Uitspraak
Rechtbank den haag
Team handel - voorzieningenrechter
zaak- / rolnummer: C/09/566031 / KG ZA 19-12
Vonnis in kort geding van 4 februari 2019(bij vervroeging)
in de zaak van
LABORTECH TESTING SOLUTIONS B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Barendrecht,
eiseres,
advocaat mr. M.P. Poelman te Tilburg,
tegen:
NIEUWSTRATEN PROEFSTAVEN B.V.,
statutair gevestigd te Delft en kantoorhoudende te De Lier,
gedaagde,
advocaat mr. G.P. Oberman te Eindhoven.
Partijen worden hierna respectievelijk aangeduid als 'Labortech' en 'Nieuwstraten'.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding, met producties;
- de brief van Nieuwstraten van 27 januari 2019, met producties;
- de op 29 januari 2019 gehouden mondelinge behandeling, waarbij door beide partijen pleitnotities zijn overgelegd.
1.2.
Ter zitting is vonnis bepaald op heden.
2.De feiten
Op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting wordt in dit geding van het volgende uitgegaan.
2.1.
Labortech houdt zich bezig met het testen en destructief onderzoeken van materialen, producten en componenten van metaal, alsmede met chemische proeven om de samenstelling van metalen en hun gedrag in een corosieve omgeving vast te stellen.
2.2.
Nieuwstraten houdt zich bezig met de productie en verkoop van zogenoemde 'proefstaven'. Zij is het enige bedrijf in Nederland dat zich specifiek/uitsluitend richt op die activiteiten.
2.3.
Tussen partijen is op 20 oktober 2017 een overeenkomst tot stand gekomen (hierna 'de Overeenkomst'). Voor zover hier van belang vermeldt deze:
"1. DOCUMENTEN
Bijlage 1, prijsbepaling, kortingen, Ievertijden en transport.
Bijlage 2, prijslijst 2017.
2. ALGEMEEN
Deze overeenkomst is van toepassing op alle opdrachten van Labortech aan Nieuwstraten.
3. AARD VAN OPDRACHTEN
Nieuwstraten zal, in opdracht van Labortech, proefstaven e.d. fabriceren t.b.v. het uitvoeren van materiaalbeproevingen / materiaalonderzoek.
(…)
9. DUUR
9.1
De geldigheidsduur van deze overeenkomst is 5 jaar. Deze overeenkomst neemt een aanvang per01-12- 2017. De geldigheid zal zich steeds stilzwijgend verlengen met een periode van 5 jaren, tenzij een der partijen 2 jaar voor de afloop van de geldigheidsduur per aangetekend schrijven de overeenkomst opzegt."
2.4.
Bijlage 1 van de Overeenkomst houdt onder meer het volgende in:
"2. LEVERTIJD
De normale levertijd voor standaardproducten bedraagt 2 werkdagen. De normale levertijd van SENT en CTOD staven is 3 werkdagen, afhankelijk van de grootte, dikte en het aantal en zullen in overleg ingepland worden. Wanneer levertijden niet haalbaar zijn, zal dit z.s.m. gecommuniceerd worden."
2.5.
Bij brief van 27 september 2018 heeft de advocaat van Nieuwstraten het volgende bericht aan Labortech:
"Tot mij wendde zich de besloten vennootschap Nieuwstraten Proefstaven B.V. te De Lier in verband met het navolgende.
Op 20 oktober 2017 heeft mijn cliënte met Labortech Testing Solutions B.V., nader te noemen Labortech, een raamovereenkomst gesloten. Daarbij is overeengekomen dat mijn cliënte in opdracht van Labortech proefstaven e.d. zal fabriceren ten behoeve van het uitvoeren van de materiaalbeproevingen en materiaalonderzoek.
De overeenkomst kent een geldigheidsduur van 5 jaar. Er is echter niet opgenomen dat de overeenkomst niet tussentijds kan worden opgezegd. Op grond daarvan zeg ik hierbij de overeenkomst tussen partijen op wegens gewichtige redenen, erin bestaande dat de financiële gevolgen van de voortzetting van de samenwerking voor mijn cliënte dusdanig zijn dat bij voortzetting van de overeenkomst haar financiële positie onder ernstige druk komt te staan.
Ten einde Labortech in de gelegenheid te stellen om een andere leverancier te vinden, neemt mijn cliënte een opzegtermijn van 3 maanden in acht, in die zin dat de overeenkomst zal eindigen per 1 januari 2019.
Graag ontvang ik van u de bevestiging van de opzegging. Ik ga ervan uit dat partijen een en ander op een ordentelijke wijze kunnen afwikkelen."
2.6.
Labortech heeft op 9 november 2018 bezwaar gemaakt tegen de beëindiging van de Overeenkomst.
