Uitspraak
vonnis
RECHTBANK DEN HAAG
Team handel
zaaknummer / rolnummer: C/09/471317 / HA ZA 14-934
Vonnis in incident van 10 juni 2015
in de zaak van
de publiekrechtelijke rechtspersoon
de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek TNO,
gevestigd te Delft,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. L.F. Kloppenburg te Delft,
tegen
de rechtspersoon naar Duits recht
ZYGOLOT GMBH,
gevestigd te [vestigingsplaats], Duitsland,
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. C.B.M. Scholten van Aschat te Amsterdam.
Partijen zullen hierna TNO en Zygolot genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 3 juli 2014, met producties;
- het herstelexploit van 3 december 2014;
- de incidentele conclusie houdende de exceptie van onbevoegdheid, met producties;
- het antwoord in incident.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2.De vordering en de grondslag in de hoofdzaak
2.1.
TNO vordert zakelijk weergegeven bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, veroordeling van Zygolot tot betaling van een schadevergoeding van € 469.798,=, te vermeerderen met een boete, de wettelijke rente, de buitengerechtelijke kosten, de proceskosten en de nakosten.
2.2.
TNO legt, eveneens zakelijk weergegeven, aan haar vordering ten grondslag dat Zygolot is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichting tot het (tijdig) leveren van interferometers die werken in een vacuüm omgeving. Zygolot verkeert in verzuim en is schadeplichtig, aldus TNO.
2.3.
Zygolot heeft nog niet geantwoord in de hoofdzaak.
3.De vordering en de grondslag in het incident
3.1.
Zygolot vordert bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart om kennis te nemen van het geschil in de hoofdzaak en veroordeling van TNO in de proceskosten in het incident.
3.2.
Zygolot legt aan haar vordering ten grondslag dat, zakelijk weergegeven, de algemene voorwaarden van TNO niet van toepassing zijn op de twee tussen partijen gesloten koopovereenkomsten. Volgens Zygolot zijn, primair, haar eigen algemene voorwaarden van toepassing en is, ingevolge die algemene voorwaarden, de Duitse rechter bevoegd om te beslissen over het geschil aan de hand van Duits recht. Zygolot stelt zich, subsidiair, op het standpunt dat het geschil moet worden beoordeeld aan de hand van het Verdrag van 11 april 1980, Trb. 1986, 61, het Weens Koopverdrag, althans, meer subsidiair, aan de hand van Verordening (EG) nr. 593/2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I).
3.3.
TNO heeft de vordering gemotiveerd weersproken. Op de stellingen van partijen zal hierna, voor zover van belang, nader worden ingegaan.
4.De beoordeling in het incident en in de hoofdzaak
4.1.
Tussen partijen is niet in geschil dat TNO twee orders betreffende interferometers heeft gezonden aan Zygolot, namelijk de order van 21 december 2010 (betreffende 1 interferometer) en de order van 1 juni 2011 (betreffende 2 interferometers). Op het briefpapier dat TNO daarbij heeft gebruikt is de volgende (standaard) tekst afgedrukt:
The Standard Conditions for Purchase Orders by TNO, as filed at the Registry of the District Court in The Hague shall apply to all purchase orders made by TNO Registration number: 27376655
The Standard Conditions for Purchase Orders by TNO, as filed at the Registry of the District Court in The Hague shall apply to all purchase orders made by TNO Registration number: 27376655
4.2.
Op de order van TNO van 21 december 2010 is daarnaast de volgende tekst afgedrukt:
The “General Conditions TNO” apply to all TNO orders, as registered with the District Court of The Hague. A copy of these conditions will be sent to you on request. TNO does not acknowledge applicability of your sales conditions.
The “General Conditions TNO” apply to all TNO orders, as registered with the District Court of The Hague. A copy of these conditions will be sent to you on request. TNO does not acknowledge applicability of your sales conditions.
4.3.
De order van TNO van 21 december 2010 is ondertekend namens Zygolot en door Zygolot aan TNO teruggezonden, die van 1 juni 2011 niet.
4.4.
Zygolot heeft op 21 december 2010 en op 1 juni 2011 “acknowledgements” gestuurd, waarin de orders van TNO worden bevestigd. In deze acknowledgements is de volgende (standaard) tekst afgedrukt:
“Es gelten unsere allgemeinen Geschäftsbedingungen, siehewww.zygolot.de/agbAbweichende Einkaufsbedingungen wird widersprochen”.
“Es gelten unsere allgemeinen Geschäftsbedingungen, siehewww.zygolot.de/agbAbweichende Einkaufsbedingungen wird widersprochen”.
