ECLI:NL:RBNHO:2016:5800

• Datum uitspraak: 13 juli 2016
• Publicatiedatum: 13 juli 2016
• Zaaknummer: C/15/239772 / FA RK 16-1203
• Instantie: Rechtbank Noord-Holland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: H.M. van Dam
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vervangende toestemming voor erkenning van een kind door de meemoeder na overlijden van de biologische moeder

In deze zaak heeft de rechtbank Noord-Holland op 13 juli 2016 uitspraak gedaan in een verzoek tot vervangende toestemming voor erkenning van een minderjarige door zijn meemoeder. De verzoekster, die in een huwelijk was met de biologische moeder van het kind, heeft het verzoek ingediend omdat de moeder in 2012 is overleden en zij geen toestemming meer kon geven voor de erkenning. De minderjarige, geboren in 2010, is verwekt met behulp van een bekende donor die het kind niet heeft erkend. De verzoekster heeft voogdij over het kind op grond van artikel 1:253x lid 1 BW, maar wenst nu ook juridisch erkend te worden als ouder.

De rechtbank heeft vastgesteld dat de erkenning in het belang van het kind is, nu de verzoekster en de moeder samen het kind hebben verzorgd en opgevoed. De rechtbank heeft de Wet lesbisch ouderschap in overweging genomen, die het mogelijk maakt dat de levensgezel van de moeder vervangende toestemming kan vragen voor erkenning. De bekende donor heeft geen bezwaar gemaakt tegen het verzoek en de bijzondere curator heeft geadviseerd het verzoek toe te wijzen. De rechtbank heeft geoordeeld dat de juridische band tussen de verzoekster en het kind erkend moet worden, en heeft de vervangende toestemming verleend.

Daarnaast heeft de rechtbank vastgesteld dat de verzoekster, na erkenning, automatisch het ouderlijk gezag over het kind zal uitoefenen, zonder dat daar een aparte beslissing voor nodig is. De rechtbank heeft het verzoek tot erkenning toegewezen en de overige verzoeken afgewezen.

Uitspraak

RECHTBANK NOORD-HOLLAND

Sectie Familie & Jeugd

locatie Haarlem

vervangende toestemming tot erkenning

zaak-/rekestnr.: C/15/239772 / FA RK 16-1203

beschikking van de enkelvoudige kamer voor familiezaken van 13 juli 2016

in de zaak van:

[verzoekster] ,

wonende te [woonplaats] ,

hierna mede te noemen: verzoekster,

advocaat: mr. G.H.G. Reitsma-van Riel, kantoorhoudende te Hoofddorp,

strekkende tot het verlenen van vervangende toestemming tot erkenning van

de minderjarige:
- [minderjarige] , geboren op [geboortedatum] te [geboorteplaats]

zoon van

[de moeder] ,

overleden op [overlijdensdatum] [plaats] ,

hierna mede te noemen: de moeder.

Het kind wordt vertegenwoordigd door [bijzondere curator] , bijzondere curator.

Als belanghebbende wordt aangemerkt:

[de bekende donor] , hierna te noemen: de bekende donor.

1. Procedure

1.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het verzoekschrift, met bijlagen, van verzoekster, ingekomen op 24 februari 2016;

- het aanvullend verzoekschrift van verzoekster, ingekomen op 14 maart 2016;

- de instemmingsverklaring van de bekende donor, van 7 maart 2016;

- het advies van de bijzondere curator van 17 mei 2016;

- de brief, met bijlage, van de advocaat van verzoekster van 24 mei 2016;

- F9 formulier van de bijzondere curator van 30 mei 2016.

1.2

De advocaat van verzoekster heeft bij brief van 24 mei 2016 meegedeeld dat wat haar betreft een mondelinge behandeling van het verzoek achterwege kan blijven. Ook de bijzonder curator is die mening toegedaan, tenzij het advies verdere vragen bij de rechtbank oproept. Aangezien dit niet het geval is en de belanghebbende instemt met toewijzing van het verzoek, zal de rechtbank op het verzoek beslissen op de stukken, dus zonder mondelinge behandeling.

2 Feiten en omstandigheden

2.1

Verzoekster en de moeder zijn op [huwelijksdatum] met elkaar gehuwd.

2.2

Tijdens dit huwelijk is op [geboortedatum] te [geboorteplaats] uit de moeder een zoon [minderjarige] geboren; verzoekster en de moeder hebben gekozen voor de geslachtsnaam van verzoekster, [geslachtsnaam] .

2.3

[minderjarige] is verwekt met behulp van een bekende donor, die [minderjarige] niet heeft erkend.

2.4

De moeder is op [overlijdensdatum] te [plaats] overleden.

2.5

Bij beschikking van deze rechtbank van 20 april 2016 is [bijzondere curator] , advocaat te Haarlem, tot bijzondere curator over [minderjarige] benoemd.

