ECLI:NL:RBLIM:2016:9095

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK LIMBURG

Burgerlijk recht

Zittingsplaats Maastricht

zaaknummer / rolnummer: C/03/214466 / HA ZA 15-721

Vonnis van 19 oktober 2016

in de zaak van

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie],

wonende te [woonplaats] ,

eiseres in conventie,

verweerster in (voorwaardelijke) reconventie,

advocaat mr. R.R.H.J. Ramakers,

tegen

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie],

wonende te [woonplaats] ,

gedaagde in conventie,

eiser in (voorwaardelijke) reconventie,

advocaat mr. J.M. Wolfs.

Partijen zullen hierna [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] (eiseres in conventie / verweerster in (voorwaardelijke) reconventie) en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] (gedaagde in conventie / eiser in (voorwaardelijke) reconventie) genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding
de conclusie van antwoord tevens (voorwaardelijke) eis in reconventie
de conclusie van antwoord in (voorwaardelijke) reconventie
het overzicht aanvullende producties zijdens [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie]
de door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] overgelegde productie 28
het proces-verbaal van comparitie van 22 juni 2016.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

Op [overlijdensdatum 1] is overleden [erflater] (hierna: de erflater), in leven in

wettelijke gemeenschap gehuwd met mw. [erflaatster] . Uit het huwelijk zijn twee kinderen geboren, te weten [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] . [erflaatster] , [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] waren de erfgenamen van de erflater.

2.2.

[erflaatster] (hierna: de erflaatster) is op [overlijdensdatum 2] overleden. De erflaatster heeft geen uiterste wilsbeschikking gemaakt, zodat de wettelijke verdeling (erfopvolging bij versterf) op de nalatenschap van toepassing is. De erfgenamen van de erflaatster zijn [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] en [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , ieder voor de helft gerechtigd in elk tot de nalatenschap behorend goed.

2.3.

Tot de nalatenschap van erflaatster behoren de volgende goederen:

- een pand gelegen aan de [adres 1] te [plaats] , bestaande uit

kantoorruimte en een dienstwoning (hierna: het pand), kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 1] ,

- een loods gelegen aan de [adres 2] dan wel [adres 2] te [plaats]

(hierna: de loods), kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 2] ,

- een berging gelegen aan de [adres 2] dan wel [adres 2] te [plaats] ,

(hierna: de berging), kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 3] ,

- het saldo van een bankrekening met nummer [rekeningnummer] bij de Rabobank.

2.4.

Op 11 november 2015 heeft de politie in het pand een hennepkwekerij ontdekt. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft hiervan aangifte van vernieling bij de politie gedaan.

2.5.

In een e-mail van 6 april 2015 heeft [naam makelaar] van [makelaardij] geschreven dat de loods € 55.000,00 waard is (productie 4 bij dagvaarding).

2.6.

De verdeling van de nalatenschap heeft tot op heden nog niet plaatsgevonden.

3.Het geschil

in conventie

3.1.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] vordert – samengevat – (1) de verdeling van de gemeenschap tussen [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] uit te spreken, (2) ter zake (de wijze van) verdeling van die gemeenschap als volgt te beslissen: (a) benoeming van een deskundige ter waardebepaling van het pand, de loods, de berging en de in het lichaam van de dagvaarding vermelde compensaties, onder bepaling dat de kosten van de deskundige uit het saldo van de bankrekening van de gemeenschap dienen te worden betaald, (b) na betaling van de helft van de waarde van het pand door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , toedeling van het pand aan [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] , (c) toedeling van de loods en de berging aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , (d) verdeling van het saldo van de bankrekening,

(e) betaling door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] van de helft van € 50.500,00 of zoveel meer als hij heeft ontvangen uit hoofde van de verhuur van het pand, te vermeerderen met de wettelijke rente, (3) [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] te veroordelen mee te werken aan het onder (1) en (2) gevorderde, zulks op straffe van een dwangsom, (4) [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] te veroordelen tot het afleggen van volledige rekening en verantwoording met betrekking tot (ver)huur van het pand, (5) een verklaring van recht dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] onrechtmatig jegens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft gehandeld als bedoeld in het lichaam van de dagvaarding en aldus aansprakelijk is voor alle schade die [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] als gevolg daarvan heeft geleden, (6) [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] te veroordelen in de kosten van de procedure.

