ECLI:NL:RBHAA:2008:BG7284

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK HAARLEM

Sector civiel recht

zaaknummer / rolnummer: 151299 / KG ZA 08-624

Vonnis in kort geding van 16 december 2008

in de zaak van

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

MOOOI B.V.,

gevestigd te Breda,

2. [Eiser 2],

wonende te Rotterdam,

eisers,

advocaat mr. M. Middeldorp,

tegen

1. [Gedaagde 1],

wonende te Wormerveer, gemeente Zaanstad,

2. [Gedaagde 2],

wonende te Wormerveer, gemeente Zaanstad,

gedaagden,

advocaat mr. L.J.H. Kortz.

Eisers zullen hierna gezamenlijk Moooi genoemd worden. Eiser sub 2 zal afzonderlijk [eiser 2] genoemd worden. Gedaagden zullen [gedaagde 1] en [gedaagde 2] genoemd worden en gezamenlijk als 4udesigned worden aangeduid.

1. De procedure

1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding

- de mondelinge behandeling

- de pleitnota van Moooi

- de pleitnota van 4udesigned

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1. Moooi is een onderneming die (klein)meubelen, interieurartikelen en designproducten ontwerpt, produceert en verhandelt. Een van de ontwerpen die Moooi in haar collectie heeft, is de Dandelion-lamp, die in 2004 is ontworpen door [eiser 2] in samenwerking met Moooi. [eiser 2] heeft Moooi een exclusieve licentie gegeven voor de exploitatie van de Dandelion. De Dandelion bestaat in een hangversie en een staande versie. De beide versies van de Dandelion staan hieronder afgebeeld (de foto’s zijn overgelegd als productie 2 bij de dagvaarding):

<TD>
Dandelion, hangend<TD width="20"><TD>
Dandelion, staand

</TABLE>

Ter zitting heeft Moooi de hangende versie van de Dandelion aan de voorzieningenrechter getoond.

2.2. 4udesigned is een eenmanszaak van [gedaagde 1] die zich richt op de in- en verkoop van designartikelen, waaronder meubelen, lampen en accessoires, via internet. [gedaagde 2] doet samen met [gedaagde 1] de bedrijfsvoering van 4udesigned. Sinds 10 augustus 2008 heeft 4udesigned op haar website een lamp aangeboden onder de naam Rhombus, ook in een hangversie en een staande versie. De beide versies van de Rhombus staan hieronder afgebeeld (de foto is afkomstig van de website van 4udesigned en is overgelegd als productie 6 bij de dagvaarding):

<P ALIGN="center">
Rhombus</P>

2.3. Moooi heeft 4udesigned (voor het eerst) op 13 oktober 2008 gesommeerd om de productie en verhandeling van de lamp Rhombus te staken. Per brief van 27 oktober 2008 heeft 4udesigned afwijzend gerageerd op voornoemde sommatie.

3. Het geschil

3.1. Moooi vordert:

1. 4udesigned te gebieden om met onmiddellijke ingang de productie, verhandeling of welke wijze van exploitatie dan ook van de Rhombus-lamp, dan wel enig ander lampmodel dat inbreuk maakt op de auteursrechten van Moooi, te staken en gestaakt te houden,

2. 4udesigned te veroordelen om binnen 14 dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis een verklaring aan de raadsman van Moooi te doen toekomen, gecontroleerd en geaccordeerd door een, door Moooi aan te wijzen, registeraccountant op basis van eigen onderzoek door de registeraccountant van de boeken en facturen betreffende 4udesigned, uit welke verklaring blijkt:

(i) de naam en het adres van de toeleverancier van de Rhombus-lampen;

(ii) hoeveel Rhombus-lampen de toeleverancier aan 4udesigned heeft geleverd en wanneer;

(iii) de hoeveelheid door 4udesigned verkochte Rhombus-lampen;

(iv) tegen welke prijs de Rhombus-lampen door 4udesigned zijn ingekocht respectievelijk verkocht, uitgedrukt in Euro's per lamp;

