Uitspraak
RECHTBANK ARNHEM
Sector strafrecht
Meervoudige kamer
Parketnummer : 05/502557-09
Data zitting : 20 mei 2009 en 12 augustus 2009
Datum uitspraak : 26 augustus 2009
Tegenspraak
In de zaak van
de officier van justitie in het arrondissement Arnhem
tegen:
naam : [verdachte],
geboren op : [geboortedatum] 1990 te [geboorteplaats],
adres : [adres],
plaats : [woonplaats]
Raadsman : mr. J.A. Schadd, advocaat te Arnhem.
1. De inhoud van de tenlastelegging
Aan verdachte is tenlastegelegd dat:
hij op of omstreeks 21 november 2008 te Zevenaar, (in een casino gelegen aan
de Grietsestraat 47a), tezamen en in vereniging met een ander of anderen,
althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening heeft
weggenomen
een geldbedrag van ongeveer EURO 15.890,00, althans een (grote) hoeveelheid
geld,
in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan Casino Big Apple
en/of Crowntek, in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of
zijn mededader(s),
welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld
en/of bedreiging met geweld tegen een persoon genaamd M. [slachtoffer] en/of (een)
andere in het casino aanwezige perso(o)n(en), gepleegd met het oogmerk om die
diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping
op heterdaad aan zichzelf en/of aan zijn mededader(s) hetzij de vlucht
mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren,
welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond dat hij,
verdachte en/of zijn mededader(s) met voormeld oogmerk
-gemaskerd met (een) bivakmuts(en) en/of gewapend met een mes en/of een
vuurwapen, althans (een) daarop gelijkend(e) voorwerp(en), voornoemd casino
is/zijn binnengevallen en/of gerend en/of
-(daarbij) in de richting van die [slachtoffer] en/of (een) andere in het casino
aanwezige perso(o)n(en) heeft/hebben geroepen: "Liggen, liggen" en/of
-(met een mes in de hand) op/over de balie van voornoemd casino is/zijn
gesprongen en/of
-een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp, aan/op die [slachtoffer] en
of (een) andere in het casino aanwezige perso(o)n(en) heeft/hebben
getoond/gericht en/of
-(vervolgens) met een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp,
heeft/hebben rondgezwaaid en/of
-in de richting van die [slachtoffer] is/zijn gelopen en/of gerend en/of
(vervolgens) een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp op/tegen het
(achter)hoofd van die [slachtoffer] heeft/hebben geplaatst/gedrukt en/of (daarbij)
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd: "Ga op de grond liggen" en/of
-bij het verlaten van voornoemd casino heeft/hebben geroepen: "Maak die deur
open" en/of "Schieten, schieten";
althans, indien het vorenstaande onder 1 niet tot een veroordeling leidt:
één of meer onbekend gebleven perso(o)n(en) op of omstreeks 21 november 2008
te Zevenaar (in een casino gelegen aan de Grietsestraat 47a), tezamen en in
vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van
wederrechtelijke toeëigening heeft/hebben weggenomen
een geldbedrag van ongeveer EURO 15.890,00, althans een (grote) hoeveelheid
geld,
in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan Casino Big Apple
en/of Crowntek, in elk geval aan een ander of anderen dan aan die onbekend
gebleven perso(o)n(en) en/of zijn/hun mededader(s),
welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld
en/of bedreiging met geweld tegen een persoon genaamd M. [slachtoffer] en/of (een)
andere in het casino aanwezige perso(o)n(en), gepleegd met het oogmerk om die
diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping
op heterdaad aan zichzelf en/of aan zijn/hun mededader(s) hetzij de vlucht
mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren,
welk geweld en/of welke bedreiging met geweld hierin bestond dat die één of
meer onbekend gebleven perso(o)n(en) en/of zijn/hun mededader(s) met voormeld
oogmerk
-gemaskerd met (een) bivakmuts(en) en/of gewapend met een mes en/of een
vuurwapen, althans (een) daarop gelijkend(e) voorwerp(en), voornoemd casino
is/zijn binnengevallen en/of gerend en/of
-(daarbij) in de richting van die [slachtoffer] en/of (een) andere in het casino
aanwezige perso(o)n(en) heeft/hebben geroepen: "Liggen, liggen" en/of
