Uitspraak
RECHTBANK LEEUWARDEN
Sector bestuursrecht
procedurenummer: AWB 09/486
uitspraak van de voorzieningenrechter van 19 maart 2009 als bedoeld in artikel 8:84 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb)
in het geding tussen
[B] en [C],
beiden wonende te [woonplaats],
verzoekers,
gemachtigde: mr. E.T. Sillevis Smitt, advocaat te Rotterdam,
en
het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Smallingerland,
verweerder,
gemachtigden: mr. J. Jukema-Teertstra en mr. J. Boersma, beiden werkzaam bij de gemeente Smallingerland.
Procesverloop
Bij besluit van 18 november 2008 heeft het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Smallingerland (hierna: het college) aan Stichting Jeugdhulp Friesland te Leeuwarden (hierna: Jeugdhulp Friesland) vrijstelling en bouwvergunning verleend voor het verbouwen en uitbreiden van gebouwen op het complex "Woodbrookers" te Kortehemmen, plaatselijk bekend Boerestreek 22-24 te Kortehemmen, kadastraal bekend gemeente Boornbergum, sectie F, nummers 1328 en 1330 (hierna: het perceel).
[B] en [C], alsmede [A], [D], [E], [F] en [G], hebben tegen dit besluit beroep ingesteld bij de rechtbank. Deze beroepen zijn geregistreerd onder 08/2897 ([B] en [C]), 08/2914 ([A]) en 08/2899 ([D], [E], [F] en [G]).
Met toepassing van artikel 8:26, eerste lid, van de Awb heeft de rechtbank Jeugdhulp Friesland in de gelegenheid gesteld als partij aan het geding deel te nemen. Jeugdhulp Friesland heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt en namens haar is een schriftelijke uiteenzetting over de beroepen gegeven.
Bij brieven van 23 februari 2009 en 24 februari 2009 hebben [A] respectievelijk [B] en [C] zich tot de voorzieningenrechter gewend met het verzoek om op grond van artikel 8:81, eerste lid, van de Awb een voorlopige voorziening te treffen. Deze verzoeken zijn geregistreerd onder 09/399 ([A]) en 09/486 ([B] en [C]). [D], [E], [F] en [G] (hierna: [D c.s]) hebben niet verzocht een voorlopige voorziening te treffen.
Het verzoek van [B] en [C] is gevoegd met het verzoek van [A] behandeld ter zitting op 11 maart 2008. [B] is in persoon verschenen, bijgestaan door zijn gemachtigde. [C] is niet verschenen. Het college heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigden. Namens Jeugdhulp Friesland is B.A.J. Droste verschenen, bijgestaan door mr. E. Wiarda, werkzaam bij adviesbureau Langhout & Wiarda te Oranjewoud. Na sluiting van het onderzoek ter zitting zijn de zaken gesplitst en wordt in de onderhavige zaak afzonderlijk uitspraak gedaan.
Motivering
Feiten
1.1 Het bouwplan waarvoor op 17 december 2007 namens Jeugdhulp Friesland bouwvergunning is aangevraagd voorziet in de realisatie van een 24-uurs behandelcentrum voor maximaal 64 jeugdigen in de leeftijd van 12-18 jaar die vanwege psychische problemen, gedragsproblematiek of andere problemen van opvoedkundige aard niet meer thuis kunnen wonen. De helft van de jeugdigen wordt behandeld in een besloten setting en de andere helft in een halfopen setting. De jeugdigen worden behandeld in groepen van acht jeugdigen. Er komen dus vier groepen in de besloten setting en vier groepen in de halfopen setting. Het behandelcentrum zal aan ongeveer 115 personen (100 fte) werk bieden. Het behandelcentrum is geprojecteerd op het complex "Woodbrookers". Dit complex, dat ten behoeve van het bouwplan is aangekocht door Jeugdhulp Friesland, omvat een beheerderswoning met een schuur, het hoofdgebouw met daarin een congrescentrum, hotel, bar, restaurant en nog een vrijstaande schuur. Het bouwplan voorziet in de bouw van twee aanbouwen aan het bestaande pand en de bouw van een geheel nieuw pand achter het bestaande pand waar de jeugdigen kunnen gaan wonen. De aanwezige beheerderswoning wordt verbouwd tot kantoor. De bijbehorende bebouwing (met ook nieuwbouw van een werkplaats) wordt verbouwd tot werkplaatsen voor dagbesteding en ten behoeve van het onderwijs dat op het behandelcentrum aan de jeugdigen wordt gegeven. Tevens wordt een fietsenstalling gerealiseerd. Het bouwplan voorziet tevens in de aanleg van parkeer- en sportvoorzieningen (sportveld en sportkooi).
