ECLI:NL:RBLIM:2016:8351

• Datum uitspraak: 28 september 2016
• Publicatiedatum: 27 september 2016
• Zaaknummer: C/03/214124 / FA RK 15-4038
• Instantie: Rechtbank Limburg
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: W.TH.M. Raab
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beoordeling van de rechtsgeldigheid van een huwelijk naar Ghanees recht in het kader van een echtscheiding

In deze zaak heeft de Rechtbank Limburg op 28 september 2016 uitspraak gedaan in een echtscheidingsprocedure tussen een vrouw en een man, waarbij de vrouw de echtscheiding heeft verzocht. De vrouw heeft gesteld dat het huwelijk duurzaam is ontwricht, terwijl de man primair heeft betoogd dat het huwelijk nietig is omdat de vrouw al gehuwd was met een andere man op het moment van hun huwelijk. De rechtbank heeft vastgesteld dat partijen op [huwelijksdatum] 2002 in Ghana zijn gehuwd en dat de vrouw de Ghanese nationaliteit heeft, terwijl de man de Duitse nationaliteit heeft. De rechtbank heeft de rechtsmacht van de Nederlandse rechter bevestigd, aangezien de gewone verblijfplaats van partijen in Nederland was ten tijde van de indiening van het verzoekschrift.

De rechtbank heeft vervolgens de rechtsgeldigheid van het huwelijk en het toepasselijke recht beoordeeld. De man heeft bewijsstukken overgelegd waaruit blijkt dat de vrouw eerder gehuwd was met de heer [X] volgens het gewoonterecht in Ghana. De rechtbank heeft vastgesteld dat er onvoldoende informatie beschikbaar is om te bepalen of het huwelijk tussen partijen rechtsgeldig is, en heeft besloten advies in te winnen bij het Internationaal Juridisch Instituut (IJI) over de voorwaarden voor de totstandkoming van een rechtsgeldig huwelijk naar gewoonterecht in Ghana. De rechtbank heeft partijen in de gelegenheid gesteld om zich uit te laten over de vragen die aan het IJI zullen worden voorgelegd en heeft de behandeling van de zaak aangehouden tot een pro forma datum op 12 oktober 2016.

De rechtbank heeft in haar beslissing benadrukt dat de kosten van het advies aan het IJI ten laste van de Rijkskas komen en dat het IJI schriftelijk verslag zal doen aan de rechtbank. De uitspraak is gedaan door rechter W.TH.M. Raab en in het openbaar uitgesproken in aanwezigheid van griffier H.V.M. Smeets.

Uitspraak

RECHTBANK LIMBURG

Familie en jeugd

Zittingsplaats Roermond

zaaknummer / rekestnummer: C/03/214124 / FA RK 15-4038

Beschikking d.d. 28 september 2016 betreffende de echtscheiding

in de zaak van:

[de vrouw] ,

wonende te [woonplaats vrouw] , [adres vrouw] ,

hierna te noemen de vrouw,

advocaat mr. K.P.E. van Tulden, gevestigd te Roermond,

tegen

[de man] ,

wonende te [woonplaats man] , [adres man] ,

hierna te noemen de man,

advocaat mr. S.M.E. van Dijsseldonk, gevestigd te Eindhoven.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het verzoekschrift van de vrouw, ingekomen op 25 november 2015;

- het verweerschrift tevens zelfstandig verzoek, ingekomen op 12 februari 2016;

- het verweerschrift op het zelfstandig verzoek, ingekomen op 10 maart 2016;

- de brief d.d. 21 juli 2016van de advocaat van de vrouw , met bijlagen;

- de brief d.d. 28 juli 2016 van de advocaat van de man, met bijlagen;

- de brief d.d. 29 juli 2016 van de advocaat van de man, met bijlagen.

1.2.

De behandeling heeft plaatsgevonden ter zitting van 11 augustus 2016.

Bij die gelegenheid zijn verschenen:

- de vrouw, bijgestaan door mr. K.P.E. van Tulden;

- de man, bijgestaan door mr. S. de Block.

1.3.

Na de mondelinge behandeling is binnengekomen de brief d.d. 15 augustus 2016 van de advocaat van de man, met bijlage.

2. De beoordeling

2.1.

Partijen zijn met elkaar gehuwd op [huwelijksdatum] 2002 te [huwelijksplaats A] , Ghana. De vrouw heeft de Ghanese nationaliteit. De man is burger van de Bondsrepubliek Duitsland. Partijen wonen in Nederland.

2.2.

Echtscheiding

2.2.1.

De vrouw heeft verzocht de echtscheiding tussen hen uit te spreken. Zij heeft gesteld dat het huwelijk duurzaam is ontwricht.

2.2.2.

De man heeft primair gesteld dat het huwelijk tussen partijen nietig is omdat de vrouw al getrouwd was voordat zij met de man in het huwelijk trad. Subsidiair heeft de man gesteld dat, indien van nietigheid van het huwelijk geen sprake is, de man erkent dat partijen op [huwelijksdatum] 2002 in [huwelijksplaats A] (Ghana) zijn gehuwd en dat het huwelijk duurzaam is ontwricht.