3. Verzoek

3.1

Het verzoek strekt:

- primair tot het verlenen van vervangende toestemming aan verzoekster tot erkenning van [minderjarige] , als bedoeld in artikel 1:204 lid 4 BW;

- subsidiair tot het uitspreken van de adoptie van [minderjarige] door verzoekster;

- primair en subsidiair, voor zover vereist, te bepalen dat verzoekster belast is met het gezag over [minderjarige] .

3.2

Verzoekster heeft het verzoek gebaseerd op de stelling dat zij als levensgezel van de moeder heeft ingestemd met een daad die de verwekking van het kind tot gevolg heeft gehad.

De moeder en verzoekster hebben de juridische relatie tussen [minderjarige] en verzoekster niet geregeld; erkenning was nog niet mogelijk en omdat de moeder een hersentumor kreeg en zij door haar ziekte op enig moment niet meer wilsbekwaam was, kon de adoptie niet meer gerealiseerd worden. Verzoekster en de moeder hebben in die periode wellicht onvoldoende stil gestaan bij de juridische consequenties die het overlijden van de moeder voor [minderjarige] zou hebben. Nu de Wet lesbisch ouderschap is ingevoerd is, aldus verzoekster, erkenning mogelijk en acht zij het in het belang van [minderjarige] dat haar vervangende toestemming wordt verleend [minderjarige] te erkennen.

3.3

Indien de rechtbank het verzoek tot het verlenen van vervangende toestemming afwijst, wenst verzoekster door middel van adoptie de juridische band tussen [minderjarige] en haar tot stand te laten komen.

4. Standpunt bekende donor

Belanghebbende heeft aan de bijzonder curator medegedeeld geen verweer te willen voeren tegen het verzoek tot het verlenen van vervangende toestemming tot erkenning van [minderjarige] door verzoekster. Hij wenst geen gebruik te maken van het recht om door de rechtbank gehoord te worden en heeft er geen bezwaar tegen wanneer de rechtbank zonder nadere behandeling ter zitting een beslissing geeft op het verzoek.

5. Advies bijzondere curator

Verzoekster heeft als echtgenote van de moeder ingestemd met een daad die de verwekking van [minderjarige] tot gevolg heeft gehad. Het juridisch ouderschap van verzoekster is na de geboorte van [minderjarige] niet van rechtswege ontstaan. Verzoekster heeft geconstateerd dat het niet bestaan van een juridische band tussen [minderjarige] en haar tot problemen leidt en wil daarom het juridisch ouderschap tussen [minderjarige] en haar alsnog door erkenning tot stand laten komen nu dit door de invoering van de Wet lesbisch ouderschap op 1 april 2014 thans mogelijk is. Omdat de moeder van [minderjarige] is overleden, kan zij verzoekster hiervoor geen toestemming meer verlenen. [minderjarige] is 6 jaar, zodat de toestemming van de moeder op grond van artikel 1:204 lid 4 BW door de rechter kan worden vervangen wanneer dit in het belang van [minderjarige] is. [minderjarige] is vanaf zijn geboorte eerst door verzoekster en de moeder samen en na het overlijden van de moeder door verzoekster alleen verzorgd en opgevoed. [minderjarige] , zijn jongere broertje [broertje] en verzoekster vormen een hecht gezin. De bijzondere curator acht het in belang van [minderjarige] dat hij door verzoekster wordt erkend, zodat dat tussen hen een juridische band ontstaat.

De bijzondere curator concludeert dat het verzoek kan worden toegewezen. De bekende donor heeft een instemmingsverklaring getekend en er zijn geen juridische dan wel andere gronden aanwezig om het verzoek af te wijzen. Na toezending van het advies aan de belanghebbende heeft hij de inhoud van die verklaring in een telefoongesprek met de bijzonder curator herhaald en nogmaals aangegeven het volledig eens te zijn met het verzoek.

6. Beoordeling

vervangende toestemming erkenning

6.1

Bij de Wet juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner van de moeder anders dan door adoptie (Wet lesbisch ouderschap), in werking getreden op 1 april 2014, is een nieuw lid 4 aan artikel 1:204 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) toegevoegd, waarin is bepaald dat de toestemming van de moeder, wier kind de leeftijd van zestien jaar nog niet heeft bereikt, op verzoek van de persoon die als levensgezel van de moeder ingestemd heeft met een daad die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad, door de toestemming van de rechtbank kan worden vervangen als dit in het belang is van het kind. De wet heeft onmiddellijke werking en de erkenning kan ook plaatsvinden ten aanzien van kinderen die voor de inwerkingtreding van de wet zijn geboren ( MvT, Tweede Kamer, vergaderjaar 2011-2012, 33032, nr.3 onder punt 9).

