Uitspraak
RECHTBANK HAARLEM
Sector kanton
Locatie Haarlem
zaak/rep.nr.: 569174 \ AO VERZ 12-450
datum uitspraak: 20 september 2012
BESCHIKKING ONTBINDING ARBEIDSOVEREENKOMST
inzake
de besloten vennootschap Teeken en Beelen B.V.
te Beverwijk
verzoekster
hierna: Teeken en Beelen
gemachtigde: mr. A.G. Moeijes
tegen
[X.]
te [woonplaats]
verweerder
hierna: [X.]
gemachtigde: mr. M.G. van Dijken
De procedure
Op 14 augustus 2012 is ter griffie een verzoekschrift ontvangen van Teeken en Beelen. [X.] heeft een verweerschrift ingediend.
De mondelinge behandeling van de zaak heeft plaatsgevonden op 6 september 2012. Op deze zitting hebben partijen hun standpunten nader toegelicht. De gemachtigden van partijen hebben pleitnotities overgelegd. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen verder naar voren hebben gebracht.
Beide partijen hebben producties in het geding gebracht.
De feiten
Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend, dan wel niet of onvoldoende betwist en/of op grond van de onweerspro¬ken inhoud van de producties, staat tussen partij¬en het volgende vast:
a. Teeken en Beelen is een architectenbureau met nagenoeg één klant en twee activiteiten.
b. Teeken en Beelen verzorgt voor het supermarktconcern DekaMarkt (Detailresult Groep) en de daaraan gelieerde vastgoedvennootschap Dreef Beheer bv (technische) ontwerpen voor de bouwkundige inrichting van supermarkten (afdeling Retail) en voor overig vastgoed (afdeling Bouwkundig).
c. [A.] is directeur en aandeelhouder van Teeken en Beelen.
d. In 2011 heeft [B.] 50% van de aandelen in Teeken en Beelen overgenomen.
e. [X.], geboren op 20 februari 1976, is sinds 1 januari 1999 bij Teeken en Beelen in dienst, laatstelijk in de functie van tekenaar/projectleider tegen een salaris van € 3.643,00 bruto per maand exclusief vakantiegeld (en overige emolumenten).
f. Eind juni 2011 heeft Teeken en Beelen vergunning aangevraagd voor het ontslag van 5 van de 13 werknemers.
g. In september 2011 en oktober 2011 zijn ontslagvergunningen verleend voor vier medewerkers.
h. In november 2011 is vergunning aangevraagd voor het ontslag van 2 werknemers.
i. In februari 2012 is voor 1 medewerker vergunning verleend.
j. Per e-mail bericht van 8 augustus 2012 heeft Dreef Beheer bv het volgende aan Teeken en Beelen geschreven:
“In het vervolg van ons overleg van maandag 6 augustus 2012 sturen wij u hierbij het overzicht van de nog door HBN architecten te verrichten werkzaamheden.
1. (…)
2. (…)
3. (…)
4. (…)
5. (…)
6. (…)
Betreffende de punten 1 tot en met 5 zijn de werkzaamheden de afronding van de lopende opdrachten.
Betreffende punt 6 staken de werkzaamheden voor HBN architecten bij de ter visielegging van het bestemmingsplan. Het verloop en de duur van de bestemmingsplan procedure is bepalend voor het verstrekken van een vervolgopdracht. Het voorbehoud op het verstrekken van een vervolgopdracht maken wij dan ook. De bestemmingsplanprocedure wordt ingeschat op 26 weken na het moment van ter visielegging medio september 2012.”
k. Bij brief van 9 augustus 2012 heeft Detailresult Groep het volgende aan Teeken en Beelen geschreven:
“In de komende periode is DekaMarkt met een kleine groep adviseurs bezig met de ontwikkeling van 2 pilotstores voor een nieuwe (of vernieuwde) formule voor de Dekamarkt supermarkten. Bij deze ontwikkeling zullen wij geen gebruik maken van uw diensten of die van uw bureau.
Alle werkzaamheden aan de overige winkels zijn voorlopig opgeschort tot na de evaluatie van de pilotstores.
