Uitspraak
RECHTBANK MAASTRICHT
Sector Kanton
Locatie Heerlen
rolno: 10-9168
zaakno: 393900
typ: MO
coll:
Vonnis van de kantonrechter d.d. 18 mei 2011
inzake
de coöperatie Cooperatieve Vereniging van Eigenaars Domein Hellebeuk U.A.,
gevestigd en kantoorhoudende te [adres],
eiseres in conventie, gedaagde in reconventie,
gemachtigde: mr. H.J.M. van de Pas, gerechtsdeurwaarder,
tegen
[gedaagde in conventie, eiser in reconventie],
wonende te [adres],
gedaagde in conventie, eiser in reconventie,
gemachtigde: mr. R.P.H. Sangers te Maastricht.
1 PROCESVERLOOP
Door partijen zijn de volgende processtukken ingediend c.q. proceshandelingen verricht:
- exploot van dagvaarding, met producties;
- conclusie van antwoord in conventie, tevens conclusie van eis in reconventie, met
producties;
- conclusie van repliek in conventie, tevens conclusie van antwoord in reconventie, met
producties;
- conclusie van dupliek in conventie, tevens conclusie van repliek in reconventie, met
producties;
- conclusie van dupliek in reconventie.
De inhoud van deze stukken geldt als hier ingevoegd.
De uitspraak van het vonnis is bepaald op heden.
2 BEOORDELING
in conventie en reconventie
1 Eiseres in conventie, gedaagde in reconventie is een Coöperatieve Vereniging van eigenaars, hierna te noemen: De Vereniging. In de oprichtingsstatuten van De Vereniging d.d. 13 oktober 1989 staan de volgende, in deze relevante, bepalingen:
Artikel 2:
1. De vereniging heeft ten doel: het bevorderen van de gemeenschappelijke belangen van de leden/eigenaren en gebruikers van de in het Domein gelegen bungalows met erven, hierna te noemen “de kavels”, in het bijzonder door in het bedrijf dat de vereniging te dien einde ten behoeve van de leden uitoefent zorg te dragen voor het beheer van de gemeenschappelijke gedeelten en zaken van het Domein en aldus te voorzien in de op het bungalowpark betrekking hebbende stoffelijke behoefte van de leden krachtens met hen gesloten en te sluiten overeenkomsten. De vereniging tracht haar doel onder meer te bereiken door een zinvol beheer van de haar in gemeld Domein gelegen toebehorende wegen, terreinen en voorzieningen, door het (…) mede namens de leden aangaan van overeenkomsten terzake van het beheer, onderhoud en de exploitatie van de aan de vereniging toebehorende eigendommen en voorzieningen, en terzake van diensten, leveringen (…) en werkzaamheden ten behoeve van het Domein en de leden/eigenaren.
Artikel 3.
1. Leden van de vereniging zijn uitsluitende de eigenaren van de in het Domein gelegen bebouwde kavels,
(…)
Artikel 4.
1. De leden zijn verplicht de kavels te gebruiken volgens de bestemming, te weten recreatiebungalow met tuin en erf.
(…)
Artikel 5.
1. De leden zijn gehouden bij te dragen in de gemeenschappelijke exploitatiekosten, waaronder mede begrepen de kosten uit hoofde van door de vereniging met anderen aangegane overeenkomsten terzake van diensten, leveringen en werkzaamheden ten behoeve van het Domein, welke betrekking hebben op het beheer, onderhoud, gebruik en herstelling van gemeenschappelijke gedeelten, zaken, leidingen en voorzieningen en de verschuldigde kosten wegens (…) alsmede de overige kosten welke krachtens besluit van de algemene vergadering voor rekening van de leden komen. (…).
2. Ieder lid zal in de in lid 1 bedoelde kosten bijdragen naar verhouding van het aantal van zijn bebouwde kavels ten opzichte van het totaal aantal kavels.
3. De algemene vergadering zal op basis van de hierna vermelde begroting het bedrag bepalen dat bij wijze van voorschotbijdrage door de leden dient te worden voldaan. (…).
4. (…).
5. Een lid is niet bevoegd door opzegging van zijn lidmaatschap een besluit, waarbij de verplichtingen van geldelijke aard zijn verzwaard, te zijnen opzichte uit te sluiten.
(…).
Artikel 10.
1. Aan de algemene vergadering komen in de vereniging alle bevoegdheden toe, die niet door de wet of de statuten aan het bestuur zijn opgedragen. (…).
Artikel 13.
1. Het ter algemene vergadering uitgesproken oordeel van de voorzitter dat door de vergadering een besluit is genomen is beslissend. Hetzelfde geldt voor de inhoud van een genomen besluit voor zover gestemd werd over een niet schriftelijk vastgesteld voorstel.
