Uitspraak
RECHTBANK limburg
Zittingsplaats Maastricht
Bestuursrecht
zaaknummer: AWB/ROE 17/3557
uitspraak van de voorzieningenrechter van 28 november 2017 op het verzoek om voorlopige voorziening in de zaak tussen
[naam 1] en [naam 2], te [plaatsnaam ] , verzoekers
(gemachtigde: mr. R.H.M. Wagemans),
en
De Burgemeester van de gemeente Maastricht, verweerder
(gemachtigden: M.C.W Ploum en mr. G. Marcus-Silletti).
Procesverloop
Bij besluit van 14 oktober 2017, op schrift gesteld op 16 oktober 2017 en verzonden op 17 oktober 2017 (het bestreden besluit), heeft verweerder dancing club Allebonheur, gelegen aan de [adres] te Maastricht, met onmiddellijke ingang voor de duur van twaalf maanden gesloten.
Tegen dit besluit hebben verzoekers bezwaar gemaakt. Tevens hebben verzoekers de voorzieningenrechter verzocht een voorlopige voorziening te treffen.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 16 november 2017. Verzoekers zijn verschenen, bijgestaan door hun gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigden.
Overwegingen
1. Verzoekers exploiteren een uitgaansgelegenheid/een nachtzaak club Allebonheur (hierna: het lokaal) in de binnenstad van Maastricht.
2. Op 14 oktober 2017 (omstreeks 03.00 uur) is de politie in het kader van een controle naar verdovende middelen het lokaal binnengetreden. Daarbij zijn meerdere handelsverpakkingen met verdovende middelen, als bedoeld in artikel 2 en 3 van de Opiumwet, in het lokaal aangetroffen. Bij de leidinggevende (de heer [naam 3] ) zijn 5 seals met in totaal 3,8 gram cocaïne aangetroffen en in de rest van het lokaal 43 seals met in totaal 33,8 gram cocaïne en 9 seals met in totaal 7 gram softdrugs. Daarnaast is de politie in het lokaal gestuit op 2 messen en een boksbeugel. Tijdens deze controle is verweerder geïnformeerd over deze bevindingen. Verweerder heeft naar aanleiding van deze informatie het lokaal op 14 oktober 2017 met onmiddellijke ingang gesloten. Verzoeker is ter plaatse in de gelegenheid gesteld om zijn zienswijze ten aanzien van dit voornemen mondeling kenbaar te maken.
3. Op 16 oktober 2017 is het bestreden besluit op schrift gesteld en is aan verzoekers en de verhuurders van het lokaal medegedeeld dat op 14 oktober 2017 op grond van artikel 13b van de Opiumwet spoedeisende bestuursdwang is toegepast. Verweerder heeft voorts gewezen op een aantal bevindingen, geconstateerd door politie in burger die het lokaal meermaals hebben bezocht, meldingen van het Team Criminele Inlichtingen en misdaad anoniem, betrekking hebbend op de periode 19 november 2016 tot en met 31 augustus 2017 en waaruit blijkt dat in het lokaal activiteiten plaatsvonden die deden vermoeden dat drugs verhandeld en openlijk gebruikt werden. Deze bevindingen van de politie hebben voor verweerder de noodzaak bevestigd om tot een onmiddellijke sluiting van het lokaal over te gaan. Volgens verweerder wordt het lokaal structureel misbruikt voor de grootschalige handel in verdovende middelen. Het personeel en de leidinggevenden treden daarbij niet op. Verweerder benadrukt dat de uit drugsgebruik voortvloeiende risico’s voor de volksgezondheid en de nadelige effecten van de handel en gebruik van drugs op het openbare leven zeer groot zijn. Verzoekers in hun hoedanigheid als exploitant van een nachtzaak hebben dan ook niet hun verantwoordelijkheid genomen door maatregelen te treffen ten einde te voorkomen dat drugshandel plaatsvindt. In het lokaal waren personen aanwezig, die bekend staan bij de politie met betrekking tot de handel in drugs en het lokaal ook gebruikten om drugs te verhandelen. De aanwezigheid van deze personen in het lokaal in combinatie met de grote hoeveelheden handelsverpakkingen met verdovende middelen, die zijn aangetroffen en de aanwezigheid van wapens zijn voor verweerder indicaties dat er sprake is van zware criminaliteit die een ernstige aantasting van de openbare orde met zich meebrengt. Volgens verweerder heeft het lokaal ook naamsbekendheid onder drugsgebruikers en drugsdealers gekregen. In het belang van de openbare orde en het voorkomen dat nietsvermoedende bezoekers van het lokaal geconfronteerd worden met de handel en gebruik van drugs heeft verweerder het van groot belang geacht om het lokaal onmiddellijk zichtbaar te onttrekken aan het drugscircuit.