Wij verwachten op zijn vroegst in januari 2013 te kunnen beslissen hoe wij verder gaan met de DekaMarkt filialen. Op dit moment kunnen en willen wij geen enkele uitspraak doen over uw mogelijke betrokkenheid bij de uitrol van de nieuwe formule.
Graag blijven wij in voorkomende gevallen een beroep op u doen voor werkzaamheden aan de gebouwen van de centrale magazijnen of de productiebedrijven.
(…)
Ook blijven wij graag (op afroep) gebruik maken van uw expertise en uw goede contacten met bijvoorbeeld de gemeenten waarin onze winkels gevestigd zijn.
Wij realiseren ons, dat deze mededeling voor uw bedrijfsvoering verregaande consequenties zal hebben en betreuren dat voor u. Onze prioriteit ligt evenwel bij onze eigen onderneming.
(…)”
l. Bij schrijven van 23 augustus 2012 heeft Wisker & Schouten, Accountants en Belastingadviseurs B.V. (hierna: Wisker en Schouten) het volgende aan Teeken en Beelen geschreven:
“U verzocht ons een opinie te geven over de financiële situatie en de continuïteit van de vennootschap Teeken en Beelen B.V. in verband met een procedure bij de Rechtbank, waarin ontslag van alle personeelsleden wordt aangevraagd.
(…)
In overweging nemende dat
- de verliezen hoofdzakelijk worden veroorzaakt door een sterk teruglopende omzet;
- de achtergebleven omzet van de eerste halfjaar niet meer zal kunnen worden ingelopen;
- de kosten waar mogelijk al omlaag zijn gebracht;
- de directie/aandeelhouders er alles aan gedaan hebben om het voortbestaan van de onderneming te waarborgen door een informele kapitaalstorting en het verstrekken van liquiditeiten;
Kunnen wij niet anders concluderen dan dat
- het verlies over 2012 nog verder zal oplopen en bij het niet nemen van maatregelen onbeheersbaar is;
- de enige mogelijkheid voor voortbestaan van de onderneming zal zijn indien beide directeuren/aandeelhouders met minimale kosten en maximale inzet de bestaande opdrachten zullen afhandelen en nieuwe zullen verwerven;
- de onderneming indien er niet fors ingegrepen wordt niet levensvatbaar is;
- er geen financiële middelen zijn om de medewerkers een ontslagvergoeding mee te geven;
en dat
- als er geen ontslag voor de medewerkers verkregen wordt een faillissement onafwendbaar en zeer nabij is.”
Het verzoek
Teeken en Beelen verzoekt ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens veranderingen in de omstandigheden.
Ter toelichting stelt Teeken en Beelen – samengevat – het volgende.
Vanaf het jaar 2009 loopt de omzet terug en vanaf het jaar 2011 worden verliezen geleden.
In 2010 zijn al maatregelen genomen om te bezuinigen.
Halverwege 2011 bleek dat de genomen maatregelen niet voldoende waren en dat er een aanzienlijk verlies werd geleden.
In de ontslagprocedure werd voor 2011 een omzet geprognosticeerd van € 978.000,00. In werkelijkheid is de omzet € 870.000,00 geworden.
Inmiddels is gebleken dat de omzet tegenover het ongeveer gelijk gebleven bedrag aan kosten in de eerste helft van 2012 wederom ongeveer € 100.000,00 lager is dan in de eerste helft van 2011. Ook in de eerste helft van 2012 is er daarom een zeer aanzienlijk verlies geleden van € 132.000,00.
Detailresult heeft medegedeeld dat de retailwerkzaamheden ten behoeve van de supermarkten niet meer aan Teeken en Beelen worden gegund, maar worden uitbesteed aan een Engelse onderneming.
De opdracht voor Dreef Beheer bv wordt wegens planologische bezwaren voorlopig aangehouden.
Het bestaande werk is afgerond. De afgelopen jaren is geprobeerd nieuwe klanten binnen te halen, maar de markt voor architectenbureaus is zeer slecht.
Ontslag van alle werknemers en het terugbrengen van de onderneming tot een eenmanszaak van [A.] en [B.] is de enige manier om de continuïteit van de onderneming te behouden.