1.2 Ter plaatse geldt het bestemmingsplan "Buitengebied". Ingevolge artikel 4 van dit bestemmingsplan hebben de gronden behorend bij het perceel de bestemming "Woudengebied" en de bestemming "Woudengebied met de aanduiding Bh (horeca). Realisatie van een behandelcentrum is op deze gronden niet toegestaan en de bouw van het behandelcentrum past voorts niet binnen de bebouwingsbepalingen van het bestemmingsplan.
1.3 Bij besluit van 1 april 2008 heeft de gemeenteraad van Smallingerland zijn bevoegdheid om voor wat betreft het onderhavige bouwplan vrijstelling als bedoeld in artikel 19, eerste lid, van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) te verlenen gedelegeerd aan het college. Vervolgens heeft het college zijn voornemen om vrijstelling te verlenen (ontwerp-besluit) met toepassing van afdeling 3.4 van de Awb met ingang van 4 juli 2008 gedurende zes weken ter inzage gelegd en gelegenheid geboden om zienswijzen omtrent het ontwerp-besluit kenbaar te maken bij het college. Voorafgaand aan deze terinzagelegging, bij brief van 20 juni 2007, en nadien, bij brieven van 10 januari 2008, 24 juli 2008, 11 augustus 2008 en 13 augustus 2008 hebben [B] en [C] hun zienswijzen over het ontwerp-besluit gegeven.
1.4 In haar advies van 1 oktober 2008 heeft Hûs en Hiem aangegeven dat het bouwplan voldoet aan redelijke eisen van welstand.
1.5 Bij brief van 11 november 2008 hebben Gedeputeerde staten van Fryslân (hierna: GS) het college meegedeeld dat zij tegen het verlenen van de vrijstelling geen bezwaar hebben (verklaring van geen bezwaar).
1.6 Bij het besluit van 18 november 2008 heeft het college vrijstelling op grond van artikel 19, eerste lid, van de WRO en bouwvergunning verleend aan Jeugdhulp Friesland.
Geschil
2.1 [B] en [C] zijn van opvatting dat het bouwplan zich niet verhoudt tot het provinciale ruimtelijke beleid, zodat GS ten onrechte een verklaring van geen bezwaar heeft verstrekt. Zij vrezen verder dat het behandelcentrum overlast veroorzakende groepen aantrekt, zoals moeilijk opvoedbare jeugd uit Beetsterzwaag, drugsdealers en loverboys. Bovendien vrezen zij geluidsoverlast vanwege het gebruik van de sportvoorzieningen en festiviteiten op het centrum. Dit alles zal leiden tot een aantasting van het woon- en leefklimaat. Voorts stuit de locatie van het behandelcentrum volgens [B] en [C] op verkeersdeskundige bezwaren. Daarnaast zijn [B] en [C] van opvatting dat met de realisering van het behandelcentrum luchtkwaliteitsnormen worden overschreden. Tenslotte betwisten [B] en [C] dat het college zijn toezegging dat de poort in het hekwerk rondom het behandelcentrum niet langer deel uitmaakt van het bouwplan gestand heeft gedaan; volgens [B] en [C] maakt deze poort nog steeds deel uit van het bouwplan. Deze poort biedt rechtstreeks toegang tot het erf van [B] en [C], waarvoor geen toestemming wordt verleend. Ook op grond van deze civielrechtelijke belemmering had het bouwplan niet vergund mogen worden, aldus [B] en [C].
2.2 Het college stelt zich op het standpunt dat het bouwplan zich wel verhoudt tot het provinciale beleid. Het college is van opvatting dat de komst van het behandelcentrum niet leidt tot een aantasting van het woon- en leefklimaat in de directe omgeving van het behandelcentrum. Evenmin zal sprake zijn van geluidsoverlast. Het college is verder van opvatting dat de locatie van het behandelcentrum niet stuit op verkeersdeskundige bezwaren. De komst van het behandelcentrum stuit ook niet op bezwaren van luchtkwalitatieve aard. Het college stelt tenslotte dat de poort, die toegang biedt tot het erf van [B] en [C], niet langer deel uit maakt van het bouwplan en dus niet gerealiseerd zal worden.