4. Verzoekers hebben zich met het bestreden besluit niet kunnen verenigen en hebben hiertegen bezwaar gemaakt en tevens de voorzieningenrechter gevraagd om een voorlopige voorziening te treffen. Verzoekers hebben aangevoerd dat het aantreffen van drugs in het lokaal niet automatisch betekent dat er sprake zou zijn van verkopen, afleveren, verstrekken dan wel het daartoe aanwezig hebben van verdovende middelen. Verzoekers zijn de mening toegedaan dat de door verweerder opgelegde maatregel in dit geval disproportioneel is. Verweerder heeft niet aangegeven bij hoeveel personen de seals zijn aangetroffen. Gelet op het grote aantal bezoekers is er helemaal geen sprake van grote hoeveelheden voor de handel geschikte verpakkingen in het lokaal aanwezig. Volgens verzoekers kan de aangetroffen hoeveelheid drugs in ieder normaal uitgaanscafé in Maastricht worden aangetroffen. Verzoekers hebben voorts aangevoerd dat verweerder op geen enkele wijze heeft aangetoond dat de openbare orde zou zijn aangetast. Dit is volgens verzoekers ook niet het geval geweest. Verweerder heeft verder aangevoerd dat verweerder geen rekening heeft gehouden met de eigen maatregelen die door hen zijn getroffen. Daarnaast hebben verzoekers aangevoerd dat in het kader van de belangenafweging ook had moeten worden meegenomen dat tijdens hun dertig jaar durende exploitatie van het lokaal er nooit eerder een sluiting of waarschuwing is geweest. Verzoekers hebben vervolgens betoogd dat in het bestreden besluit ten onrechte is gesteld dat er zienswijze mondeling kenbaar zouden zijn gemaakt. Voorts wordt de verklaring die verzoeker heeft afgelegd ten overstaan van ambtenaren van verweerders gemeente door hem niet als zienswijze opgevat. Er is niet uitdrukkelijk tegen verzoeker gezegd dat hij zienswijzen naar voren kon brengen. Bovendien is de wijze waarop de zienswijze heeft plaatsgevonden onzorgvuldig geweest, gelet op de psychische toestand van verzoeker op dat moment als gevolg van de vele uren wachten en de stresstoestand waarin hij zich bevond. Verzoekers zijn voorts de mening toegedaan dat bij de belangenafweging verweerder had moeten meenemen dat sluiting van het lokaal voor een jaar een zodanig groot financieel nadeel met zich meebrengt dat zulks een bijzondere omstandigheid is die tot afwijking van verweerders handhavingsbeleid had moeten leiden. Verzoekers raken door de langdurige sluiting hun clientèle kwijt en waarschijnlijk ook hun huurrechten, nu zij na verloop van tijd de huurpenningen niet meer kunnen opbrengen. Verweerder had deze omstandigheden moeten meenemen bij haar besluitvorming als een bijzondere omstandigheid als bedoeld in artikel 4:84 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Ten aanzien van de bevindingen van de politie over drugshandel in het lokaal, waar verweerder naar heeft verwezen in het bestreden besluit en welke aanleiding zijn geweest tot het bewuste onderzoek op 14 oktober 2017 in het lokaal, hebben verzoekers aangegeven dat zij met deze bevindingen niet bekend zijn. Verweerder heeft volgens verzoekers het bestreden besluit niet met voldoende stukken onderbouwd. Verzoekers hebben in het bezwaarschrift op de afzonderlijke incidenten gereageerd en aangegeven deze incidenten niet te kunnen plaatsen. Verzoekers hebben voorts aangegeven dat zij de conclusie van verweerder dat het lokaal structureel zou worden misbruikt voor grootschalige