ECLI:NL:RBNHO:2023:7492

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK NOORD-HOLLAND

Handel, Kanton en Insolventie

Zittingsplaats Haarlem

zaaknummer / rolnummer: C/15/341310 / KG ZA 23-335

Vonnis in kort geding van 10 augustus 2023

in de zaak van

de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid

WESTZAANSE GEMEENSCHAP,

gevestigd te Westzaan,

eiseres,

advocaat mr. G.J.F. Voss te Zaandam,

tegen

1. de vereniging

HISTORISCHE VERENIGING WESTZAAN,

gevestigd te Westzaan,

2.
[gedaagde2],

wonende te [woonplaats],

gedaagden,

verschenen bij monde van ir. [H.]

Partijen zullen hierna Westzaanse Gemeenschap en HVW c.s. genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding met 16 producties
het verweerschrift met 2 producties van de zijde van HVW c.s.
de aanvullende producties 17 en 18 van de zijde van Westzaanse Gemeenschap
aanvullend verweer van de zijde van HVW c.s.
nader aanvullend verweer van de zijde van HVW c.s.
de mondelinge behandeling
de pleitnota van Westzaanse Gemeenschap
de pleitnota van HVW c.s..

1.2.

Bij gelegenheid van de mondelinge behandeling op 27 juli 2023 zijn verschenen namens Westzaanse Gemeenschap mevrouw [A.] (secretaris), de heer

[B.] (voorzitter van de oude/bestaande Historische Vereniging (opvolger mevrouw [gedaagde2]), mevrouw [C.] (voorzitter) en de heer [D.] (penningmeester), bijgestaan door mr. Voss voornoemd en namens HVW mevrouw [gedaagde2] (voorzitter/ penningmeester), vergezeld van haar echtgenoot [E.] (bestuurslid), mevrouw

[F.], de heer [G.] (adviseur) en ir. [H.], die door HVW c.s. schriftelijk is gemachtigd namens hen het woord te voeren ter zitting.

1.3.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

Westzaanse Gemeenschap is opgericht op 1 april 1946 met het doel om gemeenschapsactiviteiten te organiseren in de voormalige gemeente Westzaan, thans gemeente Zaanstad, op cultureel of enig ander gebied. De vereniging telt 760 leden en 15 afdelingen met van elkaar te onderscheiden activiteiten, waarvan er 5 de stichtingsvorm hebben.

2.2.

De statuten, laatstelijk gewijzigd op 13 februari 2003, houden voor zover hier van belang het volgende in:

(…)

Artikel 2

De vereniging heeft ten doel: het activeren van-, het bijdragen tot- en het organiseren van gemeenschapsactiviteiten in de voormalige gemeente Westzaan, thans gemeente Zaanstad zowel op cultureel als op elk ander gebied (…)

De vereniging tracht dit doel te bereiken door onder meer:

a. Het activeren en organiseren van gemeenschapsactiviteiten waarbij de eigen aard van de met haar samenwerkende organisaties worden gerespecteerd en gestimuleerd.

(…)

INRICHTING

Artikel 4

De vereniging – in dit verband ook te noemen ‘hoofdvereniging’ kent afdelingen. Deze maken als verenigingen deel uit van de organisatie van de hoofdvereniging. De afdelingen worden nader geregeld in artikel 14.

(…)

BESTUUR

Artikel 11

1. Het bestuur van de vereniging, in deze statuten ook te noemen 'algemeen bestuur' bestaat uit tenminste vijf leden (…)

2. Iedere voorzitter van een afdeling kan in die hoedanigheid deel uitmaken van het algemeen bestuur.

3. De andere dan in het vorige lid bedoelde leden van het algemeen bestuur worden uit de leden benoemd door de algemene vergadering.

(…)

AFDELINGEN

Artikel 14

1. De algemene vergadering stelt per door de vereniging te ontplooien en te onderscheiden activiteiten een afdeling in, en heft deze, na een daartoe strekkend voorstel van de betreffende afdelingsvergadering op.

(…)

5. De afdelingen regelen de zaken die uitsluitend de eigen afdeling betreffen.

Een afdelingsbestuur is verplicht om met betrekking tot zaken die mede de belangen van de hoofdvereniging of van een andere afdeling kunnen raken voorafgaand overleg te plegen met het algemeen bestuur of het betreffende afdelingsbestuur.