2.3.

Rechtsmacht

Nu ten tijde van de indiening van het verzoekschrift de gewone verblijfplaats van partijen zich in Nederland bevond, komt de Nederlandse rechter rechtsmacht toe om te oordelen over het verzoek tot echtscheiding en de daaraan voorafgaande vraag of sprake is van een rechtsgeldig huwelijk.

2.4.

Rechtsgeldigheid van het huwelijk en toepasselijk recht

2.4.1.

De man en de vrouw hebben een huwelijk ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand gesloten, zo blijkt uit het door de vrouw overgelegde Certificate of Marriage, hierna aan te duiden als “burgerlijk huwelijk”. De man stelt dat de vrouw op het moment dat zij met de man trouwde al gehuwd was met de heer [X] en dat dit een huwelijk naar gewoonterecht betrof.

2.4.2.

De man heeft in dit verband gesteld dat partijen jarenlang geen contact hebben gehad en al die tijd apart hebben geleefd. Vanuit Ghana ontving de man met de post van de heer [X] bewijsstukken, zoals een kaart waaruit de identiteit van de vrouw blijkt, foto’s en geboortebewijzen. De heer [X] heeft vervolgens ook andere instanties, zoals de IND en de Nederlandse Ambassade in [huwelijksplaats A] hierover aangeschreven. De man heeft de vrouw met deze bevindingen geconfronteerd, maar zij ontkende. Daarop heeft de man contact opgenomen met Ghana en zijn er vanuit daar verschillende getuigenverklaringen toegezonden, waarbij getuigen van het huwelijk of personen die wetenschap hebben van het huwelijk tussen de vrouw en de heer [X] verklaringen bij een notaris hebben afgelegd. De notaris bevestigt de authenticiteit van de afgelegde verklaringen.

De door de man bij het verweerschrift overgelegde verklaringen zijn:

- van de zus van “de echtgenoot” van de vrouw, [A] in Ghana d.d. 21-7-2014

- van de zus van de vrouw, Margaret Adusei Gyempheh;

- van [X] (“echtgenoot”);

- van [C]

Zij zijn blijkens deze verklaringen getuige geweest van het huwelijk van de vrouw met [X] in 1990 te [huwelijksplaats B] in the Ashanti Region in Ghana.

2.4.3.

De vrouw heeft ter zitting desgevraagd verklaard dat het juist is dat de heer [X] de vader is van haar twee kinderen maar dat zij nooit met de heer [X] getrouwd is geweest. Zij betwist dat er sprake is geweest van een huwelijk naar gewoonterecht tussen haar en de heer [X] .

2.4.4.

De rechtbank dient te beoordelen of het bestaan van een naar Ghanees recht rechtsgeldig huwelijk naar gewoonterecht door de man voldoende is aangetoond en of dit tot gevolg heeft dat het later gesloten burgerlijk huwelijk nietig is.

De vraag of het tussen partijen gesloten huwelijk rechtsgeldig is dient op grond van artikel 10:31 Burgerlijk Wetboek (hierna “BW”) naar Ghanees recht te worden beantwoord.

De rechtbank beschikt over de volgende informatie:

Op grond van Ghanees recht kan een huwelijk in Ghana op verschillende wijzen worden gesloten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de volgende huwelijken ^[1] :

• Huwelijk ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand (Deel III Marriages Act, art. 68,71-73)
• Kerkelijk huwelijk gevolgd door registratie (Deel III Marriages Act art. 71-73)
• Gewoonterechtelijke huwelijken die geregistreerd zijn(Deel I Marriages Act art.1-5)
• Islamitische huwelijken die geregistreerd zijn(Deel II Marriages Act art. 23-24)
• Islamitische huwelijken niet gevolgd door registratie
• Gewoonterechtelijke huwelijken niet gevolgd door registratie.

Ten aanzien van deze laatste categorie geldt dat deze op grond van artikel 31 Evidence Act ^[2] onder voorwaarden als geldig kunnen worden aangemerkt.

Een gewoonterechtelijk huwelijk kan worden ontbonden op grond van een overeenkomst tussen de families van beide partijen. Een niet geregistreerd gewoonterechtelijk huwelijk kan pas worden ontbonden nadat eerst het huwelijk alsnog is geregistreerd ^[3] .

Een tussen partijen gesloten burgerlijk huwelijk is nietig als één van de partijen al gehuwd is met een ander op grond van het gewoonterecht. ^[4]

In dit verband is ook van belang artikel 10:13 BW dat bepaalt dat het recht dat een rechtsverhouding of rechtsfeit beheerst, tevens van toepassing is voor zover het ten aanzien van die rechtsverhouding of dat rechtsfeit wettelijke vermoedens vestigt of regels over de verdeling van de bewijslast bevat. Dit artikel is derhalve van belang voor de beantwoording van de vraag of naar Ghanees recht een rechtsgeldig huwelijk naar gewoonterecht is gesloten.

