ECLI:NL:RBMNE:2019:3591

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht

handelskamer

locatie Utrecht

zaaknummer / rolnummer: C/16/474682 / HA ZA 19-6

Vonnis van 7 augustus 2019

in de zaak van

1.[eiser sub 1] en

2.
[eiseres sub 2],

beiden wonend in [woonplaats] ,

eisers in conventie,

verweerders in reconventie,

advocaat mr. Y.A.E. Vlassenroot in Haarlem,

tegen

de vereniging

[gedaagde],

gevestigd in [vestigingsplaats] ,

gedaagde in conventie,

eiseres in reconventie,

advocaat mr. K. Kroon in Amsterdam.

Partijen zullen hierna [eisers] en de vereniging genoemd worden.

1.Wat is er aan de hand?

1.1.

Deze procedure gaat over vakantiehuisjes in bungalowpark [naam] in [woonplaats] . Het park bestaat uit 35 luxe recreatiewoningen, gebouwd in 2006, op een strook grond aan het Eemmeer naast de jachthaven. [eisers] is eigenaar van huisje [nummer] .

1.2.

Voor het beheer van het park en de gemeenschappelijke eigendommen en voorzieningen is een vereniging opgericht. Dat is [gedaagde] , die gedaagde is in deze zaak. Dat is geen vereniging van eigenaars van appartementsrechten, die geregeld is in boek 5 van het Burgerlijk Wetboek (BW), maar een ‘gewone’ vereniging, waarvoor de algemene regels gelden van boek 2 BW.

1.3.

In de vereniging is discussie ontstaan over het plaatsen van zonnepanelen. In 2016 is de belangstelling voor zonnepanelen gepeild. Toen bleek dat vrij veel leden daar belangstelling voor hadden.

1.4.

In de Algemene ledenvergadering van 17 maart 2017 heeft [eisers] een voorstel voorgelegd voor zonnepanelen op het dak van zijn huisje. Hij had daarvoor al een offerte. Dat voorstel is niet goedgekeurd. Begin april 2017 heeft hij de panelen toch laten plaatsen.

1.5.

In een extra Alv op 28 april 2017 is (met 20 stemmen voor en 7 tegen) besloten dat [eisers] zijn zonnepanelen moest verwijderen. Ook is besloten dat hij geschorst zou worden als lid van de vereniging, als hij dat niet vóór 1 juli 2017 zou doen. [eisers] heeft de panelen niet verwijderd.

1.6.

De volgende Alv was op 1 juni 2018. Volgens de notulen is daar besloten om voor de zonnepanelen de regels te handhaven, inclusief het opleggen van boetes van € 1.000 per drie maanden. Wel is de schorsing beëindigd; [eisers] is weer toegelaten tot de vereniging.

1.7.

In juli 2018 heeft [eisers] met een verzoekschrift aan de kantonrechter deze procedure aanhangig gemaakt. De vereniging heeft een verweerschrift ingediend, en ook verschillende leden. De procedure is echter verkeerd ingeleid, op een manier die wel mogelijk is bij een ‘echte’ VvE, maar niet bij een ‘gewone’ vereniging als deze. Daarom heeft de kantonrechter de zaak op 19 december 2018 verwezen naar de sector Civiel en naar de dagvaardingsprocedure.

1.8.

Intussen is op 16 november 2018 opnieuw een Alv gehouden. Daar is met grote meerderheid besloten om [eisers] te ontzetten uit het lidmaatschap.

1.9.

In de loop van de procedure hebben beide partijen hun eis gewijzigd. [eisers] vordert nu:

vernietiging van de besluiten van de Alv van 1 juni 2018 over verwijdering van zijn zonnepanelen, de schorsing en de boetes;
vernietiging van alle besluiten van de Alv van 16 november 2018, in het bijzonder het besluit om hem te ontzetten uit de vereniging;
voorwaardelijk, voor het geval het besluit van 16 november 2018 niet wordt vernietigd, bepaling dat [eisers] dan ook niet meer hoeft bij te dragen in de kosten van het park;
met een proceskostenveroordeling.

1.10.

