Uitspraak
vonnis
RECHTBANK LIMBURG
Burgerlijk recht
Zittingsplaats Maastricht
zaaknummer / rolnummer: C/03/186324 / HA ZA 13-464
Vonnis van 12 oktober 2016
in de zaak van
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DEBELMA HOLDING B.V.,
gevestigd te Sittard, gemeente Sittard-Geleen,
2.
[eiser sub 2],
[eiser sub 2],
wonende te [woonplaats] ,
eisers,
advocaat mr. P.R.J.M. Douffet,
tegen
1.de naamloze vennootschap [naam nv] ACCOUNTANTS N.V.,
gevestigd te Maastricht,
2. de maatschap
[naam maatschap] ACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS,
[naam maatschap] ACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS,
gevestigd te Maastricht,
3.
[gedaagde sub 3], accountant bij [naam maatschap] Accountants & Belastingadviseurs,
[gedaagde sub 3], accountant bij [naam maatschap] Accountants & Belastingadviseurs,
gevestigd te Maastricht,
gedaagden sub 1, 2 en 3,
advocaat mr. A.J. van Bergen,
4.[gedaagde sub 4] ,
domicilie kiezende te Eindhoven,
5.
MR. REMCO JOHANNES MARIA CORNELIS ROSBEEK Q.Q.,
MR. REMCO JOHANNES MARIA CORNELIS ROSBEEK Q.Q.,
in hoedanigheid van curator in het faillissement van de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid Intercontex B.V. en Tricotververij Limburg B.V.,
kantoorhoudende te Maastricht-Airport, domicilie kiezende te Eindhoven,
gedaagden sub 4 en 5,
advocaat mr. W.A.M. Rupert.
Partijen zullen hierna Debelma, [eiser sub 2] , [naam nv] N.V., de maatschap, [gedaagde sub 3] ,
[gedaagde sub 4] en de curator genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 5 december 2013
- de conclusie van antwoord van [naam nv] N.V., de maatschap en [gedaagde sub 3]
- de conclusie van antwoord van de curator en [gedaagde sub 4]
- de conclusie van repliek
- de conclusie van dupliek van [naam nv] N.V., de maatschap en [gedaagde sub 3]
- de conclusie van dupliek van de curator en [gedaagde sub 4]
- de akte van Debelma en [eiser sub 2]
- de antwoordakte van [naam nv] N.V., de maatschap en [gedaagde sub 3]
- de antwoordakte van de curator en [gedaagde sub 4] .
1.2.
Ten slotte is vonnis nader bepaald op heden.
2.De feiten
2.1.
[gedaagde sub 3] heeft in opdracht van de curator een onderzoek naar de administratie van de faillieten Tricotververij Limburg B.V. en Intercontex B.V. verricht. [gedaagde sub 3]
- destijds werkzaam als registeraccountant bij [naam maatschap] Accountants & Belastingadviseurs - heeft in het kader van dit onderzoek twee rapporten opgesteld. Het eerste rapport aan de curator dateert van 11 december 2003 (productie 1, bijlage 1, bij dagvaarding) en het aanvullende rapport met bevindingen van 20 januari 2004 (productie 1, bijlage 2, bij dagvaarding).
2.2.
De curator heeft Debelma en [eiser sub 2] , bij afzonderlijke brieven van 31 maart 2005, op basis van de rapporten van [gedaagde sub 3] van 11 december 2003 en 20 januari 2004 hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor het faillissementstekort van de failliet Tricotververij Limburg B.V. en hen gesommeerd tot betaling van € 389.827,16 (productie 2, bijlagen 1 en 2 bij dagvaarding). De curator heeft in die brieven onder meer vermeld:
“
Bijgaand gelieve u aan te treffen een afschrift van de concept-dagvaarding waarin is vervat mijn motivering terzake uw aansprakelijkheid. Mocht u van mening zijn dat deze motivering niet strookt met de werkelijkheid, zo ben ik bereid om u tot uiterlijk 31 april 2005 in gelegenheid te stellen uw bezwaar tegen de inhoud van de dagvaardingschriftelijk en gemotiveerd(dat wil zeggen onderbouwt door stukken waaruit de juistheid van de door u geuite bezwaren blijkt) aan mij kenbaar te maken.”
Bijgaand gelieve u aan te treffen een afschrift van de concept-dagvaarding waarin is vervat mijn motivering terzake uw aansprakelijkheid. Mocht u van mening zijn dat deze motivering niet strookt met de werkelijkheid, zo ben ik bereid om u tot uiterlijk 31 april 2005 in gelegenheid te stellen uw bezwaar tegen de inhoud van de dagvaardingschriftelijk en gemotiveerd(dat wil zeggen onderbouwt door stukken waaruit de juistheid van de door u geuite bezwaren blijkt) aan mij kenbaar te maken.”
