Uitspraak
vonnis
RECHTBANK GELDERLAND
Team kanton en handelsrecht
Zittingsplaats Arnhem
zaaknummer / rolnummer: C/05/296533 / HA ZA 16-45 (172\547)
Vonnis van 17 mei 2017
in de zaak van
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
VOERTUIG DOCUMENTATIE CENTRUM BV,
gevestigd te Arnhem,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
AUTOMOTIVE FACILITY IT BV,
gevestigd te Arnhem,
eiseressen in conventie,
verweersters in reconventie,
advocaat mr. W.A.J. Hagen te Arnhem,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
IM THE SOLUTION BV,
gevestigd te [adres],
2.
[gedaagde sub 2],
[gedaagde sub 2],
wonende te [adres],
3.
[gedaagde sub 3],
[gedaagde sub 3],
wonende te [adres],
gedaagden in conventie,
eisers in reconventie,
advocaat mr. R. de Lange te Winterswijk.
Eiseressen in conventie/verweersters in reconventie zullen hierna VDC en AFIT worden genoemd. Gedaagden in conventie/eisers in reconventie zullen hierna worden aangeduid als IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3].
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 4 mei 2016
- het proces-verbaal van comparitie van 8 september 2016 (abusievelijk gedateerd 8 juni 2016).
1.2.
Ter comparitie zijn partijen overeengekomen mediation te beproeven. De mediation heeft niet tot overeenstemming geleid. Daarop is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1.
VDC drijft sinds 2009 een onderneming die zich bezighoudt met dienstverlening in de automotivebranche. De dienstverlening bestaat hoofdzakelijk uit het uitvoeren van de aan het beheer, de registratie, de verkoop/inkoop of export/import van voertuigen verbonden werkzaamheden voor bedrijven in de automotivebranche.
2.2.
Vanaf begin 2012 is [gedaagde sub 2], handelend onder de naam [naam 1], voor VDC gestart met het automatiseren van een aantal registratie- en aangifteprocessen. Die ontwikkeling heeft geleid tot een softwarepakket genaamd De RegistratieXpert.
2.3.
De RegistratieXpert is eigendom van AFIT. VDC heeft een exclusieve licentie voor de exploitatie van De RegistratieXpert.
2.4.
Nadat [gedaagde sub 2] in eerste instantie de ontwikkeling van de RegistratieXpert ter hand had genomen, heeft hij later met [gedaagde sub 3] IM The Solution opgericht. [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] zijn beiden via hun persoonlijke holdings bestuurder van IM The Solution.
IM The Solution heeft feitelijk de opdracht en werkzaamheden van [gedaagde sub 2] overgenomen.
2.5.
VDC en IM The Solution hebben hun afspraken vastgelegd in een overeenkomst van opdracht, die uiteindelijk op 3 april 2013 namens hen is ondertekend. De overeenkomst luidt onder meer als volgt:
[…]
Artikel 9 Intellectuele eigendom
9.1
IM heeft eerder middels de alsBijlage 7aangehechte akte van overdracht voor zover nodig de auteursrechten en overige IP rechten verband houdend met de VDA [Voertuig Documentatie Applicatie software, oftewel De RegistratieXpert – de rechtbank] overgedragen aan een door VDC aangewezen derde.
9.2
Gedurende de looptijd van deze overeenkomst is het IM toegestaan om in overleg met VDC de VDA te bewerken, aan te passen en te gebruiken teneinde haar in staat te stellen om de verplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst na te komen. Na beëindiging van deze overeenkomst, ongeacht op welke grond of wijze, eindigt dit recht van IM om te beschikken over de auteursrechten met betrekking tot de VDA.
9.3
De verantwoordelijkheid jegens afnemer voor het gebruik en functioneren van de VDA ligt bij VDC die contractspartij van de afnemer is. VDC zal er voor zorgdragen dat afnemer geen directe contractuele aanspraken jegens IM kunnen instellen of anderszins te gelden kunnen maken.
Artikel 10 Concurrentie en geheimhouding
10.1
De VDA behelst de softwarematige vertaling van de door VDC ontwikkelde en uitgevoerde activiteiten op het vlak van registratie, documentatie en logistieke procesinrichting van export en import van voertuigen. VDC heeft IM opdracht gegeven om die softwarematige vertaling in de vorm van de VDA te ontwikkelen en te onderhouden conform deze overeenkomst, onder de voorwaarde dat IM zich daarbij als partner van VDC opstelt.
10.2
IM zal gedurende de looptijd van deze overeenkomst en gedurende een periode van 3 jaar na eventuele beëindiging niet direct of indirect bezig houden met het ontwikkelen van programmatuur die gelijkluidend, soortgelijk of verwant is aan de VDA en die concurrerend zijn met de activiteiten van VDC of software ontwikkelen ten behoeve van directe concurrenten van VDC (thans maar niet gelimiteerd tot VWE, RDC, A2SP, RDW).
10.3
IM en VDC zijn jegens elkaar uitdrukkelijk gehouden om geheimhouding te betrachten over alle informatie die zij over en weer van elkaar hebben ontvangen in verband met de uitvoering van de onderhavige overeenkomst, dan wel de door de andere partijen gevoerde onderneming.
10.4
IM zal er voor zorgdragen dat de door IM ten behoeve van VDC en ontwikkelde VDA ingeschakelde bestuurders en werknemers contractueel zijn gehouden aan de geheimhouding van alle aan hun verstrekte informatie (in welke vorm dan ook).
10.5
In geval van overtreding van het in lid 2 of 3 opgenomen beding door één van de daaraan gebonden partijen, wordt door die overtredende partij direct, zonder dat daarvoor enig ingebrekestelling is vereist, aan de partij jegens wie het desbetreffende beding is geschonden een boete verbeurd van € 25.000,-- per overtreding en € 2.500,00 voor iedere dat dat de desbetreffende overtreding of de gevolgen daarvan voortduren.
