Uitspraak
RECHTBANK DORDRECHT
Sector civiel recht
zaaknummer: 62320 / HA ZA 05-2836
vonnis van de enkelvoudige kamer van 24 mei 2006
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
Maatschappij tot exploitatie van onroerende goederen 'Eiland de Tien Gemeten' B.V.,
gevestigd te 's-Gravenhage,
eiseres,
procureur: mr. V.J. Groot,
advocaat: mr. L. Paulus te Arnhem,
tegen
1. [gedaagde sub 1],
wonende te [woonplaats],
2. [gedaagde sub 2],
wonende te [woonplaats],
3. [gedaagde sub 3],
wonende te [woonplaats],
4. Hen die verblijven in de gebouwde onroerende zaak, te weten de woning met bijgebouwen (genaamd 'Nicolehoeve'), staande en gelegen te [postcode] Goudswaard (gemeente Korendijk) aan de Tiengemeten [huisnummer],
gedaagden,
procureur: mr. P.C. van Houten,
advocaat: mr. M. Schuckink Kool te 's-Gravenhage.
1. Het procesverloop
De rechtbank heeft kennis genomen van de volgende processtukken:
dagvaardingen van 18 en 22 november 2005,
conclusie van antwoord van gedaagde [gedaagde sub 1] en conclusie van antwoord van gedaagden [gedaagde sub 3] en overige gedaagden,
tussenvonnis van 1 februari 2006,
proces-verbaal van comparitie van 10 april 2006,
brief van burgemeester en wethouders van gemeente Korendijk van 15 mei 2006,
de door beide partijen overgelegde producties.
2. De vaststaande feiten
Als enerzijds gesteld en anderzijds niet of onvoldoende gemotiveerd weersproken, alsmede op grond van de producties, voor zover niet betwist, staat het volgende tussen partijen vast.
2.1. Eiseres heeft het eiland Tiengemeten (hierna te noemen: het eiland) in eigendom. Op het eiland bevindt zich een boerderij met bijgebouwen, genaamd de Nicolehoeve, staande en gelegen aan Tiengemeten nr. [huisnummer] te Goudswaard. De Nicolehoeve stond aanvankelijk leeg.
2.2. Op of omstreeks 14 mei 2005 hebben gedaagden de Nicolehoeve in gebruik genomen. Zij hebben daartoe geen toestemming van eiseres verkregen. Gedaagden hebben in de Nicolehoeve een retraitecentrum ontwikkeld.
2.3. Eiseres is begonnen het eiland tot natuurgebied te ontwikkelen. De werkzaamheden dienen eind 2007 te zijn afgerond. De woningen die zich op het eiland bevinden worden gesloopt of gerenoveerd.
2.4. Eiseres heeft gedaagden het voorstel gedaan een bruikleenovereenkomst met betrekking tot de Nicolehoeve aan te gaan. Deze bruikleenovereenkomst zou een looptijd hebben tot uiterlijk maart 2006. Gedaagden zijn daarop niet ingegaan.
2.5. Bij brief van 25 oktober 2005 heeft eiseres gedaagden gesommeerd de Nicolehoeve binnen één week te ontruimen en te verlaten. Gedaagde [gedaagde sub 1] heeft de Nicolehoeve verlaten. De overige gedaagden hebben aan de sommatie geen gehoor gegeven.
3. De vordering
Eiseres vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:
- gedaagden veroordeelt om binnen één week na betekening aan hen van het in deze te wijzen vonnis, de woning met bijgebouwen aan de Tiengemeten [huisnummer] te Goudswaard (gemeente Korendijk) met al de hunnen en het hunne te ontruimen en te verlaten en ter vrije beschikking te stellen aan eiseres;
- eiseres machtigt het vonnis zelf ten uitvoer te leggen, zo nodig met behulp van de sterke arm van politie en justitie, indien gedaagden met de nakoming ervan in gebreke mochten blijven;
- bepaalt dat het ontruimingsvonnis binnen de in artikel 557a Rv. genoemde termijn van één jaar zal kunnen worden ten uitvoer gelegd tegen een ieder die ten tijde van de tenuitvoerlegging zich in de betreffende woning of bijgebouwen of in enige andere onroerende zaak op Tiengemeten bevindt of daar binnentreedt en telkens wanneer dat zich na betekening en tenuitvoerlegging voordoet;
- gedaagden hoofdelijk veroordeelt in de proceskosten, des dat de één betaalt, de ander zal zijn bevrijd.
Zij stelt daartoe het volgende.