-(met een mes in de hand) op/over de balie van voornoemd casino is/zijn
gesprongen en/of
-een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp, aan/op die [slachtoffer] en
of (een) andere in het casino aanwezige perso(o)n(en) heeft/hebben
getoond/gericht en/of
-(vervolgens) met een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp,
heeft/hebben rondgezwaaid en/of
-in de richting van die [slachtoffer] is/zijn gelopen en/of gerend en/of
(vervolgens) een vuurwapen, althans een daarop gelijkend voorwerp op/tegen het
(achter)hoofd van die [slachtoffer] heeft/hebben geplaatst/gedrukt en/of (daarbij)
tegen die [slachtoffer] heeft gezegd: "Ga op de grond liggen" en/of
-bij het verlaten van voornoemd casino heeft/hebben geroepen: "Maak die deur
open" en/of "Schieten, schieten";
tot en/of bij het plegen van welk misdrijf hij, verdachte,
op of omstreeks 21 november 2008 te Zevenaar opzettelijk gelegenheid, middelen
en/of inlichtingen heeft verschaft en/of opzettelijk behulpzaam is geweest
door
-aan die onbekend gebleven perso(o)n(en) een mes te leveren en/of
-voor de deur van voornoemd casino te staan en/of
-(vervolgens) bij voornoemd casino aan te bellen en/of
-(vervolgens) de deur van voornoemd casino te openen en/of geopend te houden
(zodat die onbekend gebleven perso(o)n(en) het casino konden betreden);
2. Het onderzoek ter terechtzitting
De zaak is laatstelijk op 12 augustus 2009 ter terechtzitting onderzocht. Daarbij is verdachte niet verschenen. Mr. J.A. Schadd, advocaat te Arnhem, is als uitdrukkelijk machtigde raadsman van verdachte ter terechtzitting verschenen.
De officier van justitie heeft geëist dat verdachte ter zake van het primair tenlastegelegde wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 26 maanden, waarvan 6 maanden geheel voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren met aftrek van de tijd in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht.
Verdachte en zijn raadsman hebben het woord ter verdediging gevoerd.
3. De beslissing inzake het bewijs
De feiten
Op grond van de bewijsmiddelen wordt het volgende, dat verder ook niet ter discussie staat, vastgesteld.
Op 21 november 2008 hebben drie mannen in een casino gelegen aan de Grietsestraat 47a te Zevenaar een diefstal gepleegd waarbij een geldbedrag van ongeveer € 15.890,- , toebehorend aan Casino Big Apple en/of Crowntek, is weggenomen. Deze diefstal werd gepleegd onder bedreiging met geweld tegen een kassier genaamd [slachtoffer] en andere in het casino aanwezige personen. De bedreiging met geweld bestond hierin dat de overvallers gemaskerd met bivakmutsen en gewapend met een mes en een op een vuurwapen gelijkend voorwerp het casino zijn binnen gerend, het op een vuurwapen gelijkend voorwerp hebben getoond en ermee hebben rondgezwaaid en daarbij in de richting van die [slachtoffer] en andere in het casino aanwezige personen hebben geroepen: "Liggen, liggen". Eén van de daders is met een mes in de hand over de balie van het casino gesprongen. Een andere dader is in de richting van [slachtoffer] gelopen en heeft vervolgens het op een vuurwapen gelijkend voorwerp tegen het achterhoofd van die [slachtoffer] gedrukt en daarbij tegen die [slachtoffer] gezegd: "liggen". Bij het verlaten van het casino heeft één van de daders geroepen: "Maak die deur open" en "Schieten, schieten".
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het primair ten laste gelegde wettig en overtuigend kan worden bewezen. Allereerst is er een gedetailleerde aangifte van de eerste kassier, die wat betreft het verloop van de gebeurtenissen ondersteund wordt door verschillende getuigen. Voorts is verdachte door drie getuigen herkend van beeldmateriaal van een bewakingscamera. Ook is door verbalisanten vastgesteld dat de kruin van de man zoals die te zien is op de foto van de bewakingscamera, overeenkomt met de kruin van verdachte. Bovendien is er DNA-bewijs. Er is onderzoek verricht naar DNA-sporen op het mes dat kort na de overval naast de kassa werd aangetroffen. Op beelden van de bewakingscamera is te zien dat één van de overvallers een mes in zijn hand heeft gehad. Het DNA-materiaal dat is aangetroffen op het mes, komt overeen met het DNA van verdachte.