(v) de per verkochte Rhombus-lamp door 4udesigned gemaakte winst en de precieze wijze waarop de winst is berekend;

(vi) het aantal Rhombus-lampen dat 4udesigned in voorraad heeft op de datum dat het vonnis wordt gewezen of voor 4udesigned in voorraad wordt gehouden,

3. 4udesigned te gebieden om binnen 4 weken na betekening van het vonnis de in het petitum 2 sub (vi) bedoelde voorraad aan Moooi op een door Moooi te bepalen plaats over te dragen ter vernietiging daarvan met bepaling dat zowel de vervoerskosten als vernietigingskosten door 4udesigned dienen te worden gedragen,

4. te bepalen dat 4udesigned een dwangsom verbeurt van EUR 1.000,-- per dag dat zij in gebreke blijft aan één of meer van de hierboven genoemde veroordelingen te voldoen, dan wel EUR 1.000,-- per Rhombus-lamp die door hen wordt verhandeld, zulks ter keuze van Moooi,

5. 4udesigned te veroordelen om binnen zeven dagen na betekening van het in deze te wijzen vonnis de door MOOOI gemaakte gerechtskosten en andere kosten te vergoeden, waaronder begrepen de volledige kosten van juridische bijstand als bedoeld in artikel 1019 sub h Rv;

6. voor zover rechtens noodzakelijk, de redelijke termijn als bedoeld in artikel 1019 sub i Rv te bepalen op 6 maanden nadat het in deze te wijzen vonnis in kracht van gewijsde zal zijn gegaan.

3.2. Moooi heeft aan haar vorderingen ten grondslag gelegd dat 4udesigned inbreuk maakt op het auteursrecht van Moooi, omdat de Rhombus kwalificeert als een auteursrechtelijke verveelvoudiging van de Dandelion in de zin van artikel 13 Auteurswet (Aw). Volgens Moooi is de Rhombus een nagenoeg identieke kopie van de Dandelion. Het ter verkoop aanbieden van de Rhombus op de website van 4udesigned levert een openbaarmaking op als bedoeld in artikel 12 lid 1 sub 1 Aw.

Moooi heeft aan haar vordering voorts ten grondslag gelegd dat de Rhombus een slaafse nabootsing is van de Dandelion op grond waarvan 4udesigned onrechtmatig jegens haar handelt.

3.3. 4udesigned voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling

Auteursrechtelijke bescherming

4.1. Alvorens te kunnen beoordelen of 4udesigned met de Rhombus inbreuk maakt op het auteursrecht van Moooi op de Dandelion, dient de vraag te worden beantwoord of de Dandelion in aanmerking komt voor auteursrechtelijke bescherming. Daartoe is van belang of de Dandelion kan worden aangemerkt als een oorspronkelijk werk in de zin van de Auteurswet.

4.2. Moooi heeft gemotiveerd betoogd – onder verwijzing naar de onderscheidende elementen van de Dandelion – dat de Dandelion kan worden aangemerkt als een auteursrechtelijk beschermd werk. 4udesigned heeft zich op het standpunt gesteld dat het ontwerp van Moooi van de Dandelion niet origineel is. In de jaren zestig van de vorige eeuw en later zijn diverse ontwerpen op de markt verschenen die volgens 4udesigned doen denken aan de Dandelion. Het idee om een lamp dusdanig vorm te geven dat uit een middelpunt diverse stralen naar buiten komen en geornamenteerd zijn, werd toen al toegepast. 4udesigned heeft ter onderbouwing van haar stelling een viertal foto’s overgelegd van lampen die volgens haar allen uitgaan van het idee van een kern van waaruit draden zich naar buiten richten, zodanig dat hun uiteinden, al dan niet met daaraan platte ringen, tezamen een bolvormige omtrek hebben. Ter zitting heeft 4udesigned (een deel van) de lamp Infinity getoond. De foto’s die 4udesigned heeft overgelegd staan hieronder afgebeeld:

<TR>

<TD width="200">1. Paardenbloem (1988)<TD width="20"><TD width="200">2. Infinity (jaren 60)

<TR>

<TD>
Paardenbloem (1988)<TD><TD STYLE="valign: top; align=: right">
Infinity (jaren 60)

<TR>

<TD>3. Sputnik (jaren 60)<TD><TD>4. Cup of Light (jaren 60)

<TR>

<TD>
Sputnik (jaren 60)<TD><TD STYLE="align: right">
Cup of Light (jaren 60)

</TABLE>

De verschillen van deze lampen, in het bijzonder de Infinity, met de Dandelion zijn volgens 4udesigned van dusdanig ondergeschikte aard dat niet gesproken kan worden van een werk in de zin van de Auteurswet omdat het originaliteit ontbeert.

4.3. Het betoog van 4udesigned overtuigt naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet. De voornaamste overeenkomst tussen de Dandelion en de vier door 4udesigned getoonde en hiervoor weergegeven lampen is de min of meer bolvormigheid en tussen de Dandelion en de Infinity en de Sputnik voorts het idee van een kern waaruit draden zich naar buiten richten. De totaalindruk van de vier lampen is onderling en in vergelijking met de Dandelion echter geheel verschillend. Zo bestaan de Paardenbloem en de Cup of Light niet uit een kern met naar buiten gerichte draden, heeft de Sputnik verlichting aan de uiteinden van de draden in plaats van in de kern, en is de Infinity opgetrokken uit geheel ander materiaal (chroom of daarop gelijkend) dan de Dandelion en zijn de draden en schijfjes op de uiteinden daarvan anders vormgegeven. Daarnaast is gesteld noch gebleken dat gelijke lampen als de Dandelion in staande versie eerder op de markt zijn verschenen.

4.4. Gelet op het voorgaande is voldoende komen vast te staan dat de Dandelion een oorspronkelijk werk betreft dat voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt. Daarom staat thans ter beoordeling of 4udesigned met de Rhombus een inbreuk maakt op het auteursrecht van Moooi op de Dandelion.

Auteursrechtelijke inbreuk

4.5. 4udesigned heeft de stelling van Moooi niet weersproken dat de Rhombus-lampen van 4udesigned, zowel in de hangende als de staande versie, nagenoeg identiek zijn aan de Dandelion-lampen van Moooi. [gedaagde 1] heeft ter zitting toegelicht dat hij de foto’s van de Rhombus op de website van 4udesigned ergens op internet heeft gevonden, maar aangegeven de precieze herkomst van de foto’s niet (meer) te kennen en zelfs niet uit te sluiten dat het mogelijk foto’s van de Dandelion van Moooi betreffen. Ook de voorzieningenrechter heeft geen verschillen kunnen constateren tussen de ter zitting door Moooi getoonde Dandelion en de door 4udesigned overgelegde foto’s van de Rhombus. De voorzieningenrechter concludeert derhalve dat de totaalindrukken van de Rhombus- en de Dandelion-lamp te weinig (of zelfs niet) verschillen voor het oordeel dat de Rhombus-lamp als een zelfstandig werk kan worden aangemerkt.

4.6. 4udesigned heeft zich op het standpunt gesteld dat geen sprake is van het opzettelijk en bewust op de markt brengen van de Rhombus in de wetenschap dat het een kopie van de Dandelion betreft, kennelijk ten betoge dat geen sprake is van ontlening, vereist voor auteursrechtelijke inbreuk. Gelet op de identieke overeenstemming tussen de Rhombus en de Dandelion acht de voorzieningenrechter echter aannemelijk dat van ontlening sprake is. Moooi heeft voorts terecht naar voren gebracht dat het zeer wel aannemelijk is dat [gedaagde 1] en [gedaagde 2], die zich in hun presentatie beroepen op een jarenlange ervaring op het gebied van interieurdesign en naar eigen zeggen verschillende designbeurzen in Europa hebben bezocht, met de Dandelion bekend zijn geweest. De enkele stelling van 4udesigned dat het onmogelijk is om bij te houden wat honderden ontwerpers zoal maken, is onvoldoende om het vermoeden van ontlening te ontzenuwen.

