Uitspraak
Rechtbank Leeuwarden
Sector civiel recht
afdeling handelsrecht
Korte Gedingen
Uitspraak: 19 april 2005
Kort-geding-nummer: 69242 / KG ZA 05-73
VONNIS
van de voorzieningenrechter van de rechtbank te Leeuwarden, in het kort geding van:
de vennootschap onder firma DE GROENE LEGUAAN,
gevestigd te Goutum,
eiseres,
procureur: mr. V.M.J. Both,
advocaat: mr. E.Tj. van Dalen te Groningen,
tegen
de naamloze vennootschap FRIESLAND BANK N.V.,
gevestigd te Leeuwarden,
gedaagde,
procureur: mr. E.W. Kingma.
PROCESGANG
De Groene Leguaan heeft de Friesland Bank in kort geding doen dagvaarden tegen de openbare zitting van 12 april 2005. De Groene Leguaan heeft toen op de bij dagvaarding geformuleerde gronden gevorderd dat de rechter bij vonnis - uitvoerbaar bij voorraad - de bank zal veroordelen om binnen twee dagen na het wijzen van het onderhavige vonnis alle uitingen, in welke vorm dan ook, van het Leguaanproject te Stavoren uit de hypotheekcampagne van de bank volledig te verwijderen op straffe van verbeurte van 10.000,-- euro voor iedere overtreding van dit verbod, en met veroordeling van de bank in de kosten van het geding.
Vervolgens hebben partijen hun standpunten nader doen toelichten door respectievelijk hun advocaat en procureur, die beiden mede aan de hand van pleitnotities het woord hebben gevoerd, waarbij de Friesland Bank heeft geconcludeerd tot afwijzing van de vordering.
De rechter doet heden uitspraak.
RECHTSOVERWEGINGEN
1. Vaststaande feiten
In dit kort geding gelden onder meer de navolgende feiten als vaststaand.
1.1 De Groene Leguaan heeft een aantal "bio-ecologische" woningen ontworpen en laten bouwen in Stavoren. Deze woningen worden vanwege hun vorm, kleurgebruik en gebruik van speciale zonne-energiesystemen ook wel aangeduid als "Leguaanwoningen".
1.2 Eind februari 2005 is de Friesland Bank begonnen met een reclamecampagne voor hypotheken. In het kader van deze campagne heeft zij reclamemateriaal verspreid, bestaande uit onder meer folders en posters met daarop een foto van de Leguaanwoningen.
1.3 De Friesland Bank heeft voor het gebruik van de foto geen toestemming aan De Groene Leguaan gevraagd.
Het geschil en de beoordeling daarvan
2.1 De Groene Leguaan stelt zich op het standpunt dat de Friesland Bank inbreuk maakt op het auteursrecht van De Groene Leguaan, door zonder diens toestemming in het hiervoor bedoelde reclamemateriaal gebruik te maken van een foto waarop de Leguaanwoningen staan afgebeeld.
2.2 De Friesland Bank voert hiertegen (onder meer) aan dat het gebruik van de betreffende foto is toegestaan op grond van artikel 18 Auteurswet. De Leguaanwoningen staan - aldus de Friesland Bank - op een voor iedereen toegankelijke openbare plaats en zijn voor iedereen zichtbaar, zowel vanaf de openbare weg als het water.
2.3 De Groene Leguaan bestrijdt dat artikel 18 Auteurswet van toepassing is. Zij voert aan dat de woningen niet op een openbare plaats zijn gelegen, maar in een vakantiepark dat slechts toegankelijk is voor de bewoners. Bovendien vormen de woningen de hoofdvoorstelling op de foto. Een groot deel van de omgeving, die op de oorspronkelijke foto wel is te zien, is op de door de Friesland Bank gebruikte foto weggesneden.
2.4 Artikel 18 Auteurswet houdt een beperking van het auteursrecht in ten aanzien van werken van bouwkunde als bedoeld in artikel 10, eerste lid onder 6 Auteurswet. Indien deze werken zijn gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst dan is het toegestaan afbeeldingen van het werk zoals het zich daar bevindt openbaar te maken en te verveelvoudigen. In het onderhavige geval is aan al deze vereisten voldaan.
2.5 Niet ter discussie staat dat de woningen werken van bouwkunde zijn als bedoeld in
artikel 10, eerste lid onder 6 Auteurswet. De woningen zijn voorts geplaatst op een openbare plaats. Niet weersproken is dat de woningen zichtbaar zijn vanaf de openbare weg en het water waaraan zij zijn gelegen. De Leguaanwoningen kunnen derhalve door iedereen worden waargenomen en behoren daardoor tot het publiek domein. Dat de woningen - zoals De Groene Leguaan stelt - op een niet voor iedereen vrij toegankelijk vakantiepark staan, doet aan het voorgaande niet af. Het criterium "openbare plaats" heeft blijkens de wetsgeschiedenis een duidelijk ruimere strekking dan het voor de wetswijziging gehanteerde criterium "openbare weg". Niet alleen bouwwerken aan de openbare weg, maar op alle openbare plaatsen mogen dus zonder toestemming van de rechthebbende worden openbaar gemaakt en verveelvoudigd.
De foto betreft ten slotte een afbeelding van het werk zoals het zich in zijn omgeving bevindt. Op de foto zijn - naast een aantal Leguaanwoningen - water, riet, bomen en lucht zichtbaar. Het betoog van De Groene Leguaan, dat de omgeving op de betreffende foto slechts een rol van ondergeschikte betekenis speelt, kan - wat hier overigens ook van zij - niet tot een ander oordeel leiden, nu volgens artikel 18, anders dan onder het oude recht, het werk de hoofdvoorstelling mag vormen zolang het werk niet onafhankelijk van zijn omgeving wordt geëxploiteerd. Daarvan is in het onderhavige geval evenwel geen sprake.
2.6 Nu het beroep van de Friesland Bank op artikel 18 Auteurswet slaagt, behoeven de overige door haar gevoerde verweren geen bespreking meer.
2.7 Het voorgaande brengt mee dat de vordering van De Groene Leguaan zal worden afgewezen. De Groene Leguaan zal, als de in het ongelijk te stellen partij, worden verwezen in de kosten van het geding, zoals hieronder nader aangegeven.
BESLISSING
De rechter, rechtdoende in kort geding:
wijst de vordering af;
veroordeelt de Groene Leguaan in de kosten van het geding, tot aan deze uitspraak aan de zijde van de Friesland Bank begroot op 244,00 euro aan verschotten en 816,00 euro aan salaris procureur;
verklaart het vonnis uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. W.K.F. Hangelbroek, voorzieningenrechter, en in aanwezigheid van de griffier uitgesproken ter openbare terechtzitting van 19 april 2005.
fn 416