Uitspraak
RECHTBANK HAARLEM
Sector kanton
Locatie Haarlem
zaak/rep.nr.: 349239/ AO VERZ 07-608
datum uitspraak: 13 juli 2007
BESCHIKKING ONTBINDING ARBEIDSOVEREENKOMST
inzake
[verzoeker]
te [woonplaats]
verzoeker
hierna: [verzoeker]
gemachtigde: mr. C.E. Dingemans
tegen
de besloten vennootschap NUMICO BEHEER B.V.
te Luchthaven Schiphol
verweerster
hierna: Numico
gemachtigde: mr. M.V.R. Grandjean Perrenod Comtesse
De procedure
Op 12 juni 2007 is ter griffie een verzoekschrift ontvangen van [verzoeker]. Numico heeft een verweerschrift tevens houdende zelfstandig verzoek ex artikel 7:685 BW ingediend.
De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgevonden op 6 juli 2007. Op deze zitting hebben partijen hun standpunten nader toegelicht. De gemachtigde van [verzoeker] heeft pleitnotities overgelegd. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen verder naar voren hebben gebracht.
Beide partijen hebben producties in het geding gebracht.
De feiten
1. [verzoeker], 43 jaar oud, is op 1 september 1993 bij (de rechtsvoorgangster van) Numico in dienst getreden in de functie van Product Manager. Zijn salaris bedraagt thans € 194.250,00 bruto per jaar inclusief vakantiegeld. Over de jaren 2004, 2005 en 2006 heeft [verzoeker] een bonus van gemiddeld € 42.331,00 per jaar ontvangen.
2. Vanaf 15 juli 2003 was [verzoeker] werkzaam in de functie van Director Asia, Africa and America. Hij is vanaf die datum tevens deel gaan uitmaken van het Clinical Executive Team (hierna: CET) van Numico.
3. Vanaf 1 juli 2004 is [verzoeker] op verzoek van de toenmalige president van de Clinical Division van Numico, [XXX] (hierna: [XXX]) voor een periode van drie jaar gedetacheerd naar het Verenigd Koninkrijk. Hij is daar de functie van Director Metabolics bij Scientific Hospital Services (hierna: SHS), een werkmaatschappij van Numico, gaan bekleden. De functie van Group Managing Director van SHS werd destijds bekleed door [YYY] (hierna: [YYY]).
4. In het verslag van het managementteam van SHS van 15 juni 2004 is onder meer de volgende zinsnede opgenomen:
“Jos [verzoeker] is due to join SHS in July; [...] the intention is that over the next 6-12 months he will phase into and take B. [YYY]’s role.”
5. Over 2004 is het functioneren van [verzoeker] beoordeeld met een 4 (staat voor: Over Achieves) op een schaal van 1 tot en met 5.
6. Begin 2005 heeft [verzoeker] vernomen dat hij niet in aanmerking kwam om [YYY] als Group Managing Director op te volgen.
7. Bij e-mailbericht van 17 maart 2003 heeft [verzoeker] aan [ZZZ], de CEO van Numico, geschreven, voor zover hier van belang:
“Dear Jan, just wanted to let you know that I have informed Rudy earlier today that I will continue to take the challenge in metabolics. This after the constructive discussions I have had, both with Rudy and yourself.”
8. Het functioneren van [verzoeker] is in 2005 wederom beoordeeld met een 4. [verzoeker] heeft tevens over 2005 een extra beloning ontvangen van 5000 additionele opties en 2000 aandelen. In een begeleidende brief van 15 februari 2006 hebben [XXX] en [AAA] (hierna: [AAA]), Senior Vice president HR, onder meer het volgende opgemerkt:
“We see you as one of our key performers and believe that with your continued commitment, you will greatly contribute to Numico’s growing success.”
9. Op de zogenoemde Mid Year Review van 22 mei 2006 is het functioneren van [verzoeker] gewaardeerd met een 4 (staat voor: Often performs above expectations). Bij “Employee’s Overall Comments” is het volgende commentaar van [verzoeker] vermeld:
“I have discussed my career aspirations with both Rudy and Niall and am happy with their feedback to support me in getting the role of General Manager at Liverpool.”