De “allgemeinen Geschäftsbedingungen” waarnaar Zygolot verwijst zullen hierna de algemene voorwaarden Zygolot worden genoemd.
4.5.
Artikel 23 van de General Purchasing Conditions TNO (hierna: algemene voorwaarden TNO) luidt als volgt:
23.Applicable law and disputes
23.1 –
The agreement between TNO and the supplier and its performance will be governed by the law of the Netherlands.
23.2 –
Any disputes will be submitted to competent Court in The Hague, the Netherlands.
4.6.
De rechtbank stelt voorop dat het Weens Koopverdrag van toepassing is op de koop van de drie interferometers, nu deze koop een internationaal karakter heeft en dit verdrag materieel, formeel en temporeel toepasselijk is. De vraag of een koopovereenkomst tot stand is gekomen en of van die overeenkomst ook bepaalde algemene voorwaarden deel (zijn gaan) uitmaken, behoort tot de door het Weens Koopverdrag geregelde onderwerpen.
4.7.
Op grond van het Weens Koopverdrag, in het bijzonder artikelleden 14, eerste lid, en 18, eerste lid, van dat verdrag, is de rechtbank van oordeel dat de order van TNO van
1 juni 2011 moet worden geacht een nadere uitvoering te zijn van de op, althans in de aanloop naar, 21 december 2010 tot stand gekomen koopovereenkomst betreffende drie interferometers. Hiervoor is redengevend dat TNO Zygolot in november 2010 heeft verzocht om informatie met betrekking tot interferometers. TNO heeft daarbij tot uitdrukking gebracht dat zij drie interferometers nodig heeft voor haar project. Een medewerker van TNO schrijft in de e-mail van 1 november 2010 aan Zygolot immers:
“Please provide me with a (ROM) price and delivery time for three pieces”. Naar aanleiding van deze e-mail hebben partijen onderhandeld over (onder meer) prijs, leveringstijd en productspecificaties van de drie (identieke) interferometers en overeenstemming bereikt. Eén en ander heeft erin geresulteerd dat bij order van 21 december 2010 om levering van de eerste van drie interferometers is verzocht en bij order van 1 juni 2011 om levering van de andere twee. Gelet op deze gang van zaken komt de rechtbank tot de slotsom dat, anders dan Zygolot lijkt voor te staan, met de order van 1 juni 2011 en de daarop volgende
acknowledgementgeen tweede, afzonderlijke koopovereenkomst tot stand is gekomen.
“Please provide me with a (ROM) price and delivery time for three pieces”. Naar aanleiding van deze e-mail hebben partijen onderhandeld over (onder meer) prijs, leveringstijd en productspecificaties van de drie (identieke) interferometers en overeenstemming bereikt. Eén en ander heeft erin geresulteerd dat bij order van 21 december 2010 om levering van de eerste van drie interferometers is verzocht en bij order van 1 juni 2011 om levering van de andere twee. Gelet op deze gang van zaken komt de rechtbank tot de slotsom dat, anders dan Zygolot lijkt voor te staan, met de order van 1 juni 2011 en de daarop volgende
acknowledgementgeen tweede, afzonderlijke koopovereenkomst tot stand is gekomen.
4.8.
De vraag die voorligt is of het forumkeuzebeding uit de algemene voorwaarden TNO onderdeel uitmaakt van de koopovereenkomst. De rechtbank stelt vast dat de toepasselijkheid van algemene voorwaarden op koopovereenkomsten niet expliciet is geregeld in het Weens Koopverdrag. In de “CISG Advisory Council opinion no 13, inclusion of standard terms under the CISG” (hierna: Opinion 13) is over de toepasselijkheid van algemene voorwaarden het volgende vermeld:
“BLACK LETTER RULES
1. The inclusion of standard terms under the CISG is determined according to the rules for the formation and interpretation of contracts under the CISG.
2. Standard terms are included in the contract where the parties have expressly or impliedly agreed to their inclusion at the time of the formation of the contract and the other party had a reasonable opportunity to take notice of the terms.
3. Amongts others, a party is deemed to have had a reasonable opportunity tot take notice of the standard terms:
(…)
3.3
Where, in electronic communications, the terms are made available to and retrievable electronically by that party and are accessible to that party at the time of negotiating the contract; (…)”
4.9.