De officier heeft voorts gesteld dat verdachte bewust en nauw heeft samengewerkt met de andere overvallers en dat er dus sprake is van medeplegen. De overval vond immers plaats binnen een zeer kort tijdsbestek en er was sprake van een duidelijke rolverdeling tussen de verschillende daders.
Standpunt van de verdediging
De raadsman van verdachte heeft gesteld dat het ten laste gelegde niet wettig en overtuigend kan worden bewezen en dat verdachte moet worden vrijgesproken. Weliswaar hebben drie getuigen verklaard verdachte van beelden van de bewakingscamera te herkennen, maar slechts op basis van een afbeelding van de achterkant van het hoofd. Bovendien waren deze getuigen reeds op de hoogte van het feit dat verdachte was gedetineerd naar aanleiding van overvallen. Tevens is van belang dat drie andere personen verdachte níet herkennen aan de hand van dezelfde afbeelding. Voorts heeft de raadsman gesteld dat de resultaten van het DNA-onderzoek niet gebruikt mogen worden voor het bewijs aangezien verdachte ten onrechte bevolen is mee te werken aan de afname van celmateriaal. Een dergelijk bevel kan de officier van justitie alleen maar geven als er ernstige bezwaren tegen verdachte bestaan. Twee dagen nadat de officier van justitie de afname van celmateriaal heeft bevolen, heeft de raadkamer gevangenhouding vastgesteld dat er geen ernstige bezwaren zijn tegen verdachte. De officier van justitie had om deze reden de onderzoeksopdracht naar het DNA-materiaal moeten intrekken. Bovendien is het enkele feit dat er DNA-materiaal van verdachte op het mes is aangetroffen, onvoldoende redengevend om de aanwezigheid van verdachte bij de overval vast te stellen.Verdachte kan het mes immers aan één van de daders hebben uitgeleend, aangezien hij omgang had met andere verdachten die in het dossier worden genoemd.
Beoordeling
Op grond van artikel 151b, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering (Sv) kan de officier van justitie in het belang van het onderzoek bevelen dat van de verdachte van een misdrijf als omschreven in artikel 67, eerste lid, Sv tegen wie ernstige bezwaren bestaan, celmateriaal zal worden afgenomen ten behoeve van een DNA-onderzoek.
De officier van justitie heeft op 10 maart 2009 bevolen dat bij verdachte celmateriaal zou worden afgenomen. Op die datum was nog van kracht het bevel bewaring d.d. 27 februari 2009 waarbij door de rechter-commissaris is geoordeeld dat er ernstige bezwaren bestonden tegen verdachte wat betreft het misdrijf waarvan hij werd verdacht. Op 10 maart 2009 was de officier van justitie dan ook bevoegd dit bevel te geven. Dat de raadkamer gevangenhouding op 12 maart 2009 geen ernstige bezwaren aanwezig achtte, vormt voor de rechtbank geen reden in andere zin te oordelen, nu zij het oordeel van de rechter-comissaris dat deze wél bestonden, niet kennelijk onjuist acht.
Voorts kan de rechtbank de raadsman niet volgen in diens standpunt dat de officier van justitie de onderzoeksopdracht had moeten intrekken na de beslissing van de raadkamer gevangenhouding. Niet alleen uit de wettekst, maar ook uit de parlementaire geschiedenis van artikel 151b Sv blijkt dat de wetgever de voorwaarde dat er ernstige bezwaren tegen verdachte bestaan uitsluitend heeft willen verbinden aan de gedwongen afname van celmateriaal, vanwege de daarmee gepaard gaande inbreuk op de lichamelijke integriteit van de verdachte. Dit artikel ziet dus niet op het nadien te verrichten onderzoek van het celmateriaal. De officier van justitie was dan ook niet verplicht de opdracht tot het DNA-onderzoek in te trekken na de beslissing van de raadkamer gevangenhouding.
