Uitspraak
RECHTBANK HAARLEM
Sector kanton
Locatie Haarlem
zaak/rolnr.: 309300/ CV EXPL 06-4258
datum uitspraak: 7 februari 2007
VONNIS VAN DE KANTONRECHTER
inzake
de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid FNV HORECABOND
te Almere
eisende partij
hierna te noemen FNV
gemachtigde mr. M.A.C. Vijn
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GATE GOURMET AMSTERDAM B.V.
te Schiphol-Noord, gemeente Haarlemmermeer,
gedaagde partij
hierna te noemen Gate Gourmet
gemachtigde mr. H. Moltmaker
De procedure
FNV heeft Gate Gourmet gedagvaard op 20 april 2006. Gate Gourmet heeft schriftelijk geantwoord.
Nadat de kantonrechter had beslist dat de zaak zich niet leent voor een comparitie van partijen na antwoord, heeft FNV schriftelijk op het antwoord gereageerd, waarna Gate Gourmet nog een schriftelijke reactie heeft gegeven. Na daartoe verkregen toestemming heeft Gate Gourmet in aanvulling op de conclusie van dupliek een akte overlegging productie genomen.
De feiten
1. FNV is een vakorganisatie van werknemers, in de zin van artikel 1 van de Wet op de Collectieve Arbeidsovereenkomst (hierna: Wet CAO). FNV treedt op namens zijn leden die werkzaam zijn bij Gate Gourmet.
2. Gate Gourmet houdt zich bezig met luchtvaartcatering. Gate Gourmet is lid van de Vereniging Nederlandse Cateringorganisaties (hierna: Veneca), een werkgeversorganisatie in de contractcateringbranche.
3. Tot 1 maart 2003 gold in de onderneming van Gate Gourmet een ondernemings-CAO (hierna: CAO Gate Gourmet).
4. Op 1 maart 2003 is de CAO voor de Contractcateringbranche (hierna: CAO Contractcatering) in werking getreden. Deze is per 7 augustus 2003 algemeen verbindend verklaard en heeft geduurd tot 1 juli 2004 en van 1 januari 2005 tot 1 april 2006. Deze CAO Contractcatering is bij besluit van 25 augustus 2005 algemeen verbindend verklaard.
5. Op grond van de CAO Gate Gourmet ontvangt (een deel van) de werknemers van Gate Gourmet een hoger loon dan het loon waartoe zij op grond van de CAO Contractcatering gerechtigd zijn. Daarom is het deel dat lag boven het loon op grond van de CAO Contractcatering, als bovenschalige persoonlijke toeslag aangemerkt.
6. Van de CAO Contractcatering maakt deel uit het Protocol Inflightcatering (hierna: het Protocol), waarin afspraken zijn neergelegd die betrekking hebben op de zogenoemde ingroei van bedrijven die vóór 1 maart 2003 de CAO Contractcatering niet behoefden toe te passen.
7. Het Protocol bevat onder meer de volgende bepalingen:
1. Loongebouw
Dit zal als volgt worden geharmoniseerd:
Voor nieuwe werknemers: met ingang van 1 oktober 2003
Voor oud/zittende werknemers: uiterlijk per 1 maart 2006 mits kan worden gegarandeerd dat bestaande oude rechten voor wat betreft het loon gehandhaafd blijven.
2. Toeslagen
Deze zullen als volgt worden geharmoniseerd:
Voor nieuwe werknemers: met ingang van 1 oktober 2003.
Voor oud/zittend personeel: uiterlijk per 1 maart 2006 mits kan worden gegarandeerd dat bestaande oude rechten voor wat betreft de toeslagen gehandhaafd blijven.
(...)
7. Overige punten
De harmonisatie moet uiterlijk op 1 juli 2006 in haar geheel zijn geëffectueerd.
8. In de jaren 2003 tot en met 2005 is tussen FNV en Veneca overleg gevoerd over de in het Protocol bedoelde harmonisatie.
9. Een e-mail van 1 april 2004 van de legal counsellor van KLM Catering Services Schiphol (een bij Veneca aangesloten bedrijf), onder meer gestuurd aan FNV en aan Gate Gourmet, luidt, voor zover thans van belang, als volgt:
Bij deze ontvangt u een korte bevestiging van de afspraken die vandaag in het kader van de CAO-harmonisatie van de Inflightsector zijn gemaakt. Afgesproken, dan wel nog eens bevestigd, is dat:
a) De harmonisatie niet ‘over de top’ geschiedt.
Met betrekking tot de systematiek in geval van te compenseren verschillen, is het wenselijk dat deze gelijk is en eveneens naar de CAO voor de Contractcateringbranche toebewegen, maar niet bij voorbaat af te spreken. Wel zullen de werkgevers zonodig later hierover een gezamenlijk voorstel doen.