[…]
2.6.
Bijlage 5 bij de overeenkomst van opdracht behelst een zogenoemde Service en Level Agreement (SLA). In de SLA zijn onder meer verplichtingen van IM The Solution met betrekking tot reactie-, verwerkings- en oplostijden opgenomen.
2.7.
Namens AFIT enerzijds en IM The Solution en NoNonsense als opdrachtnemer anderzijds is een akte van overdracht en levering van auteursrechten ondertekend, die onder meer luidt als volgt:
Artikel 1 Overdracht auteursrecht op de Software
1.1
Opdrachtnemer draagt hierbij met onmiddellijke ingang exclusief, onvoorwaardelijk en zonder enige beperking over aan AFIT en levert onvoorwaardelijk en zonder enige beperking aan AFIT alle auteursrechten waar ook ter wereld die mogelijk rusten op, vervat zijn in of voortvloeien uit de Software, in het bijzonder maar niet beperkt tot de verveelvoudigings- en openbaarmakingsrechten, ongeacht het gebruik of de wijze van weergave en ongeacht of dit gebruik of deze wijze van weergave op het moment van ondertekening van deze akte reeds bekend is.
[…]
Artikel 3 Overige
[…]
3.5
Indien deze overeenkomst door Opdrachtnemer niet of niet volledig wordt nagekomen of indien in strijd daarmee wordt, verbeurt Opdrachtnemer direct, zonder dat daartoe een sommatie is vereist, een boete van € 25.000,-- aan AFIT, te vermeerderen met € 2.500,-- per dag dat de overtreding of niet nakoming nadien nog voort duurt.
[…]
2.8.
Bij brief van 27 augustus 2013 aan VDC heeft IM The Solution de overeenkomst van opdracht per eind november 2013 opgezegd. In diezelfde brief heeft IM The Solution aanspraak gemaakt op betaling van een aantal volgens haar nog openstaande facturen. Verder heeft zij onder meer meegedeeld dat zij alle lopende afspraken voortvloeiend uit de overeenkomst van opdracht en de SLA professioneel zal nakomen, mits VDC dit op haar beurt ook doet.
2.9.
In de daarop volgende periode hebben partijen uitvoerig gecorrespondeerd en overlegd om te bezien of de lucht tussen hen zou kunnen worden geklaard en de overeenkomst van opdracht zou kunnen worden voortgezet. IM The Solution heeft intussen wel het reguliere onderhoud op basis van de overeenkomst uitgevoerd en heeft opdrachten voor het uitbouwen en verbeteren van De RegistratieXpert voor VDC aangenomen en uitgevoerd.
2.10.
Het overleg tussen VDC en IM The Solution heeft uiteindelijk geleid tot een addendum bij de overeenkomst van opdracht, dat op 2 juni 2014 door IM The Solution aan VDC is toegezonden. Het addendum bevat onder meer bepalingen volgens welke IM The Solution aan VDC een vergoeding is verschuldigd indien zij niet voldoet aan de voor incidenten vastgestelde reactietijd of oplostijd. In de begeleidende e-mail heeft [gedaagde sub 3] geschreven:
[…]
Goedemiddag [naam 2],
Zoals toegezegd hierbij het Addendum. De laats besproken wijzigingen heb ik gearceerd in het geel.Zoals het addendum er nu ligt is deze wat ons betreft teken klaar.
Laten we deze week even telefonisch contact hebben.
[…]
2.11.
Tot ondertekening van het addendum is het niet gekomen. IM The Solution heeft VDC vanaf juni 2014 wel op basis van de in het addendum vermelde tarieven gefactureerd en in juni 2014 is ook voor de maanden vanaf november 2013 met terugwerkende kracht gefactureerd op basis van die tarieven.
2.12.
In de periode daarop is de discussie tussen partijen over hun samenwerking en de voorwaarden daarvan blijven voortbestaan.
2.13.
Bij brief van 9 december 2014 heeft IM The Solution aan VDC geschreven dat zij een grote hoeveelheid werkzaamheden aan De RegistratieXpert heeft verricht die niet aan VDC in rekening zijn gebracht. Die werkzaamheden zijn opgesomd op een bij de brief gevoegde lijst. Volgens de brief heeft IM The Solution deze werkzaamheden verricht vooruitlopend op een samenwerkingsverband. Blijkens de brief stelt IM The Solution zich op het standpunt dat de onderdelen die zij voor De RegistratieXpert heeft gebouwd zonder daarvoor een factuur te zenden eigendom zijn van IM The Solution.
2.14.
VDC en AFIT hebben laatstgenoemde brief ondanks verzoek daartoe niet ondertekend en hebben aan IM The Solution laten weten dat van een participatie door IM The Solution in De RegistratieXpert, en ook van eigendom van onderdelen van De RegistratieXpert, geen sprake kon zijn. In de daarop volgende periode hebben partijen verder uitvoering gegeven aan de overeenkomst van opdracht en het bijbehorende addendum.
2.15.
Bij brief van 3 maart 2015 heeft IM The Solution aan VDC bericht dat zij met elkaar in gesprek zouden zijn over een nauwere samenwerking in een nieuw, gezamenlijk bedrijf. Verder staat in de brief vermeld dat de door IM The Solution gehanteerde tarieven niet meer realistisch zijn en aanzienlijk moeten worden verhoogd.
2.16.
In reactie hierop heeft VDC bij brief van 13 maart 2015 aan IM The Solution meegedeeld dat zij een overeenkomst hebben waarin de afspraken duidelijk vastliggen en dat op basis van die overeenkomst al geruime tijd wordt gewerkt. De eenzijdige voorstellen van IM The Solution in haar brief van 3 maart 2015 maken daar geen deel van uit en zijn voor VDC ook geen gespreksonderwerp, aldus VDC. VDC heeft verder geschreven bereid te zijn om op constructieve wijze met IM The Solution in gesprek te gaan om te kijken hoe IM The Solution zou kunnen worden geholpen.
