijk was geweest voor de reizigers en minder organisatorische consequenties zou hebben gehad. In haar brief aan de Provincie van 13 februari 2002 heeft Novio de kosten van een omleiding over de Meerwijkselaan geschat op € 40.000,00. Hoewel zij deze kosten op de Provincie zou hebben willen verhalen, heeft Novio toegegeven dat deze kosten terecht zouden zijn aangemerkt als vallend onder het normale bedrijfsrisico.
7. Zoals hiervoor onder de feiten onder d. is weergegeven is de omleiding over de Meerwijkselaan geen haalbaar alternatief meer. In de visie van Novio ook niet gedeeltelijk voor bussen uit één richting. Nu de Meerwijkselaan is versmald met toestemming en subsidiegeld van de Provincie, en de Provincie daarvan dus op de hoogte was, althans had moeten zijn, valt het de Provincie te verwijten dat zij Novio niet eerder dan op 5 maart 2002, dus minder dan twee weken voor de aanvang van de reconstructiewerkzaamheden, in kennis heeft gesteld van de (waarschijnlijke) onmogelijkheid om de Meerwijkselaan als omleidingroute te laten dienen, zodat Novio zich in een eerder stadium had kunnen beraden op een alternatieve omleidingroute en tijdig maatregelen had kunnen nemen.
8. Partijen hebben na 5 maart 2002 overleg gevoerd over mogelijke andere alternatieven, waarbij uiteindelijk het thans gekozen alternatief als meest geschikte naar voren is gekomen en de aanvang van de werkzaamheden met drie dagen is uitgesteld. Novio heeft ter zitting echter voldoende aannemelijk gemaakt dat haar veel te weinig tijd is gegund om mogelijke andere alternatieven te onderzoeken, dan wel het voor liggende alternatief beter uit te werken, waardoor zij extra kosten zal moeten maken. Het totaal aan kosten over 7 weken heeft Novio geschat op € 378.000,00, welk bedrag Novio nader heeft gespecificeerd. Hoewel de Provincie dit bedrag heeft weersproken, is voorshands voldoende aannemelijk geworden dat Novio directe materieel- en personeelskosten tot een bedrag van € 168.000,00 zal moeten maken, terwijl door haar de extra kosten bij een omleiding over de Meerwijkselaan waren geraamd op € 40.000,00, zoals hiervoor onder 6. is vermeld.
9. Gelet op het hiervoor onder 7. en 8. overwogene, wordt voorshands geoordeeld dat Novio voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij aanzienlijke extra kosten heeft moeten maken en maakt, welke kosten in het kader van een omleidingroute uitzonderlijk zijn en daarom niet gerekend kunnen worden tot het normale bedrijfsrisico.
10. Nu de Nijmeegsebaan inmiddels is afgesloten, de werkzaamheden daaraan zijn begonnen en de alternatieve omleidingroute door Novio in gebruik is genomen, wordt geoordeeld dat het belang van de Provincie om de werkzaamheden thans doorgang te kunnen laten vinden zwaarder moet worden geacht dan het belang van Novio om meer tijd te hebben alternatieve routes te bedenken, dan wel de huidige alternatieve route beter uit te werken. Wel zal het als meer subsidiair gevorderde door Novio, namelijk een voorschot van € 100.000,00 op de door Novio te lijden schade, worden toegewezen, nu voorshands voldoende aannemelijk is gemaakt dat Novia meer schade lijdt dan enkel de schade die behoort tot het normale bedrijfsrisico.
11. Als de meest in het ongelijk gestelde partij dient de Provincie de kosten van deze procedure te dragen.
De beslissing
De voorzieningenrechter
1. veroordeelt gedaagde binnen zeven dagen na de datum van dit vonnis aan eiseres als voorschot op de schade te betalen een bedrag van 100.000 euro,
2. veroordeelt gedaagde in de kosten van deze procedure, tot aan deze uitspraak aan de zijde van eiseres bepaald op € 703,36 voor salaris en op € 1.900,00 voor verschotten,
3. verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad,
4. weigert het anders of meer gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.A.Z. Hooft Graafland en in het openbaar uitgesproken op 21 maart 2002 om 18.10 uur in tegenwoordigheid van de griffier mr. I.A. van Gemert, terwijl de overwegingen waarop de beslissing stoelt afzonderlijk zijn geminuteerd op 28 maart 2002.