(...)
10. Veneca heeft op 21 maart 2005 een voorstel aan FNV gestuurd, waarbij onder meer is voorgesteld om de persoonlijke toeslagen (zie hiervoor onder 5.) in de periode vanaf 2005 telkens met 25% per jaar te verminderen zodanig dat in 2005 en 2006 geen afbouw zal plaatsvinden en in 2010 geen persoonlijke toeslag meer zou worden uitbetaald.
11. FNV heeft bij brief van 29 maart 2005 geantwoord op de brief van 21 maart 2005 van Veneca. FNV schrijft onder meer:
De leden hebben zich positief uitgesproken over de door u gedane voorstellen ten aanzien van de punten waarover wij niet van mening verschillen. Maar uw voorstellen over de persoonlijke toeslag, eindejaarsuitkering en de niet genoemde verschillen in de CAO zijn volledig afgewezen.
Om toch nog op korte termijn tot overeenstemming te komen over de harmonisatie stellen wij het volgende voor:
1. Ingangsdatum harmonisatie afspraken per 1 januari 2005, over het jaar 2004 zal conform de verschillende CAO-en nog afspraken op het gebied van salarisbetaling moeten worden nagekomen. De overige punten, welke nog niet in de onderhandelingen zijn geweest, willen wij inventariseren voor september 2005 om vervolgens ook deze volledig te harmoniseren.
2. Wij houden vast aan ons voorstel ten aanzien van de eindejaarsuitkering.
3. Ten aanzien van de persoonlijke toeslag die zal gaan gelden voor werknemers bij Gate Gourmet zijn de leden bereid om toch tot een afbouw te komen die in vergelijking tot uw voorstel vroeger begint maar langer door loopt.
Deze ziet er als volgt uit:
2005 100% 2011 40%
2006 90% 2012 30%
2007 80% 2013 20%
2008 70% 2014 10%
2009 60% 2015 0%
2010 50%
(...)
12. Bij brief van 8 april 2005 heef Veneca het volgende aan FNV bericht:
Mede gelet op het huidige CAO akkoord 2005/2006 en uw opmerkingen over het nog te volgen bedrijfstraject, is onze reactie dat wij uw eindvoorstel accepteren, waarbij wij er vanuit gaan dat de eindejaarsproblematiek in de individueel, zoals door u aangegeven in uw brief, respectievelijk nog openstaande CAO besprekingen op segmentsniveau verder afgerond kan worden.
Wij vertrouwen erop, dat op deze manier een harmonisatieproces kan worden afgerond en tot een volgende fase van overleg kan worden ingegaan en afgerond.
U zult begrijpen dat deze harmonisatiepunten, formeel, definitief van kracht worden als en op het moment dat het totale proces, dus inclusief nog openstaande individuele punten door u en de bedrijven in de besprekingen zijn afgerond.
13. Bij brief van 3 mei 2005 heeft FNV onder meer het volgende aan Gate Gourmet bericht:
Van Veneca heb ik vernomen dat de werkgevers van segment Inflightcatering hebben ingestemd met ons eindbod.
Dit houdt in dat de harmonisatie per 1 januari 2005 een feit is en dat er over het jaar 2004 nog een afrekening dient plaats te vinden.
Voor Gate Gourmet betekent dit dat er conform bijlage 2, artikel 3a van de CAO Gate Gourmet Amsterdam BV nog een periodiek moet worden toegekend aan die medewerkers die nog niet aan het maximum van de schaal zitten, de betaling dient met terugwerkende kracht plaats te vinden.
Voorts dient de prijscompensatie per 1 april 2004 nog toegekend te worden en nabetaald te worden, dit conform artikel 10.1 lid 4 van de CAO Gate Gourmet Amsterdam BV.
(...)
14. Bij brief van 10 mei 2005 heeft Gate Gourmet op de brief van FNV van 3 mei 2005 als volgt geantwoord:
(...)
Conform onze afspraak, zoals gemaakt te Gorinchem in week 11/12 eerder dit jaar, zullen alle werknemers worden ingeschaald conform de functie-matrix van de Contract Catering CAO. Voor zover van toepassing zal de betaling van de periodiek met terugwerkende kracht worden uitbetaald.
Ten aanzien van de nabetaling van de prijscompensatie wijs ik U erop dat Gate Gourmet Amsterdam BV de lonen in juni 2003 reeds met 2,5% heeft verhoogd en dat dit percentage aanzienlijk hoger is dan de volgens de oude CAO geldende bepalingen (...). Derhalve zal dus geen verdere prijscompensatie over betreffende periode uitbetaald worden.