Het water staat Teeken en Beelen aan de lippen. Er is geen geld om enige ontslagvergoeding te betalen.
Alleen wanneer de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd zonder vergoeding, kan de onderneming blijven bestaan.
Het verweer
[X.] concludeert primair tot afwijzing van het verzoek. Voor het geval de arbeidsovereenkomst toch wordt ontbonden, verzoekt [X.] om toekenning van een vergoeding van € 31.475,52. [X.] verzoekt in beide gevallen Teeken en Beelen in de proceskosten te veroordelen.
Ter toelichting voert [X.] – samengevat – het volgende aan.
Teeken en Beelen heeft toegestaan dat opdrachtgevers (aanzienlijk) minder betaalden dan er werd gedeclareerd. Door haar houding ten opzichte van opdrachtgevers heeft Teeken en Beelen zichzelf financieel benadeeld, waardoor haar huidige financiële positie negatief is.
Het gevolg van de lakse houding van Teeken en Beelen, die als wanbeleid gekenschetst mag worden, is dat het personeel ontslagen moet worden. Het is evenwel niet redelijk dat het personeel de dupe moet worden.
Het is onbegrijpelijk en onaannemelijk dat het resultaat in 2010 slechts € 9.038,00 zou zijn.
Teeken en Beelen vergeet te melden dat er nog een derde grote opdrachtgever is, te weten de winkelketen John Deere. Er liggen nog opdrachten in het verschiet.
Eind 2011 en begin 2012 zijn er behoorlijk wat werkzaamheden geweest voor diverse projecten van Dekamarkt. Verbouwingen en aanvragen van Dekamarkt gingen gewoon door. Ook is sprake van diverse plannen voor verbouwingen van vestigingen van Dekamarkt, ook al op bestekniveau, in Grootebroek, Heerhugowaard en Hillegom.
Er is geen sprake van dat Detailresult Groep helemaal geen opdrachten meer aan Teeken en Beelen zal gunnen. Er zijn slechts voor twee pilotprojecten opdrachten aan een andere onderneming gegund.
Teeken en Beelen heeft op geen enkele manier aannemelijk gemaakt dat er pogingen zijn ondernomen andere opdrachtgevers te vinden.
De door Teeken en Beelen overgelegde jaarrekening van 2011 is tot stand gekomen via door (het bestuur van) Teeken en Beelen verstrekte gegevens. De juistheid en volledigheid van de jaarrekening is daarmee geen gegeven.
De gegevens over begin 2012 ontbreken, zodat zonder meer niet gezegd kan worden hoe hoog de omzet in die periode was.
De financiële positie van Teeken en Beelen wordt kennelijk beïnvloed door een schuld aan Beelen Beheer B.V., de vennootschap van [A.]. Waar deze schuld precies vandaan komt, blijkt niet. Door middel van onttrekkingen en vorderingen ten laste van Teeken en Beelen kunnen de eigenaren de boekhoudkundig financiële positie van Teeken en Beelen negatief beïnvloeden.
Om vast te stellen of daadwerkelijk een financiële noodzaak bestaat om de arbeidsovereenkomst met [X.] wegens bedrijfseconomische reden te ontbinden, zullen ook de financiële cijfers van de vennootschappen van de eigenaren moeten kunnen worden beoordeeld. Indien de resultaten daadwerkelijk zo matig zijn als door Teeken en Beelen wordt betoogd, ligt het niet voor de hand dat [B.] 50% van de aandelen zou willen overnemen.
Teeken en Beelen ontvangt nog gelden uit “onderhanden werken” en “debiteuren”.
Teeken en Beelen kan dus nog gelden verwachten om een passende ontbindingsvergoeding uit te keren indien de kantonrechter de arbeidsovereenkomst mocht ontbinden.
Daarnaast mag worden verwacht dat de eigenaren vanuit hun vennootschappen een ontbindingsvergoeding betalen.
[X.] is ruim 13,5 jaar voor Teeken en Beelen werkzaam. Het ligt niet voor de hand dat hij snel een andere (passende) baan zal hebben gevonden.
