Uitspraak
vonnis
RECHTBANK HAARLEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 128540 / HA ZA 06-1268
Vonnis in incident van 24 januari 2007
in de zaak van
de naamloze vennootschap
KONINKLIJKE LUCHTVAART MAATSCHAPPIJ N.V.,
gevestigd te Amstelveen,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
procureur mr. S.I. van der Staal,
advocaat mr. A.E.M. Bierens te Veghel,
tegen
de rechtspersoon naar buitenlands recht
TELEADAPT LTD.,
gevestigd te Watford, Verenigd Koninkrijk,
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
procureur mr. Y.A.E. Vlassenroot,
advocaat mr. J.A.M. Jonkhout te Amersfoort.
Partijen zullen hierna KLM en Teleadapt genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de incidentele conclusie tot onbevoegdverklaring
- de incidentele conclusie van antwoord.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2. Feiten
2.1. Op 2 maart 2005 heeft KLM aan Teleadapt een ‘Product Order’ gestuurd waarbij zij 100 digitale camcorders heeft besteld ten bedrage van in totaal $ 16.800,00 en 160 Mp3 spelers ten bedrage van in totaal $ 16.000,00. In de order is bepaald dat de goederen ‘Franco Cleared through Customs’ dienen te worden afgeleverd. Als afleveradres is een adres in Hoofddorp aangegeven.
2.2. Op 3 maart 2005 en 23 maart 2005 heeft Teleadapt KLM facturen gestuurd voor respectievelijk de betaling van de MP3 spelers en de digitale camcorders. Op beide facturen staat als afleveradres vermeld:
“KLM I.S
Franco Hooddorp”
Onderaan de facturen staat onder andere:
“Full Terms & Conditions are available on request or online at http://www.teleadapt.com/tcuk”
2.3. In de ‘Standard Terms and Conditions of Sale’ (hierna: Algemene Voorwaarden) van Teleadapt staat onder 20:
“The law applicable to the contract shall be English Law and the parties favour and submit to the jurisdiction of the English courts.”
2.4. Op 26 april 2005 heeft KLM aan Teleadapt een formulier gestuurd waarop onder andere het volgende staat vermeld:
“Please supply the following goods in accordance with the terms stated hereon and on the reverse side
Description
Price arrangement for delivery of the following articles to KLM Inflight Sales:
[...]Mini DV Digital Camcorder $ 209.99 New price as per May 01, 2005
[...]
256 MB MiniMP3 Player for music [...] $ 100,00
[...]
Terms of delivery: Franco Hoofddorp, The Netherlands
Ship to: KLM Tax Free Services (Inflight Sales), [...], Hoofddorp, The Netherlands
Delivery date: On call
PLEASE NOTE
Please note our General Purchase Conditions on reverse side
Acknowledgements of this contract must be made by signing attached copy in case enclosed within 5 days after receipt
[...]
Mention on your invoice: KLM order number”
2.5. Op 28 april 2005 heeft KLM aan Teleadapt haar ‘Purchasing conditions’ (hierna: Algemene Voorwaarden) gestuurd.
2.6. Bij fax d.d. 29 augustus 2005 heeft KLM aan Teleadapt geschreven:
“Due tot delisting of your product MP3 Player, refnr.: RTL-isinflight 30, we return to you the following items, including some defects:
MP3 Player 244 pcs
[...]
We are returning the goods to:
The Technology Park
Colindeep Lane
London NW9 6TA, United Kingdom”
2.7. Op 9 november 2005 heeft KLM aan Teleadapt in een vergelijkbare fax geschreven dat zij 361 digitale camcorders, waaronder een aantal defecte exemplaren, retourneert naar hetzelfde adres in Verenigd Koninkrijk als beschreven sub 2.6.
2.8. Naar aanleiding van beide retourzendingen als bedoeld sub 2.6 en 2.7 heeft KLM pro forma facturen aan Teleadapt gestuurd gedateerd respectievelijk 1 augustus 2005, ten bedrage van € 15.594,41, en 8 november 2005, ten bedrage van $ 64.435,43. Op de facturen staat vermeld dat het geretourneerde artikelen betreft.