2.17.
Bij brieven van 14 maart 2015 respectievelijk 20 maart 2015 hebben IM The Solution en VDC hun standpunten jegens elkaar herhaald.
2.18.
Bij brief van 27 maart 2015 heeft IM The Solution de overeenkomst van opdracht opgezegd met inachtneming van de overeengekomen opzegtermijn. In bijlage 1 bij die brief heeft IM The Solution uiteengezet tegen welke condities zij bereid is gedurende de opzegtermijn de dienstverlening voort te zetten. In bijlage 2 bij die brief heeft zij aangegeven dat zij de software niet aan VDC zal opleveren voor zover daarvoor niet zou zijn betaald.
2.19.
Tussen partijen is een discussie ontstaan over de na de opzegging voortdurende verplichtingen voor IM The Solution gedurende de opzegtermijn. IM The Solution heeft zich jegens VDC en AFIT op het standpunt gesteld dat zij eigenaar zou zijn van, althans rechten zou hebben op onderdelen van de per datum opzegging bestaande RegistratieXpert.
2.20.
Nadat overleg tussen partijen niets opleverde, heeft VDC IM The Solution gedagvaard in kort geding. De mondelinge behandeling zou plaatsvinden op 5 juni 2015, maar is niet doorgegaan, omdat partijen op 3 juni 2015 ten aanzien van een aantal punten alsnog overeenstemming hadden bereikt ten behoeve van de beëindiging van de samenwerking. De vastlegging van de overeenstemming over deze punten wordt door partijen “shortlist” genoemd. De shortlist luidt onder meer als volgt:
[…]
8. IM levert per ommegaande, uiterlijk bij ondertekening van onderhavig document de volledige source code van de RegistratieXpert.
[…]
14. Betaalschema:
€ 7.500,- op factuur
€ 7.500,- in depot […]
€ 2.500,- op factuur voor verrichte en nog te verrichten non-SLA werkzaamheden tot 1 juli.
[…]
2.21.
Nadien is tussen partijen gediscussieerd over de uitleg van de shortlist.
2.22.
IM The Solution heeft in de periode na 3 juni 2015 nog wel werkzaamheden voor VDC verricht. Zij heeft gewerkt aan het bijwerken van de broncode en het toevoegen van de in de shortlist genoemde functionaliteiten. VDC heeft op haar beurt het in de shortlist genoemde bedrag van € 7.500,00 aan IM The Solution betaald. IM The Solution heeft begin juli 2015 ook een broncode aan VDC ter beschikking gesteld.
2.23.
Na 1 juli 2015 heeft IM The Solution aangegeven dat zij niet bereid was nog verder ondersteunende werkzaamheden te verrichten, maar alleen om de broncode van De RegistratieXpert af te geven. Op 23 juli 2015 heeft IM The Solution een broncode aan VDC en IC, de nieuwe ICT-ondersteuner van VDC, afgegeven. Partijen hebben nog veelvuldig overleg gevoerd naar aanleiding van de afgegeven broncode. IM The Solution heeft zich daarop alsnog bereid verklaard om tegen betaling op basis van uurtarief met IC samen te kijken of de geconstateerde onvolkomenheden en verder missende onderdelen van De RegistratieXpert zouden kunnen worden toegevoegd of hersteld. Na 1 juli 2015 tot begin november 2015 heeft IM The Solution VDC daarvoor facturen gestuurd.
2.24.
Bij brief van 26 oktober 2015 heeft IM The Solution aan VDC meegedeeld dat, omdat de betaling voor een in die brief genoemde factuur niet was binnengekomen, alle werkzaamheden voor VDC per direct zullen worden gestopt en ook niet meer zullen worden hervat en dat IM The Solution uitsluitend nog via e-mail wil communiceren.
2.25.
Begin november 2015 was de stand van zaken dat de broncode door IC met input van IM The Solution was opgebouwd naar een werkende RegistratieXpert.
2.26.
IM The Solution heeft op enig moment een eigen softwareprogramma ontwikkeld, genaamd Speedy Autobeheer. Op een schermafdruk van de website www.speedyautobeheer.nl van 26 november 2015 is onder meer te lezen:
Een auto in de verkoop zetten is nog nooit zo eenvoudig geweest. Met Speedy Autobeheer beheert u optimaal de administratie rondom de inkoop en verkoop. Door onze kentekencardreader en geavanceerde software voor de autobranche worden alle benodigde autogegevens van de RDW en Autotelex gekoppeld en staat uw auto binnen enkele minuten op de door u gebruikte verkoopwebsites!
En op een andere schermafdruk van diezelfde datum:
Speedy Autobeheer is een product van IM The Solution, een jong en dynamisch bedrijf dat bedrijven ondersteunt met het digitaal optimaliseren van bedrijfsprocessen […].
Wij hebben ook in de autobranche veel ervaring opgedaan en weten als geen ander dat de autoverkoper veel tijd kwijt is met het invoeren van gegevens van een te verkopen auto. Natuurlijk kunt u allerlei programma’s raadplegen om gegevens over de auto te verzamelen, maar u moet vervolgens alles handmatig invoeren. Dit kan veel efficiënter!
Daarom hebben wij een professioneel softwaresysteem ontwikkeld waarin alle administratieve werkzaamheden rond de inkoop, voorraad, beheer en verkoop eenvoudig en snel kunnen worden afgehandeld.
[…]
En op een andere schermafdruk van diezelfde datum:
[…]
Formaliteiten RDW snel afhandelen
Alle formaliteiten met de RDW worden met de aanwezige gegevens automatisch afgehandeld en hoeven dus niet opnieuw te worden ingevoerd. Een enorme tijdswinst! Er wordt gebruik gemaakt van uw eigen RDW certificaat.