10. Op 3 augustus 2006 heeft tussen [verzoeker] en [ZZZ] een gesprek plaatsgevonden over de toekomst van [verzoeker] bij Numico.
11. Op 24 augustus 2006 heeft [BBB] (hierna: [BBB]), de toenmalige president van de Clinical Division van Numico, aan [verzoeker] medegedeeld dat binnen de organisatie van Numico voor [verzoeker] in het CET geen plaats meer zou zijn.
12. Op 1 september 2006 is [CCC] (hierna: [CCC]) benoemd tot General Manager van SHS te Liverpool.
13. Op 6 februari 2007 is aan het functioneren van [verzoeker] door [CCC] een score van 2 toegekend. [verzoeker] heeft tegen de beoordeling bezwaar gemaakt.
14. Eind februari 2007 heeft Numico aan [verzoeker] de functie van Director Business Development aangeboden.
15. Bij e-mail van 22 maart 2007 heeft [verzoeker] onder meer het volgende aan [BBB] doen weten:
“Based on the qualifications for the job description [...] the conclusion can only be that this role does not fit with my abilities and/or experience. [...]
Giving the string of promises to me in the past (becoming the new leader of SHS, responsible for the USA business [...]) this suggested role is a very big disappointment to me.”
16. Bij brief van 11 april 2007 heeft [BBB] onder meer het volgende aan [verzoeker] geantwoord:
“[...] the position of Director Business Development is all that we are able to offer you. There is simply no alternative. [...] We would like to point out that declining this offer would leave us no other option than to terminate your employment agreement.”
17. Bij e-mail van 2 mei 2007 heeft [AAA] [verzoeker] verzocht het voorstel te aanvaarden, onder aanzegging van een ontslagprocedure, indien hij dat niet zou doen.
18. Op 11 mei 2007 heeft Numico bij het CWI een verzoek ingediend tot opzegging van de arbeidsovereenkomst met [verzoeker].
19. Op 15 juni 2007 heeft Numico [verzoeker] op non-actief gesteld.
Het verzoek
[verzoeker] verzoekt ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens veranderingen in de omstandigheden, onder toekenning van een vergoeding van € 685.037,61 bruto.
Ter toelichting stelt [verzoeker] – samengevat – het volgende.
Aan [verzoeker] zijn door Numico gedurende de afgelopen jaren vele toezeggingen gedaan, die telkens niet zijn nagekomen. Eind 2003 heeft [XXX] [verzoeker] verzocht of hij naar de Verenigde Staten zou willen verhuizen om vanuit Washington de Amerikaanse vestiging van Numico (SHS North America) te leiden. Nadat [verzoeker] [XXX] had laten weten bereid te zijn naar de VS te gaan, kreeg hij te horen dat de positie die hij daar zou gaan bekleden, toch niet voor hem beschikbaar was.
Enige maanden later vroeg [XXX] [verzoeker] of hij voor Numico in het Verenigd Koninkrijk wilde gaan werken. [verzoeker] zou daar dan verantwoordelijk worden voor twee van de drie business units van SHS en tevens voor de Amerikaanse markt. Nadat [verzoeker] naar het Verenigd Koninkrijk was verhuisd, kreeg hij te horen dat hij slechts voor één business unit verantwoordelijk zou zijn en niet voor de Amerikaanse markt. [XXX] heeft daarop in een onderhoud met [verzoeker], waarbij ook [YYY] aanwezig was, aan [verzoeker] toegezegd dat hij binnen afzienbare termijn verantwoordelijk zou worden voor SHS. De toezegging van [XXX] ten spijt, bleek vervolgens dat niet [verzoeker] maar een ander de opvolger van [YYY] zou worden.
Naar aanleiding van het gesprek dat [verzoeker] begin 2005 met [ZZZ] had, waarin deze hem een volgende stap binnen Numico voorspiegelde, is [verzoeker] in een toekomst bij Numico blijven vertrouwen en heeft hij zich bereid getoond voor Numico de veel beperktere functie dan waarvoor hij naar de UK was gekomen, te blijven vervullen.