2.7.
Op 3 december 2018 heeft Nieuwstraten de einddatum van de Overeenkomst nader vastgesteld op 1 februari 2019. Vervolgens heeft zij - bij e-mailbericht van 25 januari 2019 - aan Labortech medegedeeld dat zij, in afwachting van de uitkomst van het onderhavige kort geding, de levering van proefstaven aan Labortech minimaal tot 28 februari 2019 zal voortzetten.
2.8.
Labortech is opgericht door [X] , een voormalig medewerker van Element Materials Technology te Amsterdam (hierna 'Element'), die ook een afnemer is van Nieuwstraten.
2.9.
Element heeft bij e-mailbericht van 27 januari 2019 het volgende medegedeeld aan Nieuwstraten:
"We zijn reeds enige tijd in gesprek om het probleem op te lossen dat Labortech ook klant is geworden bij jullie. Wij hebben elkaar vorige week vrijdag gesproken en ik begrijp dat er inmiddels zelfs een gang naar de rechter noodzakelijk is, in dat kader heb jij mij gevraagd ons standpunt schriftelijk te bevestigen.
We hebben herhaaldelijk gesproken over het feit dat het onacceptabel voor Element is dat een medewerker van Nieuwstraten een vorm van samenwerking is aangegaan met Labortech. Zoals jou bekend is er ontzettend veel specifieke kennis en efficiency ontstaan bij onze medewerkers en die van jullie in het machineren van test "samples" voor de eindklanten van Element. Dat is een proces waar beide bedrijven meer dan 20 jaar ontzettend veel tijd en moeite in hebben gestopt. Het is voor Element onverteerbaar dat deze kennis direct ter beschikking gesteld wordt aan een directe concurrent door ook hen te bedienen Zeker nu er voldoende generieke mogelijkheden beschikbaar zijn bij allerlei andere machinefabrieken maar die juist niet beschikken over die gezamenlijk opgebouwde kennis, die voornamelijk in de hoofden van onze medewerkers zit.
Nu Element in 2019 en latere jaren veel nieuwe testen zal ontwikkelen en uitvoeren, en dus nieuw gemachineerde "samples" met nieuwe kennis zal oontwikkelen, zal een voortzetting van de samenwerking met Nieuwstraten, waarbij ook Labortech als klant bediend blijft worden, tot een ongewenste overdracht van onze "know how" leiden en dus tot een verslechtering van onze concurrentiepositie leiden. Dit heeft ons doen besluiten de samenwerking met Nieuwstraten af te bouwen met als doel volledig beëindiging op een voor ons bedrijf acceptabel tempo, tenzij de samenwerking met Labortech beëindigd zou zijn per 1 januari 2019. Uit coulance naar jullie hebben wij de termijn van 1 januari 2019 al een maand verlengd. Als jullie hier in falen dan bouwen wij liever met onze Duitse zusterlaboratoria, die zelf een machinefariek hebben, deze kennis op. Gezien het feit dat wij al 20 jaar meer dan 2/3 van jullie omzet hebben geleverd is het voor mij onbegrijpelijk waarom er niet gestopt wordt met samenwerken met Labortech. Het voorstel om eea in een NDA te regelen lijkt mij praktisch onhaalbaar en dus onwenselijk gezien de aard van de opgedane ervaring."
3.Het geschil
3.1.
Labortech vordert Nieuwstraten - op straffe van verbeurte van een dwangsom - te veroordelen de Overeenkomst na te komen, met veroordeling van Nieuwstraten in de proceskosten.
3.2.
Daartoe voert Labortech - samengevat - het volgende aan.
De Overeenkomst is aangegaan met een looptijd van vijf jaar, zonder tussentijdse - eenzijdige - opzegmogelijkheid. Gelet hierop stond het Nieuwstraten niet vrij om de Overeenkomst op 27 september 2018 vóór het verstrijken van de looptijd te beëindigen. Te minder nu de dreiging van Element om de samenwerking met Nieuwstraten te stoppen in de risicosfeer van Nieuwstraten valt. Labortech heeft recht op en belang bij (volledige) nakoming van de Overeenkomst, aangezien de levering van proefstaven door Nieuwstraten cruciaal is voor haar bedrijfsvoering.
3.3.
Nieuwstraten voert verweer, dat - voor zover nodig - hierna zal worden besproken.
4.De beoordeling van het geschil
4.1.
Centraal in de onderhavige zaak staat de vraag of Nieuwstraten gerechtigd was/is de Overeenkomst tussentijds te beëindigen.
4.2.