handel in drugs niet onderschrijven. Volgens verzoekers is er altijd opgetreden tegen gebruik en bezit van verdovende middelen. Openlijke handel in drugs in het lokaal is door verzoekers noch door de leidinggevenden geconstateerd. Verzoekers geven aan dat het heel moeilijk is om bij de exploitatie van een nachtzaak het gebruik van drugs tegen te houden. De Nederlandse overheid met zijn gedoogbeleid ten aanzien van softdrugs is daar mede schuld aan, nu gelet op de zogenaamde “stepping stone theory” het gebruik van softdrugs zal leiden tot het gebruik van harddrugs. Verzoekers voelen zich het slachtoffer van een maatschappelijk probleem, welk probleem gedeeltelijk door de overheid zelf is veroorzaakt en door het niet voeren van behoorlijk beleid, uit de hand is gelopen. Verzoekers hebben voorts aangevoerd dat verweerder willekeurig heeft gehandeld door alleen het lokaal van verzoekers aan te pakken, terwijl het volgens verzoekers een feit van algemene bekendheid is dat in het gehele Maastrichtse uitgaansleven drugs wordt gebruikt. Verzoekers geven tot slot aan dat leidinggevende [naam 3] op de avond van de politie inval een vrije avond had en dus die avond geen leidinggevende was en dat de arbeidsverhouding met [naam 3] voornoemd inmiddels is beëindigd.
5. In artikel 8:81, eerste lid, van de Awb kan de voorzieningenrechter van de rechtbank die bevoegd is of kan worden in de hoofdzaak, op verzoek een voorlopige voorziening treffen indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist.
6. De voorzieningenrechter is van oordeel dat verzoekers vooralsnog een voldoende spoedeisend belang hebben bij het verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening. De voorzieningenrechter komt daarom toe aan een voorlopige rechtmatigheidsbeoordeling van het bestreden besluit. Het oordeel van de voorzieningenrechter heeft een voorlopig karakter en bindt de rechtbank in een (eventueel) bodemgeding niet.
7.Het wettelijk kader luidt als volgt.
Ingevolge artikel 5:21 van de Awb wordt onder last onder bestuursdwang verstaan: de herstelsanctie, inhoudende (a) een last tot geheel of gedeeltelijk herstel van de overtreding, en (b) de bevoegdheid van het bestuursorgaan om de last door feitelijk handelen ten uitvoer te leggen, indien de last niet of niet tijdig wordt uitgevoerd.
Ingevolge artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet is de burgemeester bevoegd tot opleggen van een last onder bestuursdwang indien in woningen of lokalen dan wel in of op bij woningen of zodanige lokalen behorende erven een middel als bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is.
Ingevolge artikel 4:84 van de Awb handelt het bestuursorgaan overeenkomstig de beleidsregel, tenzij dat voor een of meer belanghebbenden gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onredelijk zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen.
8. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling (de Afdeling; zie bijvoorbeeld de uitspraak van 8 september 2010, ECLI:NL:RVS:2010:BN6187) dient de voorzieningenrechter sluitingsbevelen die zijn genomen op grond van artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet op terughoudende wijze te toetsen. Ook voor wat betreft het vaststellen van de duur van de sluitingstermijn beschikt verweerder over beslissingsruimte en dient de voorzieningenrechter ook op dit punt terughoudend te toetsen.
