Uitspraak
RECHTBANK MIDDELBURG
Sector civiel recht
Vonnis van 9 augustus 2006 in de zaak van:
rolnr: 04/632
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Delta Netwerkbedrijf B.V. (DNWB),
gevestigd en kantoorhoudende te Middelburg,
eiseres,
advocaat: mr. M. de Rijke,
procureur: mr. C.J. IJdema,
tegen:
de commanditaire vennootschap Elsta B.V. en Co C.V. (Elsta),
gevestigd en kantoorhoudende te Middelburg,
gedaagde,
advocaat: mrs. J.R. van Angeren en M.H.J. van Maanen,
procureur: mr. J.P. Quist.
1. Het verloop van de procedure
De volgende processtukken zijn gewisseld:
- dagvaarding;
- conclusie van antwoord;
- conclusie van repliek;
- conclusie van dupliek;
- akte, houdende overlegging producties.
Vervolgens hebben partijen hun zaak doen bepleiten op 2 februari 2006. Van het pleidooi is proces-verbaal opgemaakt.
2. De feiten
2.1. DNWB is netbeheerder in de zin van de Elektriciteitswet 1998 (hierna E-wet) van het Zeeuwse elektriciteitsnet.
2.2. Elsta exploiteert een warmtekrachtcentrale in Terneuzen, die is aangesloten op het elektriciteitsnet van DNWB via 2 aansluitingen. Een deel van het vermogen van deze centrale wordt aangewend om rechtstreeks aan Dow Benelux B.V. (hierna Dow) elektriciteit te leveren via een koppeling tussen de centrale en Dow die loopt via de tussenschakel van een verdeelstation met een spanningsniveau van 50 kV. Dit verdeelstation is eigendom van Elsta, maar wordt bediend door DNWB en is ook aangesloten op het net van DNWB, hierna ook aangeduid als Delta-net.
2.3. DNWB heeft vanaf 19 februari 2002 de tarieven voor het verrichten van systeemdiensten die betrekking hebben op het verbruik van Dow in rekening gebracht bij Elsta. Voordien werd dit systeemdienstentarief in rekening gebracht bij Dow, die toen nog een rechtstreekse aansluiting had op het netwerk van DNWB via de zogenaamde “Westdorpe kabel”. De “Westdorpe kabel” is op 19 februari 2002 uit bedrijf genomen.
2.4. Elsta heeft de door DNWB aan haar gestuurde facturen inzake het systeemdienstentarief onbetaald gelaten. Per 27 juli 2004 staat ter zake een bedrag open van € 2.955.820,66.
3. Het geschil
3.1. DNWB vordert veroordeling van Elsta tot betaling van € 2.955.820,66 (exclusief wettelijke rente vanaf de dag van verzuim tot de datum van dagvaarding) vermeerderd met wettelijke rente over dit bedrag vanaf datum van dagvaarding tot aan de dag van betaling en veroordeling van Elsta in de proceskosten.
DNWB stelt daartoe dat Elsta het systeemdienstentarief verschuldigd is op grond van artikel 30 lid 2 van de E-wet omdat Elsta een directe aansluiting heeft op het netwerk van DNWB en achter deze aansluiting elektriciteit wordt verbruikt (door zowel Elsta als Dow) waarvoor het systeemdienstentarief verschuldigd is. Nu producenten in beginsel ook systeemdienstentarief verschuldigd zijn heeft het feit dat Elsta producent is niet automatisch tot gevolg dat zij geen systeemdienstentarief verschuldigd is. Zij is van mening dat Dow geen eilandbedrijf is en stelt dat de begrippen ‘afnemer’ en ‘aansluiting’ in de E-wet beperkt moet worden uitgelegd conform de ratio van de E-wet en de TarievenCode waardoor het systeemdienstentarief slechts kan worden geïnd bij afnemers met een directe aansluiting op het openbare net, zoals Elsta. Nu Dow sinds 19 februari 2002 niet meer over een directe aansluiting op het Delta-net beschikt kan aan haar geen systeemdienstentarief meer in rekening worden gebracht. Na die datum valt het verbruik van Dow onder het totale verbruik achter de aansluiting van Elsta op het Delta-net.