Voor wat de uitbetaling van de periodieken betreft, meld ik U dat het onmogelijk is om dit in de maand mei te realiseren. Wij doen onze uiterste best om dit mee te nemen in de betalingen van de maand juni/juli.
(...)
15. FNV heeft bij brief van 30 mei 2005 aan Veneca de punten waarover volgens Veneca tussen partijen in het kader van de harmonisatie overeenstemming was bereikt, waaronder de onder 9. geciteerde afbouw in tien jaar van de persoonlijke toeslag, bevestigd. In deze brief wordt voorts nog opgemerkt:
Tegelijkertijd stelt u dat de problematiek rond de eindejaarsuitkering en nog andere openstaande thema’s per bedrijf afzonderlijk besproken moeten worden.
Ik kan u hierbij meedelen dat wij her mee in kunnen stemmen. Dit betekent dat er in het kader van de harmonisatie overeenstemming is over de volgende punten:
? de ingangsdatum is 1 januari 2005
? Invoering van het loongebouw van de CAO voor de contractcateringbranche
? De 38 urige werkweek wordt ingevoerd, met behoud rechten volgens de uitleg van de heer Heemstra.
? De functies worden ingedeeld volgens de CAO contractcatering.
? In het geval werknemers hierdoor een bovenschalig loon krijgen ontstaat een persoonlijke toeslag die afgebouwd wordt volgens de volgende methodiek:
(conform het onder 11 weergegeven staatje, ktr.)
De reeds bestaande persoonlijke toeslagen worden behandeld conform eerder gemaakte afspraken met betrekking tot het ontstaan van die persoonlijke toeslagen. De persoonlijke toeslag is een vast bestanddeel van het loon.
? De ORT wordt toegepast volgens de CAO contractcatering.
Op de kortst mogelijke termijn zal ik in gesprek gaan met de afzonderlijke directies van de betrokken bedrijven om enerzijds de openstaande punten te bespreken en hierover overeenstemming te bereiken en anderzijds de lopende CAO-afspraken over 2004 met betrekking tot loonbetaling te laten plaatsvinden.
Ik stel voor om voor het einde van de maand mei een tekst vast te stellen die de huidige afspraken weergeeft.
16. Bij brief van 3 augustus 2005, die in de kop vermeldt: “Package deal”, heeft Gate Gourmet onder meer het volgende aan FNV bericht:
Zoals afgesproken in het laatste overleg, heeft het management van Gate Gourmet nagedacht over een totaalpakket van voorstellen over de nog openstaande punten.
In dit laatste overleg hebben wij aangegeven dat er nog een elftal punten openstaan.
Hieronder zal ik per punt kort ons standpunt aangeven.
1. Loonsverhoging van 1,25% per 1 juni 2005
Gate Gourmet Amsterdam wil de 1,25% uitbetalen aan iedereen die na inschaling in de contract catering nog niet aan het schaal-maximum komt. Hiermee willen wij voorkomen dat de persoonlijke toeslag én het verschil in salaris ten opzichte van de CC CAO nog groter wordt. De overbetaling van 0,3% prijscomensatie vanuit 2003 mag behouden blijven.
2. Afbouwen persoonlijke toeslag
Zoals eerder aangegeven dienen alle bovenschalige bedragen te worden afgebouwd. Hier zal geen onderscheid in gemaakt worden voor wat betreft toeslagen vanuit het verleden. Een en ander is conform Uw schrijven van 29 maart 2005.
3. Periodiek 2004
Vanwege het feit dat wij altijd erop aangedrongen hebben de harmonisatie te laten plaatsvinden met terugwerkende kracht op 01 januari 2004 én vanwege het feit dat het langdurende proces niet op het conto van Gate Gourmet Amsterdam kan worden geplaatst, zal de periodiek niet uitbetaald worden. Om echter een fors stuk tegemoet te komen, stellen wij voor dat voor alle medewerkers die op 01 januari 2004 recht op een periodiek hadden, een éénmalige uitkering van € 600,- ontvangen.
4. Studieverlof
(...)
5. Zorg verlof
(...)
6. Ouderschapsverlof
(...)
7. Ouderenregeling
(...)
8. Werken op feestdagen
(...)
9. Afbouwen van onregelmatigheidstoeslagen
(...)
10. Eindejaarsuitkering
(...)
11. 36 – 38 urige werkweek
(...)
17. Bij brief van 6 oktober 2005 heeft FNV een voorstel voor harmonisatie aan haar leden gestuurd. Met betrekking tot de afbouw van de persoonlijke toeslag merkt zij onder meer het volgende op:
De persoonlijke toeslag die ontstaan is na inschaling in de CAO voor de Contractcatering wordt tot een maximum per functiegroep afgebouwd in 10 jaar tijd.
Wij vinden het redelijk een maximum te benoemen om werknemers niet langdurig met koopkrachtverlies op te zadelen.
