Uitspraak
vonnis
RECHTBANK NOORD-HOLLAND
Afdeling privaatrecht
Sectie Handel & Insolventie
Zittingsplaats Haarlem
zaaknummer / rolnummer: C/15/192641 / HA ZA 12-261
Vonnis van 13 maart 2013
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GEODIS WILSON NETHERLANDS B.V.,
gevestigd te Rotterdam,
eiseres,
advocaat mr. A.J. Franken,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
ZYGENE EUROPEAN FREIGHT CONSULT B.V.,
gevestigd te Amsterdam, kantoorhoudende te Schiphol, gemeente Haarlemmermeer,
gedaagde,
advocaat mr. drs. I.M.C.A. Reinders Folmer.
Partijen zullen hierna Geodis en Zygene genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 19 september 2012
- het proces-verbaal van comparitie van 10 januari 2013 met de daarin vermelde stukken.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Geodis is een expediteur die optreedt als tussenpersoon tussen verladers/ontvangers en vervoerders op het gebied van lucht- en zeevervoer. Zygene, onderdeel van ALG, treedt als handelsagent op voor verschillende luchtvaartmaatschappen. Expediteurs kunnen voor hun luchtvrachtzendingen ruimte boeken bij Zygene op vluchten van maatschappijen waarvoor Zygene als vertegenwoordiger optreedt.
2.2. Betalingen voor het vervoer van luchtvracht vinden doorgaans plaats via een door de International Air Transport Association (hierna: IATA) opgezet platform, genaamd Cargo Account Settlement System (hierna: CASS). Via dit platform worden vorderingen tussen bij IATA CASS aangesloten luchtvaartmaatschappijen, agenten en expediteurs verrekend. IATA CASS factureert namens de aangesloten luchtvaartmaatschappijen de kosten van luchtvrachtvervoer aan de aangesloten expediteurs.
2.3. Geodis heeft een aantal keer via Zygene ruimte voor luchtvrachtzendingen geboekt bij Jade Cargo International (hierna: Jade). Geodis, Zygene en Jade zijn aangesloten bij IATA CASS. Geodis ontving voor de door Jade uitgevoerde luchtvrachtzendingen facturen van IATA CASS en betaalde de kosten aan IATA CASS die vervolgens afrekende met Jade.
2.4. In november 2011 heeft Geodis via Zygene wederom ruimte voor luchtvrachtzendingen geboekt bij Jade. In verband met vorderingen van Zygene op Jade van in totaal € 3.500.000,-- en onzekerheid over de financiële positie van Jade heeft Zygene op 23 november 2011 buiten IATA CASS om rechtstreeks een factuur van € 46.639,03 aan Geodis gezonden voor door Jade uitgevoerde luchtvrachtvervoer. Deze factuur is op 23 december 2011 door Geodis aan Zygene betaald.
2.5. Bij brief van 19 december 2011 heeft Zygene IATA CASS als volgt bericht:
“[…]
Within the scope of our confident long lasting relationship and as a friendly warning, we hereby confirm that all operations initiated by ZYGENE European Freight Consult b.v on behalf of the airline company Jade Cargo International Company Limited, due to be invoiced in November 2011, have actually been invoiced in full to the relevant agents, whether through the CASS system, or, directly to agents; as a consequence thereof, the related CASS files cannot be amended by anyone, any infringement could lead to have professional liability engaged.
[…]”.
2.6. Zygene heeft Jade gemeld dat zij rechtstreeks aan expediteurs had gefactureerd. Jade heeft de betreffende factuurgegevens vervolgens zelf aangemeld bij IATA CASS waarna IATA CASS op 21 december 2011 nogmaals een bedrag van € 46.639,03 aan Geodis heeft gefactureerd voor het in november 2011 door Jade uitgevoerde luchtvervoer. Geodis heeft dit bedrag op 28 december 2011 aan IATA CASS betaald.
2.7. Op 15 en 23 december 2011 heeft Zygene wederom rechtstreeks aan Geodis facturen gezonden voor door Jade in december 2011 uitgevoerde luchtvrachtzendingen. Beide facturen zijn door Geodis niet aan Zygene betaald, maar na facturering aan IATA CASS.
2.8. In een e-mailbericht van 2 januari 2012 heeft Zygene – onder meer – het volgende aan Geodis geschreven:
“[…]
You may find that along with our recent invoice you have now received a second duplicated invoice via IATA CASS in relation to November 2011.
For those clients who have already settled out authenticated invoice, thank you. For those who have not, we kindly request settlement.
However we need to bring to your attention that it will be necessary in both cases for you to request a credit from IATA CASS for the duplicate invoice raised from IATA CASS to your Company.
[…]”.
2.9. Geodis heeft bij IATA CASS melding gemaakt van de dubbele facturering. Bij e-mailbericht van 4 januari 2012 heeft IATA CASS laten weten dat alle facturen afkomstig van IATA CASS betaald moeten worden en dat verzoeken om correctie van facturen voor Geodis in het systeem moeten worden vermeld.