De rechtbank zoekt aansluiting bij Opinion 13 (vgl. hof Den Haag 22 april 2014, ECLI:NL:GHDHA:2014:1341 en rechtbank Amsterdam 8 januari 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:7), hetgeen in het onderhavige geval leidt tot de volgende beoordeling. Op de order van TNO van 21 december 2010 wordt verwezen naar de algemene voorwaarden TNO. Deze order is ondertekend namens Zygolot en teruggezonden door Zygolot. Teneinde te kunnen oordelen tot (nader overeengekomen) toepasselijkheid van de algemene voorwaarden TNO is evenwel vereist, zo blijkt uit Opinion 13, dat Zygolot een redelijke mogelijkheid tot kennisname van de algemene voorwaarden TNO heeft gehad.
4.10.
Gesteld noch gebleken is dat TNO haar algemene voorwaarden aan Zygolot heeft toegezonden. Uit de order van TNO blijkt slechts dat haar algemene voorwaarden gedeponeerd zijn bij de rechtbank Den Haag onder nummer 27376655 en dat TNO de algemene voorwaarden op verzoek van Zygolot zal toezenden. Hiermee heeft TNO naar het oordeel van de rechtbank Zygolot niet een redelijke mogelijkheid tot kennisname van haar algemene voorwaarden geboden. Uit het voorgaande volgt dat de algemene voorwaarden TNO geen onderdeel uitmaken van de koopovereenkomst.
4.11.
De rechtbank verwerpt eveneens het standpunt van Zygolot dat op de koopovereenkomst de algemene voorwaarden Zygolot van toepassing zijn.
Zonder nadere toelichting, die ontbreekt, valt naar het oordeel van de rechtbank namelijk niet in te zien dat de enkele standaardverwijzing naar de algemene voorwaarden Zygolot in de
acknowledgementstot (nadere) overeenstemming over de toepasselijkheid van deze voorwaarden hebben kunnen leiden, nu van aanvaarding van de zijde van TNO niet blijkt en in de orders van TNO zelfs is opgenomen: “
TNO does not acknowledge applicability of your sales conditions”.
acknowledgementstot (nadere) overeenstemming over de toepasselijkheid van deze voorwaarden hebben kunnen leiden, nu van aanvaarding van de zijde van TNO niet blijkt en in de orders van TNO zelfs is opgenomen: “
TNO does not acknowledge applicability of your sales conditions”.
4.12.
De slotsom is dat, nu geen van de algemene voorwaarden van toepassing zijn, geen sprake is van een geldig forumkeuzebeding. Dit betekent dat de rechtbank aan de hand van de Verordening (EG) nr. 44/2001 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (EEX-Vo) dient te beoordelen of haar rechtsmacht toekomt.
4.13.
De rechtbank stelt vast dat tussen partijen niet in geschil is dat de interferometers in Delft geleverd zouden worden, nu in zowel de orders van TNO en in de
acknowledgementsvan Zygolot als leveringsadres een adres van TNO in Delft genoemd is. Dit betekent dat de rechtbank op grond van het bepaalde in artikelen 3 en 5, eerste lid sub b, eerste streepje, EEX-Vo rechtsmacht toekomt ten aanzien van geschillen die voortvloeien uit de koopovereenkomst. De incidentele vordering van Zygolot zal worden afgewezen.
acknowledgementsvan Zygolot als leveringsadres een adres van TNO in Delft genoemd is. Dit betekent dat de rechtbank op grond van het bepaalde in artikelen 3 en 5, eerste lid sub b, eerste streepje, EEX-Vo rechtsmacht toekomt ten aanzien van geschillen die voortvloeien uit de koopovereenkomst. De incidentele vordering van Zygolot zal worden afgewezen.
4.14.
Omdat het aan de rechter in de hoofdzaak is om vast te stellen welk recht op het geschil van toepassing is, behoeft hetgeen partijen daarover in dit incident naar voren hebben gebracht thans geen nadere bespreking.
4.15.
De proceskostenveroordeling in het incident zal worden aangehouden tot het eindvonnis in de hoofdzaak.
4.16.
De hoofdzaak zal worden verwezen naar de rol voor antwoord. Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.
5.De beslissing
De rechtbank
in het incident:
- wijst de vordering af en verklaart zich bevoegd om van de hoofdzaak kennis te nemen;
- houdt de beslissing over de proceskosten aan tot het eindvonnis in de hoofdzaak;
in de hoofdzaak:
- verwijst de zaak naar de rol van 22 juli 2015 voor het nemen van een conclusie van antwoord;
- iedere verdere beslissing wordt aangehouden.
Dit vonnis is gewezen door mr. D.R. Glass en in het openbaar uitgesproken op 10 juni 2015. [1]