18. Bij brief van 13 oktober 2005 heeft Gate Gourmet onder meer het volgende aan FNV doen weten:
U bent er afdoende mee bekend dat in mei van dit jaar tussen de FNV en de Veneca overeenstemming is bereikt over het raamwerk van de harmonisatie. Uit uw bericht aan de werknemers van Gate Gourmet blijkt dat u deze overeenkomst niet wenst na te komen. Ten aanzien van de persoonlijke toeslag is immers een andere afbouwregeling overeengekomen dan wat u nu als maximum benoemt. Het zal u niet verbazen dat Gate Gourmet hier niet mee kan instemmen en wij verzoeken en, voor zover nodig, sommeren u tijdens de ledenvergadering aan te geven dat u de maximale persoonlijke toeslagen abusievelijk heeft vermeld (…)
19. Bij brief van 18 oktober 2005 heeft FNV onder meer het volgende aan Gate Gourmet medegedeeld:
De persoonlijke toeslagen die ontstaan door de inschaling in de CAO voor de contractcatering blijven in zijn geheel behoren tot het brutoloon van de betrokken werknemers, conform de CAO voor de contractcatering. Het eerdere voorstel, dat hierover in Venecaverband is gedaan, is hiermee van de baan. Dat voorstel is achteraf in strijd gebleken met de afspraak die CAO partijen destijds hebben gemaakt in bijlage Deel C, Protocol Inflightcatering van de CA voor de contractcatering. In dat Protocol is in lid 1 afgesproken dat bestaande oude rechten voor wat betreft loon voor de oud/zittende werknemers gehandhaafd blijven.
Als FNV Horecabond zijn wij van mening dat dit de enige juiste afspraak is om de harmonisatie vorm te geven.
20. Bij brief van 27 oktober 2005 (productie 23 van Gate Gourmet), althans van 3 november 2005 (productie 6 van FNV) heeft Gate Gourmet FNV doen weten de harmonisatie per 1 januari 2005 te zullen doorvoeren. Daarbij heeft Gate Gourmet onder meer het volgende meegedeeld:
De overeenkomst met betrekking tot onder andere de afbouw van de persoonlijke toeslag, zoals door u gesloten met Veneca wordt als uitgangspunt genomen.
1. Loonsverhoging van 1.25% per 1 juni 2005
1.25% zal worden uitgekeerd aan medewerkers die na inschaling in de Contract Catering CAO nog geen Persoonlijke Toeslag hebben.
2. Afbouwen persoonlijke toeslag
Zoals eerder aangegeven dienen alle bovenschalige bedragen te worden afgebouwd. Hier zal geen onderscheid in gemaakt worden voor wat betreft toeslagen vanuit het verleden. Een en ander is conform uw schrijven van 29 maart 2005.
3. Periodiek 2004
Medewerkers die na inschaling in de Contract Catering CAO nog steeds recht hebben op een periodieke verhoging zullen deze ontvangen. Dit geldt voor het jaar 2004 en 2005. Een en ander conform de Contract Catering CAO die sinds 1 maart 2003 van kracht is.
4. Studieverlof
(...)
5. Zorgverlof
(...)
6. Ouderschapsverlof
(...)
7. Ouderenregeling
(...)
8. Werken op feestdagen
(...)
9. Afbouwen van onregelmatigheidstoeslagen
(...)
10. Eindejaarsuitkering
Met ingang van 2005 zal de eindejaarsuitkering conform de Contract Catering CAO worden uitbetaald, namelijk;
(...)
11. 36 – 38 urige werkweek
(...)
Aangezien met bovenstaande recht wordt gedaan aan de afspraken tussen de CAO partijen en de individuele punten die wij met u hebben besproken, gaan wij ervan uit aldus op redelijke wijze de harmonisatie te hebben ingekleed.
(...)
21. Bij memorandum van 11 november 2005 heeft Gate Gourmet aan al haar medewerkers onder meer het volgende bericht:
(...)
Naar aanleiding van de laatste ledenvergadering met de Vakbond, heeft Gate Gourmet een brief van de Vakbond FNV ontvangen.
Deze brief wordt geïnterpreteerd als het op oneigenlijke gronden op slot gooien van de harmonisatie-onderhandelingen en niet, zoals beschreven wordt, een uiterste poging om de harmonisatie alsnog te doen laten slagen.
Om de harmonisatie alsnog tot uitvoering te brengen, heeft Gate Gourmet Amsterdam BV besloten de harmonisatie alsnog door te voeren op basis van redelijke uitgangspunten. Als ingangsdatum wordt 01 januari 2005 genomen. De finale afrekening van de uit de harmonisatie voortkomende elementen vindt plaats in december 2005.