2.10. Bij brief van 10 januari 2012 (abusievelijk gedateerd 10 januari 2011) heeft Zygene aan haar ‘Business Partners’, waaronder Geodis – onder meer – het volgende geschreven:
“[…]
You will now be aware of a dispute that has arisen between (ALG/Zygene) en Jade Cargo International Company Ltd (JI) over the past three weeks.
Our Group of companies are seeking to collect long outstanding receivables and expenditures incurred in good faith on behalf of JI, the latter party trying by any means possible to evade its contracted liabilities.
You may, of may not, already be aware of the fact, that a suspension notice has been issued by IATA CASS concerning JI; in addition, public information has been released over the past weeks concerning the “restructuring of the company’s financial structure”. […]
As a consequence thereof, and under the correct due diligence of our contract, ALG Group of companies have issued direct invoices to you, our customer, to secure the collection of the long outstanding monies owed by JI; […]
However, it has been brought to our attention that currently Jade Cargo International Ltd is rejecting request for credit via the IATA CASS settlement system.
As such, so as to assist you in this matter, we attach an example wording that will allow you to take steps tot resolve this issue and remove the risk that you may be issued with a default notice towards your Company from IATA CASS and thereby allow you tot pay our legitimate invoice.
[…]”.
2.11. Op 16 januari 2012 heeft IATA CASS het volgende e-mailbericht gestuurd aan de deelnemers van het platform:
“[…]
Please note that we have been notified of a potential double billing situation involving Jade Cargo International Company (Jade Cargo) and its GSSA, Air Logistics Group.
As you are aware, the operation of the CASS is regulated by the Cargo Agency Conference Resolutions which IATA is bound by, and we are required tot maintain the Jade Cargo billings as per such Resolutions.
We encourage you to review the CASS invoices carefully and make payments to the CASS as applicable, pursuant to the Resolutions. In the event that you dispute any CASS billings, you should follow the corresponding CASS Dispute Procedures.
[…]”.
2.12. Geodis heeft Zygene bij brief van 25 januari 2012 gesommeerd het onverschuldigd betaalde bedrag uiterlijk op 27 januari 2012 terug te betalen.
2.13. In maart 2012 hebben ALG (de moedermaatschappij van Zygene) en Jade een regeling getroffen waarbij alle over en weer bestaande vorderingen - ook die van Zygene - zijn meegenomen. Zygene en Jade hebben thans niets meer van elkaar te vorderen. Als gevolg van verrekening in het kader van de regeling heeft Jade de betaling die Geodis aan Zygene heeft gedaan nog steeds onder zich. ALG en Jade hebben afgesproken dat Jade de dubbel betaalde bedragen terugbetaald, maar dat is tot op heden niet gebeurd.
3. Het geschil
3.1. Geodis vordert samengevat - veroordeling van Zygene tot betaling van € 46.639,03 vermeerderd met rente, buitengerechtelijke kosten, beslagkosten en proceskosten.
3.2. Geodis legt aan haar vordering ten grondslag dat zij zonder rechtsgrond en derhalve onverschuldigd € 46.639,03 aan Zygene heeft betaald.
3.3. Zygene voert verweer en voert aan dat zij bevoegd was aan Geodis te factureren en de betaling te innen, zodat Geodis bevrijdend aan haar heeft betaald.
3.4. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
4.1. Kern van het geschil is de vraag of Zygene bevoegd was de kosten van het door Jade uitgevoerde luchtvrachtvervoer namens Jade aan Geodis te factureren en te innen.
4.2. Tussen partijen staat vast dat Zygene als handelsagent heeft bemiddeld bij de totstandkoming van een of meer vervoersovereenkomsten tussen haar principaal Jade en Geodis. Over de wijze waarop de betaling voor het luchtvrachtvervoer plaats diende te vinden, bestond tussen partijen (impliciet) de afspraak dat IATA CASS de kosten van het door Jade uitgevoerde luchtvrachtvervoer namens Jade aan Geodis factureerde waarna IATA CASS hetgeen door Geodis werd betaald afrekende met Jade. Deze wijze van facturering en betaling was gebruikelijk voor Geodis, Zygene en Jade alsook voor andere bij IATA CASS aangesloten luchtvrachtvervoerders, agenten en expediteurs.
4.3. In afwijking van de tussen partijen afgesproken en gebruikelijke gang van zaken heeft Zygene in november 2011 buiten IATA CASS om rechtstreeks een factuur voor door Jade uitgevoerd luchtvrachtvervoer aan Geodis gezonden met het verzoek de factuur aan Zygene te voldoen. Zygene heeft Geodis vooraf niet op de hoogte gesteld van het feit dat zij een factuur zou sturen in plaats van IATA CASS en op administratief niveau is deze wijziging bij Geodis niet opgemerkt met als gevolg dat de factuur door Geodis aan Zygene is voldaan.