Komen de betrokken besturen niet tot overeenstemming dan beslist het algemeen bestuur.

Een afdelingsbestuur is verplicht bij zijn handelen te blijven binnen een jaarlijks door de afdelingsvergadering vastgestelde begroting. De algemene vergadering beoordeelt de begroting van een afdeling binnen een maand na vaststelling door de afdelingsvergadering en geeft daaraan zo mogelijk haar goedkeuring. Het boekjaar van een afdeling valt samen met dat van de vereniging. De statuten van een afdeling mogen geen bepalingen bevatten die strijdig zijn met die van de hoofdvereniging. Zij behoeven de goedkeuring van het bestuur van de hoofdvereniging. Zij worden eventueel neergelegd in een notariële akte ter verkrijgen van volledige rechtsbevoegdheid.

VERTEGENWOORDIGING

Artikel 15

(…)

3. Personen, aan wie hetzij in deze statuten, hetzij krachtens volmacht vertegenwoordigingsbevoegdheid is toegekend, oefenen deze bevoegdheid niet uit dan nadat tevoren een bestuursbesluit is genomen, waarbij tot het aangaan van de betreffende rechtshandeling(en) is besloten. Overtreding van deze bepaling kan noch door, noch aan de vereniging of de wederpartij worden tegengeworpen.

(…)

REKENING EN VERANTWOORDING

Artikel 16

1. Het algemeen bestuur is verplicht van de vermogenstoestand van de vereniging zodanig aantekening te houden dat daaruit te allen tijde haar rechten en verplichtingen kunnen worden gekend.

2. Het algemeen bestuur brengt - behoudens verlenging door de algemene vergadering - binnen zes maanden na afloop van het boekjaar van de vereniging op een algemene vergadering zijn jaarverslag uit en doet, onder overlegging van de nodige bescheiden rekening en verantwoording over zijn in het afgelopen boekjaar gevoerd bestuur.

(…)

ALGEMENE VERGADERINGEN

Artikel 17

1. Jaarlijks zal uiterlijk zes maanden na afloop van het boekjaar van de vereniging een algemene vergadering (…) worden gehouden.

De agenda van deze vergadering bevat onder meer:

(…)

- Behandeling en vaststelling van de jaarstukken.

(…)

- Vaststelling van de begroting.

(…)

- Jaarverslagen van de afdelingen en aktiviteitengroeperingen

2.3.

HVW is een informele vereniging, een afdeling vallend onder het bestuur van Westzaanse Gemeenschap. HVW heeft een eigen afdelingsbestuur. Gedaagde sub 2, [gedaagde2], is op 1 mei 2016 voorzitter geworden van het bestuur van HVW. Partijen verschillen van opvatting over de vraag of dat voorzitterschap nog voortduurt.

2.4.

Westzaanse Gemeenschap heeft sinds 1986 bij de Rabobank een bankrekening met nummer [nummer], welke rekening specifiek voor HVW in het leven is geroepen. De penningmeester van HVW en de penningmeester van Westzaanse Gemeenschap (als penningmeester van de overkoepelende organisatie) hebben toegang tot die rekening. De penningmeester van HVW was gemachtigd om binnen een daglimiet van

€ 1.000,- van deze rekening uitgaven te doen binnen de doelstelling en begroting van HVW.

2.5.

Eind 2022 hebben de voormalig secretaris en penningmeester van HVW aan Westzaanse Gemeenschap meegedeeld dat zij aftreden. De heer [I.] ([I.]) fungeert thans als secretaris van HVW. [gedaagde2] fungeert als (interim) penningmeester.

2.6.

In een e-mail van 24 december 2022 heeft [I.] aan Westzaanse Gemeenschap meegedeeld dat het bestuur van HVW unaniem heeft besloten om te verzelfstandigen en zich onder dezelfde naam in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. De penningmeester van Westzaanse Gemeenschap werd verzocht de Rabobank te informeren dat [gedaagde2] enig gemachtigde over de eerder genoemde bankrekening zou zijn.

2.7.

Het bestuur van Westzaanse Gemeenschap heeft in een e-mail van 12 januari 2023 aan het bestuur van HVW meegedeeld dat het verzoek tot verzelfstandiging de belangen van Westzaanse Gemeenschap en haar leden raakt en dat daarover uitsluitend kan worden beslist op een algemene ledenvergadering, ten behoeve waarvan diverse financiële gegevens bij het afdelingsbestuur van HVW zijn opgevraagd.