9. Voorts blijkt uit de rechtspraak van de Afdeling (zie bijvoorbeeld de uitspraak van 11 december 2013, ECLI:NL:RVS:2013:2365) dat voor de beoordeling of een hoeveelheid drugs erop wijst dat de drugs voor verkoop, aflevering of verstrekking bestemd zijn, in redelijkheid kan worden aangesloten bij de door het Openbaar Ministerie toegepaste criteria, waarbij een hoeveelheid harddrugs van maximaal 0,5 gram en een hoeveelheid softdrugs van maximaal 5 gram als hoeveelheden voor eigen gebruik worden aangemerkt. Uit deze rechtspraak volgt eveneens dat bij de aanwezigheid van een hoeveelheid drugs in een pand die groter is dan een hoeveelheid voor eigen gebruik, in beginsel aannemelijk is dat die drugs bestemd zijn voor verkoop, aflevering of verstrekking. Het ligt in dat geval op de weg van de rechthebbenden op het pand om het tegendeel aannemelijk te maken. Indien het tegendeel niet aannemelijk wordt gemaakt, is verweerder ingevolge artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet bevoegd ten aanzien van het pand een last onder bestuursdwang op te leggen.
10. De voorzieningenrechter is van oordeel dat verweerder zich in dit geval, gelet op de aangetroffen hoeveelheid cocaïne, in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat sprake is van een handelshoeveelheid harddrugs, zodat verweerder op grond van artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet bevoegd was het lokaal te sluiten. In totaal is 33,8 gram aan cocaïne aangetroffen in het lokaal en direct buiten het lokaal, waar de gasten werden gefouilleerd, terwijl leidinggevende [naam 3] 3,8 gram cocaïne (in 5 seals) in zijn bezit had. De omstandigheid dat Leenders voornoemd op dat moment in het lokaal in zijn vrije tijd aanwezig was, doet aan de ernst van het feit niets af. Leidinggevende [naam 3] had immers zelf al een handelshoeveelheid harddrugs op zak. De voorzieningenrechter vindt dit bijzonder kwalijk. De voorzieningenrechter acht het niet van belang dat niet bekend is van wie precies de overige cocaïne is geweest. Ook het aantal bezoekers in het lokaal ten tijde van de controle op 14 oktober 2017 acht de voorzieningenrechter van ondergeschikte betekenis. Feit is dat er 43 seals met cocaïne ter plaatse gevonden zijn en dat deze handelsverpakkingen met harddrugs aldus daar aanwezig waren. De voorzieningenrechter acht verder van belang dat uit eerdere observaties van politie is gebleken dat in het lokaal openlijk cocaïne werd gebruikt (op 19 november 2016 en 19 augustus 2017), dat er in de rokersruimte transacties zijn waargenomen bestaande uit geld en vermoedelijk verdovende middelen (19 november 2016), dat bekende drugsrunners uit de Randstad het lokaal bezoeken (19 november 2016), dat openlijk in de rokersruimte werd gesproken over de handel in verdovende middelen (20 november 2016) en dat veel aanwezige klanten onder invloed waren van verdovende middelen (16 september 2017). Ook is van belang dat uit informatie van processen-verbaal van het Team Criminele Inlichtingen van 13 april 2017 en 15 augustus 2017 is gebleken dat tijdens de openingsuren van het lokaal op grote schaal in harddrugs wordt gehandeld, met name op de vrijdag- en de zaterdagnacht. De voorzieningenrechter ziet vooralsnog geen reden om te twijfelen aan deze waarnemingen en verkregen informatie. Dat volgens verzoekers deze waarnemingen, zoals weergegeven in de rapportage van 14 oktober 2017 van de politie suggestief van aard zijn en discriminerend, wat daar verder ook van zij, maakt niet dat er in het lokaal geen drugs werd verhandeld. Ook hebben verzoekers niet aangetoond dat de waarnemingen onwaar zijn geweest. Gelet op het vorenstaande is de voorzieningenrechter van oordeel dat de aangetroffen hoeveelheid harddrugs niet, althans niet alleen was bestemd voor eigen gebruik. De voorzieningenrechter is van oordeel dat verzoekers dit verder ook niet aannemelijk hebben gemaakt.
