Uitspraak
RECHTBANK NOORD-HOLLAND
Handel, Kanton en Bewind
locatie Alkmaar
Zaaknr./rolnr.: 9130354 \ CV EXPL 21-1791
Uitspraakdatum: 13 oktober 2021
Vonnis van de kantonrechter in de zaak van:
[eiseres]
wonende te [woonplaats]
eiseres
verder te noemen: [eiseres]
gemachtigde: mr. J. Jansen
toevoegingsnr.: 1HX3364
tegen
[gedaagde], h.o.d.n. [bedrijfsnaam]
zaakdoende te [vestigingsplaats]
gedaagde
verder te noemen: [gedaagde]
procederend in persoon
Samenvatting van de zaak en de beslissing
Eiseres heeft bij gedaagde rijlessen gevolgd en vervolgens examen gedaan. Voor dit examen is zij geslaagd, maar het rijbewijs is ongeldig verklaard, omdat eiseres haar rijexamen heeft behaald bij een van fraude verdachte examinator. Hierdoor heeft eiseres schade geleden. Eiseres wil dat haar rijinstructeur deze schade vergoedt. De kantonrechter wijst een gedeeltelijke schadevergoeding toe.
1.Het procesverloop
1.1.
[eiseres] heeft bij dagvaarding van 25 maart 2021 een vordering tegen [gedaagde] ingesteld. [gedaagde] heeft mondeling geantwoord.
1.2.
Op 3 september 2021 heeft een zitting plaatsgevonden. Op deze zitting heeft [eiseres] zich laten bijstaan door mr. Engels en was [xxx] als tolk aanwezig. [gedaagde] is in persoon verschenen. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen ter toelichting van hun standpunten naar voren hebben gebracht. Voorafgaand aan de zitting heeft [eiseres] bij brief van 19 augustus 2021 nog aanvullende stukken toegezonden en heeft zij haar vordering met een akte van 31 augustus 2021 vermeerderd.
2.De feiten
2.1.
[eiseres] heeft bij [gedaagde] rijlessen gevolgd en zij heeft op 30 juli 2014 een rijexamen voor rijbewijs B afgelegd. Zij is voor dat examen geslaagd.
2.2.
Op 6 februari 2015 heeft het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) de aan [eiseres] afgegeven verklaring van rijvaardigheid ingetrokken, omdat de examinator waarbij [eiseres] haar rijexamen heeft afgelegd kandidaten tegen betaling liet slagen. Uit politieonderzoek is gebleken dat tussen deze examinator en - onder meer - [gedaagde] verboden prijsafspraken zijn gemaakt, waarvoor zij ook strafrechtelijk zijn veroordeeld. Het rijbewijs van [eiseres] is vervolgens ongeldig verklaard. [eiseres] heeft hiertegen bezwaar en (hoger) beroep ingesteld, maar het bezwaar en de beroepen zijn ongegrond verklaard. De reden hiervoor is dat - gelet op de verboden prijsafspraken en de specifieke omstandigheden van dit geval - aannemelijk is dat de verklaring van rijvaardigheid ten onrechte aan [eiseres] is afgegeven.
2.3.
Tussen [eiseres] en [gedaagde] is vervolgens contact geweest over het volgen van nieuwe rijlessen en het opnieuw afleggen van het rijexamen, waarna [eiseres] bij [gedaagde] een aantal rijlessen heeft gevolgd.
2.4.
[eiseres] heeft op 16 oktober 2018 een formulier ondertekend waarin staat dat zij [gedaagde] € 585,00 vanwege het niet tijdig kunnen betalen van haar rijleskosten verschuldigd is.
2.5.
[eiseres] heeft nadien bij een andere rijschool, [bedrijfsnaam 2] in [plaats] , opnieuw rijlessen gevolgd. Zij heeft examen gedaan en is daarvoor geslaagd.
3.De vordering
3.1.
[eiseres] vordert dat de overeenkomst die zij op 16 oktober 2018 heeft getekend wegens misbruik van omstandigheden wordt vernietigd. Deze overeenkomst heeft [gedaagde] [eiseres] voorgelegd zonder voorafgaand overleg met haar gemachtigde en [eiseres] was bang dat [gedaagde] haar geen rijlessen meer wilde geven en geen examen wilde laten doen als zij deze overeenkomst niet zou ondertekenen.