2.3.
Debelma heeft drs. W.J.A.A. Doggen RA van Deloitte Accountants BV te Sittard opdracht gegeven om onderzoek te verrichten naar de conceptdagvaarding van de curator. Doggen RA heeft bij brief van 29 april 2005 met bijlage (het “
Rapport Verweer concept-dagvaarding curator Intercontex B.V. en Tricotververij Limburg B.V.”) de conclusies van zijn onderzoek vermeld (productie 3 bij dagvaarding).
Rapport Verweer concept-dagvaarding curator Intercontex B.V. en Tricotververij Limburg B.V.”) de conclusies van zijn onderzoek vermeld (productie 3 bij dagvaarding).
Debelma en [eiser sub 2] hebben bij schrijven van 2 mei 2005 gereageerd op de brieven van de curator van 31 maart 2005 en verwezen naar de rapportage van Doggen RA (productie 1 bij conclusie van antwoord van Debelma en [eiser sub 2] ).
2.4.
De curator heeft Debelma en [eiser sub 2] - inzake de bovenstaande aansprakelijkstelling van 31 maart 2005 - op 12 augustus 2005 gedagvaard voor de Rechtbank Maastricht. De rechtbank Maastricht heeft op 6 december 2010 tussenvonnis en op 26 mei 2010 eindvonnis gewezen (zaaknummer 103595 / HA ZA 05-804, productie 4 bij dagvaarding). De vorderingen van de curator tegen Debelma en [eiser sub 2] zijn afgewezen.
2.5.
De curator is van de bovenstaande vonnissen in hoger beroep gekomen. Het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft op 17 april 2012 (zaaknummer HD 200.071.076) de vonnissen van de rechtbank Maastricht bekrachtigd (productie 3 bij conclusie van antwoord van de curator en [gedaagde sub 4] ).
2.6.
Debelma en [eiser sub 2] hebben [gedaagde sub 3] , nu zij “
de wijze waarop u in deze zaak heeft gerapporteerd onrechtmatig achten”, bij schrijven van 11 mei 2005 (productie 8 bij conclusie van dupliek) aansprakelijk gesteld voor alle door Debelma en [eiser sub 2] geleden en te lijden schade. Daarnaast hebben Debelma en [eiser sub 2] op 11 mei 2005 een klacht tegen [gedaagde sub 3] ingediend bij de Raad van Tucht voor Registeraccountants en Accountants Administratieconsulenten te ’s-Gravenhage (verder: ‘de Raad’).
de wijze waarop u in deze zaak heeft gerapporteerd onrechtmatig achten”, bij schrijven van 11 mei 2005 (productie 8 bij conclusie van dupliek) aansprakelijk gesteld voor alle door Debelma en [eiser sub 2] geleden en te lijden schade. Daarnaast hebben Debelma en [eiser sub 2] op 11 mei 2005 een klacht tegen [gedaagde sub 3] ingediend bij de Raad van Tucht voor Registeraccountants en Accountants Administratieconsulenten te ’s-Gravenhage (verder: ‘de Raad’).
2.7.
De Raad heeft de klacht van Debelma en [eiser sub 2] over het rapport van 11 december 2003 op 20 maart 2006 deels gegrond verklaard (productie 5 bij dagvaarding).
2.8.
Debelma en [eiser sub 2] hebben op 19 mei 2006 tegen de uitspraak van de Raad van 20 maart 2006 beroep ingesteld bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (verder: ‘het College’). Het College heeft op 22 februari 2007 de klacht van Debelma en [eiser sub 2] dat [gedaagde sub 3] ten onrechte geen hoor- en wederhoor heeft toegepast en het rapport van 11 december 2003 daardoor een deugdelijke grondslag ontbeert gegrond verklaard. Het College heeft geoordeeld:
“3.4 …
Het College is van oordeel dat, gelet op de wijze waarop betrokkene de aan hem verleende opdracht in het rapport heeft geformuleerd en ook gelet op de verklaring van de curator terzake, niet valt staande te houden dat deze opdracht was beperkt in de door betrokkene bepleite zin. Zoals de raad van tucht immers terecht heeft overwogen sluit het gebruik van de termen afwentelen en baten onthouden in zich dat het onderzoek zich heeft gericht op (ongeoorloofde) menselijke gedragingen.
