Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Team Jeugd- en Zorgrecht
Zaak-/rekestnr.: C/09/642301 / FA RK 23-852
Datum beschikking: 22 februari 2023
Machtiging tot het verlenen van verplichte zorg
Beschikkingnaar aanleiding van het door de officier van justitie ingediende verzoek tot het verlenen van een aansluitende zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:4 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz), ten aanzien van:
[betrokkene01]
hierna te noemen: betrokkene,
geboren op [geboortedatum01] 1964 te [geboorteplaats01] ,
wonende te [woonplaats01] ,
thans verblijvende in de accommodatie van [verblijfplaats01] ,
advocaat: mr. M.J. van Rooij te Haarlem.
ProcesverloopBij verzoekschrift, ingekomen ter griffie op 3 februari 2023, heeft de officier van justitie verzocht om een aansluitende zorgmachtiging.
Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:
- een op 27 januari 2023 ondertekende medische verklaring van [psychiater01] , psychiater, die betrokkene heeft onderzocht maar niet bij haar behandeling betrokken was;
- een op 6 februari 2023 ondertekende aangepaste medische verklaring van [psychiater01] , psychiater, die betrokkene heeft onderzocht maar niet bij haar behandeling betrokken was;
- een zorgkaart van 29 december 2022;
- een zorgplan van 19 december 2022;
- de bevindingen van de geneesheer-directeur van 3 februari 2023;
- een uittreksel uit de justitiële documentatie;
- een afschrift van de politiemutaties.
Ter zitting is door betrokkene een eigen plan van aanpak overlegd.
De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden op 22 februari 2023. Daarbij zijn gehoord:
- betrokkene, bijgestaan door haar advocaat;
- de verpleegkundig specialist en regiebehandelaar, [naam01] .
Omdat een nadere toelichting op of motivering van het verzoek niet nodig werd geacht door de officier van justitie, is de officier van justitie niet gehoord.
Standpunten ter zitting
Door en namens betrokkene is ter zitting naar voren gebracht dat zij niet op haar plek zit in de accommodatie omdat ze daar niet de zorg krijgt die ze wil, namelijk traumabehandeling middels EMDR-therapie. De ambulante hulpverlening heeft volgens betrokkene onjuiste informatie verstrekt welke is gebruikt in de stukken. Betrokkene heeft wel goed contact met haar kinderen en er is geen sprake geweest van verwaarlozing van haar huisdieren. De katten waren in goede staat en betrokkene deed regelmatig een beroep op de dierenarts. Betrokkene werkte mee met de hulpverlening en had al een afspraak staan met [naam02] van [instelling01] . Betrokkene is vervolgens in de accommodatie opgenomen en kon daarom niet naar de afspraken komen. Er is geen sprake van een psychische stoornis. In de meest recente medische verklaring is alleen aangekruist dat er sprake is van een verslavingsstoornis en dat is onvoldoende om een zorgmachtiging af te kunnen geven. Verder betwist betrokkene dat er sprake is van alcoholafhankelijkheid. Ze gebruikt op dit moment geen alcohol en is al meerdere keren in de weekenden op verlof geweest en heeft ook toen geen alcohol gebruikt. Ze wordt bij de instelling continu getest op alcohol en de uitslagen zijn goed. Voorts is er geen sprake van dreigend ernstig nadeel voor betrokkene of voor anderen. De woning is de afgelopen week opgeruimd en er is geen sprak van zelfverwaarlozing. Betrokkene staat open voor vrijwillige hulpverlening, maar dat is dan vooral voor EMDR-therapie en traumabehandeling. Bovendien is de verplichte zorg buitenproportioneel. De behandeling in de accommodatie is afgerond. De medische verklaring en de beoordeling van de wilsbekwaamheid zijn al een maand oud en zijn vooral gebaseerd op input uit de ambulante hulpverlening in plaats van de eigen waarneming van de psychiater. Waaruit blijkt dat de psychiater betrokkene wilsonbekwaam acht? Betrokkene heeft ziekte-inzicht en weet waar ze aan moet werken als het minder goed gaat. Betrokkene voert daarom wilsbekwaam verzet tegen alle vormen van verplichte zorg en verzoekt om het verzoek af te wijzen.