3.2.
Daarnaast vordert [eiseres] , na vermeerdering van eis, dat de kantonrechter [gedaagde] veroordeelt tot betaling van € 3.987,50. Aan deze vordering legt [eiseres] ten grondslag - kort weergegeven - dat zij schade heeft geleden die door [gedaagde] dient te worden vergoed. [gedaagde] heeft onrechtmatig jegens [eiseres] gehandeld door verboden afspraken te maken met de examinator bij wie [eiseres] haar examen heeft afgelegd. [eiseres] heeft hierdoor schade geleden, omdat haar verklaring van rijgeschiktheid is ingetrokken en haar rijbewijs ongeldig is verklaard.
3.3.
Ook is [gedaagde] tekort geschoten in de nakoming van de met [eiseres] gesloten overeenkomst. [eiseres] is met [gedaagde] een zogeheten garantiepakket overeengekomen. Dat houdt in dat [eiseres] , na betaling van een vooraf overeengekomen bedrag, rijlessen bij [gedaagde] mocht volgen en examen mocht doen totdat zij haar rijbewijs had behaald. [gedaagde] is deze overeenkomst niet nagekomen, doordat [eiseres] niet (meer) beschikte over een rijbewijs. Ook op basis hiervan dient [gedaagde] de door [eiseres] geleden schade te vergoeden.
3.4.
De geleden schade bestaat volgens [eiseres] uit de kosten van het door haar bij [gedaagde] gekochte garantiepakket van € 3.000,00 en de kosten van vervangende rijlessen en examenkosten bij [bedrijfsnaam 2] van € 987,50.
4.Het verweer
4.1.
[gedaagde] betwist de vordering. Hij voert aan - samengevat - dat [eiseres] geen garantiepakket heeft afgenomen en dat hij [eiseres] heeft aangeboden om opnieuw 10 rijlessen af te nemen en dan examen te doen. Zij heeft op de dag van het examen echter geweigerd een overeenkomst te ondertekenen en daardoor kon ze niet opnieuw examen doen. Verder betwist [gedaagde] dat hij verboden prijsafspraken heeft gemaakt met de examinator en wijst hij erop dat zijn strafrechtelijke veroordeling nog niet onherroepelijk is, omdat hij in cassatie is gegaan.
5.De beoordeling
Vernietiging overeenkomst 16 oktober 2018
5.1.
Op 16 oktober 2018 heeft [gedaagde] [eiseres] een overeenkomst laten tekenen waarin staat dat zij voor het opnieuw volgen van lessen en het doen van rijexamen [gedaagde] een bedrag van € 585,00 verschuldigd is. [eiseres] vordert vernietiging van deze overeenkomst wegens misbruik van omstandigheden (artikel 3:44 Burgerlijk Wetboek).
5.2.
Van misbruik van omstandigheden is onder andere sprake wanneer iemand weet of moet begrijpen dat de ander door afhankelijkheid wordt bewogen tot het sluiten van een overeenkomst. Met [eiseres] is de kantonrechter van oordeel dat [eiseres] in een zekere mate afhankelijk was van [gedaagde] . Zij beschikte niet langer over een rijbewijs en dat rijbewijs wilde zij graag weer behalen. Hiervoor had zij opnieuw rijlessen van [gedaagde] nodig. Pas na tussenkomst van haar gemachtigde bleek [gedaagde] bereid om [eiseres] kosteloos opnieuw rijlessen te geven. Zonder overleg met haar gemachtigde heeft [gedaagde] [eiseres] op de dag van haar rijexamen het stuk waarin zij verklaart nog € 585,00 te moeten betalen voorgelegd. Dit was in strijd met de gemaakte afspraak dat de rijlessen kosteloos zouden zijn en [gedaagde] heeft door op deze manier te handelen van de afhankelijkheid van [eiseres] van hem voor het mogen afleggen van het rijexamen misbruik gemaakt. Zij heeft daarover desgevraagd ter zitting verklaard dat zij niet op de hoogte was van de precieze afspraken en dat ze ook niet wist waarom zij het stuk moest tekenen, maar dat zij heeft getekend omdat [gedaagde] haar te kennen gaf dat als zij niet zou tekenen, zij niet zou mogen afrijden. Zij zag daarom geen andere keuze dan het stuk te ondertekenen. De kantonrechter ziet geen aanleiding om aan deze verklaring te twijfelen.