De vereniging vordert nu als tegeneis (eveneens na eiswijziging), betaling van vijf boetes van elk € 1.000, en verwijdering van de zonnepanelen, met een dwangsom, rente en kosten.

1.11.

De zaak is mondeling behandeld op de zitting van 13 juni 2019.

2.Wat vindt de rechtbank ervan?

2.1.

In een procedure bij de rechtbank kan men alleen door middel van een advocaat procederen. [eisers] en de vereniging hebben allebei een advocaat, maar de andere leden die verweerschriften hebben ingediend niet. Zij zijn in de oorspronkelijke procedure als belanghebbende gehoord, maar in deze procedure zijn zij geen partij. De rechtbank heeft hun verweerschriften overigens wel gezien.

2.2.

De standpunten van die andere leden zijn verdeeld. Sommigen staan helemaal aan de kant van [eisers] of van de vereniging, anderen hebben een positie ergens daartussenin. Het beeld uit die verweerschriften is dat er binnen de vereniging onvrede is over trage procedures. Sommige leden vinden dat [eisers] inhoudelijk een punt heeft, maar hebben bezwaar tegen de manier waarop hij de andere leden voor het blok stelt. Er zijn ook inhoudelijke bezwaren tegen zijn plan.

2.3.

Een formeel verweer ging over de betrokkenheid van [eisers] in persoon. Niet hij is eigenaar van het huisje maar [bedrijf] B.V. Dat verweer heeft de vereniging op de zitting ingetrokken; daar hoeft de rechtbank dus niet over te oordelen.

2.4.

Het regelen van het beheer van een park als dit is altijd lastig. In principe is iedere eigenaar de baas over zijn eigen stuk grond en zijn eigen huisje, maar er zijn ook gemeenschappelijke belangen. In dit geval zijn die geregeld met een erfdienstbaarheid in de leveringsakten. Daar staat onder meer dat het de eigenaren en gebruikers niet is toegestaan om:

(…)

d. zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de [gedaagde] veranderingen aan de recreatiewoning aan te brengen, waardoor het landschappelijk en/of architectonisch uiterlijk van het recreatiepark gewijzigd zou worden (…)

Concreet is toestemming nodig onder andere voor affiches, naamborden, verkoopborden of andere uitstekende voorwerpen, voor schuurtjes, terrassen of schuttingen en antennes.

Daarnaast hebben alle kopers zich verplicht om lid te worden van de [gedaagde] , die het park als geheel beheert. En ten slotte is er een boetebeding:

Voor elke niet-nakoming van het hiervoor onder 3. Bepaalde geldt dat de eigenaar of gebruiker van een recreatiewoning ten behoeve van [gedaagde] een boete verbeurt van één duizend euro (€ 1.000,00) per overtreding en één duizend euro (€ 1.000,00) voor de dag dat iedere overtreding voortduurt, welke boete onmiddellijk opeisbaar zal zijn door het enkele feit der niet nakoming, zonder dat enige ingebrekestelling of andere formaliteit in acht behoeft te worden genomen, één en onverminderd de bevoegdheid daarnaast nakoming en/of schadevergoeding te vorderen.

heeft [eisers] een termijn overschreden?

2.5.

Volgens de vereniging is [eisers] te laat. De zaak is begonnen met het besluit van de ALV van 17 maart 2017 om niet in te stemmen met het plaatsen van zonnepanelen. [eisers] heeft geen vernietiging van dat besluit verzocht, zodat dat nu onherroepelijk is. Dat argument is onvoldoende onderbouwd. In de eerste plaats maakt de vereniging niet duidelijk binnen welke termijn [eisers] dan vernietiging had moeten vragen. Bovendien is niet duidelijk in welk opzicht dat besluit nu onherroepelijk zou zijn. In principe staat het een vereniging vrij om, nadat een bepaald voorstel is afgewezen, in een later stadium alsnog daarmee in te stemmen. Daar kunnen allerlei redenen voor zijn (een betere onderbouwing, gewijzigde omstandigheden, een andere samenstelling van de vereniging). In die zin is de afwijzing van een voorstel niet snel onherroepelijk. Vernietiging van het besluit tot afwijzing heeft ook niet zoveel betekenis. Het voorstel is dan niet alsnog aangenomen.