Beoordeling van het geschil
Formele aspecten
3.1 Op grond van artikel 8:81, eerste lid, van de Awb kan de voorzieningenrechter van de rechtbank die bevoegd is of kan worden in de hoofdzaak, op verzoek een voorlopige voorziening treffen indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist. Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het verzoek overweegt de voorzieningenrechter dat niet is gebleken van beletselen om [B] en [C] te kunnen ontvangen. Voorts is genoegzaam aangetoond dat zij een spoedeisend belang hebben bij de gevraagde voorlopige voorziening.
3.2 Indien, zoals in het onderhavige geval, het verzoek om een voorlopige voorziening wordt gedaan terwijl beroep bij de rechtbank is ingesteld, kan de voorzieningenrechter op grond van artikel 8:86, eerste lid, van de Awb onmiddellijk uitspraak doen in de hoofdzaak, indien hij van oordeel is dat na de zitting nader onderzoek redelijkerwijs niet kan bijdragen aan de beoordeling van de zaak. De voorzieningenrechter ziet aanleiding om geen gebruik te maken van deze bevoegdheid. Zoals hiervoor onder "procesverloop" is weergegeven, hebben [D c.s] ook beroep ingesteld tegen het besluit van 18 november 2008. Dit beroep ligt thans niet ter beoordeling voor. Bovendien hebben [D c.s] geen schorsingsverzoek ingediend. Reeds hierom kan de voorzieningenrechter niet onmiddellijk uitspraak doen in het door [D c.s] ingediende beroep. Om die reden acht de voorzieningenrechter het onwenselijk om thans, met toepassing van artikel 8:86, eerste lid, van de Awb, uitspraak te doen in het beroep van [B] en [C].
3.3 Het voorgaande brengt mee dat de voorzieningenrechter zich zal beperken tot het geven van een oordeel over het door [B] en [C] ingediende verzoek. Voor zover deze beoordeling met zich brengt dat het geschil in de hoofdzaak (het beroep) wordt beoordeeld, heeft het oordeel van de voorzieningenrechter daaromtrent een voorlopig karakter. Aan het verzoek als de onderhavige kan in beginsel worden voldaan, indien het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter in de hoofdzaak luidt dat het beroep tegen het besluit van 18 november 2008 gegrond verklaard zal moeten worden.
Inhoudelijke kant van de zaak
4.1 Zoals hiervoor is overwogen verhoudt de bouw van het behandelcentrum zich niet tot artikel 4 van het vigerende bestemmingsplan "Buitengebied". Het college heeft deze strijd met het bestemmingsplan opgeheven door vrijstelling op grond van artikel 19, eerste lid, van de WRO te verlenen.
4.2 Ingevolge artikel 19, eerste lid, van de WRO kan de gemeenteraad ten behoeve van de verwezenlijking van een project vrijstelling verlenen van het geldende bestemmingsplan, mits dat project is voorzien van een goede ruimtelijke onderbouwing en vooraf van gedeputeerde staten de verklaring is ontvangen, dat zij tegen het verlenen van vrijstelling geen bezwaar hebben. Onder een goede ruimtelijke onderbouwing wordt bij voorkeur een gemeentelijk, intergemeentelijk of regionaal structuurplan verstaan. Indien er geen structuurplan is of wordt opgesteld, wordt bij de ruimtelijke onderbouwing in elk geval ingegaan op de relatie met het geldende bestemmingsplan, dan wel wordt er gemotiveerd waarom het te realiseren project past binnen de toekomstige bestemming van het betreffende gebied. De gemeenteraad kan de in de eerste volzin bedoelde vrijstellingsbevoegdheid delegeren aan burgemeester en wethouders.
4.3 In de bij het bestreden besluit behorende ruimtelijke onderbouwing, zoals door het college vastgesteld op 28 oktober 2008, is uiteengezet dat en waarom het bouwplan zich verhoudt tot het rijksbeleid, het provinciale beleid (Streekplan Fryslân 2007) en het gemeentelijke beleid. Voorts zijn daarbij via onderzoek betrokken ecologische waarden, archeologische waarden, geluid, luchtkwaliteit, een watertoets, (individuele) veiligheid van personen en bodemonderzoek. De voorzieningenrechter oordeelt dat de ruimtelijke onderbouwing van het bouwplan voldoet aan de eisen die hieraan in dit geval gesteld moeten worden.