5.3.
Gelet op het voorgaande zal de kantonrechter de overeenkomst van 16 oktober 2018 vernietigen.
Tekortkoming
5.4.
Tussen partijen is sprake van een overeenkomst van opdracht, waarbij [gedaagde] in opdracht en voor rekening van [eiseres] haar rijlessen heeft gegeven met het oog op het behalen van het rijexamen. [eiseres] baseert haar vordering tot schadevergoeding in de eerste plaats op een tekortkoming in de nakoming van de rijlesovereenkomst aan de kant van [gedaagde] , zo is namens [eiseres] ter zitting uitdrukkelijk gesteld. Subsidiair baseert zij zich op onrechtmatig handelen door [gedaagde] .
5.5.
[eiseres] heeft zich op het standpunt gesteld dat zij met [gedaagde] een zogeheten garantiepakket (een all in-pakket) is overeengekomen op grond waarvan [gedaagde] zich heeft verplicht om tegen betaling van een vaste prijs [eiseres] rijlessen aan te bieden en examen te laten doen totdat zij haar rijbewijs heeft behaald. [gedaagde] heeft dat betwist. Volgens hem was geen sprake van een garantiepakket, maar moest [eiseres] betalen per rijles. De kantonrechter stelt vast dat [gedaagde] niet eerder dan in deze procedure het standpunt heeft ingenomen dat geen sprake was van een garantiepakket. Het lag op zijn weg om relevante stukken met betrekking tot de rijlesovereenkomst in te brengen ter ondersteuning van zijn standpunt. Dat heeft hij niet gedaan. Namens [eiseres] is er verder op gewezen dat het aantal door haar bij [gedaagde] gevolgde rijlessen veel meer is dan gemiddeld en gebruikelijk en dat een bedrag tussen de € 2.000,00 en € 4.000,00 de gemiddelde prijs betreft voor een garantiepakket. Het door haar betaalde bedrag van € 3.000,00 sluit daarbij aan. [gedaagde] heeft hier onvoldoende tegenover gesteld. Hij stelt weliswaar dat hij voor een garantiepakket een veel hogere prijs van zo’n € 7.000,00 in rekening brengt, maar dat heeft hij niet onderbouwd.
5.6
Gelet op het voorgaande neemt de kantonrechter dan ook als vaststaand aan dat [gedaagde] zich jegens [eiseres] heeft verbonden rijlessen te verzorgen totdat zij haar rijexamen met een positief resultaat had behaald: hij heeft haar met andere woorden een rijbewijs gegarandeerd. Dat rijbewijs heeft [eiseres] weliswaar behaald, maar dat rijbewijs is achteraf - mede door toedoen van [gedaagde] - ongeldig verklaard. Gelet op de strafrechtelijke veroordeling van [gedaagde] in twee instanties en het oordeel van onder meer de bestuursrechter houdt de kantonrechter het ervoor dat [gedaagde] verboden afspraken heeft gemaakt met een rijexaminator, waardoor aan [eiseres] ten onrechte het rijbewijs is afgegeven. Dit leidt tot het oordeel dat [gedaagde] de op hem rustende verplichtingen uit de overeenkomst niet (volledig) is nagekomen. Hierdoor is hij verplicht de schade die [eiseres] als gevolg daarvan lijdt, te vergoeden.
5.7.
Het grootste gedeelte van de schade die [eiseres] vordert, bestaat uit de kosten van het garantiepakket van € 3000,00. Deze schade komt echter niet voor vergoeding in aanmerking. De reden hiervoor is dat dit geen schade is die [eiseres] als gevolg van de tekortkoming door [gedaagde] lijdt. Naast de resultaatsverplichting om te zorgen dat [eiseres] een geldig rijbewijs zou krijgen, diende [gedaagde] [eiseres] ook rijlessen te geven. Deze rijlessen zijn gegeven (ter zitting is verklaard dat er zo’n 60 rijlessen zijn gegeven en meermalen examen is afgelegd) en in zoverre is [gedaagde] de overeenkomst nagekomen. Deze rijlessen vertegenwoordigen ook een financiële waarde. De schade die [eiseres] heeft geleden doordat zij uiteindelijk geen geldig rijbewijs heeft behaald, kan om die reden niet gelijk zijn aan het bedrag dat zij voor het garantiepakket heeft betaald. Bovendien had [eiseres] , indien zij aanspraak wilde maken op terugbetaling van de kosten van het volledige garantiepakket, de met [gedaagde] gesloten overeenkomst eerst geheel of gedeeltelijk moeten ontbinden. Pas dan ontstaat immers een verbintenis tot terugbetaling. Dit heeft [eiseres] niet gedaan. De kantonrechter wijst dit deel van de vordering dan ook af.