De overeenkomst met betrekking tot onder andere de afbouw van de persoonlijke toeslag, zoals door de FNV gesloten met Veneca (werkgeversvereniging) wordt als uitgangspunt genomen.
Een en ander doet volgens Gate Gourmet recht aan de Afspraken tussen de CAO partijen en de individuele punten en derhalve gaat Gate Gourmet ervan uit aldus op redelijke wijze de harmonisatie te hebben ingekleed.
(...)
De vordering
FNV vordert, samengevat:
I. voor recht te verklaren dat het Gate Gourmet niet is toegestaan om met ingang van 1 januari 2005 eenzijdig en zonder de instemming van haar werknemers diens arbeidsvoorwaarden te wijzigen en een harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden in te voeren op de wijze zoals zij dit bij brief van 3 november 2005 aan FNV en per brief van 25 november 2005 aan haar medewerkers heeft bevestigd;
II. Gate Gourmet te gebieden de per brief van 3 november 2005 aangekondigde maatregelen en wijzigingen binnen één week na betekening van het te wijzen vonnis in te trekken, op straffe van verbeurte van een dwangsom;
III. Gate Gourmet te veroordelen tot de toekenning en nabetaling van de periodiek 2004 en 2005 conform de CAO Gate Gourmet ten behoeve van alle medewerkers wiens dienstverband dateert van voor 1 maart 2003, binnen één week na het te wijzen vonnis, op straffe van verbeurte van een dwangsom;
IV. Gate Gourmet te veroordelen tot toekenning van de loonsverhoging van 1,25% per 1 juni 2005 voor alle medewerkers die deze verhoging als gevolg van het beleid van Gate Gourmet niet hebben ontvangen, binnen één week na het te wijzen vonnis, op straffe van verbeurte van een dwangsom;
V. Gate Gourmet te veroordelen tot betaling van de wettelijke rente en de wettelijke verhoging ter hoogte van 50% over de op grond van de sub II, III en IV gevorderde, na te betalen bedragen;
VI. Gate Gourmet te veroordelen in de kosten van deze procedure.
FNV stelt daartoe, samengevat, het volgende.
Uit de tekst van de CAO Contractcatering volgt dat de op bedrijfstakniveau bereikte overeenstemming over de harmonisatie eerst een verbintenis schept, en pas in werking treedt, als ook overeenstemming is bereikt op ondernemingsniveau. In de onderneming is die overeenstemming echter niet bereikt, waarna Gate Gourmet heeft besloten de harmonisatie eenzijdig door te voeren. Het staat Gate Gourmet echter niet vrij om de arbeidsvoorwaarden van haar medewerkers eenzijdig te wijzigen.
Uit de tekst van het Protocol blijkt dat de CAO Contractcatering van toepassing is geworden, met uitzondering van het loongebouw en de toeslagen. Voor zittende werknemers zal het loongebouw van de CAO Contractcatering ingaan zodra overeenstemming in de onderneming is bereikt, hetgeen uiterlijk op 1 maart 2006 het geval had moeten zijn. Tot deze laatste datum is voor wat betreft het loongebouw en de toeslagen de CAO Gate Gourmet nog steeds toepasselijk voor de zittende werknemers. Daarmee is het recht op de periodiek 2004 voor de werknemers die op 1 maart 2003 al bij Gate Gourmet in dienst waren, een gegeven. Ook over het jaar 2005 moet het oude loongebouw nog worden gevolgd. De werknemers die nog niet op het maximum van hun loonschaal van de CAO Gate Gourmet zaten hebben dan ook voor het jaar 2005 nog recht op een periodiek.
Alle werknemers van Gate Gourmet hebben ingevolge artikel 32 van de CAO Contractcatering recht op 1,25% loonsverhoging per 1 juni 2005.
Het verweer
Gate Gourmet betwist de vordering. Zij stelt daartoe, samengevat, het volgende.
De dagvaarding voldoet niet aan de dwingendrechtelijke bepalingen van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). FNV voldoet niet, althans slechts deels, aan de substantiëringsplicht en in strijd met artikel 111 lid 3 Rv vermeldt de dagvaarding niet over welke bewijsmiddelen en getuigen FNV beschikt.
Nadat op sectorniveau, na voorafgaande goedkeuring door haar werknemers, een overeenkomst is gesloten over harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden, diende op ondernemingsniveau een aantal punten te worden afgesproken om een totale harmonisatie te bereiken. FNV wenst de overeenkomst op sectorniveau niet na te komen en gebruikt dit om de aanvullende afspraken op ondernemingsniveau onmogelijk te maken.