Autobeheer geïntegreerd
U heeft altijd inzicht in uw voorraad en klanten via elke computer. Door middel van rapportages krijgt u periodiek alle benodigde informatie. Ook is het aan- en afmelden in uw bedrijfsvoorraad heel eenvoudig.
[…]
2.27.
Na daartoe verkregen verlof hebben VDC en AFIT op 13 november 2015 ten laste van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] diverse beslagen gelegd. Het gaat om revindicatoir beslag op De RegistratieXpert software en bijbehorende stukken, bewijsbeslag op de Speedy Autobeheer software en diverse conservatoire verhaalsbeslagen in verband met de hierna te noemen vorderingen.
2.28.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] hebben VDC en AFIT gedagvaard in kort geding voor de voorzieningenrechter van deze rechtbank, zittingsplaats Zutphen, en opheffing van de beslagen gevorderd. Bij vonnis van 9 december 2015 heeft de voorzieningenrechter het bewijsbeslag en de conservatoire beslagen opgeheven en het revindicatoir beslag grotendeels gehandhaafd. Het hoger beroep tegen dit vonnis loopt nog.
3.Het geschil
in conventie
3.1.
VDC en AFIT vorderen, na wijziging van eis, samengevat, des dat de één betaalt of voldoet de ander zal zijn bevrijd:
I. een verklaring voor recht dat IM The Solution vanaf 27 maart 2015, althans vanaf een door de rechtbank te bepalen datum, in verzuim is met het overdragen van de broncode en documentatie van De RegistratieXpert aan AFIT, en veroordeling van IM The Solution tot betaling aan AFIT van een bedrag van € 550.000,00 aan verschuldigde boetes;
II. een verklaring voor recht dat IM The Solution vanaf 1 juli 2015 het voor haar geldende non-concurrentiebeding overtreedt, en veroordeling van IM The Solution tot betaling aan VDC van een bedrag van € 285.000,00 aan verschuldigde boetes;
III. veroordeling van IM The Solution tot betaling aan AFIT en VDC van een bedrag van € 30.000,00 aan schade voortvloeiende uit de onder I en II genoemde tekortkomingen, en veroordeling van IM The Solution tot vergoeding van alle nader door VDC en AFIT geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;
IV. veroordeling van IM The Solution tot betaling aan VDC van een bedrag van € 90.000,00 aan verschuldigde boetes voortvloeiend uit het niet nakomen van de in de SLA opgenomen verplichtingen;
V. een verklaring voor recht dat [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] onrechtmatig hebben gehandeld jegens VDC en AFIT, hoofdelijke veroordeling van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] tot betaling van een bedrag van € 30.000,00 aan schade voortvloeiend uit dat onrechtmatig handelen, en hoofdelijke veroordeling van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] tot vergoeding van alle nader door VDC en AFIT geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;
VI. veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] om te gehengen en gedogen dat de door deze rechtbank, zittingsplaats Zutphen, aangestelde bewaarder DigiJuris al hetgeen die bewaarder krachtens het op 13 november 2015 gelegde revindicatoir beslag onder zich heeft, binnen één week na het te wijzen vonnis overdraagt, althans veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] om die goederen binnen één week na het te wijzen vonnis aan VDC en AFIT over te dragen;
VII. veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] om de volledige broncode van De RegistratieXpert in de vorm waarin deze op 1 juli 2015 werd gebruikt binnen één week na het te wijzen vonnis aan VDC en AFIT over te dragen;
VIII. veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] in hoofdzaak en incident – over de kosten in het incident is echter in het vonnis van 2 maart 2016 al beslist – en in de beslagkosten.
3.2.
VDC en AFIT leggen aan hun vorderingen ten grondslag dat IM The Solution is tekortgeschoten in de nakoming van de overeenkomst van opdracht en de akte van overdracht en levering van auteursrecht, door niet periodiek en in ieder geval bij het einde van de overeenkomst van opdracht de volledige meest recente broncode aan VDC ter beschikking te stellen. Verder betogen VDC en AFIT dat IM The Solution door het aanbieden van de diensten van Speedy Autobeheer en het gebruiken van de daarvoor ontwikkelde software in strijd handelt met het in de overeenkomst van opdracht opgenomen concurrentiebeding. Daarnaast maakt VDC aanspraak op vergoeding van de contractuele boetes die voortvloeien uit de SLA, omdat IM The Solution volgens haar is tekortgeschoten in de nakoming van de SLA door niet de overeengekomen reactietijden en verwerkings- en oplostijden in acht te nemen. Ten aanzien van [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] voeren VDC en AFIT aan dat zij in de volle wetenschap van het bestaan en de reikwijdte van het concurrentiebeding hebben bewerkstelligd dat IM The Solution het concurrentiebeding is gaan overtreden, met als doel om daar zelf als bestuurders en aandeelhouders van te profiteren. Daarnaast hebben IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] volgens VDC en AFIT onrechtmatig en in strijd met het geheimhoudingsbeding in artikel 10.3 van de overeenkomst van opdracht gehandeld door bij het ontwikkelen van de software van Speedy Autobeheer gebruik te maken van de kennis die zij in het kader van de uitvoering van de overeenkomst van opdracht en het ontwikkelen van De RegistratieXpert hebben opgedaan.
3.3.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] voeren verweer.
3.4.