11. Verweerder heeft handhavingsbeleid ontwikkeld voor de toepassing van artikel 13b van de Opiumwet genaamd “Damoclesbeleid lokalen en woningen”, welk beleid laatstelijk is gewijzigd op 19 maart 2013, gepubliceerd op 22 maart 2013 en in werking getreden op 23 maart 2013. In onderdeel 9 van het handhavingsbeleid is bepaald dat: “Indien er sprake is van het verkopen, afleveren of verstrekken dan wel daartoe aanwezig zijn van verdovende middelen, wordt bij softdrugs het lokaal gesloten voor de duur van zes maanden en bij harddrugs wordt het lokaal gesloten voor de duur van 12 maanden.”.
12. De voorzieningenrechter merkt nog op dat op grond van artikel 5:24, tweede lid, van de Awb het besluit met de last onder bestuursdwang een termijn vermeldt waarbinnen de last moet worden uitgevoerd. De rechthebbenden van het pand moeten de gelegenheid krijgen om zelf aan de last te voldoen, dat wil zeggen dat zij zelf de mogelijkheid moeten krijgen om het pand te sluiten. Op grond van artikel 5:31, eerste lid, van de Awb kan een bestuursorgaan dat bevoegd is een last onder bestuursdwang op te leggen, in spoedeisende gevallen besluiten dat bestuursdwang zal worden toegepast zonder voorafgaande last. Dat is in dit geval gebeurd. Verweerder heeft dit gemotiveerd door te wijzen op het gevaar voor de openbare orde van drugshandel in lokalen, de noodzaak adequaat op te treden voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid en de noodzaak om de loop uit de zaak te halen door directe sluiting. In het lokaal is een aanzienlijke hoeveelheid harddrugs aangetroffen onder andere bij de leidinggevende. De voorzieningenrechter is van oordeel dat verweerder in dit geval, na afweging van de betrokken belangen, in redelijkheid tot onmiddellijke sluiting heeft kunnen overgaan voor de duur van 12 maanden vanwege het belang van de openbare orde en het herstel van de gewenste situatie van het woon- en leefklimaat ter plaatse en de aangetroffen handelshoeveelheid drugs in verzoekers lokaal. Verweerder heeft ook kunnen overwegen dat de loop naar het pand eruit moet worden gehaald. Het financiële belang van verzoekers bij ongestoorde voortzetting van de exploitatie van hun uitgaansgelegenheid in het lokaal acht de voorzieningenrechter van ondergeschikt belang. Het standpunt van verzoekers dat de maatregel van sluiting in dit specifieke geval disproportioneel is, is door verzoekers onvoldoende onderbouwd. Dat verzoekers dreigen hun nachtcafé te verliezen, omdat zij na verloop van tijd de huurpenningen niet meer kunnen betalen – een stelling die verzoekers overigens op geen enkele manier inzichtelijk hebben gemaakt –, is naar het oordeel van de voorzieningenrechter onvoldoende een sluiting onredelijk of disproportioneel te achten vanwege de geconstateerde handel in harddrugs en de daarmee samenhangende aantasting van de openbare orde.
13. Het betoog van verzoekers dat de afgelegde verklaring van verzoeker niet als zienswijzen kunnen worden aangemerkt en dat zij dus van tevoren niet zijn gehoord, kan naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet leiden tot een vernietiging van het bestreden besluit. Verzoekers zullen in de bezwaarfase in de gelegenheid worden gesteld te worden gehoord, waarmee een eventuele schending van artikel 4:11, aanhef en onder a, van de Awb genoegzaam is hersteld.