Doordat FNV zich aan de met Veneca gemaakte afspraken heeft willen onttrekken, is Gate Gourmet genoodzaakt geweest om de harmonisatie in haar onderneming te implementeren zoals weergegeven in de brief van 27 oktober 2005 aan haar werknemers. De harmonisatie is door Gate Gourmet billijk ingekleed, met inachtneming van de CAO Contractcatering.
Het terugdraaien van de thans doorgevoerde harmonisatie zou niet alleen voor Gate Gourmet maar ook op sectorniveau in een onwenselijke situatie resulteren, hetgeen in strijd is met de redelijkheid en billijkheid.
De vordering tot nakoming van de CAO Gate Gourmet met betrekking tot de toekenning van de periodiek 2004 en 2005 en de prijscompensatie per 1 april 2005 dient te worden afgewezen omdat de CAO Gate Gourmet per 1 maart 2003 al haar werking heeft verloren en voorts de lonen binnen Gate Gourmet al ver boven het niveau van de CAO Contractcatering liggen.
Hetgeen partijen overigens gesteld hebben zal, voor zover van belang, bij de beoordeling worden besproken.
De beoordeling van het geschil
1. Het (kennelijke) beroep van Gate Gourmet op de nietigheid van de dagvaarding wordt verworpen. Gate Gourmet heeft zich door middel van een uitvoerige conclusie van antwoord tegen de vorderingen verweerd, waaruit moet worden afgeleid dat zij niet bemoeilijkt is in haar verweer. Door de gestelde gebreken is Gate Gourmet dus niet onredelijk in haar belangen geschaad.
2. Bij de beoordeling van de vorderingen van FNV dient als uitgangspunt dat de CAO Contractcatering en het daar deel van uitmakende Protocol algemeen verbindend zijn verklaard, zodat partijen aan de bepalingen daarvan gebonden zijn.
3. De binding aan het Protocol brengt mee dat de CAO-partijen verplicht zijn om overeenstemming te bereiken over de (wijze van) harmonisatie van de arbeids-voorwaarden van de werknemers die bij het ingaan van de CAO Contractcatering reeds werkzaam waren in ondernemingen die voorheen niet aan de CAO Contractcatering gebonden waren (hierna: de zittende werknemers), zoals Gate Gourmet.
4. Uit de tussen FNV, Veneca en Gate Gourmet in de periode van maart tot eind mei 2005 gevoerde correspondentie moet worden afgeleid dat FNV en Veneca op bedrijfstakniveau overeenstemming hebben bereikt over de harmonisatie van arbeidsvoorwaarden op bedrijfstakniveau. De bewoordingen van de brief van 3 mei 2005 (“Dit houdt in dat de harmonisatie per 1 januari 2005 een feit is”) en van de brief van 30 mei 2005 (“Ik stel voor om voor het einde van de maand mei een tekst vast te stellen die de huidige afspraken weergeeft”) zijn in ieder geval niet voor enige andere interpretatie vatbaar dan dat FNV daarmee te kennen heeft gegeven onvoorwaardelijk in te stemmen met in die brief van 30 mei 2005 genoemde afspraken. Feiten en omstandigheden op grond waarvan Gate Gourmet aan die brief niet de conclusie mocht verbinden dat tussen partijen een principe akkoord tot stand was gekomen, zijn gesteld noch gebleken.
5. FNV stelt terecht dat de op bedrijfstakniveau gemaakte afspraken pas in werking treden nadat ook overeenstemming is bereikt op ondernemingsniveau. Dit blijkt uit de (aanvaardings)brief van Veneca van 8 april 2005 waarin is gesteld dat de afspraken formeel, definitief van kracht worden als en op het moment dat het totale proces, dus inclusief nog openstaande individuele punten door u en de bedrijven in de besprekingen zijn afgerond. Dat de harmonisatie pas geëffectueerd kan worden als hierover in de onderneming overeenstemming bestaat kan daarnaast worden afgeleid uit de brief van FNV van 30 mei 2005, waarin FNV aankondigt dat hij in gesprek zal gaan met de afzonderlijke directies van de betrokken bedrijven om de openstaande punten te bespreken en hierover overeenstemming te bereiken.
6. FNV stelt zich (kennelijk) op het standpunt dat de overeengekomen voorwaarde van instemming op ondernemingsniveau moet worden beschouwd als een ontbindende voorwaarde. Omdat op ondernemingsniveau op uiterlijk 1 maart 2006 geen overeenstemming over de harmonisatie met Gate Gourmet is bereikt, zou dit in de optiek van FNV ertoe leiden dat de afspraken op bedrijfstakniveau zijn komen te vervallen.