2.6.

De handhavingsbesluiten van 1 juni 2017 hebben wel directe gevolgen voor [eisers] . Hij kan daartegen bezwaar maken, en hij vordert daarvan dan ook vernietiging. De vereniging heeft niet uitgelegd waarom hij daarmee te laat is. Dit verweer gaat daarom niet op. Overigens heeft vernietiging van de besluiten van 1 juni 2018 natuurlijk geen gevolg voor het besluit van 17 maart 2017. [eisers] heeft dan nog steeds geen toestemming voor het plaatsen van die zonnepanelen.

wanneer kunnen besluiten vernietigd worden?

2.7.

Een vereniging is een rechtspersoon, met statuten die onder meer regelen wie er binnen de vereniging welke bevoegdheden heeft. De belangrijke bevoegdheden zijn doorgaans verdeeld tussen het bestuur en de Algemene ledenvergadering. Soms kunnen hun besluiten vernietigd worden, op grond van artikel 2:15 lid 1 BW:

1. Een besluit van een orgaan van een rechtspersoon is (…) vernietigbaar:

a. wegens strijd met wettelijke of statutaire bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen;

b. wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid die door
artikel 8worden geëist;

c. wegens strijd met een reglement.

[eisers] beroept zich kennelijk op de eerste twee mogelijkheden (a en b).

2.8.

Als iemand op grond van deze bepaling vernietiging vraagt van een besluit dat door een orgaan van de vereniging genomen is, dan is het aan die persoon om goed duidelijk te maken op welke feiten hij dat baseert, en om die feiten zo nodig te bewijzen. De bal ligt dus primair bij [eisers] .

zijn de besluiten rechtsgeldig tot stand gekomen?

2.9.

Volgens [eisers] zijn de besluiten van 1 juni 2018 niet rechtsgeldig tot stand gekomen, of in termen van de wet: in strijd met wettelijke of statutaire bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen. Zijn eerste argument daarvoor gaat over de stemverhoudingen:

Volgens de presentielijst waren 23 leden aanwezig en 10 leden afwezig (in totaal zijn er 33 leden). Volgens de notulen is er in totaal een stem uitgebracht door 26 leden, te weten 17 leden voor handhaven, 7 tegen handhaven en 2 onthoudingen. Met andere woorden: 3 leden die niet aanwezig waren hebben ook een stem uitgebracht. Onduidelijk is of deze 3 leden een rechtsgeldige volmacht hebben afgegeven en wat deze volmacht behelsde. Bovendien is onduidelijk wat de stem was van de 7 afwezige leden die geen stem hebben uitgebracht. Tenslotte is onduidelijk of de stem van [eisers] is meegenomen in de stemming.

[eisers] legt echter niet uit welke concrete redenen hij heeft om aan te nemen dat er iets niet goed gegaan is. Kennelijk heeft hij zelf de volmachten niet gecontroleerd, maar dat is niet voldoende om aan te nemen dat ze niet klopten. Op dit punt gaat de rechtbank dus uit van de notulen.

2.10.

Het tweede argument gaat alleen over de boete. Volgens [eisers] is op die Alv wel gesproken over de vraag of de VvE ‘handhavend’ moest optreden, maar is er niet gesproken of gestemd over het opleggen van een boete. Dat staat volgens hem ten onrechte in de notulen. De vereniging zegt daar niet veel over, maar volgens één van de andere verweerschriften (dat van [A] ) heeft het bestuur voorafgaand aan de stemming uitdrukkelijk gemeld dat ‘handhaven’ een boete van € 1.000 betekende. [eisers] heeft dat niet gehoord, omdat hem gevraagd was om voor de stemming de zaal uit te gaan.

2.11.

Hoe dan ook, in het boetebeding in de leveringsakte (zie 2.4) staat ‘verbeurt’ en niet ‘kan worden opgelegd’. Het is dus de vraag of het bestuur wel een besluit van de Alv nodig had om de boete in rekening te brengen. Ook dit argument gaat dus niet op. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat het besluit niet rechtsgeldig is genomen.

zijn de besluiten in strijd met de redelijkheid en billijkheid?

2.12.