Het College is van oordeel dat, gelet op de wijze waarop betrokkene de aan hem verleende opdracht in het rapport heeft geformuleerd en ook gelet op de verklaring van de curator terzake, niet valt staande te houden dat deze opdracht was beperkt in de door betrokkene bepleite zin. Zoals de raad van tucht immers terecht heeft overwogen sluit het gebruik van de termen afwentelen en baten onthouden in zich dat het onderzoek zich heeft gericht op (ongeoorloofde) menselijke gedragingen.
3.5
Het College is voorts van oordeel dat de inhoud en strekking van het rapport ook van dien aard zijn dat het handelen van appellant [eiser sub 2] als directeur van appellante Debelma, welke vennootschap ten tijde hier van belang houdster was van de aandelen van beide gefailleerde vennootschappen, (mede) ter discussie wordt gesteld. Zo bevat het rapport onder meer de volgende passages:
…
Hieruit volgt dat, in tegelstelling tot hetgeen betrokkene betoogt, betrokkene niet uitsluitend feiten heeft vastgelegd zoals deze uit de administratie bleken, maar dat hij in het rapport tevens waardeoordelen omtrent het handelen van personen heeft gegeven.
…
3.7
Uit het voorgaande volgt dat het beroep gegrond is en dat de bestreden tuchtbeslissing, voorzover in beroep aan de orde, moet worden vernietigd. Het College ziet aanleiding de zaak zelf af te doen en overweegt daartoe als volgt.
Het College acht de klacht dat betrokkene ten onrechte geen hoor en wederhoor heeft toegepast en het rapport daardoor een deugdelijke grondslag ontbeert; gezien het hiervoor overwogene, gegrond. Voor de conclusie dat betrokkene anderszins ondermaats werk heeft geleverd of dat betrokkene niet onpartijdig in zijn oordeel is geweest bestaat naar het oordeel van het College geen grond. Met de raad van tucht is het College van oordeel dat appellanten hiertoe onvoldoende hebben gesteld en dat zulks uit het dossier niet blijkt. Het College zal de klacht derhalve, voorzover in beroep aan de orde, voor het overige ongegrond verklaren. …”.
3.De vorderingen
Debelma en [eiser sub 2] - gedaagden sub 1 t/m 3
3.1.
Debelma en [eiser sub 2] stellen - samengevat - dat het accountantsrapport van 11 december 2003 ondeugdelijk is en hebben ter onderbouwing daarvan onder meer een beroep gedaan op de bovenstaande uitspraak van het College. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat [gedaagde sub 3] , nu hij zich het kader van zijn onderzoek naar de administratie van de faillieten Tricotververij Limburg B.V. en Intercontex B.V. heeft uitgelaten over handelingen van Debelma en [eiser sub 2] , hen had dienen te horen. Nu [gedaagde sub 3] dit heeft nagelaten is het rapport van 11 december 2003 ondeugdelijk tot stand gekomen, aldus Debelma en [eiser sub 2] . Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij door de curator op grond van dit ondeugdelijke rapport van [gedaagde sub 3] in rechte zijn betrokken. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij, doordat zij door de curator ten onrechte in rechte zijn betrokken, schade hebben geleden. Die schade bestaat - samengevat - naar de stelling van Debelma en [eiser sub 2] uit de proceskosten die Debelma en [eiser sub 2] in het kader van de bovenstaande procedures hebben moeten maken en die zij vervolgens niet op de failliete boedel hebben kunnen verhalen. Bovendien hebben Debelma en [eiser sub 2] , betreffende de tegen [gedaagde sub 3] ingediende klachten en de dientengevolge gevoerde procedures, kosten moeten maken die zij evenmin vergoed hebben gekregen, aldus Debelma en [eiser sub 2] .
Gelet op het bovenstaande is [gedaagde sub 3] , op grond van onrechtmatige daad, aansprakelijk voor de door Debelma en [eiser sub 2] geleden schade, aldus Debelma en [eiser sub 2] . Debelma en [eiser sub 2] stellen dat ook [naam nv] N.V. en de maatschap rechtens kan worden tegengeworpen dat [gedaagde sub 3] onrechtmatig jegens Debelma en [eiser sub 2] heeft gehandeld.
Debelma en [eiser sub 2] - gedaagden sub 4 en 5
3.2.
Debelma en [eiser sub 2] stellen - samengevat - dat de curator Debelma en [eiser sub 2] , naar aanleiding van de rapporten van [gedaagde sub 3] , had dienen te horen. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij door de curator in rechte zijn betrokken hoewel de curator wist dan wel had moeten weten dat het “
eenzijdige” rapport van [gedaagde sub 3] van 11 december 2003 gebrekkig was. Dit temeer gelet op de rapportage van Doggen RA van 29 april 2005. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat de curator, hoewel door de onder 2.7 en 2.8 genoemde uitspraken duidelijk was dat dit rapport, gebrekkig was zich bovendien in hoger beroep is blijven beroepen op het rapport van 11 december 2003.
eenzijdige” rapport van [gedaagde sub 3] van 11 december 2003 gebrekkig was. Dit temeer gelet op de rapportage van Doggen RA van 29 april 2005. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat de curator, hoewel door de onder 2.7 en 2.8 genoemde uitspraken duidelijk was dat dit rapport, gebrekkig was zich bovendien in hoger beroep is blijven beroepen op het rapport van 11 december 2003.