3.2.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] voert verweer.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

in (voorwaardelijke) reconventie

3.4.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] vordert – samengevat – in reconventie dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] volledige rekening en verantwoording dient af te leggen ter zake de verhuur althans het gebruik van de loods, zulks op verbeurte van een dwangsom en, (1) indien en voor zover [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] wordt veroordeeld tot het betalen van de helft van de huurpenningen aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , (a) opschorting van de betalingen van de helft van de huurpenningen totdat in deze procedure is vastgesteld welk bedrag [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] met betrekking tot de verhuur van de loods heeft ontvangen,

(b) verrekening van de huurpenningen van het pand met de door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] gemaakte kosten ten behoeve van het behoud van het pand, (c) verrekening van de door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] ontvangen huurpenningen ter zake de loods met de huurpenningen die [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] zake het pand heeft ontvangen, (2) indien en voor zover [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] wordt veroordeeld tot het betalen van een nader vast te stellen schadevergoeding aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , primair dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] bij helfte moet bijdragen aan (i) de door de deskundige nader vast te stellen schade, (ii) de energierekening van Essent van 2012/2013 van € 2.835,92 en (iii) de kosten die door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] zijn gemaakt ter behoud van het pand ad € 5.371,76, (3) onder veroordeling van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] in de kosten van de procedure.

3.5.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] voert verweer.

3.6.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

in conventie en in (voorwaardelijke) reconventie

4.1.

Vanwege de samenhang tussen de vorderingen in conventie en in (voorwaardelijke) reconventie zal de rechtbank deze in het onderstaande in onderling verband beoordelen.

4.2.

De rechtbank gaat als onvoldoende gesteld voorbij aan hetgeen [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft aangevoerd met betrekking tot het niet voldoen aan de wettelijke eisen van de dagvaarding en het niet volledig en naar waarheid aanvoeren van feiten door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] .

4.3.

De rechtbank gaat voorts voorbij aan al hetgeen partijen (over en weer) hebben gesteld met betrekking tot de besloten vennootschap [naam BV erflater] B.V., nu die B.V. geen partij is in het onderhavige geschil.

4.4.

Gesteld noch gebleken is dat partijen de nalatenschap beneficiair hebben aanvaard, zodat de rechtbank als vaststaand aanneemt dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] de nalatenschap zuiver hebben aanvaard.

4.5.

Tussen partijen is niet in geschil dat de onroerende zaken niet belast zijn met hypotheken. De rechtbank leidt voor het overige uit het tussen partijen gevoerde debat af dat

tot de nalatenschap geen schulden behoren, hetgeen de rechtbank als vaststaand aanneemt.

4.6.

De rechtbank stelt bij de beoordeling van de onderhavige zaak het volgende voorop.

4.6.1.

Ingevolge art. 3:170 BW lid 1 kunnen handelingen dienende tot gewoon onderhoud of tot behoud van een gemeenschappelijk goed, en in het algemeen handelingen die geen uitstel kunnen lijden, door ieder der deelgenoten zo nodig zelfstandig worden verricht. Ieder van hen is bevoegd ten behoeve van de gemeenschap verjaring te stuiten. Lid 2 van het artikel bepaalt dat voor het overige het beheer door de deelgenoten tezamen geschiedt, tenzij een regeling anders bepaalt. Onder beheer zijn begrepen alle handelingen die voor de normale exploitatie van het goed dienstig kunnen zijn, alsook het aannemen van aan de gemeenschap verschuldigde prestaties. Ingevolge lid 3 van dat artikel zijn tot andere handelingen betreffende een gemeenschappelijk goed dan in de vorige leden vermeld, uitsluitend de deelgenoten tezamen bevoegd.

4.6.2.

Ingevolge art. 3:172 BW delen de deelgenoten, tenzij een regeling anders bepaalt, naar evenredigheid van hun aandelen in de vruchten en andere voordelen die het gemeenschappelijke goed oplevert, en moeten zij in dezelfde evenredigheid bijdragen tot de uitgaven die voortvloeien uit handelingen welke bevoegdelijk ten behoeve van de gemeenschap zijn verricht. De rechtbank verwijst dienaangaande voorts naar het arrest van de Hoge Raad van 20 december 1991 (ECLI:NL:HR:1991:ZC0456, NJ 1992/624), waarin is geoordeeld dat alle vruchten tot de gemeenschap gaan behoren. Ten slotte geldt als uitgangspunt dat voor uitgaven ten behoeve van de gemeenschap die niet bevoegdelijk zijn gedaan, de draagplichtregel niet geldt.