In reactie op deze e-mail heeft HVW haar jaarverslag 2022 toegestuurd en de begroting voor 2023. Voor het overige heeft zij niet gereageerd op de e-mail.

2.8.

Op 25 april 2023 heeft HVW zich laten inschrijven bij de Kamer van Koophandel als vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid, met [gedaagde2] als voorzitter/penningmeester en [I.] als secretaris.

2.9.

In een brief van 19 mei 2023 heeft het bestuur van Westzaanse Gemeenschap het volgende meegedeeld aan het bestuur van HVW:

U heeft aangegeven zelfstandig verder te willen en gevraagd of wij ons terug willen trekken van de rekening. In januari 2023 hebben wij als Westzaanse Gemeenschap een reactie gestuurd. Hierop hebben wij geen reactie van uw kant meer ontvangen.

Wij zijn als Westzaanse Gemeenschap eindverantwoordelijk voor onderafdelingen. Wij grijpen bij deze in omdat er nu stappen worden gezet die in strijd zijn met onze statuten, niet met ons zijn overlegd en waar wij geen toestemming voor hebben gegeven.

Wij hebben geconstateerd dat u een inschrijving heeft gedaan bij de Kamer van Koophandel als Historische Vereniging Westzaan. U heeft hiervoor geen toestemming gekregen van ons als Westzaanse Gemeenschap. (…)

Wij geven u geen toestemming tot het verzelfstandigen van de Historische Vereniging Westzaan en geven u geen toestemming om deze naam in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Als u een eigen vereniging wilt oprichten dan met een naam die niet lijkt op de naam die de Westzaanse Gemeenschap al 40 jaar hanteert, namelijk de Historische Vereniging Westzaan. Dit is in strijd met het Handelsrecht.

Wij geven u geen toestemming om de financiële middelen, de aangeschafte zaken zoals een printer, computer en tenten mee te nemen naar een nieuwe vereniging. De zaken zijn aangeschaft vanuit een onderafdelingen van de Westzaanse Gemeenschap en zijn daarmee eigendom van deze onderafdelingen/Westzaanse Gemeenschap. (…) Wij geven u geen toestemming om de leden mee te nemen naar een nieuwe vereniging. De financiële middelen opgebracht door de leden blijft onder beheer van de Westzaanse Gemeenschap.

Wij eisen de computer en printer terug als eigendom van de Westzaanse Gemeenschap. De tenten hebben wij elders ondergebracht. Wij eisen het betaalde bedrag van 75 euro voor de inschrijving bij de Kamer van Koophandel terug. U kunt het bedrag terug storten op de rekening van de Historische Vereniging Westzaan. Wij zullen de toegang van het bestuur van de Historische Vereniging tot de financiële middelen blokkeren om te zorgen dat er geen uitgaven worden gedaan ten behoeve van een nieuwe vereniging. Indien er andere betalingen nodig zijn kunt u zich wenden tot Penningmeester van de WG.

Wij vertrouwen erop dat u gehoor geeft aan onze eisen en het niet nodig is er een rechtszaak van te maken. Wij staan open voor mediation van bijvoorbeeld de gemeente.

HVW heeft niet gereageerd op deze brief.

2.10.

Op 2, 3, 4 en 5 juni 2023 heeft HVW telkens een bedrag van € 950,-, derhalve in totaal € 3.800,00, overgeboekt van de eerder genoemde Rabobankrekening naar een door HVW nieuw geopende rekening bij de Rabobank.

2.11.

In juni 2023 heeft HVW een nieuwsbrief rondgestuurd waarin het volgende werd medegedeeld:

HVW gaat volledig zelfstandig verder

De afgelopen jaren vanaf 2015 hebben wij al als zelfstandige vereniging gefunctioneerd. De vereniging Westzaanse Gemeenschap benoemde onze vereniging als onderafdeling. Door diverse gebeurtenissen de afgelopen tijd hebben wij moeten besluiten om volledig zelfstandig verder te gaan. Wij hebben de Historische vereniging inmiddels ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, een nieuwe bankrekening geopend en een geheel nieuwe website laten bouwen.

Waarom deze stap?