De verpleegkundig specialist heeft onder meer meegedeeld dat het vermoeden bestaat dat als betrokkene naar huis gaat ze doorgaat met het drinken van alcohol waarbij zij het risico loopt verder teloor te gaan, zowel op maatschappelijk als somatisch vlak. Voorafgaand aan de opname is betrokkene aangetroffen in een vervuild huis waarbij ook haar huisdieren waren verwaarloosd. Verder was er een vermoeden op het syndroom van Wernicke en geelzucht bij betrokkene. Voorafgaand aan de opname is gezien dat betrokkene zodanig door de verslavingsstoornis in haar macht werd gehouden dat het denken, voelen, willen, oordelen en doelgericht handelen werd beïnvloed. De behandeling van betrokkene (de detoxicatie en het lichamelijk aansterken) in de accommodatie zit erop. Betrokkene mag met ontslag en de volgende stap is dat zij ambulant behandeld wordt. De verwachting is dat dit binnen een week geregeld kan worden.
Beoordeling
Op 16 januari 2023 is door de rechtbank een machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel verleend tot en met 6 februari 2023.
Uit de overgelegde stukken is gebleken dat betrokkene lijdt aan een psychische stoornis, te weten middelgerelateerde- en verslavingsstoornissen.
Om tot toepassing van de Wvggz te komen, moet er sprake zijn van een psychische stoornis van zodanige ernst dat het denken, voelen, willen, oordelen en doelgericht handelen daardoor zo ingrijpend worden beïnvloed dat de betrokkene het veroorzaakte gevaar niet kan worden toegerekend, omdat de stoornis de gevaarvolle daden van de betrokkene overwegend beheerst. Deze psychische stoornis kan voortvloeien uit of samenhangen met de verslaving aan middelen (zie onder meer de conclusie van de P-G bij HR 29 juli 2022, ECLI:NL:PHR:2022:730, overweging 3.7). De rechtbank overweegt dat dit op basis van de feiten en omstandigheden die omschreven zijn door de behandelend sector in de stukken en de informatie uit de politiemutaties het geval is bij betrokkene. Zowel betrokkene als haar huis en tuin en haar huisdieren waren vies en ernstig verwaarloosd voor de opname. In de woning lag op meerdere plekken hondenpoep, glas en afval en de hond plaste bloed en één kat is dood in de kast aangetroffen. De liefde voor haar dieren is groot bij betrokkene en mede gezien haar verklaring ter zitting wil betrokkene dat haar dieren goed verzorgd worden en geen pijn lijden. Desondanks lukt het betrokkene niet om zichzelf, haar omgeving en haar dieren adequaat te verzorgen doordat de verslaving aan alcohol haar dusdanig beïnvloedt en beheerst dat zij zichzelf niet in de hand heeft en de daaraan verbonden gevaarzetting niet kan overzien. Betrokkene heeft meerdere keren de hulpverlenging, onder andere van de schoonmaakdienst, geweigerd en bleef zichzelf en haar dieren verwaarlozen. Het feit dat betrokkene de afgelopen weken geen alcohol heeft genuttigd is de danken aan de gesloten setting waarin betrokkene verblijft en kan niet tot de conclusie leiden dat er geen sprake meer is van een verslaving.
Deze stoornis leidt tot ernstig nadeel, gelegen in:
- levensgevaar;
- ernstig lichamelijk letsel;
- ernstige psychische schade;
- ernstige materiële schade;
- ernstige verwaarlozing;
- maatschappelijke teloorgang.
In de thuissituatie was er sprake van ernstige verwaarlozing van betrokkene en haar huisdieren. Het huis van betrokkene was vervuild en betrokkene kwam niet meer buiten en at slecht. Er is sprake van gevaar op ernstige lichamelijke gevolgen door het alcoholgebruik, zoals ernstige beschadiging van de hersenen en nierfalen, waaraan betrokkene zou kunnen overlijden. Om het ernstig nadeel af te wenden, de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren, de geestelijke gezondheid van betrokkene te herstellen zodanig dat zij haar autonomie zoveel mogelijk herwint, de door de stoornis bedreigde of aangetaste fysieke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen, heeft betrokkene zorg nodig.