De beoordeling van het verzoek
Ontbinding van de arbeidsovereenkomst
1. De kantonrechter heeft zich ervan vergewist dat het verzoek geen verband houdt met het bestaan van een opzegverbod als bedoeld in artikel 7:685 lid 1 BW.
2. Op basis van de door Teeken en Beelen verstrekte financiële informatie, bij gelegenheid van de mondelinge behandeling aangevuld door de verklaring van [Z.] (verbonden aan Wisker & Schouten), moet worden geconstateerd dat de bezuinigingsmaatregelen die in het verleden al zijn getroffen, onvoldoende waren om voor Teeken en Beelen het tij ten gunste te keren. Wederom ziet zij zich geconfronteerd met afnemende omzetten en teruglopende bedrijfsresultaten. Uit de genoemde financiële informatie blijkt ook voldoende dat thans nog als enige mogelijkheid resteert het voortzetten van het bedrijf door de twee directeuren. Er zijn dus voldoende gewichtige redenen om de arbeidsovereenkomst op korte termijn te ontbinden, zodat het verzoek in zoverre toewijsbaar is.
Vergoeding
3. Beoordeeld moet worden of aan [X.] in redelijkheid een vergoeding toekomt. Het is natuurlijk ontzettend zuur voor [X.] om zonder enige vergoeding zijn baan van vele jaren kwijt te raken. Er moet echter wel sprake zijn van een mogelijkheid om een vergoeding te betalen. Die mogelijkheid ontbreekt naar het oordeel van de kantonrechter en hij overweegt daartoe het volgende.
4. Bij gelegenheid van de mondelinge behandeling heeft [Z.] voornoemd over de financiële situatie van Teeken en Beelen en in aanvulling op de onder de vaststaande feiten genoemde en deels geciteerde brief van 23 augustus 2012 desgevraagd nog het volgende verklaard: De leningen die de holding heeft op Teeken en Beelen worden niet terugbetaald. Tot het jaar 2010 bestond er geen managementfee. Tot dat jaar stond [A.] op de loonlijst. De pensioenlasten van Teeken en Beelen worden sedert eind 2010 door de holding gedragen en dus niet meer door Teeken en Beelen.
5. Er zijn onvoldoende feiten en/of omstandigheden gebleken die de conclusie zouden kunnen rechtvaardigen dat de eigenaren door middel van onttrekkingen en vorderingen ten laste van Teeken en Beelen de boekhoudkundig financiële positie van Teeken en Beelen negatief hebben beïnvloed.
6. De kantonrechter is van oordeel dat het niet noodzakelijk is om ook financiële cijfers van de vennootschappen van de eigenaren bij de beoordeling te betrekken. In het licht van de overgelegde financiële stukken en de daarop door [Z.] gegeven aanvullende informatie, is onvoldoende gebleken waarom (die) andere vennootschappen aan een financiële vergoeding zouden moeten bijdragen. Dat geldt te meer nu onvoldoende gebleken is dat sprake zou zijn (geweest) van ontoelaatbare onttrekkingen aan het vermogen van Teeken en Beelen ten behoeve van de bedoelde andere vennootschappen.
7. Voor zover Teeken en Beelen nog gelden uit “onderhanden werken” en “debiteuren” ontvangt, zijn deze gelden nodig om de salarissen tot 1 oktober 2012 en/of andere crediteuren te kunnen betalen.
8. Op grond van het vorenstaande moet de kantonrechter tot de conclusie komen dat Teeken en Beelen niet in staat is aan [X.] een ontbindingsvergoeding te betalen.
9. Hetgeen partijen verder nog naar voren hebben gebracht behoeft geen bespreking meer, nu dit in het licht van hetgeen in deze beschikking is vastgesteld en overwogen, niet tot een andere beslissing kan leiden.
10. Gezien de aard van de procedure worden de kosten tussen partijen gecompenseerd in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
Beslissing
De kantonrechter:
Ontbindt de arbeidsovereenkomst tussen partijen tegen 1 oktober 2012.
Verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.
Bepaalt dat iedere partij de eigen kosten draagt.
Deze beschikking is gegeven door mr. F.J.P. Veenhof en uitgesproken op de openbare terechtzitting van bovengenoemde uitspraakdatum.
Coll.