4.6.3.

Ingevolge art. 3:174 BW kan ieder der deelgenoten van degene onder hen die voor de overigen beheer heeft gevoerd, jaarlijks en in ieder geval bij het einde van het beheer

rekening en verantwoording vorderen.

De (wijze van verdeling van de) onroerende zaken

Standpunt van partijen: het pand

4.7.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft bij dagvaarding (kort gezegd) gesteld dat (primair) een deskundige moet worden benoemd ter waardebepaling van het pand, waarna [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] moet worden veroordeeld de helft van die waarde aan haar te betalen en dat pas daarna het pand aan hem zal worden toebedeeld en (subsidiair) het pand via een te benoemen makelaar onderhands dient te worden verkocht. Volgens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] het pand zonder haar instemming verhuurd en heeft hij de aanwezigheid van de hennepkwekerij in het pand niet verhinderd, waardoor het pand ‘besmet’ is en ‘de invloed daarvan op de waarde zich laat raden’. Aldus heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] volgens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] onrechtmatig jegens haar gehandeld. Gelet daarop acht zij het niet redelijk dat zij eerst op de ontruiming van het pand moet wachten (zodat de hoogst mogelijke opbrengst bij verkoop kan worden gerealiseerd) en dan op de verkoop van het pand. De ellende is veroorzaakt door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] en het is aan hem om dat op te lossen zonder dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] daarvan schade en hinder ondervindt, aldus [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] . Ter comparitiezitting heeft [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] verklaard dat de waarde van het pand niet aan de hand van de verkoopwaarde moet worden vastgesteld, maar aan de hand van de staat waarin het pand verkeerde voordat de hennepkwekerij erin zat. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft volgens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] schade veroorzaakt door zonder haar toestemming het pand te verhuren aan hennepkwekers. Vanwege de hennepkwekerij verkeert het pand waarschijnlijk in een slechtere staat en zal het slechter verkoopbaar zijn. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] moet het pand krijgen toebedeeld aan de hand van de waarde voordat de hennepkwekerij erin zat, aldus [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] ter comparitiezitting.

4.8.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft aangevoerd dat hij van meet af aan heeft meegewerkt aan de verkoop van het pand. Voorts heeft hij aangevoerd het pand niet toebedeeld te willen krijgen. Volgens [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] is het pand thans vrij van verhuur, zodat een ontruiming niet aan de orde is. Na de inval van de politie op 11 november 2015 heeft hij de huurovereenkomst ontbonden en de huurders hebben het pand op 23 november 2015 ontruimd. Ter comparitiezitting heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] verklaard dat er geen rechtsgrond is om hem te verplichten het pand af te nemen. Het is volgens hem maar de vraag of er schade is, nu het onbevoegd verhuren ook een voordeel van iets meer dan € 50.000,00 heeft opgeleverd. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] wil dat het pand wordt verkocht aan een derde.

Standpunt van partijen: de loods en de berging

4.9.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] wil toedeling van de loods en de berging aan haar. De loods en de berging liggen achter háár woonhuis, dat ze wil verkopen, maar die verkoop blijkt niet haalbaar omdat haar woonhuis en de tot de gemeenschap behorende loods en berging moeilijk te scheiden zijn en een optie tot aparte verkoop volgens [makelaardij] te Maastricht niet mogelijk is. De waarde van € 55.000,00 voor de loods (zie 2.5.) is volgens haar te hoog.

4.10.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft betwist dat de ligging van de loods en de berging de verkoop van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] eigen woonhuis beïnvloed. Volgens hem heeft [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] geen bewijs hiervan geleverd. Volgens [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft de loods thans nog steeds de waarde van € 55.000,00. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft geen sleutel van de loods: hij verzoekt de rechtbank op grond van art. 22 Rv [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] alsnog te verplichten die sleutel aan hem te verstrekken en hem onvoorwaardelijk en zonder belemmering vrije toegang tot de loods te verlenen. Als de toestand van de loods zou zijn verslechterd, hetgeen [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] betwist, geldt dat dit niet voor zijn rekening komt, nu [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft geweigerd hem een sleutel ervan te geven zodat hij geen onderhoud aan de loods heeft kunnen plegen. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] stelt dat ingeval van toedeling van de loods en de berging aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , hij als deelgenoot recht heeft op de helft van de waarde ervan. Mocht een te benoemde deskundige bepalen dat de loods niet is onderhouden, dan dient [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] alvorens dat de loods wordt gewaardeerd voor haar rekening onderhoudswerkzaamheden te verrichten, aldus [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] .