Het verweer wordt derhalve verworpen.
Op de plaats delict is naast de kassalade op de balie een vlindermes aangetroffen van welk mes celmateriaal werd veilig gesteld. Uit onderzoek is gebleken dat dit celmateriaal afkomstig kan zijn van verdachte en dat de kans dat dit celmateriaal van een willekeurige andere persoon is, kleiner is dan één op één miljard. Verdachte heeft geen aannemelijke verklaring gegeven voor de aanwezigheid van het mes met daarop zijn DNA op de plaats van het delict.
Voorts hebben drie getuigen verdachte herkend op basis van een afbeelding waarop een persoon deels, maar niet uitsluitend, van achteren te zien is. Op de afbeelding die aan de getuigen werd getoond is immers ook een deel van het gezicht, de gestalte en houding van de persoon te zien. Eén van de getuigen heeft verklaard bij verdachte in de klas te zitten en hem zodoende dagelijks te zien. Deze getuige is stellig in haar oordeel dat de man op de foto verdachte (“[verdachte]”) is. De rechtbank acht deze herkenningen van verdachte door de drie getuigen voldoende betrouwbaar. Het enkele feit dat de getuigen via kennissen hadden vernomen dat een aantal mensen, waaronder verdachte, in verband werd gebracht met de overval, doet hier niet aan af.
Op basis van de aanwezigheid van het DNA-materiaal van verdachte op het wapen dat is gebruikt bij de overval in samenhang met de herkenning van verdachte door meerdere getuigen acht de rechtbank wettig en overtuigend bewezen dat verdachte betrokken was bij de overval op het casino in Zevenaar.
De rechtbank acht voorts bewezen dat er sprake is van medeplegen. Dat de rolverdeling zodanig is geweest dat verdachte niet zelf in het casino is geweest, maar de deur heeft geopend en gezorgd heeft voor het mes, maakt in de ogen van de rechtbank verdachtes aandeel niet minder dan dat van de andere twee daders. Verdachte heeft overigens zelf niets aangevoerd waaruit zou kunnen blijken dat hij een ondergeschikte rol had bij het plegen van deze overval.
De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen hetgeen verdachte primair is tenlastegelegd, met dien verstande dat bewezen wordt geacht dat:
hij op 21 november 2008 te Zevenaar, in een casino gelegen aan
de Grietsestraat 47a, tezamen en in vereniging met anderen,
met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening heeft
weggenomen
een geldbedrag van ongeveer EURO 15.890,00,
geheel toebehorende aan Casino Big Apple en/of Crowntek,
welke diefstal werd voorafgegaan en vergezeld en gevolgd van bedreiging met geweld tegen een persoon genaamd M. [slachtoffer] en andere in het casino aanwezige personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken en om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en zijn mededaders hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren,
welke bedreiging met geweld hierin bestond dat hij,
verdachte en/of zijn mededaders met voormeld oogmerk
-gemaskerd met bivakmutsen en gewapend met een mes en een op
een vuurwapen gelijkend voorwerp, voornoemd casino zijn binnen gerend en
-daarbij in de richting van die [slachtoffer] en andere in het casino
aanwezige personen hebben geroepen: "Liggen, liggen" en
-met een mes in de hand over de balie van voornoemd casino zijn gesprongen en
-een op een vuurwapen gelijkend voorwerp, aan die [slachtoffer] en andere in het casino aanwezige personen hebben getoond en
-vervolgens met een op een vuurwapen gelijkend voorwerp, hebben rondgezwaaid en
-in de richting van die [slachtoffer] zijn gelopen en vervolgens een op een vuurwapen gelijkend voorwerp tegen het achterhoofd van die [slachtoffer] hebben gedrukt en daarbij
tegen die [slachtoffer] hebben gezegd: " liggen" en
-bij het verlaten van voornoemd casino hebben geroepen: "Maak die deur open" en "Schieten, schieten";
Hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd is niet bewezen. Verdachte zal daarvan worden vrijgesproken.