2. (…).
3. Voor zover de statuten of de wet niet anders bepalen, worden alle besluiten van de algemene vergadering genomen met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen.
(…).
[gedaagde in conventie, eiser in reconventie] is eigenaar van een drietal op het Domein gelegen, kavels met bungalows en is derhalve ex art. 3 van de oprichtingsstatuten lid van De Vereniging. In de met [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] betreffende deze onderscheidenlijke kavels gesloten koopovereenkomsten is onder ‘erfdienstbaarheden/bijzondere verplichtingen’ het volgende opgenomen:
Koper en vereniging komen alsvolgt overeen:
Koper verbindt zich bij deze om een geldelijke bijdrage te leveren in de exploitatiekosten van de coöperatieve vereniging, waarvan de hoogte en de wijze van inning wordt vastgesteld door de algemene ledenvergadering van de vereniging.(…)
Koper verklaart ermee bekend te zijn dat een permanente bewoning van de bij deze akte gekochte vakantiebungalow(s) uitgesloten is (zijn). Hij verbindt zich bij deze om bij vervreemding zijn rechtsopvolger(s) uitdrukkelijk hiervan in kennis te stellen.
2 De Vereniging vordert in conventie veroordeling van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] tot betaling van extra ledenbijdragen per kavel voor de jaren 2005, 2006, 2007 en 2008 ten bedrage van
€ 2.271,75 in totaal, alsmede incassokosten ten bedrage van € 535,44 en rente, die zij bij repliek heeft beperkt tot een bedrag van € 250,00.
De Vereniging legt aan de vordering ten grondslag dat op grond van artikel 10 van de oprichtingsstatuten de algemene vergadering bevoegdheden toekomt die niet door de wet en/of de statuten expliciet aan het bestuur zijn opgedragen. Vanaf 2004 hebben de leden tijdens de algemene vergaderingen het bestuur telkens met ruime meerderheid (verhouding 85-90% voor en de rest tegen) conform artikel 13 lid 1 en 3 van de statuten mandaat verleend om een extra ledenbijdrage van de leden te vorderen inzake bestemmingsplan- en/of juridische kosten. Dat is geschied in overeenstemming met de artikelen 2 en 5 lid 1 en lid 2 van de statuten. De Vereniging heeft deze kosten omgeslagen per kavel en [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft deze kosten niet voldaan.
[gedaagde in conventie, eiser in reconventie] betwist de vordering. Hij wijst erop dat in de koopovereenkomsten is opgenomen dat de kavels met bungalows voor recreatieve doeleinden gebruikt dienen te worden en permanente bewoning uitgesloten is. Het gebruik van de gronden en opstallen voor permanente, niet recreatieve, bewoning is ook in strijd met het vigerende bestemmingsplan van de gemeente. In de statuten staat dat de leden van De Vereniging verplicht zijn om de kavels te gebruiken volgens de bestemming ‘recreatiebungalow met tuin en erf’ en deze statuten zijn tot op heden niet gewijzigd. In het huishoudelijk reglement staat onder ‘overige voorwaarden’ eveneens dat de leden verplicht zijn de kavels te gebruiken volgens de bestemming ‘recreatiewoning met tuin en erf’.
De in rekening gebrachte kosten, waarop de onderhavige vordering betrekking heeft, zijn toe te rekenen aan werkzaamheden uitgevoerd door derden en andere kosten die gerelateerd zijn aan de wens tot wijziging van de bestemming van het bungalowpark in een park waar permanente bewoning is toegestaan. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] heeft zijn kavels echter gekocht met de bedoeling deze te verhuren aan derden voor recreatieve doeleinden.
[gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vindt dat hij niets verschuldigd is. Ten eerste omdat de aan de gevorderde bedragen ten grondslag liggende besluiten van de algemene vergadering nietig zijn vanwege overschrijding van het doel ex art. 2 lid 1 jo artikel 4 lid 1 van de statuten, zolang deze niet zijn gewijzigd. De besluiten zijn voorts nietig vanwege strijd met artikel 5 lid 1 jo artikel 4 lid 1 van de statuten, omdat de juridische kosten geen gemeenschappelijke exploitatiekosten zijn in de zin van artikel 5 lid 1 van de statuten. De aankoop van een grondwal, het daartoe benodigde kappen van bomen, het aanpassen van de infrastructuur aan de normen voor permanente bewoning en de juridische kosten zijn allemaal toe te schrijven aan de wens om permanente bewoning mogelijk te maken en als zodanig niet onder te brengen onder beheer, onderhoud, gebruik en herstel van gemeenschappelijke gedeelten. Het is niet zo dat alle overige kosten, mits via een besluit van de algemene vergadering bekrachtigd, voor rekening van de leden kunnen worden gebracht. Daarmee gaat De Vereniging voorbij aan het doel van het Domein, namelijk het in stand houden en bevorderen van een recreatiepark. Daarnaast is in de algemene vergadering van 13 februari 2009 besloten dat vooralsnog geen incassoprocedure wordt ingezet voor het invorderen van voornoemde juridische kosten en is het bestuur niet bevoegd de onderhavige procedure in te stellen. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vindt dat de kosten naar redelijkheid en billijkheid alleen moeten worden omgeslagen over die kavels, die als dubbele bestemming wonen/recreëren krijgen.