1.2. Op 27 maart 2006 heeft KLM aan Teleadapt twee maal een ‘Outbound Waybill’ (hierna: vrachtbrief) gestuurd. Beide vrachtbrieven bevatten het adres van Teleadapt in het Verenigd Koninkrijk. De ene vrachtbrief betreft de in augustus 2005 aan Teleadapt gestuurde MP3 spelers en het bedrag daarvoor en de andere vrachtbrief betreft de in november 2005 aan Teleadapt gestuurde digitale camcorders en het bedrag daarvoor, een en ander als beschreven sub 2.6 en 2.7.
2. De vordering in de hoofdzaak
2.1. KLM vordert – samengevat – veroordeling van Teleadapt tot betaling van een bedrag van $ 23.569,58, vermeerderd met rente en kosten.
3. De beoordeling in het incident
3.1. Teleadapt vordert dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart om van de vordering in de hoofdzaak kennis te nemen. KLM voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
3.2. Zoals partijen hebben onderkend, moet de bevoegdheid van de rechtbank in dit geval worden beoordeeld aan de hand van de EEX-Verordening (44/2001) (hierna: EEX-Vo) nu het geschil zowel materieel als formeel als temporeel onder het toepassingsgebied van deze verordening valt.
3.3. Teleadapt heeft primair aan haar vordering ten grondslag gelegd dat haar Algemene Voorwaarden van toepassing zijn en dat daarin een forumkeuze voor de Engelse rechter is opgenomen in de zin van artikel 23 EEX-Vo, zodat de rechtbank onbevoegd is om van de vordering kennis te nemen.
3.4. Dit betoog faalt. Voorop staat dat het begrip ‘overeenkomst tot aanwijzing van de bevoegde rechter’ in art. 23 EEX-Vo autonoom moet worden uitgelegd. Aan de vormvereisten die art. 23 EEX-Vo stelt is niet voldaan. Uit de door partijen overgelegde stukken kan immers worden afgeleid dat Teleadapt eerst op de aan KLM gestuurde facturen d.d. 3 maart 2005 en 23 maart 2005 naar de vindplaats van haar Algemene Voorwaarden heeft verwezen. Nu omtrent de toepasselijkheid van deze Algemene Voorwaarden voor het overige niets is gesteld of gebleken, kan niet worden gesproken van een wilsovereenstemming tussen partijen die uitdrukkelijk tot uiting komt, in die zin dat er sprake is geweest van daadwerkelijke instemming van KLM met de forumkeuze. Voorts is gesteld noch gebleken dat de verwijzing door Teleadapt naar haar Algemene Voorwaarden is toegelaten door een tussen partijen gebruikeijk geworden handelswijze danwel overeenstemt met een vorm die in de betrokken tak van internationale handel algemeen bekend was en waarvan partijen op de hoogte waren of hadden behoren te zijn. Bij deze stand van zaken kan niet worden gezegd dat het forumkeuzebeding waarop Teleadapt zich beroept voldoet aan de vormvereisten van art. 23 EEX-Vo. Uitgaande van de juistheid van de stelling van Teleadapt dat de koopovereenkomsten die partijen ná 2 maart 2005 zijn aangegaan op exact dezelfde wijze zijn gesloten als de eerste overeenkomst, kan ook daaruit niet worden afgeleid dat partijen een geldige forumkeuze in de zin van art. 23 EEX-Vo hebben gedaan.
3.5. Tot slot is gesteld noch gebleken dat de Algemene Voorwaarden van Teleadapt of het daarin vervatte forumkeuzebeding van toepassing zijn verklaard op de retourzending van de goederen door KLM aan Teleadapt.
3.6. Het voorgaande in aanmerking genomen kan Teleadapt niet worden gevolgd in haar primaire betoog dat partijen voor het onderhavige geschil een forumkeuze in de zin van artikel 23 EEX-Vo hebben gedaan voor de Engelse rechter.
3.7. Subsidiair heeft Teleadapt aangevoerd dat de rechter in het Verenigd Koninkrijk op grond van artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo bevoegd is, omdat de plaats waar de door KLM aan Teleadapt geretourneerde zaken zijn geleverd is gelegen in Londen, Verenigd Koninkrijk.