14. Voor zover verzoekers hebben betoogd dat hen niets te verwijten valt, dat zij altijd hebben opgetreden tegen gebruik en bezit van verdovende middelen in het lokaal, dat zij in goed contact stonden met de politie en dat zij reeds zelf uitgebreide maatregelen hadden getroffen om drugshandel tegen te gaan, overweegt de voorzieningenrechter dat desondanks is gebleken dat in het lokaal verkoop, aflevering of verstrekking van drugs heeft plaatsgevonden. Uit de rapportage van de politie volgt dat dit niet alleen in de nacht van de sluiting het geval was, maar ook al eerder en dat verzoekers in een gesprek met de politie al eens zijn gewezen op de risico’s ter zake. Uit de thans aangetroffen hoeveelheden harddrugs volgt dat de getroffen maatregelen niet afdoende zijn geweest. Verzoekers als exploitanten zijn verantwoordelijk te houden voor datgene wat er in het lokaal is gebeurd. Voorts speelt verwijtbaarheid bij de rechthebbenden op het voor het publiek toegankelijk lokaal geen rol, nu het besluit ziet op een reparatoire maatregel en verwijtbaarheid in dat geval niet hoeft te worden aangetoond. De sluiting is erop gericht de handel in of vanuit het lokaal te beëindigen en beëindigd te houden. Deze maatregel is niet gericht tegen verzoekers als exploitanten van het lokaal maar tegen het lokaal zelf. Dat verzoekers, zoals zij stellen, niet wisten van de drugs, welke zich bevonden onder de klanten, maakt het doel van de sluiting (te weten: beëindiging van de aantasting van de openbare orde) niet anders.
15. Het feit dat het lokaal al meer dan dertig jaar zonder incidenten wordt geëxploiteerd door verzoekers heeft verweerder niet als een bijzondere omstandigheid hoeven aan te merken die aanleiding zou zijn voor een ander besluit. Dat verzoekers financieel ernstig wordt getroffen, zoals zij stellen, is naar het oordeel van de voorzieningenrecht inherent aan het toepassen van de sluitingsbevoegdheid en in vaste jurisprudentie niet als beletsel aangemerkt om deze bevoegdheid uit te oefenen.
16. Naar aanleiding van verzoekers betoog dat het gedoogbeleid van softdrugs van de Nederlandse overheid ten grondslag ligt aan de drugshandelproblematiek in de horeca, overweegt de voorzieningenrechter dat dit beleid van de Nederlandse overheid hier niet ter beoordeling voorligt, terwijl dit ook niet verder aan het voorgaande afdoet. Wat verder ook zij van de stelling van verzoekers dat er elders in het uitgaansleven in de gemeente Maastricht eveneens (hard)drugs worden gebruikt dan wel voorhanden was, dit wil niet zeggen dat in dit geval van sluiting van het lokaal had moeten worden afgezien. Bovendien is het zo dat verweerder pas gebruik kan maken van haar bevoegdheid, zoals neergelegd in artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet, tegen andere horecagelegenheden in Maastricht indien zij informatie heeft verkregen van de politie dat sprake is van aanwezigheid van drugs aldaar. De voorzieningenrechter merkt verder nog op dat verzoekers hun stelling dat in andere uitgaansgelegenheden, en met name in de Muziekgieterij, drugs voorhanden zijn, onvoldoende dan wel niet heeft onderbouwd. Deze stelling van verzoekers kan dan ook niet beoordeeld worden door de voorzieningenrechter. De voorzieningenrechter is voorts met verweerder van oordeel dat verzoekers beschuldigingen ter zitting dat verweerder zich schuldig heeft gemaakt van machtsgebruik en détournement de pouvoir, doordat zij niet optreedt tegen de drugshandel die volgens verzoekers plaats zou vinden in de Muziekgieterij, op geen enkele wijze feitelijk zijn onderbouwd.
17. Gelet op het vorenstaande is de voorzieningenrechter voorlopig van oordeel dat er thans onvoldoende grond bestaat om aan te nemen dat het bestreden besluit in de bezwaarprocedure geen stand zal houden. Er bestaat dan ook geen aanleiding om een voorlopige voorziening te treffen. Het verzoek om voorlopige voorziening zal worden afgewezen.
18.Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.
Beslissing
De voorzieningenrechter wijst het verzoek om een voorlopige voorziening af.
Deze uitspraak is gedaan door mr. F.A.G.M. Vluggen, voorzieningenrechter, in aanwezigheid van mr. D.H.J. Laeven, griffier
.De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 28 november 2017.
.De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 28 november 2017.
griffier voorzieningenrechter
Afschrift verzonden aan partijen op:
Rechtsmiddel
Tegen deze uitspraak staat geen rechtsmiddel open.