6.2

Vaststaat dat [minderjarige] met behulp van een bekende zaaddonor is verwekt en dat hij [minderjarige] niet heeft erkend. De moeder is overleden, zodat zij geen toestemming voor de erkenning meer kan verlenen en erkenning door verzoekster alleen mogelijk is met vervangende toestemming van de rechtbank. Aan de wettelijke vereisten is dus voldaan.

De rechtbank moet vervolgens beoordelen of de erkenning in het belang van [minderjarige] is. Bij die beoordeling is uitgangspunt dat zowel het kind als de persoon die als de levensgezel van de moeder heeft ingestemd met de daad die de verwekking van het kind tot gevolg kan hebben gehad er aanspraak op heeft dat hun relatie rechtens wordt erkend als een familierechtelijke rechtsbetrekking.

[minderjarige] is tot het overlijden van de moeder op [overlijdensdatum] opgegroeid in het gezin van de moeder en verzoekster. Hij groeit thans op in het gezin van verzoekster en het uit haar op [geboortedatum] geboren kind, [broertje] . [minderjarige] ziet verzoekster als zijn moeder en hij is, zo heeft verzoekster aan de bijzondere curator meegedeeld, op een bij zijn leeftijd passende wijze op de hoogte gebracht dat [de moeder] zijn biologische moeder is en dat zij is overleden.

6.3

De rechtbank is op grond van hetgeen hiervoor is overwogen en gelet op het advies van de bijzondere curator van oordeel dat het in het belang van [minderjarige] is dat zijn relatie met verzoekster wordt erkend als een familierechtelijke rechtsbetrekking en dat tussen hen een juridische band tot stand komt. Het verzoek zal dan ook toegewezen.

gezag

6.4

Verzoekster heeft verzocht, voor zover vereist, te bepalen dat zij belast is met het gezag over [minderjarige] . In het verzoekschrift is vermeld dat verzoekster na het overlijden van de moeder van rechtswege de voogdij uitoefent. De bijzondere curator lijkt er in haar advies van uit te gaan dat verzoekster al belast is met het gezag.

6.5

Verzoekster was ten tijde van de geboorte van [minderjarige] gehuwd met de moeder en had op grond van artikel 1:253 aa BW samen met de moeder het gezamenlijk gezag over [minderjarige] . Aangezien verzoekster niet de juridische ouder van [minderjarige] was ten tijde van het overlijden van de moeder, zijn de artikelen 1:253 w BW en volgende van toepassing (gemeenschappelijke bepalingen inzake het gezamenlijk gezag van een ouder tezamen met een ander dan de ouder). Artikel 1: 253 x lid 1 BW luidt: ‘na de dood van de ouder die tezamen met de ander het gezag uitoefende, oefent die ander van rechtswege de voogdij over de kinderen uit’. Verzoekster oefent dus vanaf het overlijden van de moeder de voogdij over [minderjarige] uit.

6.6

In artikel 1:245 BW is bepaald dat minderjarigen onder gezag staan en dat onder gezag wordt verstaan ouderlijk gezag of voogdij. Ouderlijk gezag wordt, aldus lid 3 van dit artikel, uitgeoefend door de ouders gezamenlijk of door één ouder, voogdij wordt door een ander dan een ouder uitgeoefend.

De rechtbank stelt vast dat verzoekster na de erkenning de juridische ouder zal zijn van [minderjarige] . Dit betekent dat verzoekster vanaf het moment dat zij [minderjarige] erkend heeft, het ouderlijk gezag over [minderjarige] uitoefent. Een beslissing van de rechtbank is daarvoor niet vereist.

7. Beslissing:

De rechtbank:

7.1

Verleent [verzoekster] vervangende toestemming tot erkenning van:
- [minderjarige] , geboren op [geboortedatum] in [geboorteplaats] .

7.2

Draagt de griffier - op grond van artikel 1:20 e lid 1 BW - op niet eerder dan drie maanden na de dag van de uitspraak van deze beschikking, indien daartegen geen hoger beroep is ingesteld, een afschrift van deze beschikking te zenden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Zaanstad.

7.3

Wijst af het meer of anders verzochte.

Deze beschikking is gegeven door mr. H.M. van Dam, kinderrechter, in tegenwoordigheid van M.P. Joukes, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 13 juli 2016.

Tegen deze beschikking kan – voor zover er definitief is beslist – door tussenkomst van een advocaat hoger beroep worden ingesteld bij het gerechtshof te Amsterdam. De verzoekende partij en verschenen belanghebbenden dienen het hoger beroep binnen de termijn van drie maanden na de dag van de uitspraak in te stellen. Andere belanghebbenden dienen het beroep in te stellen binnen drie maanden na de betekening van deze beschikking of nadat deze hun op andere wijze bekend is geworden.