3.2. Elsta heeft verweer gevoerd. Zij stelt dat nu verbruikers van elektriciteit de kosten van de systeemdiensten moeten betalen en Dow afnemer is en Elsta niet (zij is immers producent), deze kosten bij Dow in rekening moeten worden gebracht. Daarnaast heeft Dow een (indirecte) aansluiting op het netwerk van Delta, zodat zij ook op grond daarvan systeemdienstentarief verschuldigd is. De begrippen ‘afnemer’ en ‘aansluiting’ in de E-wet dienen ruim te worden uitgelegd. Indien wordt geredeneerd dat Dow slechts via tussenschakel Elsta een aansluiting heeft dan dient Dow te worden aangemerkt als eilandbedrijf en is zij in het geheel geen tarieven voor systeemdiensten verschuldigd, en Elsta derhalve ook niet. Voorts is het in strijd met de redelijkheid en billijkheid dat DNWB Elsta opzadelt met het verhalen van de in rekening gebrachte systeemdienstentarieven op Dow.
4. De beoordeling van het geschil
4.1. Kern van het geschil betreft de vraag of Elsta gehouden is over de periode vanaf 19 februari 2002 aan DNWB het tarief voor systeemdiensten te betalen dat betrekking heeft op het verbruik door Dow.
4.2. Blijkens de omschrijving in artikel 1 lid 1 sub p E-wet zijn systeemdiensten: “de diensten die de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet uitvoert om transport van elektriciteit over alle netten op een veilige en doelmatige wijze te waarborgen, om grootschalige onderbrekingen van het transport van elektriciteit op te lossen, en om de energiebalans op alle netten te handhaven of te herstellen.”
Het systeemdienstentarief komt ten goede aan TenneT, de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet die de systeemdiensten uitvoert. Artikel 4.5.2. van de TarievenCode bepaalt dat het systeemdienstentarief (tot 2 juni 2004: namens de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet) door alle netbeheerders wordt geïnd bij aangeslotenen, niet zijnde overige netbeheerders.
Artikel 30 lid 2 E-wet bepaalt dat het tarief voor het verrichten van systeemdiensten in rekening wordt gebracht bij iedere afnemer die elektriciteit verbruikt en een aansluiting heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder.
In de memorie van toelichting bij dit artikellid wordt, voor zover hier van belang, aangegeven dat alle eindverbruikers, ook de zelfopwekkers die slechts incidenteel gebruik maken van het net als hun eigen elektriciteitsproductie ontoereikend is, moeten bijdragen aan deze ‘verzekering’ en dat de systeemdiensten bij eindverbruikers in rekening zullen worden gebracht. Voorts wordt aangegeven dat uitsluitend in die gevallen waarin de voor eigen gebruik producerende afnemer geen aansluiting heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder (een zogenaamd ‘eilandbedrijf’), het redelijk is dat niet wordt meebetaald aan de systeemdiensten, omdat deze afnemer daarvan ook geen voordeel kan hebben.
4.3. Uit de feitelijke situatie volgt dat Dow via de tussenschakel van het 50 kV verdeelstation, dat wordt bediend en beheerd door DNWB, is aangesloten op het Delta-net. Van belang bij de beoordeling van het onderhavige geschil is dan ook de uitleg van de begrippen ‘afnemer’ en ‘aansluiting’ in de E-wet en het in artikel 4.5.2. van de TarievenCode gebruikte begrip ‘aangeslotenen’. Indien deze begrippen beperkt worden uitgelegd, kan slechts bij afnemers met een directe aansluiting op het openbare net, zoals Elsta, worden geïnd. Bij een ruime uitleg kan het systeemdienstentarief ook worden geïnd bij afnemers die indirect op het openbare net zijn aangesloten, zoals Dow.
De rechtbank overweegt hieromtrent het volgende.
De E-wet en de daaruit afgeleide TarievenCode vormen de basis voor deze beoordeling. Het begrip ‘aangeslotene’ wordt in de begrippenlijst bij de TarievenCode als volgt gedefinieerd: “Een natuurlijk persoon of rechtspersoon, die beschikt over een aansluiting op het net.” De begrippen ‘net’ en ‘aansluiting’, worden in zowel de E-wet (artikel 1) als voornoemde begrippenlijst achtereenvolgens als volgt gedefinieerd: “Eén of meer verbindingen voor het transport van elektriciteit en de daarmee verbonden transformator-, schakel-, verdeel- en onderstations en andere hulpmiddelen, behoudens voor zover deze verbindingen en hulpmiddelen liggen binnen de installatie van een producent of van een afnemer.”