4.4. Vaststaat dat Zygene geen toestemming van haar principaal Jade had voor deze wijziging van facturering en inning. Dat Zygene daartoe op een andere grond gerechtigd was, is evenmin gebleken. Zygene heeft geen overeenkomst tussen haar en Jade noch enig ander stuk in het geding gebracht waaruit kan blijken dat Zygene gerechtigd was zelfstandig en zonder toestemming van Jade wijzigingen aan te brengen in de wijze van facturering en inning van aan Jade toekomende betalingen. Zygene heeft daarvoor weliswaar verwezen naar de door haar overgelegde “Model Cargo General Sales and Service Agency Agreement” die als bijlage D is gevoegd bij IATA Resolutie 871, maar ook uit deze – niet ingevulde en ondertekende – “modelovereenkomst” volgt niet dat Zygene gerechtigd was zonder toestemming van haar principaal Jade de gebruikelijke wijze van facturering en betaling te wijzigen. Dat Jade het niet eens was met de gewijzigde facturering en betaling aan Zygene blijkt ook uit het feit dat Jade vervolgens zelf de benodigde factuurgegevens bij IATA CASS heeft aangeleverd en IATA CASS alsnog een factuur aan Geodis heeft gestuurd, waarna Geodis ook Jade heeft betaald.
4.5. Anders dan Zygene stelt, is derhalve niet vast komen te staan dat zij bevoegd was om – in afwijking van afspraken en bestendig gebruik – namens haar principaal Jade te factureren en betalingen te ontvangen. Dat Zygene, uit vrees dat Jade haar vorderingen niet zou betalen, zonder enig overleg met de betrokken partijen de aan Jade verschuldigde bedragen zelf bij Geodis heeft geïnd, is dan ook een ontoelaatbare vorm van eigenrichting waarmee zij ten onrechte heeft geprobeerd het risico dat Jade haar niet zou betalen af te schuiven op derden, waaronder Geodis.
4.6. Het feit dat Zygene niet bevoegd was Geodis te factureren en de betaling zelf te innen heeft tot gevolg dat Geodis hetgeen zij aan Jade verschuldigd was niet bevrijdend aan Zygene kon betalen. Het bedrag van € 46.639,03 is derhalve zonder rechtsgrond door Geodis aan Zygene betaald en kan door Geodis als onverschuldigd betaald worden teruggevorderd. Hieraan doet niet af dat Zygene in het kader van een regeling met Jade het door Geodis betaalde bedrag inmiddels aan Jade heeft afgestaan. Op het moment van de regeling was Zygene reeds op de hoogte van de vordering van Geodis en het komt voor haar eigen risico dat zij kennelijk onvoldoende rekening heeft gehouden met de mogelijkheid dat zij het bedrag als onverschuldigd betaald aan Geodis zou moeten terugbetalen. Dat Jade tot op heden de met Zygene gestelde afspraak om dubbel ontvangen betalingen van onder meer Geodis terug te betalen niet is nagekomen, komt dan ook voor risico van Zygene en niet van Geodis.
4.7. De gevorderde rente zal met ingang van 28 januari 2012 worden toegewezen, nu daartegen geen verweer is gevoerd.
4.8. De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke kosten zal worden afgewezen. Geodis heeft niet (voldoende onderbouwd) gesteld dat zij deze kosten daadwerkelijk heeft gemaakt en dat die kosten betrekking hebben op verrichtingen die meer omvatten dan een enkele aanmaning, het enkel doen van een schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier.
4.9. Geodis vordert Zygene te veroordelen tot betaling van de beslagkosten. Deze vordering is gelet op het bepaalde in art. 706 Rv toewijsbaar. De beslagkosten worden, gelet op de overgelegde beslagstukken, begroot op € 875,87 (€ 575,00 + € 159,64 + € 64,49 + € 76,74) voor verschotten en € 894,00 voor salaris advocaat (1 rekest x € 894,00).
4.10. Zygene zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Geodis worden begroot op:
- dagvaarding € 83,17
- griffierecht € 1.214,00 (€ 1.789,00 – € 575,00)
- salaris advocaat € 1.788,00 (2 punten × tarief € 894,00)
Totaal € 3.085,17
5. De beslissing
De rechtbank
5.1. veroordeelt Zygene om aan Geodis te betalen een bedrag van € 46.639,03 (zesenveertig duizendzeshonderdnegenendertig euro en drie eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over het toegewezen bedrag met ingang van 28 januari 2012 tot de dag van volledige betaling,
5.2. veroordeelt Zygene in de beslagkosten, tot op heden begroot op € 1.769,87, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over dit bedrag met ingang van veertien dagen na de datum van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,
5.3. veroordeelt Zygene in de proceskosten, aan de zijde van Geodis tot op heden begroot op € 3.085,17, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over dit bedrag met ingang van veertien dagen na de datum van dit vonnis tot de dag van volledige betaling,
5.4. veroordeelt Zygene in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 131,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat Zygene niet binnen 14 dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 68,00 aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak, en te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6:119 BW over de nakosten met ingang van veertien dagen na de betekening van dit vonnis tot aan de voldoening,
5.5. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.6. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. Th.S. Röell en in het openbaar uitgesproken op 13 maart 2013.?