Debelma en [eiser sub 2] stellen dat de curator gelet hierop niet de zorgvuldigheid heeft betracht zoals het een curator in een faillissement betaamt. De curator heeft naar de stelling van Debelma en [eiser sub 2] geen deugdelijk hoor en wederhoor toegepast, hen rauwelijks gedagvaard en misbruik van recht gemaakt door procedures te entameren die - in het bijzonder wat betreft de appelprocedures - weinig opportuun waren, waarbij voor de curator duidelijk en voorzienbaar was dat Debelma en [eiser sub 2] hun proceskosten niet (als concurrente vordering) op de failliete boedel zouden kunnen verhalen.
3.3.
Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij, doordat zij door de curator ten onrechte in rechte zijn betrokken, schade hebben geleden. Die schade bestaat naar de stelling van Debelma en [eiser sub 2] - samengevat - uit de proceskosten die Debelma en [eiser sub 2] door het lichtvaardig procederen van de curator hebben moeten maken en die zij vervolgens, hoewel zij door de rechtbank en het hof in het gelijk zijn gesteld, niet (als concurrente vordering) op de failliete boedel hebben kunnen verhalen.
3.4.
Debelma en [eiser sub 2] stellen dat [gedaagde sub 4] mede aansprakelijk is voor de hiervoor genoemde schade indien er een betalingsverplichting jegens Debelma en [eiser sub 2] bestaat en de curator zich op het standpunt stelt dat hij daartoe niet (meer) in staat is omdat de activa van de boedel geheel, dan wel grotendeels verbruikt zijn.
Debelma en [eiser sub 2] - gedaagden sub 1 t/m 5
3.5.
Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij gelet op al het bovenstaande door de handel-wijzen van gedaagden, respectievelijk de aan hen toe te rekenen handelwijzen, kosten hebben moeten maken, die zij - hoewel zij door de rechtbank op 6 december 2006 en 26 mei 2010 en het hof op 17 april 2012 in het gelijk zijn gesteld - niet op de failliete boedel van Tricotververij Limburg B.V. hebben kunnen verhalen. Debelma en [eiser sub 2] stellen dat zij hierdoor schade hebben geleden ad € 225.000,00 in totaal.
[eiser sub 2] maakt bovendien aanspraak op smartengeld ad € 25.000,00, stellende dat hij door de handelwijzen van gedaagden, respectievelijk de aan hen mede toe te rekenen handelwijzen, in zijn persoonlijke levenssfeer is aangetast.
3.6.
Debelma en [eiser sub 2] vorderen gelet hierop - samengevat - primair de hoofdelijke veroordeling van gedaagden tot betaling van € 225.000,00 aan materiële schadevergoeding en € 25.000,00 aan immateriële schadevergoeding, subsidiair de veroordeling van de curator dan wel [gedaagde sub 4] om het curatorsalaris en de kosten inzake het rapport van [gedaagde sub 3] terug te storten in de failliete boedel, alsmede gedaagden hoofdelijk te veroordelen in de kosten van het geding.
4.Het verweer en de beoordeling van het geschil
[naam nv] N.V.
4.1.
[naam nv] N.V. voert aan dat zij door de Debelma en [eiser sub 2] aansprakelijk is gesteld op grond van de handelwijzen van [gedaagde sub 3] inzake het rapport van 11 december 2003, doch dat zij, nu zij eerst op 29 september 2006 tot stand is gekomen als rechtspersoon, niets van doen heeft met de werkzaamheden welke door [gedaagde sub 3] voor de curator in 2003 en 2004 zijn uitgevoerd. [naam nv] N.V. stelt dat gelet hierop, alsmede nu zij niet de rechtsopvolger van de maatschap is, Debelma en [eiser sub 2] geen opeisbare vordering tegen [naam nv] N.V. hebben.
4.2.
De rechtbank is van oordeel dat de aansprakelijkstelling door Debelma en [eiser sub 2] van [naam nv] N.V. gelet op het bovenstaande verweer van [naam nv] N.V. als ongegrond moet worden verworpen. Debelma en [eiser sub 2] hebben geen feiten aangedragen die de gestelde aansprakelijkheid kunnen staven.