4.4 Het betoog dat het bouwplan zich niet verhoudt tot hetgeen in het Streekplan is opgenomen, faalt. Weliswaar is de functie van het complex "Woodbrookers" als behandelcentrum op zich nieuw, echter van een nieuwe functie in het landelijk buitengebied, waarvoor geldt dat ruimte gezocht moet worden in of aansluitend aan kernen en een goede landschappelijke inpassing gewaarborgd is (zoals in het Streekplan opgenomen), is evenwel geen sprake. Sprake is immers van vervanging van een bestaande functie (horeca en congrescentrum) die al niet in het landelijk gebied paste. Ook na realisering van het bouwplan wordt op het complex een non-agrarische functie uitgeoefend, namelijk een zorgfunctie. In paragraaf 2.2.4 van het Streekplan is tot uitdrukking gebracht dat de functie zorg geschikt is als een vervangende functie van vrijkomende bebouwing in het landelijk gebied. In deze paragraaf is verder tot uitdrukking gebracht dat in beperkte mate ruimte is voor uitbreiding van bedrijven en voorzieningen in het landelijk gebied. De beoogde nieuwbouw past niet binnen dit uitgangspunt; het bouwplan voorziet in een meer dan beperkte uitbreiding van de bebouwde oppervlakte van het complex "Woodbrookers". In de verklaring van geen bezwaar hebben GS gemotiveerd dat en waarom op dit punt (nieuwbouw) van het Streekplan wordt afgeweken. In dat kader is onder meer gewezen op het maatschappelijke belang van de vestiging van het behandelcentrum op de bewuste locatie, dat past binnen het streven om de provincie Fryslân als zorgprovincie te profileren. De voorzieningenrechter is van oordeel dat GS hiermee genoegzaam hebben gemotiveerd waarom afgeweken kan worden van het Streekplan.
4.5 Zoals hiervoor is overwogen hebben GS bij brief van 11 november 2008 ten behoeve van het bouwplan een verklaring van geen bezwaar afgegeven. Daarnaast heeft de gemeenteraad zijn bevoegdheid om ten behoeve van het onderhavige bouwplan vrijstelling als bedoeld in artikel 19, eerste lid, van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO) te verlenen bij besluit van 1 april 2008 gedelegeerd aan het college. Dit betekent dat aan de formele voorwaarden voor toepassing van artikel 19, eerste lid, van de WRO is voldaan. Het college was en is dus bevoegd om ten behoeve van het onderhavige bouwplan vrijstelling op grond van artikel 19, eerste lid, van de WRO te verlenen.
4.6 Vervolgens is aan de orde of het college van deze bevoegdheid gebruik heeft kunnen maken. Daarbij dient de vraag te worden beantwoord of het college, na afweging van de betrokken belangen, waaronder de belangen van verzoekers, maar ook de door Jeugdhulp Friesland behartigde belangen, in redelijkheid heeft kunnen besluiten vrijstelling te verlenen.
4.7 Ter zitting heeft Droste nader uiteengezet welke maatregelen worden getroffen om overlast te voorkomen, althans dit tot een aanvaardbaar niveau te beperken. Aangegeven is dat er cameratoezicht zal plaatsvinden. Verder is aangegeven dat conciërges permanent aanwezig zijn op het centrum en 's avonds en 's nachts rondom het centrum rondes lopen. Voorts wordt gecontroleerd welke personen het centrum binnenkomen en verlaten. Bezoeken kunnen slechts op afspraak plaatsvinden. Droste heeft daarnaast nog aangegeven dat het gebruik van alcohol niet is toegestaan, ook niet bij festiviteiten. Voor wat betreft drugsgebruik heeft Droste aangegeven dat Jeugdhulp Friesland op dit punt samenwerkt met Verslavingszorg Noord-Nederland. Van een bovenliggende verslavingsproblematiek is geen sprake. Hij heeft niet willen uitsluiten dat jeugdigen, aan wie het is toegestaan het centrum (tijdelijk) te verlaten, buiten het centrum drugs en/of alcohol gebruiken, maar dat bij terugkeer van deze jeugdigen door middel van urinecontroles wordt gecontroleerd of sprake is van alcohol- en/of drugsgebruik. Deze controles vinden plaats in ziekenhuis Nij Smellinghe te Drachten. Indien sprake is van drugsgebruik krijgt de betrokken jeugdige een (tijdelijk) verbod om het centrum te verlaten, en volgt een gesprek. Bovendien dient de jeugdige binnen drie maanden af te kicken. Slaagt de jeugdige hierin niet, dan volgt een klinische opname bij (een instelling van) Verslavingszorg Noord-Nederland. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter waarborgen deze maatregelen in voldoende mate dat mogelijke overlast, veroorzaakt door bezoekers van en/of de jeugdigen in het centrum in aanvaardbare en voldoende mate wordt voorkomen. De voorzieningenrechter deelt, gelet op de voorziene maatregelen, niet de vrees van [B] en [C] dat de komst van het behandelcentrum zal leiden tot overlast en een aantasting van het woon -en leefklimaat in de directe omgeving van het behandelcentrum, in een onaanvaardbare mate.