Besluiten van een rechtspersoon kunnen ook vernietigd worden wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid. Daarvoor is niet voldoende dat een betrokkene het er niet mee eens is, of dat een ander besluit ook mogelijk zou zijn geweest. De maatstaf is in dit geval: heeft de Alv op 1 juni 2018 in redelijkheid kunnen komen tot het besluit om de regels te handhaven (dat wil zeggen om [eisers] te schorsen en om boetes op te leggen)? Volgens [eisers] is dat niet het geval.

2.13.

Zijn eerste reden daarvoor is dat hij helemaal geen toestemming nodig had om zonnepanelen te plaatsen, omdat dat geen wijziging is van het landschappelijk of architectonisch uiterlijk van het park. Volgens hem zijn de zonnepanelen bij zijn huisje niet of nauwelijks zichtbaar. Hij legt overigens niet uit waarom hij zijn plan dan aan de Alv ter goedkeuring heeft voorgelegd. Belangrijker is, dat de discussie kennelijk ging over het collectief plaatsen van zonnepanelen, dus bij alle woningtypen, en niet over zonnepanelen alleen bij hem. De Alv van 17 maart 2017 heeft goedkeuring geweigerd, omdat de panelen vooral bij woningtype Aak zichtbaar waren, en in het vervolg van de vergadering is een commissie aangewezen (met daarin onder meer [eiseres sub 2] ) om alternatieve oplossingen te onderzoeken voor ‘de door meerderen gewenste duurzaamheid op het park’. Dan is niet doorslaggevend hoe het er bij zijn specifieke huisje uitziet.

2.14.

[eisers] vindt dat het bestuur niet eenzijdig kan bepalen of het landschappelijk of architectonisch uiterlijk is gewijzigd; daarvoor moet een onafhankelijk orgaan worden benaderd. Als het bestuur dat niet eenzijdig kan bepalen, kan hij zelf dat natuurlijk ook niet. Maar in dit geval is het ook niet het bestuur, maar de Alv die goedkeuring noodzakelijk vond. [eisers] heeft niet uitgelegd waarom de Alv dat niet kon bepalen.

2.15.

De tweede reden van [eisers] is, dat er niet wordt opgetreden tegen schotelantennes, schoorsteenpijpen, deuren in afwijkende kleuren en beplantingen in strijd met de regels. Dat gaat niet op. Het staat de Alv van de vereniging vrij om te besluiten dat zij het één wel storend genoeg vindt om tegen op te treden en het ander niet. [eisers] vindt zijn zonnepanelen minder storend dan die andere dingen, maar over dat soort afwegingen kan meestal verschillend gedacht worden. [eisers] heeft niet uitgelegd waarom hij vindt dat de vereniging in redelijkheid niet tot deze afweging heeft kunnen komen.

2.16.

Het volgende argument is dat [eisers] de panelen mocht plaatsen, omdat er geen verbod op zonnepanelen is. Daar hoeft niet veel over gezegd te worden. De erfdienstbaarheidsbepalingen in de leveringsakte bevatten een verbod op iedere wijziging in het uiterlijk, behalve als daar toestemming voor gegeven is. Voor de zonnepanelen is geen toestemming gegeven; dan zijn zij dus verboden. En datzelfde geldt voor het argument dat de Alv geen weigeringsbesluit genomen had, en voor het argument dat het handhavingsbesluit van 28 april 2017 niet is uitgevoerd, omdat [eisers] nooit een sommatie heeft gekregen. Dat hoefde ook niet: de Alv heeft geen toestemming gegeven, en dan mocht [eisers] de panelen dus niet plaatsen. En of hij wel of niet een sommatie ontvangen heeft, is niet zo relevant, want hij stelt niet dat hij niet van het besluit op de hoogte was. Als hij wist dat de vereniging zo besloten had, is het een beetje merkwaardig om op een sommatie te gaan zitten wachten.

2.17.

Een laatste argument is dat het plaatsen van zonnepanelen past bij de maatschappelijke ontwikkelingen. Daar heeft [eisers] gelijk in, maar de erfdienstbaarheidsbepalingen regelen niet dat het verbod op wijzigingen in dat geval niet geldt. Dat is dus niet relevant.