"Saamhorigheid is een groot goed" hoorde ik voorzitter Rina Schenk van de vereniging WG kortgeleden nog zeggen bij het 75-jarig jubileum van de vereniging. Mooie woorden waar wij geheel achter konden staan. Het bleken loze woorden, want in de praktijk ervaarden we eerder het tegenovergestelde. Men eiste steeds meer en we mochten steeds minder. Geen overleg en geen luisterend oor meer. Dan is op een gegeven moment de grens bereikt.

Die grens werd overschreden toen de vereniging WG de vier tenten van de Historische vereniging, die o.a. voor de "in memoriam" lichtjesavond worden gebruikt, uit de door ons gehuurde opslag verduisterd hebben. Het was duidelijk dat we samen geen toekomst meer hadden.

(…)

We laten het achter ons en gaan verder bouwen aan een zelfstandige, sterke Historische vereniging Westzaan. Wij gaan vol vertrouwen de toekomst in, samen met onze leden!

2.12.

In een brief van 16 juni 2023 heeft de advocaat van Westzaanse Gemeenschap het bestuur van HVW gesommeerd de inschrijving van HVW in het handelsregister ongedaan te maken en het voeren van de handelsnaam ‘Historische Vereniging Westzaan’ te staken en gestaakt te houden, alsmede tot teruggave van de goederen en gelden als genoemd in de brief van 19 mei 2023.

HVW heeft niet aan de sommatie voldaan.

2.13.

Westzaanse Gemeenschap heeft op 28 juni 2023 aangifte gedaan bij de politie tegen [gedaagde2] ter zake van diefstal c.q. verduistering van de gelden.

2.14.

Op 5 juli 2023 heeft Westzaanse Gemeenschap aan de leden van HVW een nieuwsbrief rondgestuurd met de volgende inhoud:

Geachte leden van de Historische Vereniging Westzaan.

U heeft een nieuwsbrief ontvangen van het oude bestuur. Hierin wordt vermeld dat de Historische Vereniging Westzaan zelfstandig gaat. De vereniging is 40 jaar geleden op initiatief van de Westzaanse Gemeenschap opgericht. Als Algemeen Bestuur van de Westzaanse Gemeenschap zijn we dan ook verbaasd dat er na 40 jaar ineens zelfstandigheid nodig is en er geen binding meer gewenst wordt met de Westzaanse Gemeenschap. Gister heeft u een nieuwsbrief ontvangen waarin gesteld wordt dat ze nog wel een afdeling willen blijven voor invloed op de Westzaanse Gemeenschap.

Omdat het verzelfstandigen van de vereniging de samenhang van de Westzaanse Gemeenschap raakt heeft het Algemeen Bestuur daar iets over te zeggen en te vinden. Statuten horen in overleg met het Algemeen Bestuur te worden opgesteld maar dat is niet gebeurd. Wij kunnen ons niet vinden in de genomen stappen. Deze mening wordt unaniem gedeeld door de leden van het Algemeen Bestuur. Er is geen enkele reden dat de Historische Vereniging Westzaan niet kan opereren onder de vlag van en in samenspraak met de Westzaanse Gemeenschap. Wij hebben dan ook een nieuw bestuur gezocht voor de Historische Vereniging Westzaan als afdeling van de Westzaanse Gemeenschap.

(…)

Een verdeling van de taken zal in het eerste overleg van het nieuwe bestuur worden gemaakt. U ontvangt daarvan bericht. In de eerst volgende Algemene Ledenvergadering van de Westzaanse Gemeenschap zullen de bestuursleden worden benoemd.

3.Het geschil

3.1.

Westzaanse Gemeenschap vordert na vermeerdering van eis samengevat – dat de voorzieningenrechter bij vonnis voor zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

a. a) HVW c.s. zal veroordelen om binnen zeven dagen na betekening van het vonnis de inschrijving van de Historische Vereniging Westzaan bij de Kamer van Koophandel ongedaan te maken, dan wel subsidiair het gebruik van de naam Historische Vereniging Westzaan of een combinatie van deze woorden onverwijld te staken en gestaakt te houden en deze handelsnaam uit te schrijven uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel;

b) HVW c.s. zal veroordelen om de nog in hun bezit zijnde tent, de laptop en printer en de kleine kas van de afdeling Historische Vereniging Westzaan en boekjes met historische wandeltochten binnen zeven dagen na betekening van het vonnis af te geven aan Westzaanse Gemeenschap;