Oordeel van de rechtbank: het pand, de loods en de berging

4.11.

Nu [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] de verdeling van de nalatenschap (ex art. 3:178 BW) vordert, volgt de

rechtbank [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] niet in zijn verweer dat die vordering dient te worden afgewezen, te meer nu niemand is gehouden in onverdeeldheid te blijven. De rechtbank zal dan ook op vordering van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] bij eindvonnis de (wijze van) verdeling ex art. 3:185 BW zelf vaststellen.

4.12.

De rechtbank gaat voorbij aan hetgeen [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] met betrekking tot de afgifte van de sleutel van de loods en onvoorwaardelijke toegang tot de loods heeft gesteld, nu hij

dienaangaande geen vordering bij petitum heeft geformuleerd.

4.13.

De rechtbank stelt vast dat gesteld noch gebleken is dat één van partijen handelingen heeft moeten verrichten aan (één van) de onroerende zaken die zodanig urgent waren dat deze handelingen geen uitstel konden lijden en die zij dientengevolge deze handelingen zo nodig zelfstandig kon verrichten.

4.14.

Gelet op de stukken en het tussen partijen gevoerde debat, neemt de rechtbank als vaststaand aan dat het pand sinds 23 november 2015 is ontruimd en de huurovereenkomst per die datum is ontbonden althans dat het pand sindsdien niet meer verhuurd is (geweest) en tot op heden leeg staat.

4.15.

Nu gesteld noch gebleken is dat partijen een peildatum ter waardebepaling van de onroerende zaken zijn overeengekomen, zal de rechtbank als peildatum voor de waardering van het pand, de loods en de berging het moment van verdeling aanhouden. Dit betekent dat de peildatum voor de waardering van het pand, de loods en de berging feitelijk de datum van het eindvonnis betreft waarin de verdeling wordt uitgesproken.

4.16.

Partijen twisten over de waarde waartegen de onroerende zaken moeten worden gewaardeerd. De rechtbank heeft kennis genomen van het debat tussen partijen. De rechtbank acht het nodig een deskundigenbericht in te winnen. Voordat daartoe wordt overgegaan, zal de rechtbank partijen in de gelegenheid stellen zich bij akte uit te laten over de wenselijkheid van een deskundigenbericht, over het aantal en het specialisme van de te benoemen deskundige(n), over de aan de deskundige(n) voor te leggen vragen en de kostenbegroting. Indien partijen zich wensen uit te laten over de persoon van de te benoemen deskundige(n), dienen zij daarbij aan te geven over welke deskundige(n) zij het eens zijn, dan wel tegen wie zij gemotiveerd bezwaar hebben. De rechtbank zal de zaak hiertoe naar de rol verwijzen.

4.17.

De rechtbank is voorlopig van oordeel dat kan worden volstaan met de benoeming van één deskundige zijnde makelaar/taxateur, die niet reeds eerder door één van partijen (al dan niet in het kader van de verdeling van de nalatenschap) is ingeschakeld, en dat de navolgende vragen dienen te worden voorgelegd:

1. a. op welke vrije verkoopwaarde, vrij van huur en/of gebruiksrechten ter zake, naar peildatum per datum vonnis taxeert u het pand gelegen aan de [adres 1] te [plaats] , bestaande uit kantoorruimte en een dienstwoning, kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 1] ?

b. kunt u hierbij aangeven wat volgens u naar de huidige marktomstandigheden de te hanteren vraagprijs en laatprijs van het pand is?

2. a. op welke vrije verkoopwaarde, vrij van huur en/of gebruiksrechten ter zake, naar peildatum per datum vonnis taxeert u een loods gelegen aan de [adres 2] dan wel [adres 2] te [plaats] , kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 2] ?

b. kunt u hierbij aangeven wat volgens u naar de huidige marktomstandigheden de te hanteren vraagprijs en laatprijs van de loods is?

3. a. op welke vrije verkoopwaarde, vrij van huur en/of gebruiksrechten ter zake, naar peildatum per datum vonnis taxeert u een berging aan de [adres 2] dan wel [adres 2] te [plaats] , (hierna: de berging), kadastraal bekend gemeente [kadasternummer 3] ?

b. kunt u hierbij aangeven wat volgens u naar de huidige marktomstandigheden de te hanteren vraagprijs en laatprijs van de berging is?