3.8. Dit betoog faalt eveneens. Voorop staat dat krachtens artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst de verweerder die woonplaats heeft op het grondgebied van een verdragsluitende staat kan worden opgeroepen voor het gerecht van de plaats waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd. Niet in geschil is dat als de ‘verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt’ in dit geval moet worden aangemerkt de vordering die KLM in de hoofdzaak pretendeert te hebben op Teleadapt, welke vordering strekt tot betaling van door KLM aan Teleadapt retour gezonden zaken.
3.9. Zoals partijen hebben onderkend, is artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo van toepassing op koopovereenkomsten met betrekking tot roerende zaken. Op grond van artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo geldt voor de toepassing van artikel 5 lid 1 EEX-Vo als plaats van uitvoering van de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, steeds de plaats waar de zaken volgens de koopovereenkomst geleverd werden of geleverd hadden moeten worden, tenzij partijen ten aanzien van een bepaalde verbintenis een plaats van uitvoering hebben afgesproken. Dit geldt ongeacht of de eis strekt tot betaling van de koopprijs, tot levering van de verkochte zaken of tot nakoming van enige andere (vervangende) verbintenis die uit de koopovereenkomst voortvloeit.
3.10. Met KLM is de rechtbank van oordeel dat de verbintenis die KLM aan haar eis ten grondslag legt, voortvloeit uit de initiële koopovereenkomst tussen Teleadapt en KLM, waarbij Teleadapt optrad als verkoper en KLM als koper. Als onbetwist staat tussen partijen immers vast dat het hier om zaken gaat die aanvankelijk door Teleadapt aan KLM zijn geleverd. Er is dus geen sprake van een zelfstandige koopovereenkomst tussen KLM als verkoper en Teleadapt als koper, zoals Teleadapt heeft aangevoerd. Aldus is het van belang om vast te stellen waar de zaken in het kader van de initiële koopovereenkomst aan KLM zijn geleverd en kan in het midden blijven op welke plaats de levering van de retourgezonden producten plaats heeft gevonden.
3.11. Levering door Teleadapt aan KLM op grond van de initiële koopovereenkomsten heeft, zoals ook onbetwist tussen partijen vaststaat, in Hoofddorp plaatsgevonden. Dit strookt ook met de in de verschillende door partijen overgelegde stukken genoemde plaats van levering zoals beschreven sub 2.1, 2.2 en 2.4. Aangezien gesteld noch gebleken is dat partijen een (andere) plaats van uitvoering hebben afgesproken voor de verbintenis die KLM aan haar eis ten grondslag legt, te weten de verbintenis tot betaling van door KLM aan Teleadapt retour gezonden zaken, geldt op grond van artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo Hoofddorp als de plaats van uitvoering van de verbintenis die KLM aan haar eis ten grondslag legt. De rechtbank te Haarlem is dus op grond van artikel 5 lid 1 EEX-Vo bevoegd.
3.12. Ten overvloede overweegt de rechtbank nog het volgende. Ook indien men er, met Teleadapt, vanuit gaat dat sprake is van een zelfstandige koopovereenkomst tussen KLM als verkoper en Teleadapt als koper, is de rechtbank te Haarlem op grond van artikel 5 lid 1 sub b EEX-Vo bevoegd. In dat geval immers wordt de overeenkomst op grond van artikel 4 lid 2 van het EVO beheerst door Nederlands recht, zodat op grond van artikel 1 lid 1 sub b van het Weens Koopverdrag het Weens Koopverdrag van toepassing is en is, nu gesteld noch gebleken is dat partijen een plaats van levering zijn overeengekomen, op grond van artikel 31 van het Weens Koopverdrag Hoofddorp de plaats van levering.
3.13. Slotsom is dat de incidentele vordering zal worden afgewezen.
3.14. Teleadapt zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld.
4. De beslissing
De rechtbank
in het incident
4.1. wijst het gevorderde af,
4.2. veroordeelt Teleadapt in de kosten van het incident, aan de zijde van KLM tot op heden begroot op EUR 452,00,
in de hoofdzaak
4.3. bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van 7 maart 2007 voor conclusie van antwoord.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.M. Wamsteker en in het openbaar uitgesproken op 24 januari 2007.?