Gebleken is dat er geen mogelijkheden voor passende zorg op vrijwillige basis zijn. Betrokkene bagatelliseert de zorgen en lijkt de ernst te minimaliseren. Betrokkene is meerdere keren teruggevallen in het gebruik van alcohol waarbij zij de hulp in het vrijwillige kader afhield en de afspraken niet nakwam. Om die reden is verplichte zorg nodig.
De in het verzoekschrift genoemde vormen van zorg zijn gebaseerd op de medische verklaring, het zorgplan en het advies van de geneesheer-directeur. Deze vormen van verplichte zorg zijn door de rechtbank tijdens de mondelinge behandeling besproken.
Betrokkene heeft aangevoerd dat er sprake is van wilsbekwaam verzet tegen alle vormen van verplichte zorg. De rechtbank is van oordeel dat uit het dossier voldoende blijkt dat betrokkene wilsonbekwaam is. Betrokkene is op 27 januari 2023 door de onafhankelijke psychiater beoordeeld en deze heeft geconcludeerd dat betrokkene niet in staat is tot een redelijke waardering van haar belangen ter zake omdat een goed ziektebesef- en inzicht ontbreekt en betrokkene daarom niet wilsbekwaam is. De rechtbank ziet geen reden om te twijfelen aan de deskundigheid van de arts en acht voldoende gemotiveerd dat betrokkene tijdens het onderzoek wilsonbekwaam was. De rechtbank zal het verzet van betrokkene ten aanzien van de vormen van verplichte zorg daarom verwerpen.
Voorts verweegt de rechtbank dat er meer vormen van verplichte zorg zijn verzocht dan bij de machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel van 16 januari 2023 zijn toegewezen en dat uit het standpunt van de verpleegkundig specialist niet is gebleken dat die vormen ook nodig zijn. De rechtbank zal het toedienen van vocht, voeding, medicatie en het verrichten van medische controles en andere medische handelingen en therapeutische maatregelen daarom afwijzen. Ten aanzien van de vorm opnemen in een accommodatie overweegt de rechtbank dat ter zitting is toegelicht dat betrokkene nog maximaal een week opgenomen dient te blijven om de overdracht naar de ambulante sector vloeiend te laten verlopen. De rechtbank zal deze vorm van zorg daarom beperken tot de duur van een week.
Gelet op het voorgaande acht de rechtbank de volgende vormen van verplichte zorg noodzakelijk om het ernstig nadeel af te wenden:
- beperken van de bewegingsvrijheid;
- onderzoek aan kleding of lichaam;
- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;
- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;
- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;
- opnemen in een accommodatie voor de maximale duur van één week.
Er zijn geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben. De voorgestelde verplichte zorg is bovendien evenredig en naar verwachting effectief. Uit de stukken blijkt verder dat bij het bepalen van de juiste zorg rekening is gehouden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen, alsmede met de veiligheid van betrokkene.
Gelet op het voorgaande is voldaan aan de criteria voor en doelen van verplichte zorg als bedoeld in de Wvggz.
Beslissing
De rechtbank:
verleent een zorgmachtiging ten aanzien van:
[betrokkene01]
geboren op [geboortedatum01] 1964 te [geboorteplaats01] ,
inhoudende dat bij wijze van verplichte zorg de volgende maatregelen kunnen worden getroffen:
- beperken van de bewegingsvrijheid;
- onderzoek aan kleding of lichaam;
- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;
- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;
- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;
- opnemen in een accommodatie voor de maximale duur van één week.
bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met 22 augustus 2023;
wijst het meer of anders verzochte af.
Deze beschikking is gegeven door mr. L. Koper, rechter, bijgestaan door mr. V.A.H. Schoorl als griffier, en uitgesproken ter openbare zitting van 22 februari 2023.
De schriftelijke uitwerking van deze beschikking is vastgesteld op 8 maart 2023.
Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.