De maatschap
4.3.
De rechtbank overweegt dat de maatschap onbestreden heeft aangevoerd dat zij ten tijde van de dagvaarding door Debelma en [eiser sub 2] niet meer bestond. Gelet hierop hebben Debelma en [eiser sub 2] een ten tijde van de dagvaarding niet meer bestaande rechtspersoon gedagvaard en zijn zij niet-ontvankelijk in hun vorderingen jegens de maatschap. Ook de vordering tegen de maatschap, uit hoofde van de gestelde aansprakelijkheid, dient derhalve als ongegrond te worden afgewezen.
[naam nv] N.V. / De maatschap
4.4.
Overigens is de rechtbank van oordeel dat zelfs indien het er voor moet worden gehouden dat Debelma en [eiser sub 2] de juiste partijen hebben gedagvaard, de vorderingen van Debelma en [eiser sub 2] niet toewijsbaar zijn gelet op het hierna overwogene.
[gedaagde sub 3]
4.5.
Van alle weren die [gedaagde sub 3] heeft aangevoerd acht de rechtbank door-slaggevend dat [gedaagde sub 3] in opdracht van de curator en niet in opdracht van Debelma en [eiser sub 2] een onderzoek heeft verricht naar de administraties van de genoemde faillieten en dat [gedaagde sub 3] zijn bevindingen ook heeft gerapporteerd aan de curator. [gedaagde sub 3] heeft niet gehandeld in een accountant- cliëntrelatie met Debelma en [eiser sub 2] . Het rapport van [gedaagde sub 3] van 11 december 2003 ontbeert kennelijk een voldoende onderbouwing van de bevindingen van [gedaagde sub 3] over het handelen van Debelma en [eiser sub 2] , doordat hij Debelma en [eiser sub 2] daarover niet had gehoord, doch dat maakt niet dat [gedaagde sub 3] reeds daardoor onzorgvuldig jegens Debelma en [eiser sub 2] (zijnde derden) zou hebben gehandeld. Van schending van een civielrechtelijke zorgvuldigheidsnorm die [gedaagde sub 3] jegens [eiser sub 2] en Debelma in acht had moeten nemen is niet gebleken. Overigens heeft het College voor de conclusie van Debelma en [eiser sub 2] dat [gedaagde sub 3] “
anderszins ondermaats werk heeft geleverd of dat [gedaagde sub 3] niet onpartijdig in zijn oordeel is geweest” geen grond aanwezig geacht.
anderszins ondermaats werk heeft geleverd of dat [gedaagde sub 3] niet onpartijdig in zijn oordeel is geweest” geen grond aanwezig geacht.
4.6.
De rechtbank neemt bij het vorenoverwogene in aanmerking dat de stelling van Debelma en [eiser sub 2] welke er op neer komt dat [gedaagde sub 3] door zijn rapport van 11 december 2003 zou hebben geïnitieerd dat de curator hen aansprakelijk heeft gesteld op grond van bestuurdersaansprakelijk, onvoldoende is onderbouwd. Hiertoe wordt overwogen dat het rapport van 11 december 2003 als zodanig een daartoe strekkende conclusie niet rechtvaardigt. [gedaagde sub 3] heeft zich verder expliciet aangesloten bij hetgeen de curator in punt 47 e.v. van zijn conclusie van antwoord heeft aangevoerd, te weten dat hij op basis van eigen bevindingen een afweging heeft gemaakt of er voldoende gronden zijn tot de aansprakelijkheidsstelling van Debelma en [eiser sub 2] en dat hij daarbij heeft meegewogen de inhoud van het (tegen)rapport van Doggen RA van 29 april 2005, doch dat hij die inhoud niet doorslaggevend heeft geacht. Debelma en [eiser sub 2] hebben weliswaar de juistheid van de conclusies van de curator betwist, maar niet gemotiveerd betwist dat deze een eigen afweging heeft gemaakt. Ook is niet gesteld of gebleken dat [gedaagde sub 3] er überhaupt rekening mee moest houden dat de curator enkel en alleen op basis van de rapporten van [gedaagde sub 3] tot dagvaarding zou overgaan.
4.7.
Van een onrechtmatige daad zijdens [gedaagde sub 3] jegens [eiser sub 2] en Debelma is derhalve niet gebleken, zodat ook de vordering tegen [gedaagde sub 3] dient te worden afgewezen.
Curator / [gedaagde sub 4]
4.8.