4. zijn er nog andere punten die u naar voren wilt brengen waarvan de rechter volgens u kennis dient te nemen bij de verdere beoordeling?

4.18.

De rechtbank ziet in de omstandigheden van het geding aanleiding om het voorschot op de kosten van de deskundige gelijkelijk over partijen te verdelen.

4.19.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] zullen in de gelegenheid worden gesteld om, nádat de taxatie heeft plaatsgevonden, aan te geven of zij/hij tegen de getaxeerde waarde het pand, de loods en/of de berging al dan niet toebedeeld wil krijgen. Mocht geen van beiden het pand en/of de loods en/of berging toebedeeld wensen te krijgen, dan zal de rechtbank bepalen dat de onroerende zaken aan een derde dienen te worden verkocht.

De overige vorderingen

Compensaties

4.20.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft gesteld dat de loods en de berging in deplorabele staat verkeren.

Mocht zij door toedeling van de loods en de berging aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] worden overbedeeld, dan ligt het volgens haar voor de hand dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] ter zake wordt gecompenseerd. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] “kan ermee leven” als de omvang van de compensatie door een te benoemen deskundige wordt bepaald. Daarnaast vordert [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] dat de waardevermindering van het pand als gevolg van de verhuur, de hennepkwekerij en de daarmee samenhangende kosten- en schadeposten voor rekening van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] dienen te blijven dan wel komen.

4.21.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft de (volgens hem bloot gestelde) waardevermindering van het pand betwist: bewijs van een waardevermindering rust op [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , aldus [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] .

4.22.

Gelet op de samenhang met de waardebepaling van het pand, de loods en de

berging door een te benoemen deskundige, houdt de rechtbank in afwachting daarvan iedere beslissing aan.

Verhuur van het pand/huurpenningen van het pand & schadevergoeding

4.23.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft gesteld dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] het pand zonder haar instemming of medeweten aan een derde dan wel meerdere derden heeft verhuurd. Ondanks dat deze verhuur onbevoegd geschiedde, delen deelgenoten wel in de vruchten en andere voordelen die het gemeenschappelijke goed opleveren. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft de huurpenningen niet met haar gedeeld, noch heeft hij deze huurpenningen laten bijschrijven op de tot de gemeenschap behorende bankrekening. Zij vordert de helft van het bedrag dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] uit hoofde van de huur van het pand heeft ontvangen, in ieder geval € 50.500,00, te vermeerderen met de wettelijke rente. Verder heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] door onbevoegd te verhuren inbreuk gemaakt op het eigendomsrecht van de gemeenschap dan wel dat van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , hetgeen volgens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] onrechtmatig jegens haar is. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] is volgens haar dan ook aansprakelijk voor alle schade die als gevolg van het verhuren aan het pand is ontstaan, waaronder schade geleden als gevolg van de vertraging in de verkoop van het pand in onverhuurde staat, en materiële schade aan het pand ontstaan door de hennepkwekerij in het pand. Hoe groot de schade uiteindelijk zal zijn, kan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] nog niet overzien.

4.24.

Volgens [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] wist [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] (kort gezegd) van de verhuur aangezien ook bij leven

van moeder het pand door hen (als bewindvoerders van moeder) al werd verhuurd, hetgeen na overlijden van moeder is voortgezet en/of vernieuwd. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft daarmee volgens hem (impliciet dan wel expliciet) haar toestemming tot verhuur gegeven. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] betwist wettelijke rente over de ontvangen huurpenningen verschuldigd te zijn: deze is pas verschuldigd vanaf het moment dat de deelgenoot met deze door de rechtbank bevolen afdracht in verzuim is. Ter comparitiezitting heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] verklaard dat het maar de vraag is of er schade is, nu het onbevoegd verhuren ook een voordeel van iets meer dan