3.1. Het gebruik van de Nicolehoeve is onrechtmatig jegens eiseres. Zij heeft gedaagden nimmer toestemming gegeven om de aan haar toebehorende Nicolehoeve in gebruik te nemen. Eiseres heeft een voldoende belang bij haar rechtsvordering. De Nicolehoeve dient te worden verbouwd tot recreatiewoning. De wens van gedaagden om een retraitecentrum te ontwikkelen waarin mens en natuur nader tot elkaar worden gebracht kan hun voortgezet verblijf in de hoeve niet legitimeren.
3.2. Dit geldt te meer nu het onverplichte aanbod van eiseres aan gedaagden tot het aangaan van de bruikleenovereenkomst niet door gedaagden werd aanvaard.
3.3. Eiseres vordert bovendien dat het ontruimingsvonnis niet alleen tegen gedaagden zal kunnen worden ten uitvoer gelegd, maar -binnen de in artikel 557a lid 3 Rv. genoemde termijn van één jaar- ook tegen een ieder die de Nicolehoeve betreedt of zich daar bevindt. Ook bij deze rechtsvordering heeft zij een voldoende belang.
Het verweer
De conclusie van gedaagden strekt tot afwijzing van de vordering, met veroordeling van eiseres in de kosten van het geding. Zij voeren als verweer het volgende aan.
3.4. Gedaagde [gedaagde sub 1] verbleef al ten tijde van het uitbrengen van de dagvaarding niet meer in de Nicolehoeve. Eiseres heeft dus geen belang bij haar vorderingen jegens gedaagde [gedaagde sub 1]. De vorderingen moeten jegens deze gedaagde worden afgewezen.
3.5. Eiseres heeft een onvoldoende concreet belang bij ontruiming van de Nicolehoeve. Enig concreet (tijd)plan ontbreekt. De Nicolehoeve heeft ook jarenlang leeg gestaan voordat eiseres het pand in eigendom kreeg. Daartegenover staat dat gedaagden een groot belang hebben bij voortzetting van het gebruik van de Nicolehoeve. Zij wensen het door hen opgezette retraitecentrum in de hoeve verder te ontwikkelen en aan het publiek te presenteren. Het belang van eiseres weegt onvoldoende tegen het belang van gedaagden op. De vorderingen van eiseres moeten daarom, bij gebrek aan voldoende belang in de zin van artikel 3:303 BW, worden afgewezen.
3.6. Indien de vordering tot ontruiming niettemin wordt toegewezen, dient het vonnis niet uitvoerbaar bij voorraad te worden verklaard, omdat thans onvoldoende duidelijkheid bestaat met betrekking tot de bouwplannen van eiseres.
4. De beoordeling van het geschil
De procedure tegen gedaagde [gedaagde sub 1]
4.1. Eiseres heeft erkend dat gedaagde [gedaagde sub 1] ten tijde van het uitbrengen van de dagvaarding reeds niet meer in de Nicolehoeve verbleef. De vorderingen zullen daarom ten opzichte van gedaagde [gedaagde sub 1] worden afgewezen. Eiseres zal veroordeeld worden in de proceskosten aan de zijde van gedaagde [gedaagde sub 1].
De procedure tegen de overige gedaagden
4.2. Vast staat dat gedaagden de Nicolehoeve op het eiland Tiengemeten zonder recht of toestemming bewonen. Aldus maken gedaagden inbreuk op het eigendomsrecht van eiseres, hetgeen als onrechtmatig jegens eiseres moet worden beschouwd.
4.3. Eiseres heeft als eigenaar van de Nicolehoeve in beginsel het recht om vrij over haar eigendom te kunnen beschikken. Zij is daarom gerechtigd aan het gebruik van de hoeve door gedaagden een einde te maken. De vordering tot ontruiming zal alleen dan niet voor toewijzing in aanmerking komen indien eiseres onvoldoende belang heeft bij deze vordering. Daarvan kan bijvoorbeeld sprake zijn indien de ontruiming ongerechtvaardigde leegstand tot gevolg zou hebben of indien zich aan de zijde van gedaagden bijzondere omstandigheden voordoen die hun belang onevenredig zouden schaden in verhouding tot het belang van eiseres, zodat laatstgenoemde in redelijkheid niet tot uitoefening van zijn actie tot ontruiming had kunnen komen.
4.4. Eiseres heeft haar plannen bij gelegenheid van de comparitie van partijen nader toegelicht. Zij wenst deze zomer met de verbouwing van de Nicolehoeve te beginnen. Tegen die tijd moet de asbestsanering zijn afgerond, moeten het dak en de schoorsteen van de keuken zijn gesaneerd en moeten de oude leidingen zijn vervangen. De gebouwen die worden opgeknapt worden gelijktijdig aangepakt.