Dit standpunt kan niet worden gevolgd. Zoals hierboven is geoordeeld, en ook de voorzieningenrechter in zijn vonnis van 1 februari 2006 heeft beslist, hebben FNV en Veneca voor de bedrijfstak wilsovereenstemming bereikt over de uitgangspunten van harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden. Pas nadat de harmonisatie van die arbeidsvoorwaarden op ondernemingsniveau vaststaat (als uitkomst van overleg met de betrokken werknemers, eenzijdig door Gate Gourmet opgelegd of door een rechterlijk vonnis bepaald) is er sprake van inwerkingtreding van de op bedrijfstakniveau gemaakte afspraken. Dit doet echter geen afbreuk aan de contractuele gebondenheid van FNV aan de voor de bedrijfstak gemaakte afspraken.
De conclusie moet dan ook zijn dat het gevorderde verbod aan Gate Gourmet om de arbeidsvoorwaarden eenzijdig te harmoniseren niet kan worden toegewezen op de stelling dat FNV niet gebonden is aan de sectorale afspraken op dit punt.
7. FNV stelt verder dat in augustus 2005 aan de werknemers van Gate Gourmet is gebleken dat een grote achteruitgang in inkomen zou plaatsvinden en de werknemers van Gate Gourmet gedurende tien jaar in koopkracht stil zouden staan en er in nominale loonhoogte op achteruit zouden gaan. Op grond hiervan kan Gate Gourmet hen in redelijkheid niet aan de afspraken op bedrijfstakniveau houden, aldus FNV.
Deze stelling wordt verworpen. De gestelde achteruitgang in koopkracht en loonhoogte voor de werknemers van Gate Gourmet is het gevolg van het feit dat de in het verleden door Gate Gourmet betaalde lonen hoger waren dan de door andere ondernemingen binnen de bedrijfstak betaalde lonen. Gelet hierop zal een sectorale harmonisatie van arbeidsvoorwaarden logischerwijs tot gevolg hebben dat het inkomen van de werknemers van Gate Gourmet gedurende enige tijd zal dalen. Om aan dit bezwaar tegemoet te komen zijn nu juist de afspraken ten aanzien van de persoonlijke toeslagen gemaakt tussen FNV en Veneca. Daarmee wordt door partijen tevens invulling gegeven aan de in het Protocol gestelde voorwaarde dat bestaande oude rechten voor wat betreft het loon gehandhaafd blijven. Voor zover FNV heeft willen stellen dat deze voorwaarde inhoudt dat de oude lonen blijvend in stand zullen worden gehouden, kan FNV daarin niet worden gevolgd. Dit zou immers betekenen dat iedere harmonisatie illusoir zou zijn, hetgeen evident niet de bedoeling is van de CAO Contractcatering en het Protocol. Daarin is nu juist een regeling vastgelegd om die ongelijkheid op termijn op te heffen. Ook FNV heeft zich - in elk geval tot eind mei 2005 - aan deze bedoeling geconformeerd, als blijkt uit de door FNV in de sector op dit punt gemaakte afspraken.
8. Uit hetgeen in de vorige alinea is overwogen volgt dat er voor FNV geen geldige grond bestaat om op de op bedrijfstakniveau gemaakte afspraken terug te komen in de onderhandelingen met Gate Gourmet. Ook als de leden van FNV achteraf niet tevreden waren over de in de bedrijfstak gemaakte afspraken ten aanzien van de afbouw van de persoonlijke toeslag, geeft dit FNV, gelet op de tussen FNV en Veneca bereikte overeenstemming, geen recht om die overeenkomst open te breken, zoals FNV bij brief van 18 oktober 2005 aan Gate Gourmet heeft willen doen. Het feit dat in de onderneming over de te maken harmonisatieafspraken kennelijk niet is (door)onderhandeld moet dan ook voor rekening van FNV worden gebracht. Gate Gourmet wilde immers met FNV tot overeenstemming komen, terwijl FNV de uitgangspunten zoals in de sector overeengekomen - ten onrechte - niet langer respecteerde.
9. Het bovenstaande oordeel rechtvaardigt echter niet zonder meer dat Gate Gourmet de harmonisatie eenzijdig doorvoert, inclusief een regeling met betrekking tot de op ondernemingsniveau overeen te komen overige punten. Het is immers in de eerste plaats de verplichting van beide partijen om in onderling overleg tot vaststelling van de arbeidsvoorwaarden te komen, alleen al omdat de CAO Contractcatering en het Protocol dit voorschrijven. Hierbij geldt dat het passeren van de door het Protocol voorgeschreven uiterste datum voor harmonisatie er niet aan in de weg staat dat alsnog onderhandeld wordt over de op ondernemingsniveau overeen te komen punten. In de sector is immers overeengekomen dat de ingangsdatum van de harmonisatie 1 januari 2005 zal zijn en die datum staat dan ook overeind. Weliswaar valt, zoals reeds is overwogen, FNV aan te rekenen dat met Gate Gourmet nog niet is onderhandeld over de op ondernemingsniveau te bespreken punten, maar dat staat er dus niet aan in de weg te staan dat partijen, met inachtneming van hetgeen in dit vonnis is overwogen, alsnog in gesprek gaan.
