Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 193116 / HA ZA 09-2157
Vonnis in incident van 19 mei 2010
in de zaak van
de besloten vennootschap
DE KLOK LOGISTICS NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Nijmegen,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. B.G. Baljet te Velsen-Zuid,
tegen
de vennootschap naar buitenlands recht
ABC LOGISTIK GMBH,
gevestigd te Duitsland,
verweerster in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. A.K. Oberbremer te Den Haag,
procesadvocaat mr. F.A.M. Knüppe te Arnhem.
Partijen zullen hierna De Klok en ABC worden genoemd.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de incidentele conclusie van onbevoegdheid
- de conclusie van antwoord in het onbevoegdheidsincident.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2. Feiten
2.1. De Klok is een onderneming die logistieke diensten verleent aan derden. Zij beheert een distributienetwerk in de Benelux. ABC is een transportbedrijf en logistieke dienstverlener. Zij vervoert goederen over de weg in Duitsland en in Europa.
2.2. De Klok en ABC hebben in 2004 samengewerkt bij de uitvoering van grensoverschrijdende transportopdrachten. Deze samenwerking is door ABC toen beëindigd omdat zij niet tevreden was over de kwaliteit van de door De Klok uitgevoerde transportopdrachten.
2.3. In 2006 zijn partijen een nieuwe samenwerking bij de uitvoering van de grensoverschrijdende transportopdrachten aangegaan, bestaande uit het regelmatig aan elkaar uitbesteden van transportopdrachten. De Klok heeft transporten voor ABC van Duitsland naar de Benelux en binnen Benelux uitgevoerd en ABC heeft transporten voor De Klok van Duitsland naar Nederland en binnen Duitsland uitgevoerd.
2.4. ABC heeft de samenwerking met De Klok beëindigd bij brief d.d. 30 maart 2009 die per email op 31 maart 2009 aan De Klok is verstuurd en door haar is ontvangen. De Klok heeft op deze brief bij brief d.d. 2 april 2009 gereageerd en tegen de opzegging van de samenwerking geprotesteerd. Voor zover ABC in de opzegging zou persisteren, heeft De Klok in deze brief ABC voor de bij De Klok ontstane schade aansprakelijk gesteld.
3. De vordering in de hoofdzaak
3.1. Bij de inleidende dagvaarding van 16 oktober 2009 heeft De Klok ABC voor de rechtbank Arnhem gedagvaard en gevorderd ABC, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, te veroordelen tot betaling van een schadevergoeding van een bedrag van EUR 75.000,00 aan De Klok, te vermeerderen met de handelsrente vanaf 31 maart 2009, althans vanaf de dag van de dagvaarding tot aan de dag van de algehele voldoening, alsmede tot betaling van de buitengerechtelijke kosten van EUR 1.699,33 en tot betaling van de kosten van het geding, het salaris van de advocaat van De Klok en de kosten van de vertaling van de dagvaarding daarbij inbegrepen.
4. De vordering en de beoordeling in het incident
4.1. ABC vordert bij incidentele conclusie dat de rechtbank Arnhem zich onbevoegd zal verklaren om kennis te nemen van de vordering van De Klok tegen ABC en De Klok in de kosten van de procedure zal veroordelen. De Klok voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.2. ABC stelt dat de rechtbank Arnhem niet bevoegd is omdat tussen partijen een rechtsgeldige forumkeuze tot stand is gekomen. In alle brieven en e-mails van ABC aan de Klok staat vermeld:
“Sitz der Gesellschaft, Erfüllungsort und Gerichtsstand ist Düsseldorf.”
Tevens is ABC van oordeel dat indien geen rechtsgeldige forumkeuze tussen partijen is overeengekomen, de Nederlandse rechter onbevoegd is kennis te nemen van de vordering van De Klok tegen ABC, nu conform de vermelding op haar brieven en e-mails sprake is van een afspraak over de plaats van uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst tussen partijen. Ook dient volgens ABC te gelden dat de samenwerkingsovereenkomst in Duitsland en niet in Nederland is uitgevoerd. De Klok betwist dat tussen partijen een rechtsgeldige forumkeuze tot stand is gekomen. Evenmin is tussen partijen sprake van een afspraak over de plaats van uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst, aldus De Klok.