3 [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] vordert in reconventie de aan de procedure in conventie ten grondslag gelegde (bestuurs-) besluiten nietig te verklaren vanwege strijd met de statuten.
4 Ten eerste ligt de vraag voor of de kantonrechter bevoegd is om (ook) van de reconventionele vordering kennis te nemen. Partijen gaan er kennelijk (stilzwijgend) vanuit dat dit het geval is en de kantonrechter neemt in het verlengde daarvan aan dat het verband tussen de conventionele en reconventionele vordering zich tegen een afzonderlijke behandeling verzet. De kantonrechter acht zich om deze redenen op grond van artikel 97 RV bevoegd om van de conventionele en de reconventionele vordering kennis te nemen.
in reconventie
5 De kantonrechter zal eerst de reconventionele vordering beoordelen, zijnde de meest verstrekkende. [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] stelt dat de besluiten van het bestuur en/of de algemene vergadering nietig zijn op grond van artikel 2:14 lid 1 BW om reden dat de besluiten inhoudelijk in strijd zijn met de statuten, althans in strijd met de uitleg van die statuten, en daarmee met de wet.
In de notulen van de algemene ledenvergadering van 26 maart 2004 staat over de uitbreiding, c.q. wijziging van de bestemming van de in het Domein gelegen kavels dat de leden met de volgende voorstellen van het bestuur hebben ingestemd:
a) We zijn een recreatiepark waarin gestreefd wordt naar permanente bewoning, zonder daarbij een woonwijk te willen worden.
b) Het streven naar permanente bewoning is een verenigingsdoelstelling en derhalve wordt het bestuur opgedragen om in deze actie te ondernemen en in overleg te treden met de bevoegde instanties.
Het bestuur van De Vereniging heeft vervolgens de daaropvolgende jaren de algemene vergadering steeds een mandaat gevraagd voor het maken van juridische kosten bij het inschakelen van juridische ondersteuning in de discussies met de gemeente over permanent wonen op het Domein. In 2005 verkreeg het bestuur van de algemene vergadering daarvoor een mandaat van € 10.000,00 (notulen algemene ledenvergadering van 18 maart 2005). In 2006 en 2007 kreeg zij een jaarlijks mandaat van wederom € 10.000,-- (notulen algemene ledenvergadering van 16 maart 2007). In 2008 werd voor deze kosten twee keer een mandaat verkregen van € 10.000,-- (notulen algemene ledenvergadering van 2 juli 2008 en 28 november 2008). Tenslotte kreeg het bestuur van de algemene vergadering op 13 februari 2009 nog een mandaat tot een bedrag van € 3.000,-- voor juridische kosten om bezwaar te maken tegen het besluit van de gemeente van 15 december 2008, waarin werd afgezien van het eerder door de gemeente geuite voornemen om te komen tot vaststelling van een nieuw bestemmingsplan voor het Domein gericht op permanente bewoning.
De hiervoor weergegeven besluiten van de algemene vergadering tot het verstrekken van de achtereenvolgende jaarlijkse mandaten zijn genomen met de volstrekte meerderheid van stemmen, als bedoeld in artikel 13 lid 3 van de statuten. De kantonrechter is met De Vereniging van oordeel dat het hierbij gaat om ‘overige kosten welke krachtens besluit van de algemene vergadering voor rekening van de leden komen’ als bedoeld in artikel 5 lid 1 van de statuten.