4.8 De afstand tussen de sportkooi en de woning van [B] en [C] bedraagt meer dan 180 meter. Het sportveld ligt op een afstand van circa 75 meter tot de dichtstbijzijnde woning aan de Boerestreek 18 en derhalve op ruime afstand tot de woning van [B] en [C]. Daarnaast worden de sportkooi en het sportveld enkel gebruikt door jeugdigen op het centrum. Bovendien mag hiervan slechts tot uiterlijk 22.00 uur gebruik gemaakt worden van deze voorzieningen. Verder zal bij een eventuele festiviteit op het terrein rekening gehouden worden met de omwonenden. Gelet hierop is de voorzieningenrechter van oordeel dat mogelijke geluidsoverlast tot een aanvaardbaar niveau beperkt zal zijn.
4.9 Het college heeft het aantal verkeersbewegingen met betrekking tot de oude functie van het complex "Woodbrookers" (horecafunctie) vergeleken met het aantal (verwachte) verkeersbewegingen ten gevolge van de komst van het behandelcentrum. Voor wat betreft de 'oude situatie' is onder meer informatie opgevraagd bij de vorige exploitant van "Woodbrookers". Op basis van de aldus verkregen informatie heeft het college berekend dat het met de oude functie van "Woodbrookers" samenhangende aantal autoritten, 183 per gemiddelde werkdag bedraagt. Vervolgens heeft het college op basis van de van Jeugdhulp Friesland verkregen gegevens berekend dat met de komst van het behandelcentrum gerekend kan worden op 142 autoritten gemiddeld per dag. De voorzieningenrechter heeft geen aanknopingspunten gevonden om deze berekeningen voor onjuist te houden. Verder is naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet gebleken dat de Boerestreek een onveilige weg is. Ook overigens is de voorzieningenrechter naar voorlopig oordeel niet gebleken dat de locatie van het behandelcentrum stuit op verkeersdeskundige bezwaren.
4.10 Aan de hand van een computerprogramma (Car II, versie 6.1) is onderzocht of met de realisering van het behandelcentrum luchtkwaliteitsnormen worden overschreden. Dit onderzoek heeft uitgewezen dat er geen grenswaarden en/of plandrempels worden overschreden. Het betoog dat met de realisering van het behandelcentrum luchtkwaliteitsnormen worden overschreden, faalt derhalve.
4.11 Tenslotte oordeelt de voorzieningenrechter dat ter zitting genoegzaam is aangetoond, onder meer aan de hand van de bouwtekening met nummer 205C (gedingstuk 18), dat de poort (in het hekwerk rondom het behandelcentrum) die rechtstreeks toegang tot het erf van [B] en [C] biedt, niet langer deel uitmaakt van het bouwplan. Namens Jeugdhulp Friesland is ook expliciet toegezegd dat deze poort niet gebouwd zal worden.
4.12 Resumerend is de voorzieningenrechter van oordeel dat het college de noodzaak van en het belang bij de realisering van het behandelcentrum, zoals geschetst in paragraaf 3 van de ruimtelijke onderbouwing (Planbeschrijving, Achtergronden aanvraag), van doorslaggevende betekenis heeft mogen achten, boven de door [B] en [C] aangegeven belangen om van realisering van het behandelcentrum af te zien. Het college heeft daarom in redelijkheid kunnen besluiten tot het verlenen van vrijstelling voor de bouw van het behandelcentrum. Nu het bouwplan bovendien voldoet aan redelijke eisen van welstand en gesteld noch gebleken is van andere gronden op grond waarvan de bouwvergunning geweigerd had moeten worden, was het college, gelet op artikel 44 van de Woningwet, gehouden bouwvergunning aan Jeugdhulp Friesland te verlenen. Voor het schorsen van de bouwvergunning bestaat geen aanleiding. Het verzoek zal daarom worden afgewezen.
Proceskosten
5.1 Voor het uitspreken van een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.
Beslissing
De voorzieningenrechter wijst het verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening af.
Aldus gegeven door mr. E.M. Visser, voorzieningenrechter, in tegenwoordigheid van
mr. J.R. Leegsma als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 19 maart 2009.
w.g. J.R. Leegsma
w.g. E.M. Visser
Tegen deze uitspraak kan geen rechtsmiddel worden aangewend.