2.4.5.

De rechtbank acht zich op grond van de thans beschikbare informatie onvoldoende voorgelicht om de vraag te kunnen beantwoorden of tussen partijen op [huwelijksdatum] 2002 te [huwelijksplaats A] (Ghana) een rechtsgeldig huwelijk tot stand is gekomen. De rechtbank dient namelijk te beoordelen of naar het op [huwelijksdatum] 2002 geldende Ghanese recht het tussen partijen gesloten burgerlijk huwelijk nietig is. De rechtbank dient derhalve te weten onder welke voorwaarden een Ghanees gewoonterechtelijk huwelijk dat voor die datum tot stand kwam als rechtsgeldig kan worden aangemerkt. Daarna dient de rechtbank te beoordelen of in dit geval sprake is van een huwelijk naar gewoonterecht in verband waarmee van belang is te weten of het Ghanese recht wettelijke vermoedens kent ten aanzien van het huwelijk naar gewoonterecht en welke bewijslastverdeling geldt ten aanzien van het bestaan van een dergelijk huwelijk. De rechtbank zal daarom advies inwinnen bij het Internationaal Juridisch Instituut (IJI), gevestigd aan R.J. Schimmelpennincklaan 20-22, 2517 JN ’s-Gravenhage. De rechtbank is voornemens de volgende vragen aan het IJI voorleggen:

Wat waren op [huwelijksdatum] 2002 naar Ghanees recht de voorwaarden voor de totstandkoming van een rechtsgeldig huwelijk naar gewoonterecht;

Kent het Ghanees recht wettelijke vermoedens ten aanzien van het huwelijk naar gewoonterecht en welke bewijslast verdeling heeft te gelden ten aanzien van de vraag of sprake is van een gewoonterechtelijk huwelijk?

Geldt naar Ghanees recht een eerder bestaand huwelijk naar gewoonterecht als huwelijksbeletsel voor een burgerlijk huwelijk, en zo ja, is dan het op [huwelijksdatum] 2002 tussen partijen gesloten burgerlijk huwelijk naar Ghanees recht een nietig huwelijk;

Welke betekenis heeft artikel 31 Evidence Act in relatie tot de verklaringen afgelegd door de onder 2.4.2.genoemde getuigen ten overstaan van de “notary public”?

Komen er uit het onderzoek bevindingen naar voren die niet zijn geformuleerd in de onderzoeksvragen, maar wel van belang zijn voor de beslissing van het geschil.

2.5.

De kosten van beantwoording van voormelde vragen zullen ten laste worden gebracht van ’s Rijks kas. Het IJI zal worden verzocht omtrent de beantwoording van voormelde vragen een schriftelijk, ondertekend bericht aan de griffie van de rechtbank te doen toekomen met afschrift daarvan aan partijen.

2.6.

De rechtbank zal partijen in de gelegenheid stellen zich uit te laten over de aan IJI voor te leggen vragen.

2.7.

De behandeling van de zaak wordt te dien einde aangehouden tot onderstaande pro forma datum. De rechtbank zal iedere verdere beslissing aanhouden.

3. De beslissing

De rechtbank:

3.1.

stelt partijen in de gelegenheid zich uit te laten over de aan het IJI voor te leggen vragen;

3.2.

houdt iedere verdere beslissing aan tot 12 oktober 2016 pro forma.

Deze beschikking is gegeven door mr. W.TH.M. Raab, rechter, en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier H.V.M. Smeets op 28 september 2016.

Tegen deze beschikking kan - voor zover er definitief is beslist - door tussenkomst van een advocaat hoger beroep worden ingesteld bij het gerechtshof te 's-Hertogenbosch. De verzoekende partij en verschenen belanghebbenden dienen het hoger beroep binnen de termijn van drie maanden na de dag van de uitspraak in te stellen. Andere belanghebbenden dienen het beroep in te stellen binnen drie maanden na de betekening van deze beschikking of nadat deze hun op andere wijze bekend is geworden..

Voetnoten

1. Bron: Xpert Burgerzaken Ghana 8c Huwelijksvoltrekking plus-registratie

2. Bron: (Google: bron onbekend) Artikel 31 Evidence Act luidt als volgt

3. Bron: Xpert Burgerzaken Ghana 8e Huwelijksontbinding/nietigverklaring Anders: Module Burgerlijke stand en landeninformatie 2985: Echtscheidingen die conform het gewoonterecht tot stand zijn gekomen, moeten worden geregistreerd in het echtscheidingsregister. Een ontbrekende registratie heeft echter geen invloed op de rechtsgeldigheid van de echtscheiding van een gewoonterechthuwelijk.

4. Bron: Module Burgerlijke stand en landeninformatie 2954, huwelijksvereisten.