De rechtbank gaat hierna nader in op de stellingen van partijen, voor zover voor de beoordeling van belang.
in reconventie
3.5.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] vorderen, samengevat:
I. een verklaring voor recht dat VDC en AFIT onrechtmatig hebben gehandeld door de conservatoire beslagen te doen leggen en te handhaven en dat zij aansprakelijk zijn voor de schade die IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] als gevolg van die beslagen hebben geleden;
II. een verklaring voor recht dat VDC en AFIT noch uit hoofde van enig concurrentiebeding, noch uit hoofde van de wet enig recht hebben om zich te verzetten tegen de ontwikkeling en exploitatie van een computerprogramma, dat zich richt op de aan- en verkoop van voertuigen, en zulks dienen te gehengen en gedogen door reconventioneel eisers, behoudens indien en voor zover de ontwikkeling en exploitatie van dat computerprogramma ziet op activiteiten op het vlak van registratie, documentatie en logistieke procesinrichting van export en import van voertuigen;
III. veroordeling van VDC en AFIT in de proceskosten in reconventie, vermeerderd met wettelijke handelsrente.
3.6.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] leggen aan hun vorderingen ten grondslag dat uit de uitkomst van de procedure in conventie zal blijken dat de vorderingen van VDC en AFIT niet bestaand zijn en de beslagen onterecht zijn gelegd, op grond waarvan de beslagleggers jegens IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] schadeplichtig zijn. Daarnaast voeren IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] aan dat het door hen ontwikkelde computerprogramma Speedy Autobeheer geen inbreuk oplevert op de overeenkomst van opdracht. Zij menen dat zij recht en belang hebben om de exploitatie van Speedy Autobeheer ter hand te kunnen nemen zonder te worden gehinderd door onterechte aanspraken door VDC en AFIT.
3.7.
VDC en AFIT voeren verweer.
3.8.
De rechtbank gaat hierna nader in op de stellingen van partijen, voor zover voor de beoordeling van belang.
4.De beoordeling
in conventie
afgifte broncode (vorderingen I, III en VII)
4.1.
VDC en AFIT vorderen een verklaring voor recht dat IM The Solution vanaf 27 maart 2015, althans vanaf een door de rechtbank te bepalen datum, in verzuim is met het overdragen van de broncode en documentatie van De RegistratieXpert aan AFIT, en veroordeling van IM The Solution tot betaling aan AFIT van een bedrag van € 550.000,00 aan verschuldigde boetes en tot betaling aan AFIT en VDC van een schadevergoeding. Daarnaast vorderen zij afgifte van de volledige broncode van De RegistratieXpert in de vorm waarin deze op 1 juli 2015 werd gebruikt.
4.2.
Op zichzelf is tussen partijen niet in geschil dat IM The Solution – op grond van de “shortlist”, zie 2.20 – is gehouden de volledige broncode van De RegistratieXpert aan VDC en AFIT af te geven. IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] betwisten echter dat IM The Solution niet aan die verplichting heeft voldaan. Op basis van de informatie die nu voorligt kan de rechtbank niet beoordelen wat de volledige broncode is en dus ook niet of IM The Solution aan haar verplichting tot afgifte daarvan heeft voldaan. Overeenkomstig de hoofdregel van artikel 150 Rv rust op VDC en AFIT de bewijslast van de juistheid van haar stelling dat IM The Solution niet de volledige broncode heeft opgeleverd. Dit bewijs zal hun worden opgedragen. De rechtbank acht het denkbaar dat in het kader van de bewijslevering een deskundigenbenoeming noodzakelijk is. VDC en AFIT zullen zich hierover in de door hen te nemen akte kunnen uitlaten. De rechtbank verzoekt hun om bij die gelegenheid zo mogelijk alvast de naam van een eventueel te benoemen deskundige te noemen en voorstellen te doen voor de aan de deskundige te stellen vragen. Het verdient aanbeveling dat zij hierover op voorhand in contact treden met de wederpartij, opdat een eventuele deskundigenbenoeming voortvarend in gang kan worden gezet.
4.3.
Aan de vraag of IM The Solution wegens het niet afgeven van de (volledige) broncode schadeplichtig is jegens VDC en AFIT (vordering III) komt de rechtbank pas toe als na bewijslevering is komen vast te staan dat IM The Solution inderdaad niet aan haar verplichting tot afgifte van de complete broncode heeft voldaan.
schending non-concurrentiebeding (vorderingen II en III)
4.4.
VDC en AFIT vorderen een verklaring voor recht dat IM The Solution vanaf 1 juli 2015 het voor haar geldende non-concurrentiebeding overtreedt, en veroordeling van IM The Solution tot betaling aan VDC van een bedrag van € 285.000,00 aan verschuldigde boetes en tot betaling aan AFIT en VDC van een schadevergoeding. VDC en AFIT voeren daartoe aan dat IM The Solution een eigen softwareprogramma – Speedy Autobeheer – heeft ontwikkeld en aanbiedt met feitelijk dezelfde diensten en functionaliteiten als De RegistratieXpert, met uitzondering van exportactiviteiten. Volgens VDC en AFIT koppelt Speedy Autobeheer diverse systemen, waaronder die van de RDW, Autotelex en een aantal andere systemen en stelt het gebruikers in staat om formaliteiten bij de in- en verkoop van auto’s en het beheer van de bedrijfsvoorraad, met inbegrip van de registratie, tenaamstelling en overschrijving, via het softwareprogramma te regelen. Ter onderbouwing van hun stelling verwijzen VDC en AFIT naar een schermafdruk van de website www.speedyautobeheer.nl van 26 november 2015 (zie 2.26). Op die schermafdruk deelt IM The Solution onder meer mee dat zij een professioneel softwaresysteem heeft ontwikkeld waarin alle administratieve werkzaamheden rond de inkoop, voorraad, beheer en verkoop van auto’s eenvoudig en snel kunnen worden afgehandeld.
4.5.