c) HVW c.s. zal verbieden om in enige vorm, mondeling of schriftelijk, leden van de afdeling Historische Vereniging Westzaan en derden te benaderen;

d) HVW c.s. zal veroordelen tot betaling van een dwangsom van € 5.000,00 voor iedere overtreding van de veroordelingen in als hiervoor sub a), b) en c) bedoeld, te vermeerderen met een bedrag van € 500,00 per dag of gedeelte van een dag dat HVW c.s. in gebreke blijven aan het gevorderde onder a) en b) te voldoen;

e) HVW c.s. zal veroordelen tot terugbetaling aan Westzaanse Gemeenschap van de onrechtmatig onttrokken gelden ten bedrage van € 3.875,00, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 16 juni 2023 tot aan de dag der algehele voldoening;

f) HVW c.s. zal veroordelen tot betaling aan Westzaanse Gemeenschap van € 7 .500,- aan advocaatkosten, het verschuldigde griffierecht en de deurwaarderskosten voor het uitbrengen van deze dagvaarding, te vermeerderen met de wettelijke rente over deze bedragen vanaf 14 dagen na de betekening van het vonnis tot aan de dag van algehele voldoening;

g) de termijn als bedoeld in artikel 1019i Rv zal bepalen op zes maanden, te rekenen vanaf de datum van dit vonnis.

3.2.

Westzaanse Gemeenschap legt aan haar vorderingen ten grondslag dat HVW c.s. onrechtmatig jegens haar handelt. Zij stelt dat HVW als onderafdeling van Westzaanse Gemeenschap heeft gehandeld in strijd met de statuten van Westzaanse Gemeenschap. Zij voert aan dat HVW zonder overleg met of instemming van Westzaanse Gemeenschap een besluit genomen heeft tot verzelfstandiging van de vereniging en zich heeft ingeschreven als nieuw opgerichte vereniging HVW. Daarbij maakt HVW zich schuldig aan inbreuk op de handelsnaam ‘Historische Vereniging Westzaan’ welke handelsnaam al rechtmatig gevoerd werd door de afdeling HVW, vallende onder Westzaanse Gemeenschap en heeft zij zich onrechtmatig gelden en goederen heeft toegeëigend, aldus Westzaanse Gemeenschap.

3.3.

HVW c.s. voert verweer. Zij erkent dat zij zich heeft ingeschreven als vereniging bij de Kamer van Koophandel maar betwist dat zij heeft gehandeld in strijd met de statuten van Westzaanse Gemeenschap. Zij erkent dat zij gelden heeft opgenomen van de rekening bij de Rabobank met nummer [nummer], maar stelt dat deze gelden toebehoren aan HVW en dat HVW deze gelden in het belang van haar vereniging mag inzetten. Zij verklaart dat zij daarbij echter steeds vaker bemoeienis van de kant van Westzaanse Gemeenschap ondervond, die verder ging dan wat statutair was vastgelegd, als gevolg waarvan HVW besloten heeft te verzelfstandigen en zich heeft laten inschrijven als vereniging en een eigen bankrekening heeft geopend, zodat zij haar eigen financiën kan beheren en bijvoorbeeld door haar verkregen sponsorgelden kan ontvangen en ten behoeve van HVW kan inzetten, zonder inmenging van Westzaanse Gemeenschap. Zij benadrukt dat zij van zins is een afdeling van Westzaanse Gemeenschap te blijven met de daaraan statutair verbonden rechten.

Zij stelt dat Westzaanse Gemeenschap goederen die eigendom zijn van HVW zich heeft toegeëigend en dat zij hiervan aangifte heeft gedaan bij de politie. Verder stelt zij dat Westzaanse Gemeenschap zelf in strijd heeft gehandeld met de statuten door op 5 juli 2023 een nieuwe HVW op te richten en hiervan melding te maken aan de leden van HVW en daarmee aan de bevolking van Westzaan.

Tenslotte formuleert HVW c.s. een aantal eigen vorderingen.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

Formeel

4.1.