10. Eerst wanneer partijen er niet in slagen om voor de onderneming van Gate Gourmet overeenstemming over de harmonisatie te bereiken, kan worden toegekomen aan beoordeling van de vraag of het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid gerechtvaardigd is dat Gate Gourmet eenzijdig tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden over gaat. Teneinde partijen houvast te bieden in de te voeren onderhandelingen zal hierna worden vastgesteld welke uitgangspunten daarbij dienen te worden gehanteerd. In het bijzonder wordt hiertoe vastgesteld welke afspraken in de bedrijfstak zijn gemaakt en over welke punten partijen voor de onderneming van Gate Gourmet nog overeenstemming moeten bereiken.
11. Op grond van de brief van FNV van 29 maart 2005, de brief van Veneca van 8 april 2005 en de bevestigingsbrief van FNV van 30 mei 2005 staat vast dat op bedrijfstakniveau is overeengekomen:
a. dat de ingangsdatum van de harmonisatie 1 januari 2005 is;
b. dat het loongebouw van de CAO Contractcatering wordt ingevoerd;
c. dat de 38-urige werkweek wordt ingevoerd met behoud van rechten “volgens de uitleg van de heer Heemstra”;
d. dat de functies worden ingedeeld volgens de CAO Contractcatering en dat in het geval werknemers hierdoor een bovenschalig loon krijgen een persoonlijke toeslag ontstaat die afgebouwd wordt volgens de overeengekomen methodiek;
e. dat de reeds bestaande persoonlijke toeslagen worden behandeld conform eerder gemaakte afspraken met betrekking tot het ontstaan van die persoonlijke toeslagen;
f. dat de persoonlijke toeslag een vast bestanddeel van het loon is en dat de onregelmatigheidstoeslag wordt toegepast volgens de CAO Contractcatering.
12. Partijen verschillen van mening over in de vorige alinea onder f. genoemde afspraak over de persoonlijke toeslagen. Gate Gourmet heeft in dit verband betoogd dat de afspraak over de afbouw van de persoonlijke toeslagen ziet op alle (bestaande) persoonlijke toeslagen.
Dit standpunt kan niet worden gevolgd. Blijkens de bovenstaande tekst onder f. ziet de afspraak over afbouw van persoonlijke toeslagen uitsluitend op de toeslag die ontstaat ingevolge de harmonisatieafspraken. Dit betreft de toeslag die is bedoeld ter compensatie van het deel van het loon dat op 1 maart 2003 lag boven het loon op grond van de CAO Contractcatering. De los daarvan op 1 maart 2003 reeds bestaande persoonlijke toeslagen worden behandeld volgens eerder gemaakte afspraken (zie hierboven onder e.). Voor de onregelmatigheidstoeslag is nog eens expliciet afgesproken dat deze wordt toegepast volgens de CAO Contractcatering.
13. Aldus kan worden vastgesteld over welke concrete individuele punten op ondernemingsniveau tussen FNV en Gate Gourmet nog overeenstemming dient te worden bereikt. Gezien de brieven van Gate Gourmet van 3 augustus 2005 en van 27 oktober 2005 betreft het de volgende punten:
- de loonsverhoging van 1,25% per 1 juni 2005;
- de periodieke salarisverhoging voor de jaren 2004 en 2005;
- de regeling voor studieverlof;
- de regeling voor zorgverlof;
- de regeling voor ouderschapsverlof;
- de ouderenregeling;
- het werken op feestdagen;
- de eindejaarsuitkering en
- de regeling van de 36 - 38 urige werkweek.
14. De kantonrechter zal de zaak aanhouden teneinde partijen in de gelegenheid te stellen om voor de onderneming van Gate Gourmet overeenstemming te bereiken over de harmonisatie van arbeidsvoorwaarden. De zaak wordt daartoe verwezen naar de rolzitting van 14 augustus 2007. Bij die gelegenheid kunnen partijen zich uitlaten over de (eventuele) voortzetting van de procedure. Als partijen niet tot overeenstemming zijn gekomen, zal FNV de gelegenheid krijgen om bij akte zijn standpunt in het vervolg van de zaak te bepalen, waarop Gate Gourmet vervolgens bij antwoordakte zal kunnen reageren.
Beslissing
De kantonrechter:
- verwijst de zaak naar de rolzitting van woensdag 14 augustus 2007, voor akte uitlating royement of voortzetting van de procedure door FNV;
- houdt iedere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.H. Dubois en uitgesproken op de openbare terechtzitting van bovengenoemde datum.