4.7. 4udesigned heeft voorts gesteld dat zij geen enkele Rhombus-lamp heeft verkocht of in voorraad heeft gehad, naar de voorzieningenrechter begrijpt ten betoge dat van voor auteursrechtelijke inbreuk vereiste openbaarmaking geen sprake is. Het enkele ter verkoop aanbieden van de Rhombus op de website van 4udesigned en het daartoe publiceren van foto’s van de Rhombus kwalificeert echter reeds als openbaarmaking in de zin van de Auteurswet, zodat ook dat betoog van 4udesigned niet slaagt.

4.8. Gelet op het voorgaande is de voorzieningenrechter van oordeel dat de Rhombus van 4udesigned een verveelvoudiging is van de Dandelion van Moooi in de zin van artikel 13 Aw, zodat sprake is van inbreuk op het auteursrecht van Moooi.

De vorderingen

4.9. Op grond van het hiervoor overwogene staat de auteursrechtelijke grondslag niet aan toewijzing van vorderingen van Moooi in de weg. Dat 4udesigned geen enkele Rhombus-lamp heeft verkocht en inmiddels de Rhombus niet meer op haar website te koop aanbiedt, zoals door haar gesteld, staat niet in de weg aan toewijzing van een verbod tot verhandeling van de Rhombus. Moooi heeft er immers belang bij dat 4udesigned het aanbieden van de Rhombus gestaakt houdt. Voornoemde omstandigheid staat evenmin in de weg aan een veroordeling een registeraccountant inzage te geven in de boeken van 4udesigned, omdat niet is komen vast te staan dat 4udesigned in de periode van 10 augustus 2008 tot heden geen enkele Rhombus-lamp heeft verkocht of in voorraad heeft (gehad) en Moooi ter bescherming van haar auteursrecht er belang bij heeft te weten wie de toeleverancier van de Rhombus is. Mocht uit het onderzoek van de registeraccountant blijken dat 4udesigned geen Rhombus-lampen (meer) in voorraad heeft, dan zal zij vanzelfsprekend niet meer hoeven te voldoen aan de veroordeling haar voorraad ter vernietiging aan Moooi over te dragen. Nu gesteld noch gebleken is dat 4udesigned enig ander (dan de Dandelion) lampmodel dat inbreuk maakt op de auteursrechten van Moooi openbaar maakt of verveelvoudigt of dat heeft gedaan, zal een algemeen verbod als opgenomen aan het slot van het eerste onderdeel van de vordering van Moooi worden geweigerd.

4.10. De gevorderde dwangsom is niet bestreden en zal daarom worden toegewezen, met dien verstande dat deze zal worden gemaximeerd als hierna in het dictum vermeld.

Proceskosten

4.11. 4udesigned zal als de grotendeels in het ongelijk te stellen partij in de proceskosten worden veroordeeld. Moooi heeft op grond van artikel 1019h Rv de werkelijk gemaakte kosten gevorderd. 4udesigned heeft daartegen bezwaar gemaakt wegens het volgens haar geringe originaliteitsgehalte van de Dandelion, omdat zij meent de Rhombus niet opzettelijk en bewust op de markt te hebben gebracht in de wetenschap dat het een kopie van de Dandelion betreft en omdat 4udesigned geen enkele Rhombus-lamp heeft verkocht en zij direct na sommatie van Moooi de Rhombus van haar website heeft verwijderd. Deze bezwaren worden verworpen, onder verwijzing naar hetgeen de voorzieningenrechter dienaangaande in het voorgaande reeds heeft overwogen in het kader van de auteursrechtelijke inbreuk door 4udesigned. Nu de vorderingen van Moooi op grond van auteursrechtelijke inbreuk worden toegewezen en de overgelegde specificatie niet onredelijk voorkomt - ook los van het aantal advocaten dat zich namens 4udesigned met de zaak heeft beziggehouden -, zal de voorzieningenrechter de proceskosten aan de zijde van Moooi vast stellen als volgt:

- vast recht EUR 54,00

- werkelijk gemaakte kosten 8.590,00

Totaal EUR 8.644,00

Termijn voor het instellen van de hoofdzaak en de overige door 4udesigned gevorderde termijnen

4.12. Moooi heeft verzocht de redelijke termijn als bedoeld in artikel 1019i Rv te bepalen op zes maanden nadat het vonnis in kracht van gewijsde zal zijn gegaan. 4udesigned heeft verzocht de termijn te bepalen op twee weken. Nu beide partijen hun verzoek niet hebben gemotiveerd, zal de voorzieningenrechter gelet op de aard van de zaak de termijn voor het instellen van de hoofdzaak bepalen op drie maanden na betekening van dit vonnis. Gelet op het feit dat deze tijd van het jaar veel niet-werkdagen kent, zal de voorzieningenrechter de overige door Moooi gevorderde termijnen waarbinnen 4udesigned moet voldoen op het tweevoud van de gevorderde duur stellen.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1. gebiedt [gedaagde 1] en [gedaagde 2] om met onmiddellijke ingang de productie, verhandeling of welke wijze van exploitatie dan ook van de Rhombus-lamp te staken en gestaakt te houden,

5.2. veroordeelt [gedaagde 1] en [gedaagde 2] – des de een voldoet de ander is bevrijd – om binnen 28 dagen na betekening van dit vonnis een verklaring aan de raadsman van Moooi te doen toekomen, gecontroleerd en geaccordeerd door een, door Moooi aan te wijzen, registeraccountant op basis van eigen onderzoek door de registeraccountant van de boeken en facturen betreffende 4udesigned, uit welke verklaring blijkt:

(a) de naam en het adres van de toeleverancier van de Rhombus-lampen;

(b) hoeveel Rhombus-lampen de toeleverancier aan 4udesigned heeft geleverd en wanneer;

(d) tegen welke prijs de Rhombus-lampen door 4udesigned zijn ingekocht respectievelijk verkocht, uitgedrukt in Euro's per lamp;

(e) de per verkochte Rhombus-lamp door 4udesigned gemaakte winst en de precieze wijze waarop de winst is berekend;

(f) het aantal Rhombus-lampen dat 4udesigned in voorraad heeft op de datum dat het vonnis wordt gewezen of voor 4udesigned in voorraad wordt gehouden,

5.3. [gedaagde 1] en [gedaagde 2] te gebieden – des de een voldoet de ander is bevrijd – om binnen 8 weken na betekening van het vonnis de onder 5.2 sub f bedoelde voorraad, voor zover uit het onderzoek van de onder 5.2 bedoelde registeraccountant blijkt dat 4udesigned Rhombus-lampen in voorraad heeft, aan Moooi op een door Moooi te bepalen plaats over te dragen ter vernietiging daarvan met bepaling dat zowel de vervoerskosten als vernietigingskosten door 4udesigned dienen te worden gedragen,

5.4. bepaalt dat [gedaagde 1] en 4udesigned een dwangsom verbeuren van EUR 1.000,-- per dag dat zij in gebreke blijft aan één of meer van de hierboven genoemde veroordelingen te voldoen, dan wel EUR 1.000,-- per Rhombus-lamp die door hen wordt verhandeld, zulks ter keuze van Moooi, met een maximum van EUR 25.000,-,

5.5. bepaalt de termijn als bedoeld in artikel 1019i lid 1 Rv op drie maanden na betekening van dit vonnis,

5.6. veroordeelt [gedaagde 1] en [gedaagde 2] in de proceskosten, aan de zijde van Moooi tot op heden begroot op EUR 8.644,00,

5.7. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

5.8. wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.J. van der Meer en in het openbaar uitgesproken op 16 december 2008.?

Auteursrechtelijke inbreuk op de Dandelion-lamp door 4udesigned

Uitspraak