4.3. De rechtbank stelt voorop dat in het voorliggende geval sprake is van een burgerlijke en handelszaak in de zin van art. 1 EEX-Verordening (Verordening (EG) nr. 44/2001, Pb EG L 12/2001). Nu een der partijen in een lidstaat is gevestigd en een gerecht van lidstaat als bevoegd is aangewezen tot kennisneming van de geschillen uit deze overeenkomst, dient de rechtsgeldigheid van deze aanwijzing aan de hand van het in art. 23 EEX-Verordening te worden beoordeeld. Ingevolge dit artikel is sprake van een geldige forumkeuze indien zij gesloten is
- hetzij bij een schriftelijke overeenkomst of bij een schriftelijk bevestigde mondelinge overeenkomst,
- hetzij in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen de partijen gebruikelijk zijn geworden,
- hetzij, in de internationale handel, in een vorm die overeenstemt met een gewoonte waarvan de partijen op de hoogte zijn of hadden behoren te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is en door partijen bij dergelijke overeenkomsten in de betrokken handelsbranche doorgaans in acht worden genomen.
Als een schriftelijke overeenkomst van forumkeuze wordt tevens elke elektronische mededeling gezien waardoor de overeenkomst van forumkeuze duurzaam geregistreerd wordt.
4.4. De samenwerking tussen partijen is als zodanig niet vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. Evenmin is sprake van een afzonderlijke schriftelijke overeenkomst van forumkeuze tussen partijen. ABC stelt echter dat in al haar brieven en e-mails, zoals hierboven weergeven, opgenomen is dat de ‘Gerichtsstand’ te Düsseldorf is, hetgeen een aanwijzing van de tot beslechting van de geschillen bevoegde rechter inhoudt. ABC stelt eveneens dat De Klok nooit tegen deze aanwijzing heeft geprotesteerd of anderszins heeft laten blijken hiermee niet akkoord te gaan. De forumkeuze voldoet volgens ABC aan de vorm die in de internationale handel overeenstemt met een gewoonte waarvan de partijen op de hoogte waren en die in de internationale handel algemeen bekend is.
4.5. Volgens De Klok is niet gebleken van een vorm van forumkeuze die tussen partijen gebruikelijk is geworden. Evenmin voldoet de forumkeuze aan een vorm die overeenstemt met een gewoonte waarvan partijen op de hoogte waren of behoorden te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is. De forumkeuze is eenzijdig door ABC opgelegd; er bestaat geen wilsovereenstemming over deze forumkeuze.
4.6. De samenwerkingsovereenkomst tussen partijen in het voorliggende geval is een lopende handelsrelatie. Dit wordt door ABC gesteld en door De Klok uitdrukkelijk bevestigd (zie punt 18 van de conclusie van antwoord in het onbevoegdheidsincident). De Klok stelt immers dat de partijen al langere tijd zaken met elkaar doen en in ieder geval vanaf 2006 jaarlijks tientallen opdrachten aan elkaar geven. Volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie behoeft in het geval als het onderhavige waarbij tussen partijen sprake is van een lopende handelsbetrekking, niet te worden voldaan aan het vereiste dat de forumkeuze in een schriftelijke overeenkomst moet worden vastgelegd. De rechtbank constateert dat het beding in de brieven en e-mails van ABC aan De Klok duidelijk en leesbaar in de Duitse taal waarin de partijen correspondeerden, staat vermeld (zie onder andere productie 6 en 10 bij de dagvaarding in de hoofdzaak). In het bijzonder geeft de productie 10 een keten van e-mails weer waarin de verwijzing naar de ‘Gerichtstand’ te Düsseldorf is opgenomen. Niet gesteld of gebleken is dat deze verwijzingen naar de ‘Gerichtstand’ te Düsseldorf door De Klok ooit uitdrukkelijk van de hand zijn gewezen. De verwijzing is zodoende naar het oordeel van de rechtbank niet eenzijdig aan De Klok opgelegd. Door De Klok is onvoldoende gemotiveerd gesteld dat het in de internationale handel tussen bedrijven als die van de partijen in dit geding, ongebruikelijk is dat partijen op een wijze als de onderhavige een forumkeuze overeenkomen. De stelling van De Klok hieromtrent acht de rechtbank onvoldoende, nu deze te algemeen en niet nader gespecificeerd is. De rechtbank is derhalve van oordeel dat de forumkeuze in het voorliggende geval rechtsgeldig is.
4.7. De rechtbank zal zich onbevoegd verklaren om van de vordering van De Klok in de hoofdzaak kennis te nemen. De Klok zal als de in het ongelijk gestelde partij in de kosten van het incident worden veroordeeld.
5. De beslissing
De rechtbank
in het incident en in de hoofdzaak
5.1. verklaart zich onbevoegd om van het geschil in de hoofdzaak kennis te nemen,
5.2. veroordeelt De Klok in de kosten van het incident, aan de zijde van ABC tot op heden begroot op EUR 2.674,00,
Dit vonnis is gewezen door mr. M. Zilinsky en in het openbaar uitgesproken op 19 mei 2010.