€ 50.000,00 heeft opgeleverd. Weliswaar is er verhuurd zonder uitdrukkelijke toestemming van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] , maar [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] mocht er op rekenen dat die wel stilzwijgend verleend was: [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft in het verleden nooit bezwaar gehad tegen verhuur en altijd is de huur op de gemeenschappelijke rekening gestort, zo verklaarde [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] . [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft ten slotte verklaard dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] nog recht heeft op de helft van de huurpenningen die niet op de gemeenschappelijke rekening zijn gestort, maar daarvan moeten volgens hem eerst de door hem ten behoeve van het pand gemaakte kosten worden afgetrokken. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft verder betwist zich niet als goed verhuurder te hebben gedragen dan wel onrechtmatig jegens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] te hebben gehandeld. Hij wist niets van de aanwezigheid van een hennepkwekerij in het pand. Na de inval heeft hij de huurovereenkomst met de huurders onmiddellijk ontbonden. De huurder is jegens de verhuurder aansprakelijk. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] beschikt ook over een sleutel van het pand. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] vermoedt dat (de zoon van) [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] ook betrokken is geweest bij de hennepkwekerij in het Pand en deze vondst bewust in de schoenen van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft willen schuiven. (...) [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de praktijken in het Pand, al dan niet mede, hebben plaatsgevonden met medeweten van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] althans haar zoon die via [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] over de sleutel beschikte. Bovendien heeft [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] volgens hem ongemotiveerd gesteld dat hij jegens haar onrechtmatig zou hebben gehandeld: het is hem niet duidelijk waaruit dat onrechtmatig handelen zou bestaan. Omdat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] als deelgenoot nimmer het pand heeft onderhouden, heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] het pand als deelgenoot, subsidiair als zaakwaarnemer, aan derden verhuurd. Ten behoeve van deze verhuur heeft hij het pand slechts onderhouden, hij betwist het pand te hebben verbouwd. Mocht de rechtbank van oordeel zijn dat hij onrechtmatig jegens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft gehandeld, dan bestaat er volgens hem geen causaal verband die een vordering tot schadevergoeding oplevert. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft ongemotiveerd gesteld dat zij schade heeft geleden als gevolg van de hennepkwekerij. Dit is niet aan [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] te wijten, maar aan de huurders. Volgens [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] ontbreekt een causaal verband en er is geen schade. Kosten met betrekking tot sluiting van het pand en vermeende waterschade zullen voor rekening van de gemeenschap komen. Evenmin heeft [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] bewezen dat zij schade zou hebben geleden als gevolg van de vertraging van de verkoop van het pand in onverhuurde staat, aldus [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] .

4.25.

In het licht van de betwisting door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] , gaat de rechtbank voorbij aan de onvoldoende onderbouwde stelling van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] het pand zou hebben verbouwd.

4.26.

De rechtbank stelt vast dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] ter comparitiezitting heeft erkend dat de huurpenningen vruchten van het gemeenschappelijke pand in de zin van art. 3:172 BW zijn en dat het aandeel van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] hierin de helft van de door hem in privé ontvangen huurpenningen betreft. De rechtbank neemt dit als vaststaand aan.

4.27.

De rechtbank stelt verder vast dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] ter comparitiezitting heeft verklaard dat die verhuur iets meer dan € 50.000,00 heeft opgeleverd, terwijl dat bedrag volgens [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie]

€ 50.500,00 is. De rechtbank acht aannemelijk dat de door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] meer gevorderde

€ 500,00 overeenkomt met het “iets meer” dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] ter comparitiezitting heeft erkend.

4.28.

Nu [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] de huurpenningen op een privérekening heeft laten storten, terwijl het gemeenschapsgelden betreffen, zal de rechtbank [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] bij eindvonnis veroordelen om aan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] te betalen de helft van de door hem ontvangen huurpenningen van het pand, zijnde

€ 25.250,00. Gesteld noch gebleken is dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] méér uit hoofde de verhuur van het pand dan voornoemd bedrag heeft ontvangen, zodat dit deel van het door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] gevorderde bij eindvonnis zal worden afgewezen. De rechtbank zal hiervan niet de helft van de door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] gemaakte kosten van 100% Wonen aftrekken, zoals door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] in voorwaardelijke reconventie onder 1b is gevorderd, aangezien deze kosten niet bevoegdelijk zijn gemaakt en de draagplichtregel dus niet geldt (zie r.o. 4.6.1. en 4.6.2.). De helft van de overige door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] voorwaardelijk gevorderde kosten (te weten € 4.827,26 / 2 =

€ 2.413,63), tegen de verschuldigdheid waarvan [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] geen verweer heeft gevoerd, zullen bij eindvonnis worden toegewezen en wél van het bedrag worden afgetrokken.

4.29.

Het verweer van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] tegen de door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] gevorderde wettelijke rente slaagt. Bij de vaststelling van de grootte van het af te dragen deel moet het in art. 3:172 BW bepaalde in acht worden genomen. Wettelijke rente over een af te dragen geldsom is eerst verschuldigd vanaf het moment dat de deelgenoot met deze door de rechter bevolen afdracht in verzuim is (zie bv. HR 21 februari 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2285). Dit deel van het door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] gevorderde zal dan ook bij eindvonnis worden afgewezen.