De curator en [gedaagde sub 4] voeren aan dat de curator in het belang van de boedel onderzoek heeft verricht of er sprake is geweest van onbehoorlijk bestuur en dat hij op grond daarvan Debelma en [eiser sub 2] (de bestuurders) heeft aangesproken tot aanzuivering van het faillissementstekort van de failliet Tricotververij Limburg B.V. De curator is van mening dat hij op de juistheid van de rapporten van [gedaagde sub 3] mocht vertrouwen en dat van de inhoudelijke onjuistheid van die rapporten niet is gebleken. De curator en [gedaagde sub 4] voeren aan dat de curator voorafgaand aan het uitbrengen van de dagvaarding Debelma en [eiser sub 2] in de gelegenheid heeft gesteld te reageren op de rapporten van [gedaagde sub 3] en dat zij van die mogelijkheid gebruik hebben gemaakt. De curator en [gedaagde sub 4] voeren aan dat de reactie van gedaagden en de door hen ingeschakelde Doggen RA de curator niet heeft overtuigd, hetgeen de curator heeft uiteengezet in de dagvaardingen in de desbetreffende jegens Debelma en [eiser sub 2] gevoerde procedures (productie 2 bij conclusie van antwoord).
De curator voert verder aan dat hij de rechter-commissaris volledig heeft geïnformeerd bij het vragen van toestemming voor het voeren van de hiervoor genoemde gerechtelijke procedures en dat hij vervolgens met toestemming van de rechter-commissaris eisers in rechte heeft betrokken. De curator is van mening dat er geen sprake is van misbruik van recht en voert aan dat hij niet verwijtbaar een boedelschuld heeft laten ontstaan. Overigens is de omstandigheid dat - naar de stelling van eisers - een procedure wellicht weinig kansrijk is, onvoldoende om dat misbruik aan te nemen en behoeft een redelijk en zorgvuldig curator er nog niet van te weerhouden om, na toestemming van de rechter-commissaris, een procedure aan te vangen, aldus de curator en [gedaagde sub 4] .
De curator en [gedaagde sub 4] voeren aan dat nu van het gestelde onrechtmatig handelen van de curator geen sprake is de vorderingen jegens hem dienen te worden afgewezen en
[gedaagde sub 4] evenmin pro se aansprakelijk kan zijn, zodat ook de vorderingen jegens
[gedaagde sub 4] dienen te worden afgewezen.
De curator en [gedaagde sub 4] hebben de omvang van de gestelde schade bestreden.
4.9.
De rechtbank overweegt dat gelet op artikel 68 van de Faillissementswet de curator belast is met het beheer en de vereffening van de failliete boedel. De curator is conform lid 2 van dit artikel, blijkens de brieven van 31 maart 2005 (laatste alinea), alvorens hij in rechte is opgetreden, op 30 maart 2005 door de rechter-commissaris gemachtigd om Debelma en [eiser sub 2] in rechte betrekken.
4.10.
De maatstaf voor de beoordeling waaraan het handelen van de failissements- curator dient te voldaan is door de Hoge Raad geformuleerd en houdt in dat de faillissementscurator wegens een onzorgvuldige uitoefening van zijn wettelijke taak tot beheer en vereffening van de boedel persoonlijk aansprakelijk is jegens degenen in wier belang hij die taak uitoefent, te weten de (gezamenlijke) schuldeisers, en jegens derden met de belangen van wie hij bij de uitoefening van die taak rekening heeft te houden (arresten Hoge Raad van 19 april 1996, ECLI:NL:HR:1996:ZC2047 (Maclou) en 16 december 2011 ECLI:NL:HR:2011:BU4204). De Hoge Raad heeft die maatstaf (laatstelijk) herhaald bij arrest van 5 februari 2016 (ECLI:NL:HR:2016:199):
“
3.4.2 (…) De faillissementscurator kan wegens een onzorgvuldige uitoefening van zijn wettelijke taak tot beheer en vereffening van de boedel persoonlijk aansprakelijk zijn jegens degenen in wier belang hij die taak uitoefent, te weten de (gezamenlijke) schuldeisers, en jegens derden met de belangen van wie hij bij de uitoefening van die taak rekening heeft te houden, zoals de gefailleerde. Voor zover de faillissementscurator bij de uitoefening van zijn taak niet is gebonden aan regels, komt hem in beginsel een ruime mate van vrijheid toe. De curator dient zich te richten naar het belang van de boedel, maar het is in beginsel aan zijn inzicht overgelaten op welke wijze en langs welke weg dat belang het beste kan worden gediend. Hetzelfde geldt voor de wijze waarop hij rekening houdt met andere bij het beheer en de afwikkeling van de boedel betrokken belangen en voor de wijze waarop hij bij dat beheer of die afwikkeling uiteenlopende, soms tegenstrijdige belangen tegen elkaar afweegt. Bij het te gelde maken van het actief van de boedel, waarop de verwijten zien die [verweerder] de Curator in deze zaak maakt, komt de faillissementscurator de hier bedoelde vrijheid toe.