Volgens het non-concurrentiebeding in artikel 10.2 van de overeenkomst is het IM The Solution kort gezegd verboden om zich gedurende de looptijd van de overeenkomst en een periode van drie jaar na beëindiging daarvan direct of indirect bezig te houden met het ontwikkelen van software die gelijkluidend, soortgelijk of aanverwant is aan de VDA – de voorloper van De RegistratieXpert – en die concurrerend is met de activiteiten van VDC. Gelet op de kenmerken van De RegistratieXpert en de omschrijving van Speedy Autobeheer is Speedy Autobeheer naar het oordeel van de rechtbank aan te merken als aan De RegistratieXpert aanverwante software. Beide softwareprogramma’s bieden in hoge mate dezelfde functionaliteiten, doordat zij beide de administratieve formaliteiten rond de inkoop, voorraad, beheer en verkoop van auto’s automatiseren en in feite ‘bundelen’ in één systeem, waar anders tal van afzonderlijke administratieve handelingen zouden zijn vereist. De software is bovendien concurrerend met die van VDC, omdat beide softwareprogramma’s – in ieder geval grotendeels – bestemd zijn voor dezelfde doelgroep, namelijk autohandelaren. In het geciteerde non-concurrentiebeding valt niet te lezen, zoals IM The Solution blijkbaar wil, dat dit geen betrekking zou hebben op de kleinere autohandelaar die alleen actief is op de binnenlandse markt. IM The Solution heeft onvoldoende gesteld om, bij bewijs daarvan, te kunnen aannemen dat partijen dit destijds hebben afgesproken dan wel dat IM The Solution in redelijkheid uit de uitlatingen of gedragingen van VDC en AFIT heeft mogen opmaken dat concurrentie op deze beperkte markt was toegestaan. Te dien aanzien moet in aanmerking worden genomen dat het non-concurrentiebeding een verbod inhoudt om zich bezig te houden met de ontwikkeling van soortgelijke of verwante programmatuur en dat ter comparitie duidelijk is geworden dat de doorontwikkelde VDA, De RegistratieXpert, qua functionaliteit niet is beperkt tot de import- en exportondersteuning, maar bijvoorbeeld ook voorziet in het wagenparkbeheer en de (binnenlandse) overschrijvingen bij de RDW, terwijl IM The Solution in 2015 op haar website www.speedyautobeheer.nl heeft gepubliceerd dat Speedy Autobeheer in het bijzonder ook de afhandeling van de formaliteiten met de RDW en een geïntegreerd autobeheer automatiseert. IM The Solution beweert dan wel dat het zover niet is gekomen, omdat de ontwikkeling van deze module stilligt als gevolg van de beslagen op 13 november 2015, maar dit laat onverlet dat zij dus wel bezig was met die ontwikkeling en dit op wervende wijze onder de aandacht van de bestaande en potentiële klanten van VDC heeft gebracht, hetgeen haar contractueel was verboden.
4.6.
De rechtbank stelt dan ook vast dat IM The Solution door het ontwikkelen en aanbieden van Speedy Autobeheer het non-concurrentiebeding heeft overtreden. De overtreding duurt bovendien voort, nu volgens mededelingen ter zitting namens IM The Solution Speedy Autobeheer momenteel bij één klant in gebruik is. De stelling ter comparitie dat die klant de link naar de site van de RDW niet gebruikt, laat onverlet dat kan worden aangenomen dat dit een potentiële klant van VDC was die nu klant van IM The Solution is. Het moment van aanvang van de concurrentie is de rechtbank niet helemaal duidelijk geworden. In ieder geval is de concurrentie begonnen op het moment dat IM The Solution de informatie over Speedy Autobeheer op haar bovengenoemde website publiceerde. Volgens VDC is de omvang van de activiteiten van IM The Solution op dit vlak haar voor het eerst duidelijk geworden op 23 juli 2015 en zijn op die dag ook de bovengenoemde schermafdrukken gemaakt waaruit van de publicatie op de website van IM The Solution blijkt. De rechtbank constateert echter dat de overgelegde schermafdrukken dateren van 26 november 2015. Gelet hierop en nu niet van concrete aanknopingspunten is gebleken voor een andere, eerdere ingangsdatum, zal de rechtbank uitgaan van 26 november 2015. De gevorderde verklaring voor recht (vordering II) is in die zin toewijsbaar.
4.7.
In verband met de overtreding van het non-concurrentiebeding vorderen VDC en AFIT op grond van artikel 10.5 van de overeenkomst een boetebedrag van € 25.000,00 plus 104 × € 2.500,00, oftewel € 285.000,00. Het is de rechtbank daarbij niet duidelijk waar het getal 104 vandaan komt. VDC en AFIT zullen daarover bij gelegenheid van de onder 4.2 bedoelde akte opheldering moeten geven, met inachtneming van de door de rechtbank vastgestelde ingangsdatum van de concurrentie van 26 november 2015.
4.8.
De rechtbank overweegt nog dat IM The Solution geen boete wegens concurrentie is verschuldigd over de periode voorafgaand aan de vaststellingsovereenkomst van 3 juni 2015, welke overeenkomst strekte tot beëindiging van de relatie tussen partijen en geen provisionele strekking had. De verschuldigdheid van een boete wegens eventuele concurrentie in de periode voorafgaand aan de vaststellingsovereenkomst is in die overeenkomst niet aan de orde gesteld. De verschuldigdheid van een boete kan dus alleen betrekking hebben op de periode ná de vaststellingsovereenkomst. Die situatie doet zich ook voor, aangezien de rechtbank zoals gezegd 26 november 2015 als begindatum van de concurrentie aanneemt.
4.9.
De onder III gevorderde vergoeding van de schade die VDC en AFIT als gevolg van de concurrentie stellen te hebben geleden is niet toewijsbaar. VDC en AFIT hebben onvoldoende geconcretiseerd en onderbouwd dat zij als gevolg van de concurrentie daadwerkelijk klanten zijn kwijtgeraakt.
4.10.
VDC en AFIT stellen zich in het kader van de overtreding van het non-concurrentiebeding ook nog op het standpunt dat IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] het geheimhoudingsbeding van artikel 10.3 van de overeenkomst hebben overtreden, nu zij bij de ontwikkeling van Speedy Autobeheer gebruik moeten hebben gemaakt van de kennis die zij bij de ontwikkeling van De RegistratieXpert hebben opgedaan. VDC en AFIT verbinden aan deze stellingname echter geen afzonderlijke juridische consequenties, zodat de rechtbank er verder aan voorbijgaat.
onrechtmatige daad [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] (vordering V)
4.11.