Met betrekking tot het beroep van [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] op nietigheid van de besluiten ex artikel 2:14 BW moet in aanmerking worden genomen dat een beslissing van het bestuur van een vereniging of van de algemene vergadering niet altijd een besluit zal zijn in de zin van artikel 2:14 BW. Van een dergelijk besluit kan pas worden gesproken indien de beslissing (externe) rechtsgevolgen voor De Vereniging heeft. In de algemene vergadering van 26 maart 2004 gaat het om een intern besluit, waarbij het streven naar permanente bewoning als (nieuwe) verenigingsdoelstelling wordt geformuleerd. Een wijziging van de statuten is daarvoor niet vereist. Ten eerste niet omdat de in de statuten neergelegde doelstelling weliswaar een zekere normatieve betekenis heeft, maar niet restrictief hoeft te zijn. Ten tweede is het de algemene vergadering zelf, die (het streven naar) permanente bewoning als (nieuwe) doelstelling van De Vereniging heeft geformuleerd. Voorts ligt het niet voor de hand om, zolang het bestemmingsplan niet is gewijzigd, de in artikel 4 van de statuten neergelegde doelstelling te wijzigen, c.q. aan te passen in die zin dat op het Domein naast recreatieve bewoning ook permanente bewoning wordt toegestaan. Daarmee zouden de statuten immers in strijd komen met vigerende wetgeving, meer in het bijzonder met het bestemmingsplan van de gemeente, dat alleen recreatieve bewoning toestaat. Dat bestemmingsplan is op dit punt door de jaren heen van kracht gebleven en is dat nog steeds, zo blijkt uit de door [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] overgelegde uitspraak van de Raad van State van 2 februari 2011 waarin staat dat het bezwaar van De Vereniging tegen het eerder genoemde besluit van de gemeente d.d. 15 december 2008 ongegrond is verklaard.
Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat de achtereenvolgende besluiten van het bestuur en de algemene ver-gadering om het bestuur een mandaat te verstrekken voor de kosten voor juridische ondersteuning en deze als extra kosten om te slaan over de leden van De Vereniging niet kunnen worden aangemerkt als zijnde nietig in de zin van artikel 2:14 BW. Voorzover [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] van mening is dat het bestuur, c.q. de algemene vergadering, is getreden buiten de aan haar in wet en/of statuten toegekende bevoegdheden had het op zijn weg gelegen de ver-nietigbaarheid van de besluiten ex artikel 2:15 BW binnen de daarvoor gegeven termijn van 1 jaar in te roepen. Dat heeft [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] nagelaten en daarmee is zijn bevoegdheid tot het inroepen van de vernietigbaarheid ex artikel 2:15 lid 5 BW vervallen.
De reconventionele vordering zal worden afgewezen.
in conventie
6 [gedaagde in conventie, eiser in reconventie] beroept zich bij zijn weigering de extra kosten te voldoen op de notulen van de algemene vergadering van 13 februari 2009, waarin staat: De ledenvergadering gaat derhalve nog niet akkoord met het inzetten van de incassoprocedure voor de kosten in het kader van de juridische ondersteuning.
De kantonrechter is niet gebleken dat daarna door de algemene vergadering een andersluidend besluit op dit punt is genomen. In het verslag van 17 april 2009 staat juist dat de algemene vergadering het bestuur dechargeert onder de voorwaarde dat het bestuur laat uitzoeken of het juridisch rechtmatig is, dat de algemene ledenvergadering in het verleden heeft besloten tot het doen van uitgaven in het kader van het bestemmingsplantraject (…) en dat de uitkomst daarvan ook van belang is i.v.m. het eventueel juridisch innen van betalingsachterstanden in dit kader.
De Vereniging verwijst in dit verband bij repliek nog naar notulen van de algemene vergadering van 17 juni 2010, waaruit volgens De Vereniging ‘onomstotelijk’ blijkt dat zij het onbetaald laten van facturen terzake (extra-)ledenbijdragen niet tolereert en ter incasso uit handen geeft. Dat staat echter niet in de notulen en kan daaruit - zonder een verdere toelichting van De Vereniging die ontbreekt – ook niet worden afgeleid.
Daarmee is niet komen vast te staan dat het bestuur bevoegd is om - in afwijking van het op 13 februari 2009 genomen besluit van de algemene vergadering - de onderhavige procedure te entameren en dient de conventionele vordering reeds om deze reden te worden afgewezen.
in conventie en reconventie
In de aard en uitkomst van de procedure wordt aanleiding gezien de proceskosten tussen partijen te compenseren als in het dictum weer te geven.
3 UITSPRAAK
De kantonrechter:
in conventie:
wijst het gevorderde af;
compenseert de proceskosten tussen partijen aldus dat iedere partij haar eigen kosten draagt;
verklaart dit vonnis tot zoverre uitvoerbaar bij voorraad;
in reconventie:
wijst het gevorderde af;
compenseert de proceskosten tussen partijen aldus dat iedere partij haar eigen kosten draagt.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.C. Oosterman-Meulenbeld, kantonrechter en uitgesproken ter openbare te-rechtzitting in aanwezigheid van de griffier.