Gedaagden hebben aangevoerd dat het belang van eiseres onvoldoende concreet is, aangezien er nog geen vergunningen zijn verleend, de aannemer nog geen plan heeft gemaakt en de bestemming van de Nicolehoeve nog moet worden gewijzigd. Eiseres heeft daar tegenover gesteld dat de aannemer en de architect zo spoedig mogelijk het bestek en plannen zullen maken en voorts, dat de vereiste vergunningen tijdig verkregen zullen worden. Gedaagden hebben onvoldoende onderbouwd dat er belemmeringen zouden bestaan voor het verkrijgen van de vereiste vergunningen.
Gedaagden hebben voorts betwist dat voor de werkzaamheden hun onmiddellijke ontruiming noodzakelijk is. Eiseres heeft hier onder meer tegenover gesteld dat de oude leidingen niet kunnen worden vervangen zolang de Nicolehoeve bewoond wordt. Gedaagden hebben hun verweer vervolgens onvoldoende onderbouwd.
4.5. Tegen deze achtergrond moet geoordeeld worden dat eiseres een concreet en actueel belang heeft om haar plannen met de Nicolehoeve ongestoord en op korte termijn te realiseren. Er is dus voldaan aan het vereiste van een voldoende belang in de zin van artikel 3: 303 BW. Ook kan, alle omstandigheden in aanmerking genomen, niet geoordeeld worden dat de ontruiming tot ongerechtvaardigde leegstand zou leiden of dat eiseres in redelijkheid niet tot haar actie tot ontruiming had kunnen komen. De vordering tot ontruiming zal dus worden toegewezen.
4.6. In het kader van artikel 557a, lid 1 en 2 Rv. heeft de rechtbank ambtshalve inlichtingen ingewonnen bij burgemeester en wethouders van de gemeente waarin de onroerende zaak zich bevindt. Burgemeester en wethouders van de gemeente Korendijk hebben de rechtbank bij brief van 15 mei 2006 bericht dat zij geen aanleiding zien de termijn voor ontruiming op te schorten.
4.7. De gevorderde machtiging om de ontruiming zonodig zelf uit te voeren met behulp van de sterke arm van justitie zal worden afgewezen, omdat de ontruiming ingevolge artikel 556 Rv. altijd door de deurwaarder geschiedt. De veroordeling tot ontruiming kan door de deurwaarder ten uitvoer worden gelegd zonder dat daartoe verdere machtiging noodzakelijk is. Indien hem dit noodzakelijk voorkomt, kan de deurwaarder op grond van artikel 2 van de Politiewet bij de ontruiming de hulp van de sterke arm van politie inroepen.
4.8. De vordering dat het ontruimingsvonnis op de voet van artikel 557a Rv. gedurende een jaar ten uitvoer kan worden gelegd tegen een ieder die het pand betreedt of zich daar bevindt, is toewijsbaar.
4.9. Als de in het ongelijk gestelde partij zullen gedaagden worden veroordeeld in de proceskosten. Het vloeit niet uit de wet, gewoonte of rechtshandeling voort dat zij hoofdelijk aansprakelijk zijn voor het voldoen van de proceskosten. Zij zullen dus voor gelijke delen in de proceskosten worden veroordeeld.
5. De beslissing
De rechtbank:
in de procedure tussen eiseres en gedaagde [gedaagde sub 1]:
5.1. wijst de vordering af;
5.2. veroordeelt eiseres in de kosten van het geding tussen eiseres enerzijds en
gedaagde [gedaagde sub 1] anderzijds, tot op heden aan de zijde van gedaagde [gedaagde sub 1] bepaald op nihil;
in de procedure tussen eiseres en de overige gedaagden:
5.3. veroordeelt gedaagden om binnen één week na betekening aan hen van het in deze te wijzen vonnis, de woning met bijgebouwen aan de Tiengemeten [huisnummer] te Goudswaard (gemeente Korendijk) met al de hunnen en het hunne te ontruimen en te verlaten en ter vrije beschikking te stellen aan eiseres;
5.4. veroordeelt gedaagden in de kosten van het geding, tot op heden aan de zijde van eiseres bepaald op € 904,-- aan salaris van de procureur en € 315,93 aan verschotten, waarvan € 244,-- aan griffierecht;
5.5. bepaalt dat dit vonnis binnen de in artikel 557a Rv. genoemde termijn van één jaar na de dag van uitspraak van dit vonnis zal kunnen worden ten uitvoer gelegd tegen een ieder die ten tijde van de tenuitvoerlegging zich in de betreffende woning of bijgebouwen of in enige andere onroerende zaak op Tiengemeten bevindt of daar binnentreedt en telkens wanneer dat zich na betekening en tenuitvoerlegging voordoet;
5.6. verklaart het vonnis onder 5.3., 5.4. en 5.5. uitvoerbaar bij voorraad;
5.7. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.C. Halk en uitgesproken door mr. I. Bouter ter openbare terechtzitting van woensdag 24 mei 2006.