2.18.

De conclusie: de vereniging heeft op de Alv van 1 juni 2018 in redelijkheid kunnen komen tot het besluit om de regels te handhaven. Er is geen grond om die besluiten te vernietigen.

moeten de besluiten van 16 november 2018 vernietigd worden?

2.19.

[eisers] vordert vernietiging van de besluiten van de extra Alv van 16 november 2018, met name van het besluit om hem te ontzetten als lid van de vereniging. Volgens hem is de enige reden voor die ontzetting dat hij een eerder besluit van de vereniging wilde laten vernietigen.

2.20.

In de brief waarmee de ontzetting hem is meegedeeld, beroept het bestuur zich op artikel 5.2 en 5.3 van de statuten van de vereniging. Daar is bepaald dat ontzetting mogelijk is wanneer een lid handelt in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging. Dat [eisers] dat gedaan heeft (door zonnepanelen te plaatsen nadat hem daarvoor toestemming geweigerd was), is evident. Daarom ziet de rechtbank geen grond om het besluit tot ontzetting te vernietigen.

2.21.

Het feit dat [eisers] ontzet is uit het lidmaatschap, wil alleen niet zeggen dat hij niet meer hoeft bij te dragen in de kosten. Hij heeft zich in de leveringsakte van zijn huisje verplicht tot (blijvend) lidmaatschap van de vereniging. Op grond van de statuten heeft hij door zijn ontzetting de status van niet bevoegd lid gekregen. Geschorste en niet-bevoegde leden blijven verplicht een bijdrage te betalen.

2.22.

De vorderingen van [eisers] zullen daarom worden afgewezen. Omdat hij ongelijk krijgt, wordt hij ook veroordeeld in de proceskosten. De kosten aan de zijde van [naam] worden begroot op:

- griffierecht € 639,00

- salaris advocaat
1.086,00(2,0 punten × tarief € 543,00)

Totaal € 1.725,00

en verder

2.23.

Als tegeneis vordert de vereniging verwijdering van de zonnepanelen en betaling van boetes. Dat kan worden toegewezen, met de rente over de boetes, om dezelfde redenen waarom de eis van [eisers] wordt afgewezen. De rechtbank legt geen dwangsom op, omdat de vereniging zelf al boetes oplegt.

2.24.

[eisers] zal ook hier in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [naam] worden begroot op € 543,00 aan salaris advocaat (2,0 punten × factor 0,5 × tarief € 543,00).

2.25.

In deze procedure krijgt [eisers] dus in alle opzichten ongelijk. Kort gezegd: omdat hij zich niet aan de regels van de vereniging gehouden heeft. Dat hoeft natuurlijk het laatste woord niet te zijn, want partijen moeten met elkaar verder. Er is niets wat hen verbiedt om met elkaar in overleg te gaan en alsnog te zoeken naar een oplossing die voor beide partijen acceptabel is. De termijn voor verwijdering wordt daarom gesteld op drie maanden, om partijen enige tijd te geven voor overleg.

3.De beslissing

De rechtbank

in conventie

3.1.

wijst de vorderingen af;

3.2.

veroordeelt [eisers] in de proceskosten, aan de zijde van de vereniging tot op heden begroot op € 1.725,00;

3.3.

verklaart deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

in reconventie

3.4.

veroordeelt [eisers] om aan de vereniging te betalen een bedrag van € 5.000,00 (vijfduizend euro), vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de eerste boete van € 1.000 vanaf 1 juli 2018, over de tweede vanaf 1 september 2018, over de derde vanaf 1 januari 2019, over de vierde vanaf 1 maart 2019 en over de vijfde vanaf 1 juni 2019, alles tot de dag van betaling;

3.5.

veroordeelt [eisers] om de zonnepanelen op het dak van zijn huisje [adres] in [woonplaats] binnen drie maanden te (laten) verwijderen;

3.6.

veroordeelt [eisers] in de proceskosten, aan de zijde van de vereniging tot op heden begroot op € 543,00;

3.7.

verklaart dit vonnis in reconventie tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

3.8.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. L.M.G. de Weerd en in het openbaar uitgesproken op 7 augustus 2019.^[1]