Naar het oordeel van de voorzieningenrechter moet de Overeenkomst worden aangemerkt als een duurovereenkomst voor bepaalde tijd. In de Overeenkomst is niet voorzien in een tussentijdse opzegregeling. Ingevolge vaste jurisprudentie kan een dergelijke overeenkomst niet eenzijdig tussentijds door opzegging worden beëindigd. Dat ligt alleen anders als sprake is van onvoorziene - niet in de overeenkomst verdisconteerde - omstandigheden, die niet voor rekening van de opzeggende partij komen en die van zo ernstige aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid instandhouding van de overeenkomst tot het afgesproken tijdstip niet mag verwachten.
4.3.
Nieuwstraten stelt zich op het standpunt dat een onvoorziene omstandigheid, zoals hiervoor bedoeld, zich hier voordoet. Volgens haar is die daarin gelegen dat Element heeft gedreigd de samenwerking met Nieuwstraten te staken zolang Nieuwstraten proefstaven levert aan haar concurrent Labortech. Dat noopt volgens Nieuwstraten tot beëindiging van de overeenkomst met Labortech, omdat Element veruit de grootste afnemer is en voortzetting van de samenwerking met Element van levensbelang is voor het voortbestaan van Nieuwstraten.
4.4.
Nieuwstraten kan daarin echter niet worden gevolgd. Op de zitting is gebleken dat tijdens de contractbesprekingen tussen Labortech en Nieuwstraten aan de orde is geweest dat ook Element een afnemer is van Nieuwstraten. Nieuwstraten wist dus dat Labortech een (directe) concurrent van Element zou worden indien tussen partijen zou worden gecontracteerd. Voorts is van de zijde van Nieuwstraten op de zitting verklaard dat (i) zij wist dat [X] voorheen werkzaam was bij Element, (ii) zij ervan uitging dat de samenwerking met Labortech geen probleem zou vormen voor Element en (iii) Element aanvankelijk de overeenkomst met Labortech respecteerde. Gelet hierop kan niet worden aangenomen dat sprake is van een niet in de Overeenkomst verdisconteerde onvoorziene omstandigheid.
4.5.
Voor zover dat laatste wel had moeten worden aangenomen, zou Nieuwstraten daarmee overigens niet zijn gebaat. In de verhouding tussen partijen moeten de hiervoor beschreven omstandigheden die Nieuwstraten heeft aangevoerd namelijk geheel voor haar rekening en risico komen. Niet valt in te zien waarom Labortech, die tijdens de contractbesprekingen open kaart heeft gespeeld, daarvan de dupe zou moeten worden.
4.6.
Daarbij komt dat Labortech aannemelijk heeft gemaakt dat zij in een acute noodsituatie zou komen te verkeren indien de Overeenkomst tussentijds wordt beëindigd, nu zij niet in staat is de door haar benodigde proefstaven tijdig elders te betrekken, terwijl ter zitting duidelijk is geworden dat Element contractueel gehouden is om nog gedurende (ongeveer) twee jaar proefstaven van Nieuwstraten af te nemen.
4.7.
Op grond van het bovenstaande zal de vordering van Labortech worden toegewezen op de hieronder in het dictum vermelde wijze, waarbij aansluiting wordt gezocht bij hetgeen in bijlage 1 van de Overeenkomst is opgenomen omtrent de levertijd, op welke wijze tot nu toe ook steeds uitvoering is gegeven aan de Overeenkomst.
4.8.
Oplegging van een dwangsom, als stimulans tot nakoming van de te geven beslissing, is aangewezen. De dwangsom zal wel worden gematigd en gemaximeerd.
4.9.
Nieuwstraten zal, als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van dit geding.
5.De beslissing
De voorzieningenrechter:
5.1.
veroordeelt Nieuwstraten om de Overeenkomst na te komen, met dien verstande dat (i) de normale levertijd voor standaardproducten twee werkdagen bedraagt, (ii) de normale levertijd van SENT en CTOD staven drie werkdagen bedraagt, afhankelijk van de grootte, dikte en het aantal en in onderling overleg in te plannen en (iii) voor zover die levertijden niet haalbaar zijn, dat zo spoedig mogelijk zal worden gecommuniceerd, zulks op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 2.500,-- voor iedere keer dat Nieuwstraten daarmee in gebreke blijft met een maximum van € 50.000,--;
5.2.
veroordeelt Nieuwstraten in de kosten van dit geding, tot dusverre aan de zijde van Labortech begroot op € 1.704,33, waarvan € 980,-- aan salaris advocaat, € 639,-- aan griffierecht en € 81,83 aan dagvaardingskosten, in voorkomende gevallen te vermeerderen met btw, en € 3,50 aan verschotten;
5.3.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
5.4.
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.J. Hoekstra-van Vliet en in het openbaar uitgesproken op 4 februari 2019.
jvl