4a. De kwalificatie van het bewezenverklaarde
Het bewezenverklaarde levert op:
Diefstal, voorafgegaan, vergezeld en gevolgd van bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal gemakkelijk te maken en om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en andere deelnemers aan het misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen.
4b. De strafbaarheid van het feit
Het feit is strafbaar.
5. De strafbaarheid van verdachte
Niet is gebleken van feiten of omstandigheden die de strafbaarheid van verdachte geheel uitsluiten.
Verdachte is dus strafbaar.
6. De motivering van de sanctie(s)
Bij de beslissing over de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met:
- de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan;
- de persoon en de persoonlijke omstandigheden van verdachte, waarbij onder meer is gelet op:
• de justitiële documentatie betreffende verdachte, gedateerd 20 april 2009;
• een voorlichtingsrapport van het Leger des Heils Jeugdzorg en Reclassering, gedateerd 15 april 2009, betreffende verdachte.
De rechtbank overweegt in het bijzonder het navolgende.
Ten laste van verdachte is bewezen verklaard dat hij zich samen met anderen schuldig heeft gemaakt aan een gewapende overval op het Big Apple Casino te Zevenaar, waarbij een groot geldbedrag werd buitgemaakt. Bij deze overval waren de overvallers gemaskerd en is een mes en een op een vuurwapen gelijkend voorwerp getoond, dat is gericht op een medewerker van het casino en de aanwezige klanten. Eén van de daders heeft dit wapen op het hoofd gedrukt van de medewerker en hem nogmaals gezegd te gaan liggen. Ook is er geroepen: “schieten, schieten”. Dit alles is voor de medewerker en klanten zeer beangstigend geweest. Het is algemeen bekend dat slachtoffers van overvallen nog lange tijd psychische gevolgen daarvan kunnen ondervinden. Daarnaast worden door feiten als de onderhavige gevoelens van onveiligheid in de samenleving vergroot.
Als strafverzwarend weegt dat verdachte reeds eerder met politie en justitie in aanraking is geweest. Ten voordele van verdachte neemt de rechtbank de jeugdige leeftijd van verdachte in aanmerking. Voorts heeft de rechtbank bij het bepalen van de hoogte van de straf rekening gehouden met de gevolgen van de wet voorwaardelijke invrijheidsstelling.
Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen oordeelt de rechtbank dat voor de afdoening van
de onderhavige zaak geen andere straf in aanmerking komt dan een deels voorwaardelijke gevangenisstraf. van na te noemen duur, waarbij de rechtbank het aangewezen acht het onvoorwaardelijk gedeelte iets te bekorten en het voorwaardelijk gedeelte beduidend te verruimen ten opzichte van de eis van de officier van justitie.
7. De toegepaste wettelijke bepalingen
De beslissing is gegrond op de artikelen 10, 14a, 14b, 14c, 27, 47, 310 en 312 van het Wetboek van Strafrecht.
8. De beslissing
De rechtbank, rechtdoende:
Verklaart bewezen dat verdachte het tenlastegelegde, zoals vermeld onder punt 3, heeft begaan.
Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven bewezen is verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.
Verstaat dat het aldus bewezenverklaarde oplevert het strafbare feit zoals vermeld onder punt 4.
Verklaart verdachte hiervoor strafbaar.
Veroordeelt verdachte wegens het bewezenverklaarde tot:
Een gevangenisstraf voor de duur van 30 (dertig) maanden.
Bepaalt dat van deze gevangenisstraf 12 (twaalf) maanden niet tenuitvoer zullen worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten.
De tenuitvoerlegging kan worden gelast indien de veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd van 2 (twee) jaren heeft schuldig gemaakt aan een strafbaar feit.
Beveelt overeenkomstig het bepaalde in artikel 27 van het Wetboek van Strafrecht dat de tijd, door de veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht, geheel in mindering zal worden gebracht.
Aldus gewezen door:
mr. mr. M.F. Gielissen, als voorzitter,
mr. E.A.A.M. Pfeil, rechter,
mr. J.H.M. Westenbroek, rechter,
in tegenwoordigheid van mr. G.E.T. Lautenbach, griffier,
en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 26 augustus 2009.