VDC en AFIT vorderen een verklaring voor recht dat [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] onrechtmatig jegens hen hebben gehandeld, hoofdelijke veroordeling van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] tot betaling van een bedrag van € 30.000,00 aan schade voortvloeiend uit dat onrechtmatig handelen, en hoofdelijke veroordeling van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] tot vergoeding van alle nader door VDC en AFIT geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet. VDC en AFIT voeren daartoe aan dat [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] in de volle wetenschap van het bestaan en de reikwijdte van het non-concurrentiebeding en het geheimhoudingsbeding hebben bewerkstelligd dat IM The Solution het non-concurrentiebeding is gaan overtreden door de ontwikkeling van Speedy Autobeheer, met als doel om daar zelf als bestuurders en aandeelhouders van te profiteren.
4.12.
VDC en AFIT houden [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] als bestuurder van IM The Solution aansprakelijk uit onrechtmatige daad wegens overtreding van het non-concurrentiebeding door IM The Solution. VDC en AFIT beroepen zich kennelijk op bestuurdersaansprakelijkheid van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2]. Van bestuurdersaansprakelijkheid van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] kan echter pas sprake zijn als [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] ter zake van voornoemde overtreding zelfstandig jegens VDC en AFIT de norm van artikel 6:162 BW hebben geschonden. Daarvoor is vereist dat hun persoonlijk een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt. Niet iedere in hoedanigheid van bestuurder gemaakte fout leidt daartoe. VDC en AFIT hebben uitsluitend gesteld dat [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] als bestuurders van IM The Solution het non-concurrentiebeding hebben aanvaard, zich tijdens de looptijd van de overeenkomst bewust zijn geweest van het bestaan en de werking van het non-concurrentiebeding en in die wetenschap hebben bewerkstelligd dat IM The Solution het non-concurrentiebeding is gaan overtreden. Daarmee is niet gesteld, laat staan onderbouwd, dat [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] persoonlijk een ernstig verwijt van het onrechtmatig handelen van IM The Solution kan worden gemaakt. De vordering gericht tegen [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] ligt om die reden voor afwijzing gereed.
niet-nakoming SLA (vordering IV)
4.13.
VDC en AFIT vorderen verder veroordeling van IM The Solution tot betaling aan VDC van een bedrag van € 90.000,00 aan verschuldigde boetes voortvloeiend uit het niet nakomen van de in de SLA opgenomen verplichtingen. Het gaat dan om verplichtingen met betrekking tot reactietijden en verwerkings- en oplostijden. VDC en AFIT baseren zich daarbij op een zelfgemaakt overzicht van meldingen die VDC aan IM The Solution zou hebben gedaan en waaruit volgens VDC en AFIT blijkt dat in een aanzienlijk aantal gevallen de melding nog niet is opgelost. Daarnaast baseren zij zich op het addendum, waarin de boeteverplichting is uitgewerkt.
4.14.
Namens IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] is betoogd dat het addendum niet is ondertekend en dus niet als door IM The Solution aanvaard kan worden beschouwd. VDC en AFIT hebben echter gemotiveerd aangevoerd dat partijen in feite altijd hebben gehandeld op basis van het addendum. Zo heeft IM The Solution volgens hen direct na ontvangst van het addendum haar tarieven aangepast conform het addendum en VDC ook overeenkomstig die tarieven gefactureerd. IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] hebben dit onvoldoende gemotiveerd weersproken. Zij hebben weliswaar aangevoerd dat zij het addendum niet hebben ondertekend omdat er onenigheid met VDC ontstond over het daarin opgenomen boetebeding, maar zij hebben naar eigen zeggen niet met VDC gecommuniceerd dat zij het addendum – om die reden – niet zouden ondertekenen. De rechtbank gaat er daarom vanuit dat het addendum, hoewel niet ondertekend, tussen partijen geldt als over en weer aanvaard.
4.15.
Desondanks is de vordering die is gegrond op de niet-nakoming door IM The Solution van de SLA niet toewijsbaar. In het licht van de gemotiveerde betwisting door IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] hebben VDC en AFIT onvoldoende gemotiveerd onderbouwd dat zij de incidenten die op het eigengemaakte, in het geding gebrachte overzicht van VDC staan vermeld daadwerkelijk bij IM The Solution hebben gemeld en dat zij dit hebben gedaan op de in de SLA voorgeschreven wijze. Niet is komen vast te staan dat VDC en AFIT eerder dan in het kader van de onderhavige procedure en de daaraan voorafgaande conservatoire maatregelen bij IM The Solution zijn gaan klagen over de gestelde tekortkomingen in verband met de SLA. Het had op de weg van VDC en AFIT gelegen dit wel per omgaande en op de voorgeschreven wijze te doen. IM The Solution moet immers minst genomen op de hoogte zijn van incidenten, wil zij deze – tijdig – kunnen verhelpen. Als niet vaststaat dat een melding is gedaan, kan haar ook niet worden verweten dat zij het incident niet – tijdig – heeft verholpen. De vordering zal gelet hierop als onvoldoende onderbouwd worden afgewezen.
overdracht revindicatoir beslagen goederen (vordering VI)
4.16.
VDC en AFIT vorderen veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] om te gehengen en gedogen dat de door deze rechtbank, zittingsplaats Zutphen, aangestelde bewaarder DigiJuris al hetgeen die bewaarder krachtens het op 13 november 2015 gelegde revindicatoir beslag onder zich heeft, binnen één week na het te wijzen vonnis overdraagt, althans (hoofdelijke) veroordeling van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] om die goederen binnen één week na het te wijzen vonnis aan VDC en AFIT over te dragen.
4.17.
Gelet op hetgeen de rechtbank onder 4.2 heeft overwogen ten aanzien van de afgifte van de broncode van De RegistratieXpert, kan zij op dit moment niet beslissen over vordering VI, nu die vordering ziet op het revindicatoir beslag dat rust op de software van De RegistratieXpert.
tussenconclusie
4.18.