4.30.

De rechtbank gaat voorbij aan de speculatieve, en door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] betwiste, opmerkingen van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] met betrekking tot mogelijke betrokkenheid van (de zoon van) [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] bij de hennepkwekerij in het pand of elders.

4.31.

De rechtbank gaat als onvoldoende gesteld voorbij aan de door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] beweerdelijk geleden schade als gevolg van vertraging in de verkoop van het pand in onverhuurde staat. Immers, tot op heden hebben partijen een geschil over de te verdelen nalatenschap, waaronder de toedeling dan wel verkoop van het pand. Dat het pand inmiddels wel zou zijn toebedeeld/verkocht als die niet (onbevoegd) was verhuurd, is derhalve onaannemelijk. Enige vertraging, laat staan van schade dientengevolge, kan dan ook niet worden aangenomen. Dit deel van het door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] gevorderde zal bij eindvonnis worden afgewezen.

4.32.

Met betrekking tot de gestelde geleden schade door de hennepkwekerij in het pand is de rechtbank van oordeel dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] onvoldoende heeft gesteld dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] onrechtmatig jegens de gemeenschap (laat staan jegens haar in persoon) heeft gehandeld. Het causaal verband tussen de (beweerdelijke) onbevoegde huur van het pand door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] en schade aan dat pand, dat immers is veroorzaakt door de huurders, is te ver verwijderd. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft geen feiten en omstandigheden naar voren gebracht op basis waarvan geoordeeld moet worden dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] er rekening mee moest houden dat de huurders, die hij had gevonden via een legitieme tussenpersoon (makelaar), in het pand een hennepkwekerij zouden opzetten. Dit deel van het door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] gevorderde zal dan ook bij eindvonnis worden afgewezen.

Rabobank bankrekening met nummer [rekeningnummer]

4.33.

Tussen partijen is niet in geschil dat het saldo van de bankrekening bij helfte dient te worden verdeeld. De rechtbank zal bij eindvonnis overeenkomstig beslissen.

Rekening en verantwoording

verhuur pand

4.34.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] wil dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] rekening en verantwoording aflegt over de verhuur van het pand: zij wil afschriften van de huurovereenkomst, van het betalingsverkeer en van de volledige (schriftelijke en elektronische) communicatie die [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] met de huurder(s) heeft gevoerd.

4.35.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft aangevoerd dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] al in het bezit is van de huurovereenkomsten, die zij zelf bij de makelaar van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft opgevraagd en als productie 10 in het geding heeft gebracht. In de conclusie van antwoord heeft [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] opgave gedaan van de ontvangen betalingen. [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft verder aangevoerd niet over schriftelijke en elektronische communicatie te beschikken.

4.36.

Gelet op het tussen partijen gevoerde debat en de in het geding gebrachte bescheiden, bezien in samenhang met de beslissing omtrent de huurpenningen (zie r.o. 4.28.), is de rechtbank van oordeel dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] bij dit deel van haar vordering geen belang meer heeft. De rechtbank zal dit deel van haar vordering dan ook bij eindvonnis afwijzen.

verhuur loods

4.37.

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] heeft gevorderd dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] “ook” volledige rekening en verantwoording dient af te leggen ten aanzien van de verhuur althans van het gebruik van de loods. Volgens

hem is de loods verhuurd (geweest) althans bij derden in gebruik gegeven. [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] moet

volgens hem bewijzen dat zij de loods niet heeft verhuurd, omdat hij vanwege het achterhouden van de sleutel door [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] in bewijsnood verkeerd. Uit de hoogte van de jaarafrekening 2012/2013 van energieleverancier Essent heeft hij afgeleid dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] de loods heeft verhuurd dan wel dat er een hennepkwekerij in de loods aanwezig was.

4.38.

[eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] heeft zowel bij dagvaarding als bij conclusie van antwoord in reconventie gesteld dat de loods niet is en/of niet wordt en/of niet werd verhuurd en geen inkomsten oplevert. Volgens haar waren de energiekosten zo hoog vanwege een defect aan de buitendeur waardoor er warmte is ontsnapt door een kier.

4.39.