3.4.2 (…) De faillissementscurator kan wegens een onzorgvuldige uitoefening van zijn wettelijke taak tot beheer en vereffening van de boedel persoonlijk aansprakelijk zijn jegens degenen in wier belang hij die taak uitoefent, te weten de (gezamenlijke) schuldeisers, en jegens derden met de belangen van wie hij bij de uitoefening van die taak rekening heeft te houden, zoals de gefailleerde. Voor zover de faillissementscurator bij de uitoefening van zijn taak niet is gebonden aan regels, komt hem in beginsel een ruime mate van vrijheid toe. De curator dient zich te richten naar het belang van de boedel, maar het is in beginsel aan zijn inzicht overgelaten op welke wijze en langs welke weg dat belang het beste kan worden gediend. Hetzelfde geldt voor de wijze waarop hij rekening houdt met andere bij het beheer en de afwikkeling van de boedel betrokken belangen en voor de wijze waarop hij bij dat beheer of die afwikkeling uiteenlopende, soms tegenstrijdige belangen tegen elkaar afweegt. Bij het te gelde maken van het actief van de boedel, waarop de verwijten zien die [verweerder] de Curator in deze zaak maakt, komt de faillissementscurator de hier bedoelde vrijheid toe.
3.4.3
De norm van het Maclou-arrest ziet op genoemde persoonlijke aansprakelijkheid van de curator wegens een onjuiste taakuitoefening in een geval dat de in 3.4.2 bedoelde vrijheid voor hem bestond. Bij de toepassing van deze norm heeft de rechter de vraag te beantwoorden of, uitgaande van bedoelde vrijheid, een over voldoende inzicht en ervaring beschikkende curator die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht, in de gegeven omstandigheden in redelijkheid tot de desbetreffende gedragslijn zou hebben kunnen komen. Bij deze toetsing past, zoals uit de norm van het arrest naar haar aard volgt, inderdaad terughoudendheid, zoals de klacht betoogt. Voor persoonlijke aansprakelijkheid is immers vereist dat de curator ook persoonlijk een verwijt kan worden gemaakt van zijn handelen. Daarvoor is vereist dat hij gehandeld heeft terwijl hij het onjuiste van zijn handelen inzag dan wel redelijkerwijze behoorde in te zien.
3.4.4
Het hof heeft het vorenstaande miskend. Het heeft weliswaar geoordeeld dat de Curator bij de uitvoering van zijn taak de norm van het Maclou-arrest heeft overtreden, maar blijkens de overwegingen waarop dat oordeel berust, heeft het daarbij - anders dan met het oog op de hiervoor bedoelde terughoudendheid is vereist - geen recht gedaan aan de positie waarin een faillissementscurator verkeert, zoals die hiervoor in 3.4.2 is omschreven.”
4.11.
De rechtbank overweegt dat de stelling van Debelma en [eiser sub 2] er op neer komt dat de curator persoonlijk aansprakelijk is voor de schade die zij hebben geleden doordat hij hen ten onrechte in rechte heeft betrokken en hun vordering tot betaling van de voornoemde (proces)kosten onbetaald is gebleven en onverhaalbaar is.
4.12.
Gelet op de bovenstaande maatstaf geldt echter voor de gestelde aansprakelijkheid van de faillissementscurator uit onrechtmatige daad een bijzondere zorgvuldigheidsnorm.
Er moet, willen Debelma en [eiser sub 2] met succes de gestelde schade op de curator kunnen verhalen, sprake zijn van (i) een onrechtmatig handelen (ii) waarvan de curator zich had behoren te onthouden, omdat dat handelen in strijd is met wat in redelijkheid mag worden verlangd van een over voldoende inzicht en ervaring beschikkende faillissementscurator die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht.
4.13.
De rechtbank overweegt dat de omstandigheid dat de curator Debelma en [eiser sub 2] in rechte heeft betrokken, hoewel er kennelijk onvoldoende financiële dekking bestond voor een eventuele proceskostenveroordeling niet automatisch misbruik van recht oplevert. De Hoge Raad heeft immers overwogen (arrest van 6 april 2012, rov. 5.1, ECLI:NL:HR:2012: BV7828) dat van een dergelijk misbruik eerst sprake is als:
“
… het instellen van de vordering, gelet op de evidente ongegrondheid ervan, in verband met de betrokken belangen van de wederpartij achterwege had behoren te blijven. Hiervan kan eerst sprake zijn als eiser zijn vordering baseert op feiten en omstandigheden waarvan hij de onjuistheid kende dan wel behoorde te kennen of op stellingen waarvan hij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden (HR 29 juni 2007, LJN BA3516, NJ 2007/353). Bij het aannemen van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen door het aanspannen van een procedure past terughoudendheid, gelet op het recht op toegang tot de rechter dat mede gewaarborgd wordt door art. 6 EVRM.”