Hoewel [XXX] [verzoeker] medio 2005 voorhield dat hij in de herfst van dat jaar zou worden benoemd tot Vice President Metabolics, werd ook die toezegging niet bewaarheid. In plaats van [verzoeker] werd, ondanks het feit dat deze onveranderd uitstekend is blijven functioneren, een ander benoemd in de functie van General Manager van SHS.
[verzoeker] is het niets eens met de beoordeling van 6 februari 2007. De resultaten van de divisie van [verzoeker] over de eerste vijf maanden van 2007 waren uitstekend. Zij vertoonden een groei van 8,3%, hetgeen boven het budget ligt. Op zijn bezwaar tegen de beoordeling is Numico nimmer ingegaan, zodat deze niet vast is komen te staan. Bovendien heeft Numico [verzoeker], zo er al sprake zou zijn van slecht functioneren, niet in de gelegenheid gesteld zijn functioneren te verbeteren.
Mede gelet op de door Numico aan [verzoeker] in het vooruitzicht gestelde carrièrestappen en de daardoor bij [verzoeker] gewekte verwachtingen met betrekking tot zijn loopbaan bij Numico, is de functie van Director Business Development niet als passende functie aan te merken. Het is een functie die zowel wat betreft taken en verantwoordelijkheden als inschaling, niet van hetzelfde niveau is als die van Director Metabolics. In de nieuwe functie zal geen enkel personeelslid aan [verzoeker], die in de afgelopen jaren altijd leiding heeft gegeven aan grote afdelingen, rapporteren. [verzoeker] zal als Director Business Development geen deel uitmaken van het CET. Daarbij komt dat deze functie in het door Numico gehanteerde globand (salaris)systeem is ingeschaald in globand 3, terwijl [verzoeker] in zijn visie aanspraak kan maken op een functie in globand 2.
Hoewel binnen Numico voldoende passende functies voor [verzoeker] aanwezig zijn, is Numico niet bereid deze aan hem aan te bieden. Het is Numico er klaarblijkelijk uitsluitend om te doen van [verzoeker] af te komen. Numico heeft daarmee de onderlinge werkverhouding zodanig beschadigd, dat voor een vruchtbare samenwerking tussen partijen geen mogelijkheid meer is. Dit brengt een zodanige verandering van omstandigheden mee, dat ontbinding van de arbeidsovereenkomst op korte termijn geboden is.
Met betrekking tot de verandering van omstandigheden treft [verzoeker], in tegenstelling tot Numico, geen enkele blaam. Aan Numico kan verweten worden dat zij zich jegens [verzoeker] niet als een goed werkgeefster heeft gedragen, door hem diverse toezeggingen te doen zonder deze na te komen, door hem over 2006 een niet onderbouwde onvoldoende beoordeling te geven en ten slotte door hem in februari 2007 in een gesprek dat niet langer dan 10 minuten heeft geduurd, voor het blok te zetten door hem een niet passende functie aan bieden en hem, indien hij deze functie niet zou aanvaarden, de wacht aan te zeggen. Dit alles steekt schril af tegen de 14 jaar waarin [verzoeker] zich volledig voor Numico heeft ingezet en waarin hij steeds uitstekend heeft gefunctioneerd.
Daarbij komt dat Numico [verzoeker] door de op non-actief stelling nodeloos heeft beschadigd.
Bij de berekening van de verzochte vergoeding is uitgegaan van een gewogen diensttijd van 15,5 jaar, een bruto salaris van € 19.715,08 per maand en, gelet op de verwijtbaarheid van Numico, een C-factor van 1,5. Hiermee komt de vergoeding op een bedrag van € 438.375,61 bruto.