De vorderingen onder V gericht tegen [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 2] op grond van onrechtmatige daad en de vorderingen onder IV jegens IM The Solution wegens niet-nakoming van de SLA zullen te zijner tijd bij eindvonnis worden afgewezen. In afwachting van de onder 4.2 bedoelde bewijslevering en de onder 4.7 bedoelde nadere toelichting door VDC en AFIT op de hoogte van de verschuldigde boete wegens schending van het concurrentiebeding zal de rechtbank nu iedere verdere beslissing in conventie aanhouden.
in reconventie
conservatoire beslagen
4.19.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] vorderen een verklaring voor recht dat VDC en AFIT door het leggen en handhaven van de conservatoire beslagen onrechtmatig jegens hen hebben gehandeld en aansprakelijk zijn voor de schade die zij als gevolg van die beslagen hebben geleden. IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] voeren daartoe aan dat de beslagen onterecht zijn gelegd nu de vorderingen van VDC en AFIT in conventie niet bestaand zijn.
4.20.
Uit de beoordeling in conventie volgt dat dit standpunt van IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] niet juist is, in ieder geval waar het de schending van het concurrentiebeding door IM The Solution betreft. De conservatoire beslagen kunnen alleen al daarom in ieder geval in zoverre niet als onrechtmatig worden bestempeld. Gelet hierop en aangezien IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] hun gestelde schade in het geheel niet hebben geconcretiseerd en onderbouwd, terwijl dit wel op hun weg had gelegen, is deze vordering niet toewijsbaar.
ontwikkeling en exploitatie computerprogramma
4.21.
IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] vorderen verder een verklaring voor recht dat VDC en AFIT noch uit hoofde van enig concurrentiebeding, noch uit hoofde van de wet, enig recht hebben zich te verzetten tegen de ontwikkeling en exploitatie van een computerprogramma dat zich richt op de aan- en verkoop van voertuigen, behoudens voor zover daarbij sprake is van activiteiten op het vlak van registratie, documentatie en logistieke procesinrichting van export en import van voertuigen. IM The Solution, [gedaagde sub 2] en [gedaagde sub 3] stellen in dit kader dat het door hen ontwikkelde computerprogramma Speedy Autobeheer geen inbreuk oplevert op de overeenkomst van opdracht en dat zij recht en belang hebben om de exploitatie van Speedy Autobeheer ter hand te kunnen nemen zonder te worden gehinderd door onterechte aanspraken van VDC en AFIT.
4.22.
Nu de vordering zich toespitst op de ontwikkeling en exploitatie van Speedy Autobeheer en de rechtbank in conventie heeft geoordeeld dat de ontwikkeling en exploitatie van dat softwareprogramma in strijd is met het non-concurrentiebeding in de overeenkomst, bestaat voor toewijzing van deze vordering geen grond.
tussenconclusie
4.23.
Gelet op de hoofdregel van artikel 138 Rv, dat de procedures in conventie en in reconventie tegelijkertijd bij één en hetzelfde eindvonnis worden beslist, zal de rechtbank de beslissing in reconventie aanhouden totdat ook in conventie eindvonnis kan worden gewezen.
5.De beslissing
De rechtbank
in conventie
5.1.
draagt VDC en AFIT op te bewijzen dat IM The Solution vanaf 27 maart 2015, althans een andere datum, nalaat de volledige broncode en documentatie van De RegistratieXpert aan AFIT over te dragen,
5.2.
bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
31 mei 2017voor uitlating door VDC en AFIT of zij bewijs willen leveren door het overleggen van bewijsstukken, door het horen van getuigen en/of door een ander bewijsmiddel, alsmede uitlating over een eventuele benoeming van een deskundige als bedoeld in 4.2,
31 mei 2017voor uitlating door VDC en AFIT of zij bewijs willen leveren door het overleggen van bewijsstukken, door het horen van getuigen en/of door een ander bewijsmiddel, alsmede uitlating over een eventuele benoeming van een deskundige als bedoeld in 4.2,
5.3.
bepaalt dat VDC en AFIT, indien zij geen bewijs door getuigen willen leveren maar wel
bewijsstukkenwillen overleggen, die stukken direct in het geding moeten brengen,
bewijsstukkenwillen overleggen, die stukken direct in het geding moeten brengen,
5.4.
bepaalt dat VDC en AFIT, indien zij
getuigenwillen laten horen, de getuigen en de verhinderdagen van de partijen en hun advocaten op donderdagen in de maanden juni tot en met september 2017 direct moeten opgeven, waarna dag en uur van het getuigenverhoor zullen worden bepaald,
getuigenwillen laten horen, de getuigen en de verhinderdagen van de partijen en hun advocaten op donderdagen in de maanden juni tot en met september 2017 direct moeten opgeven, waarna dag en uur van het getuigenverhoor zullen worden bepaald,
5.5.
bepaalt dat dit getuigenverhoor zal plaatsvinden op de terechtzitting van mr. N.W. Huijgen in het Paleis van Justitie te Arnhem aan de Walburgstraat 2-4,
5.6.
bepaalt dat
alle partijenuiterlijk twee weken voor het eerste getuigenverhoor
alle beschikbare bewijsstukkenaan de rechtbank en de wederpartij moeten toesturen,
alle partijenuiterlijk twee weken voor het eerste getuigenverhoor
alle beschikbare bewijsstukkenaan de rechtbank en de wederpartij moeten toesturen,
5.7.
bepaalt dat VDC en AFIT zich bij gelegenheid van de onder 5.2 bedoelde akte tevens moeten uitlaten over de hoogte van de verschuldigde boete wegens schending van het concurrentiebeding, zoals vermeld onder 4.7,
in conventie en in reconventie
5.8.
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. N.W. Huijgen en in het openbaar uitgesproken op 17 mei 2017.
Coll.: JC