… het instellen van de vordering, gelet op de evidente ongegrondheid ervan, in verband met de betrokken belangen van de wederpartij achterwege had behoren te blijven. Hiervan kan eerst sprake zijn als eiser zijn vordering baseert op feiten en omstandigheden waarvan hij de onjuistheid kende dan wel behoorde te kennen of op stellingen waarvan hij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden (HR 29 juni 2007, LJN BA3516, NJ 2007/353). Bij het aannemen van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen door het aanspannen van een procedure past terughoudendheid, gelet op het recht op toegang tot de rechter dat mede gewaarborgd wordt door art. 6 EVRM.”
De rechtbank overweegt dienaangaande dat de curator voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat hij termen aanwezig achtte om Debelma en [eiser sub 2] op grond van bestuurders-aansprakelijkheid in rechte te betrekken, waarbij hij de bevindingen niet alleen op het rapport van 11 december 2003 van [gedaagde sub 3] heeft gegrond. De curator heeft Debelma en [eiser sub 2] in de gelegenheid gesteld om op dat rapport te reageren, van welke gelegenheid zij gebruik hebben gemaakt. De curator heeft - in ieder geval - bij de dagvaarding van 12 augustus 2005 gereageerd op de brief van Debelma en [eiser sub 2] van 29 april 2005 met bijlage. De curator heeft gemotiveerd aangevoerd dat er geen sprake was van een kansloze zaak jegens Debelma en [eiser sub 2] en dat hij ook in hoger beroep gebruik heeft kunnen maken van de rapporten van [gedaagde sub 3] . Niet gebleken is derhalve dat de curator zijn vorderingen jegens Debelma en [eiser sub 2] heeft gebaseerd op stellingen waarvan hij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden.
4.14.
Het ontbreken van de mogelijkheid tot verhaal bij een eventuele proceskosten-veroordeling levert derhalve in casu geen misbruik van recht of onrechtmatig handelen op. Het in artikel 6 EVRM geborgde recht op effectieve toegang tot de rechter kan met zich brengen dat zelfs een eiser die over onvoldoende middelen beschikt om een eventuele proceskostenveroordeling te zijner laste te kunnen voldoen, vrijstaat om bij de gewone rechter een eis in te stellen zolang dat geen misbruik van recht oplevert in de zin van het onder 4.14 aangehaalde arrest.
4.15.
Gelet op al het vorenoverwogene is niet gebleken dat de curator onrechtmatig jegens Debelma en [eiser sub 2] heeft gehandeld, zodat de vorderingen tegen de curator en
[gedaagde sub 4] als ongegrond worden afgewezen. Aan een bespreking van de feiten en omstandigheden die partijen aan de vorderingen en het verweer ten grondslag hebben gelegd en die zijn toegesneden op de toepassing van de Maclou-norm voor de persoonlijke aansprakelijkheid van curatoren, komt de rechtbank vervolgens niet meer toe. De Maclou-norm krijgt immers pas betekenis bij beantwoording van de vraag of de bijzondere positie van een curator een rechtvaardiging kan opleveren van zijn anders onrechtmatige gedrag. Ook de overige nog niet besproken verweren, behoeven geen bespreking meer.
4.16.
Debelma en [eiser sub 2] zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [naam nv] , de maatschap en [gedaagde sub 3] worden begroot op:
- griffierecht € 3.829,00
- salaris advocaat €
5.000,00(2,5 punten × tarief € 2.000,00)
5.000,00(2,5 punten × tarief € 2.000,00)
totaal € 8.829,00.
De kosten aan de zijde van de curator en [gedaagde sub 4] worden eveneens begroot op:
- griffierecht € 1.474,00
- salaris advocaat €
5.000,00(2,5 punten × tarief € 2.000,00)
5.000,00(2,5 punten × tarief € 2.000,00)
totaal € 6.474,00.
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vorderingen af,
5.2.
veroordeelt Debelma en [eiser sub 2] in de proceskosten, aan de zijde van [naam nv] N.V., de maatschap en [gedaagde sub 3] tot op heden begroot op € 8.829,00,
5.3.
veroordeelt Debelma en [eiser sub 2] in de proceskosten aan de zijde van de curator en [gedaagde sub 4] tot op heden begroot op € 6.474,00,
5.4.
verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling onder 5.3 uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. B.R.M. de Bruijn en in het openbaar uitgesproken. [1]