Voorts is het volgende van belang. Aan [verzoeker] is bij zijn indiensttreding door de rechtsvoorgangster van Numico toegezegd dat in positieve zin zal worden afgeweken van de pensioenregeling, in die zin dat als datum indiensttreding 1 september 1989 zou worden gehanteerd. Numico is deze toezegging niet nagekomen. De pensioenschade die [verzoeker] hierdoor lijdt bedraagt in totaal € 246.662,00. De verzochte vergoeding dient met dit bedrag te worden vermeerderd. Mocht de onderhavige procedure geen plaats bieden voor verrekening van de niet nagekomen pensioentoezegging, dan verzoekt [verzoeker] de kantonrechter te overwegen dat hieromtrent in een aparte procedure dient te worden beslist.
Ten slotte verwacht [verzoeker] aanzienlijke schade te zullen lijden vanwege het niet (volledig) kunnen uitoefenen van zijn opties en aandelen. Deze schade valt thans nog niet te becijferen en is daarom niet in de verzochte vergoeding meegenomen. [verzoeker] verzoekt de kantonrechter te overwegen dat hieromtrent in een aparte procedure dient te worden beslist.
Het verweer en het zelfstandig tegenverzoek
Numico concludeert (primair) tot afwijzing van het verzoek. Voor het geval haar verweer niet wordt gehonoreerd, stelt Numico (subsidiair) een zelfstandig verzoek in tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst, zonder toekenning van een vergoeding en tot niet-ontvankelijk verklaring van [verzoeker] in zijn vordering betrekkelijk tot de pensioenschade.
Ter toelichting voert Numico – samengevat – het volgende aan.
Primair
[verzoeker] maakt een oneigenlijk gebruik van artikel 7:685 BW door, vooruitlopend op de uitkomst van de CWI-procedure, een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst in te dienen. Het is hem daarbij slechts te doen om het ontvangen van een vergoeding. Het verzoek dient derhalve te worden afgewezen.
Subsidiair
Het mag dan zo zijn dat [XXX] destijds voor [verzoeker] carrièremogelijkheden binnen Numico heeft gezien, maar aan [verzoeker] zijn ter zake nimmer harde toezeggingen gedaan. Het is immers bij uitsluiting de Raad van Bestuur en daarin met name [ZZZ], die beslissingen op dat niveau neemt. Op Numico rust dan ook geen enkele plicht om [verzoeker] een promotiefunctie aan te bieden. De omstandigheid dat [verzoeker]’ verwachtingen niet zijn uitgekomen, geeft hem niet het recht om nu van Numico een vergoeding af te dwingen. [verzoeker] heeft bij Numico (voorlopig) zijn plafond bereikt en dient de consequenties daarvan te aanvaarden.
De teleurstellende prestaties van [verzoeker] in 2006 als Director Metabolics gaven Numico geen aanleiding tot promotie naar een hogere functie. De functie van Director Business Development daarentegen is bij uitstek geschikt voor [verzoeker]. Door deze functie niet te aanvaarden, heeft [verzoeker] ten onrechte een situatie gecreëerd waarin hij zijn verplichtingen jegens Numico niet kan nakomen. Van Numico kan onder deze omstandigheden niet worden verlangd de arbeidsovereenkomst met [verzoeker] voort te zetten. Deze dient dan ook te worden ontbonden. Gelet op de handelwijze van [verzoeker] – Numico verwijt hem werkweigering -, bestaat voor toekenning van een vergoeding aan hem geen enkele grond.
Voor de (vermeende) vordering van [verzoeker] met betrekking tot de door hem gestelde pensioenschade biedt de onderhavige procedure geen plaats. [verzoeker] dient deze kwestie in een dagvaardingsprocedure aan te brengen. Bovendien biedt artikel 7:685 lid 8 BW slechts de mogelijkheid van toekenning van een vergoeding naar billijkheid. Andersoortige vergoedingen, zoals die ter zake van pensioenschade, vallen hier niet onder.
De beoordeling van het verzoek en het zelfstandig tegenverzoek
De kantonrechter heeft zich ervan vergewist dat het verzoek geen verband houdt met het bestaan van een opzegverbod als bedoeld in artikel 7:685 lid 1 BW.