“Een of meer verbindingen tussen een net en een onroerende zaak als bedoeld in artikel 16, onderdelen a tot en met d, van de Wet waardering onroerende zaken, dan wel tussen een net en een ander net op een ander spanningsniveau.”
De ratio van de E-wet met betrekking tot systeemdiensten is dat degene die van deze ‘verzekering’ profiteert systeemdienstentarief dient te betalen. Uitsluitend in die gevallen waarin er sprake is van een eilandbedrijf behoeft niet te worden meebetaald aan de systeemdiensten, omdat de afnemer daarvan dan geen voordeel kan hebben. Gelet op hun stellingen staat tussen partijen vast dat Dow -kennelijk via de indirecte aansluiting- voor noodstroom en andere voorzieningen, kortom systeemdiensten, is aangewezen op het door TenneT beheerde landelijk hoogspanningsnet. Bovendien is tijdens het pleidooi door Elsta onweersproken gesteld dat Dow, indien haar zelfopwek van 20 MW door een storing wordt stilgelegd, van Delta Energy B.V. en Essent Energy B.V. direct via het 150 kV netwerk en het
50 kV verdeelstation deze 20 MW aan elektriciteit ontvangt, waartoe Delta Energy B.V., Essent Energy B.V. en Dow een overeenkomst hebben gesloten.
Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat de begrippen ‘aansluiting’ en ‘afnemer’ in de E-wet en ‘aangeslotene’ in de TarievenCode ruim dienen te worden uitgelegd.
Dat betekent dat Dow -zijnde een rechtspersoon- kan worden beschouwd als ‘aangeslotene’ in de zin van de TarievenCode en als ‘afnemer’ in de zin van de E-wet. Voorts staat vast dat Dow niet kan worden aangemerkt als ‘eilandbedrijf’.
4.4. Ten aanzien van de stelling van DNWB dat de ratio van artikel 4.5.1. van de TarievenCode zich tegen een ruime uitleg verzet overweegt de rechtbank het volgende. De ratio van dat artikel is dat de regionale netbeheerders het systeemdienstentarief bij de aangeslotenen innen ten behoeve van TenneT, de landelijk netbeheerder, aangezien laatstgenoemde geen directe (contractuele) band heeft met de aangeslotenen.
Dit artikel ziet echter slechts op de relatie tussen de landelijk netbeheerder, aan wie de systeemdienstentarieven toekomen, en de regionale netbeheerders, die het systeemdienstentarief innen. Noch in de toelichting op de TarievenCode noch in de toelichting op de E-wet kan een aanwijzing worden gevonden dat voornoemde ratio dient te worden doorgetrokken in de relatie tussen de regionale netbeheerders en de aangeslotenen, in die zin dat zij alleen degenen met een ‘directe’ aansluiting zouden hoeven aan te slaan.
4.5. Uit het vorenstaande volgt dat Dow ‘afnemer’ is in de zin van artikel 30 lid 2 E-Wet en ‘aangeslotene’ in de zin van artikel 4.5.2. van de TarievenCode, zodat het systeemdienstentarief betreffende haar verbruik rechtstreeks bij haar en dus niet bij Elsta in rekening dient te worden gebracht. Nu Elsta derhalve door DNWB niet kan worden aangesproken voor dat systeemdienstentarief zal de vordering van DNWB worden afgewezen.
4.6. DNWB zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de proceskosten.
5. De beslissing
De rechtbank:
wijst het gevorderde af;
veroordeelt DNWB in de kosten van het geding welke aan de zijde van Elsta tot aan dit moment worden begroot op € 4.535,-- wegens griffierecht en € 12.844,-- wegens procureurssalaris;
verklaart dit vonnis ten aanzien van de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.M.J. van Dijk en uitgesproken ter openbare terechtzitting van woensdag 9 augustus 2006 in tegenwoordigheid van de griffier.
AIJ