5.8.
De als schade gevorderde kosten voor het opnieuw volgen van rijlessen en het doen van examen bij [bedrijfsnaam 2] van € 987,50 worden toegewezen. Deze kosten zijn een rechtstreeks gevolg van de omstandigheid dat [eiseres] geen geldig rijbewijs heeft verkregen. Om deze alsnog te verkrijgen heeft [eiseres] , nadat zij [gedaagde] veelvuldig de mogelijkheid heeft geboden om haar opnieuw rijlessen te geven en examen te laten doen, dit bij een andere rijschool gedaan. Dit heeft kosten met zich meegebracht die door [gedaagde] dienen te worden vergoed. De kantonrechter zal [gedaagde] veroordelen tot betaling van deze kosten aan [eiseres] . [eiseres] wordt hiermee in de positie gebracht waarin zij zou zijn bij behoorlijke en volledige nakoming van de rijlesovereenkomst door [gedaagde] . Ook de gevorderde wettelijke rente over dit bedrag zal worden toegewezen, aangezien hier door [gedaagde] geen verweer tegen is gevoerd.
Onrechtmatige daad
5.9.
De kantonrechter is van oordeel dat [gedaagde] niet alleen tekort is geschoten is in de nakoming van de overeenkomst, maar jegens [eiseres] ook onrechtmatig heeft gehandeld door verboden prijsafspraken te maken met de examinator. Dat er ook sprake is van een onrechtmatige daad en op die grond aansprakelijkheid voor schade, maakt voor de toewijsbaarheid van de het hiervoor afgewezen deel van de gevorderde schade (de betaalde kosten van het garantiepakket) echter geen verschil. Alleen wanneer er sprake is van een oorzakelijk verband tussen de onrechtmatige gedraging en de schade die is geleden, komt deze voor vergoeding in aanmerking. In dit geval is aan deze voorwaarde niet voldaan. Ook zonder het onrechtmatig handelen door [gedaagde] zou [eiseres] immers de kosten voor het garantiepakket hebben gemaakt. Deze kosten zijn dan ook geen rechtstreeks gevolg van de onrechtmatige gedraging die pas later heeft plaatsgevonden. De kosten van het garantiepakket komen derhalve ook op grond van onrechtmatige daad niet voor vergoeding in aanmerking.
De proceskosten
5.10.
De proceskosten komen voor rekening van [gedaagde] , omdat hij grotendeels in het ongelijk is gesteld. Nu een gedeelte van het gevorderde bedrag niet toewijsbaar is, zullen deze worden aangepast aan het toe te wijzen bedrag.
5.11.
[eiseres] procedeert op basis van een toevoeging. Wegens het ontbreken van een wettelijke grondslag is een kostenveroordeling met de verplichting tot betaling van de explootkosten aan de griffier niet mogelijk.
6.De beslissing
De kantonrechter:
6.1.
vernietigt de overeenkomst van 16 oktober 2018;
6.2.
veroordeelt [gedaagde] tot betaling aan [eiseres] van € 987,50, te vermeerderen met de wettelijke rente over dat bedrag vanaf de datum van dit vonnis tot aan de dag van de gehele betaling;
6.3.
veroordeelt [gedaagde] tot betaling van de proceskosten, die de kantonrechter aan de kant van [eiseres] tot en met vandaag vaststelt op
griffierecht € 85,00
salaris gemachtigde € 248,00 (2 × € 124,00)
6.4.
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
6.5.
wijst de vordering voor het overige af.
Dit vonnis is gewezen door mr. S. Slijkhuis en op bovengenoemde datum in het openbaar uitgesproken in aanwezigheid van de griffier.
De griffier De kantonrechter