Het primaire verweer van Numico kan geen doel treffen. Het staat de werknemer immers te allen tijde vrij om een ontbindingsverzoek in te dienen. De enkele omstandigheid dat de door Numico geïnitieerde CWI-procedure nog niet is afgerond, kan derhalve niet tot afwijzing van het verzoek van [verzoeker] leiden.
Beide partijen stellen zich op het standpunt dat aan de arbeidsovereenkomst een einde dient te komen. Dit is een voldoende gewichtige reden om de arbeidsovereenkomst op korte termijn te ontbinden, zodat zowel het verzoek als het tegenverzoek in zoverre toewijsbaar is. De kantonrechter zal de arbeidsovereenkomst tussen partijen ontbinden tegen 1 augustus 2007.
Beoordeeld moet thans worden of aan [verzoeker] in redelijkheid een vergoeding toekomt.
Met Numico is de kantonrechter van oordeel, dat het niet uitkomen van loopbaan-verwachtingen van een werknemer op zichzelf geen rechtvaardiging vormt voor toekenning van een vergoeding. Dit kan echter anders zijn indien sprake is van gerechtvaardigde verwachtingen die bij een werknemer zijn gewekt door de werkgever. Het mag dan zo zijn dat [ZZZ] en niet [XXX] ter zake van de loopbaan van [verzoeker] beslissingsbevoegheid had, maar blijkens het verslag van de vergadering van 15 juni 2004 bestond binnen Numico in ieder geval onmiskenbaar de intentie om [YYY] als Group Managing Director van SHS International door [verzoeker] te laten opvolgen. Daarbij is van belang dat [XXX], zoals [verzoeker] onbetwist heeft gesteld, destijds ook tot de Raad van Bestuur behoorde. Nu gesteld noch gebleken is dat Numico [verzoeker] destijds te kennen heeft gegeven, dat de door [XXX] uitgesproken intentie niet door de Raad van Bestuur werd gedeeld of dat [ZZZ] [verzoeker] bij het gesprek begin 2005 te verstaan heeft gegeven dat hij er vooralsnog niet van uit mocht gaan dat hem een promotiefunctie zou worden aangeboden, mocht [verzoeker] de toezeggingen van [XXX] met betrekking tot zijn opvolging van [YYY] (in 2004) dan wel zijn benoeming tot Vice President Metabolics (in 2005) serieus nemen. Dat klemt temeer, omdat alle omstandigheden erop wezen dat bij Numico over de kwaliteit van het functioneren van [verzoeker] geen twijfel bestond. De goede beoordelingen en de aan [verzoeker] na zijn aanstelling als Director Metabolics toegekende bonussen en andere beloningen wezen alle in die richting. Numico heeft volstrekt onvoldoende aannemelijk gemaakt dat het functioneren van [verzoeker] in de tweede helft van 2006 dermate te wensen heeft overgelaten, dat het in februari 2007 een overall score van 2 rechtvaardigde. Daarbij is van belang dat [verzoeker] onbetwist heeft gesteld dat hij over het gehele jaar 2006 een bonus heeft ontvangen.
Partijen verschillen van mening over de vraag of de functie van Director Business Development beschouwd moet worden als een passende functie. De kwestie van de inschaling van deze functie – waarover door partijen is gediscussieerd – kan buiten beschouwing blijven. Voor de beoordeling van de zwaarte van een functie is immers met name de inhoud van die functie van belang. Dat de functie van Director Business Development niet van hetzelfde niveau is als de functies die [verzoeker] in de afgelopen jaren heeft bekleed is naar het oordeel van de kantonrechter genoegzaam gebleken. Als onbetwist is immers komen vast te staan, dat de functie van Director Business Development in tegenstelling tot de eerdere functies van [verzoeker], geen leidinggevende functie betreft. Tevens is van belang, dat gebleken is dat voor deze functie 5 jaren werkervaring is vereist, hetgeen niet strookt met de 19 jaar werkervaring van [verzoeker].