Uit art. 3:173 BW volgt dat ieder der deelgenoten rekening en verantwoording kan vorderen van degene onder hen die voor de overigen beheer heeft gevoerd. De vraag die dan rijst is of [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] beheer heeft gevoerd zoals bedoeld in dit artikel. Zo ja, dan dient zij ingevolge die bepaling rekening en verantwoording af te leggen. Zo nee, dan dient bij gebreke van een andere wettelijke basis te worden beoordeeld of die verplichting voortvloeit uit hetgeen onder bepaalde omstandigheden volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Ex art. 3:170 BW wordt onder beheer begrepen alle handelingen die voor de normale exploitatie van het goed dienstig kunnen zijn.

4.40.

Tussen partijen staat vast dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] geen toegang had tot de loods omdat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] hem weigerde een sleutel te geven. Dit betekent niet dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] het beheer voerde, maar wel dat zij als enige kon beschikken over de loods. Gelet op het voorgaande leidt art. 3:173 BW voor [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] derhalve strikt genomen niet tot een verplichting tot het afleggen van rekening en verantwoording, nu dit artikel slechts ziet op beheer en niet (tevens) op beschikkingshandelingen. Beschikken over een goed is echter een verdergaande bevoegdheid dan het beheer daarover. Immers, bij beschikking over een goed kan het goed worden vervreemd of bezwaard. Nu bij (het einde van) beheer reeds rekening en verantwoording moet worden afgelegd ingevolge art. 3:173 BW en [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] als enige kon beschikken over de loods, mag van haar worden verlangd dat zij zich, gelet op hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, omtrent de handelingen met betrekking tot de loods rechtvaardigt. Dan moet echter wel vast komen te staan dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] inderdaad handelingen met betrekking tot de loods heeft verricht waarover rekening en verantwoording afgelegd kàn worden, wat, gelet op [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] betwisting van de stelling van [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] dat zij de loods zou hebben verhuurd, vooralsnog niet in rechte kan worden vastgesteld. De bewijslast en dus ook het bewijsrisico hiervan ligt op grond van art. 150 Rv in beginsel bij [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] . De rechtbank volgt [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] niet in de stelling dat de bewijslast moet worden omgekeerd omdat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] hem heeft geweigerd in het bezit te stellen van de sleutels. Partijen hebben immers het gemeenschappelijk beheer van de berging en de loods wat betekent dat [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] dezelfde rechten heeft ten aanzien van de loods als [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] zodat van hem mag worden verwacht dat hij in de ruim vijf jaar sinds het overlijden van erflaatster en anderhalf jaar sinds de schriftelijke sommatie van 2 september 2014 desnoods in rechte afgifte van de sleutels zou hebben afgedwongen. Nu [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] zijn stelling heeft gemotiveerd en bewijs heeft aangeboden, zal de rechtbank hem in de gelegenheid stellen te bewijzen dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] de loods heeft verhuurd aan derden. Indien hij hierin niet slaagt zal de door [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] gedane vordering in reconventie tot het afleggen van rekening en verantwoording worden afgewezen, evenals zijn voorwaardelijke vorderingen onder 1a en c. Indien hij hierin wel slaagt dan zullen deze (deels) wel toegewezen worden.

Dwangsommen

4.41.

De rechtbank ziet geen aanleiding tot het (over en weer) opleggen van dwangsommen, zodat dit bij eindvonnis zal worden afgewezen.

Overig

4.42.

Onder verwijzing naar r.o. 4.16. en r.o. 4.40. houdt de rechtbank iedere verdere beslissing aan.

5.De beslissing

De rechtbank

in conventie en in reconventie

5.1.

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
2 november 2016voor het nemen van een akte door beide partijen waarin zij zich uitlaten over aantal en de persoon van de te benoemen deskundige(n), de opdracht aan de deskundige(n) als (voorlopig) geformuleerd in r.o. 4.17. en het maximaal acceptabele voorschot,

5.2.

draagt [gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] op te bewijzen dat [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] de loods heeft verhuurd aan derden,

5.3.

verwijst de zaak naar de rolzitting van 2 november 2016 voor akte aan de zijde van

[gedaagde in conventie, eiser in (voorwaardelijke) reconventie] om bewijsstukken over te leggen en/of, als hij (tevens) bewijs wil leveren door het horen van getuigen, om de namen van de getuigen en de verhinderdata van alle betrokkenen – dus ook van [eiseres in conventie, verweerster in (voorwaardelijke) reconventie] en haar advocaat – op te geven voor enquête te houden in december 2016 of januari, februari of maart 2017,

5.4.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.M. Drenth en in het openbaar uitgesproken.^[1]