Voorts vermag de kantonrechter niet in te zien hoe Numico kan stellen dat de functie van Director Business Development uitermate geschikt is voor [verzoeker], terwijl voor deze functie volgens de functieomschrijving “strong background in financial analyses” vereist is en [verzoeker] in 2006 als Director Metabolics volgens de beoordeling van februari 2007 met name de financiële verwachtingen bij lange na niet zou hebben gehaald.
Mede gelet op het feit dat Numico [verzoeker], na een dienstverband van bijna 14 jaar, waarin zij vóór februari 2007 nimmer kritiek op zijn functioneren heeft geuit, in een gesprek van 10 minuten met betrekking tot de voortzetting van de arbeidsrelatie voor een voldongen feit heeft gesteld, Numico op geen enkele wijze heeft getracht [verzoeker] in deze tegemoet te komen en hem bovendien heeft geschorst zonder aannemelijk te maken daarvoor werkelijk zwaarwegende redenen te hebben, leidt het voorgaande ertoe dat naar het oordeel van de kantonrechter aan [verzoeker] een vergoeding naar billijkheid toekomt.
Naast de mate van verwijtbaarheid van Numico in het ontstaan van de verstoring van de arbeidsrelatie, dient tevens te worden meegewogen de omstandigheid dat de kansen van [verzoeker] op de arbeidsmarkt, gelet op zijn leeftijd en goede papieren, als redelijk gunstig kunnen worden aangemerkt. Dit alles rechtvaardigt een compensatiefactor van C = 1,2.
De door [verzoeker] gestelde pensioenschade zal niet worden meegewogen. Daarvoor dient [verzoeker] desgewenst een aparte procedure aanhangig te maken. Hetzelfde geldt voor de schade die [verzoeker] verwacht te zullen lijden door het niet (volledig) kunnen uitoefenen van zijn opties en aandelen. Toegewezen zal derhalve worden een bedrag van € 366.700,00 bruto.
Nu [verzoeker] een hogere vergoeding heeft verzocht, zal de kantonrechter hem in de gelegenheid stellen zijn verzoek in te trekken. Numico heeft geen vergoeding aangeboden, zodat ook zij in de gelegenheid zal worden gesteld haar zelfstandige tegenvordering in te trekken. (Ten overvloede: bij intrekking door slechts een van beide partijen, zal de ontbinding van de arbeidsovereenkomst in stand blijven.)
Hetgeen partijen verder nog naar voren hebben gebracht behoeft geen bespreking meer, nu dit in het licht van hetgeen in deze beschikking is vastgesteld en overwogen, niet tot een andere beslissing kan leiden.
Gezien de aard van de procedure worden de kosten tussen partijen gecompenseerd in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
Beslissing
De kantonrechter:
stelt partijen ervan in kennis voornemens te zijn de arbeidsovereenkomst tegen 1 augustus 2007 te ontbinden onder toekenning van een vergoeding als hierna is vermeld;
bepaalt dat [verzoeker] en Numico de gelegenheid hebben het verzoek in te trekken door middel van een uiterlijk op 23 juli 2007 te 15.00 uur ter griffie ontvangen schriftelijke mededeling met gelijktijdige toezending van een afschrift daarvan aan de wederpartij;
voor het geval het verzoek niet wordt ingetrokken dan wel slechts door een van partijen wordt alvast als volgt beslist:
ontbindt de arbeidsovereenkomst tegen 1 augustus 2007;
kent aan [verzoeker] ten laste van Numico een vergoeding toe van € 366.700,00 bruto, ineens te voldoen, als aanvulling op ingevolge sociale verzekeringswetten te ontvangen uitkeringen dan wel elders te verwerven lager inkomen uit arbeid;
veroordeelt voor zover nodig Numico tot betaling van die vergoeding;
verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad;
bepaalt dat iedere partij de eigen kosten draagt;
wijst af hetgeen meer of anders is verzocht;
voor het geval zowel [verzoeker] als Numico het verzoek intrekt:
bepaalt dat iedere partij de eigen kosten draagt.
Deze beschikking is gegeven door mr. C.A. Boom en uitgesproken op de openbare terechtzitting van bovengenoemde datum.