De voorzieningenrechter stelt voorop dat de kortgedingprocedure bedoeld is voor zaken waarin een ordemaatregel moet worden gegeven. Daarom moet eerst worden beoordeeld of Westzaanse Gemeenschap een spoedeisend belang hebben bij de gevorderde voorzieningen. Het is vaste rechtspraak van de Hoge Raad dat het spoedeisend belang moet worden beoordeeld aan de hand van een afweging van de belangen van partijen, naar de toestand ten tijde van de uitspraak. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter vloeit uit de stellingen van partijen over en weer en de aard van de vorderingen het spoedeisend belang voort.

4.2.

HVW c.s. heeft in haar verweerschrift een aantal eigen vorderingen geformuleerd. Voor het indienen van een tegenvordering is echter de bijstand van een advocaat vereist. Nu HVW c.s. zich niet heeft laten bijstaan door een advocaat is het voor haar niet mogelijk een tegenvordering in te stellen.

Inhoudelijk

4.3.

Vooropgesteld wordt dat, anders dan Westzaanse Gemeenschap (en aanvankelijk ook HVW c.s.) lijkt te betogen, inschrijving van de vereniging HVW in de registers van de Kamer van koophandel niet betekent dat daarmee een nieuwe vereniging onder dezelfde naam is opgericht. Van zodanige oprichting is ook niet gebleken. HVW bestaat nog als vereniging en [gedaagde2] is de (destijds) formeel aangestelde voorzitter van die vereniging.

4.4.

Aan Westzaanse Gemeenschap kan worden toegegeven dat de intentie van HVW zoals geformuleerd in de nieuwsbrief van juni 2023 de indruk heeft gewekt dat men zich geheel los wilde maken van Westzaanse Gemeenschap. Dit blijkt onder meer uit zinnen als:
Door diverse gebeurtenissen de afgelopen tijd hebben wij moeten besluiten om volledig zelfstandig verder te gaan. Wij hebben de Historische vereniging inmiddels ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, een nieuwe bankrekening geopend en een geheel nieuwe website laten bouwen.en
Het was duidelijk dat we samen geen toekomst meer hadden.

Dat doel is echter niet bereikt door de enkele inschrijving van HVW bij de Kamer van Koophandel. Uit het feit van die inschrijving volgt ook niet dat [gedaagde2] niet langer voorzitter is van de (oude) vereniging HVW, die bij gebrek aan opheffingshandelingen immers nog steeds voortbestaat.

4.5.

Voor zover Westzaanse Gemeenschap met haar nieuwsbrief van 5 juli 2023 voor ogen heeft gehad dat HVW onder voorzitterschap van [gedaagde2] na de inschrijving bij de Kamer van Koophandel niet langer als afdeling van Westzaanse Gemeenschap bestond en stappen heeft ondernomen om een afdeling te behouden onder de naam Historische Vereniging Westzaan met een nieuw bestuur, heeft zij daarmee dan ook te snel conclusies getrokken.

4.6.

Ter zitting heeft HVW c.s. betoogd dat zij er niet op uit is om onafhankelijk te worden van Westzaanse Gemeenschap en wil voortbestaan als afdeling van Westzaanse Gemeenschap, gebonden aan de rechten en plichten die voor haar als afdeling volgen uit de statuten van Westzaanse Gemeenschap. Westzaanse Gemeenschap heeft de oprechtheid van deze uitlating in twijfel getrokken. Vastgesteld kan worden dat zowel de ene als de andere opstelling vooralsnog een gebrekkige democratische legitimatie heeft en vooral in het verlengde lijkt te liggen van kinnesinne tussen twee voorzitters. De grootste onvrede aan de zijde van HVW c.s. lijkt daarbij voort te komen uit de omstandigheid dat zij zich door inmenging van Westzaanse Gemeenschap teveel beperkt voelt in haar mogelijkheden om te beschikken over financiële middelen waarvan zij meent dat die door haar zijn ontvangen en/of geoormerkt zijn voor activiteiten waarop zij zich toelegt.

4.7.

Dat daarover verschil van opvatting is ontstaan is begrijpelijk, nu de statuten wat betreft de financiële verhouding tussen de Westzaanse Gemeenschap en haar afdelingen nauwelijks regels bevatten en de regels die er wel zijn opgenomen nogal wat interpretatieruimte bieden. Zo sluiten de statuten van Westzaanse Gemeenschap niet uit dat HVW als afdeling en vereniging eigen vermogen heeft. Ook praktisch gesproken bieden die statuten daarvoor ruimte: ingevolge art. 10 lid 2 onder b stellen de afdelingen immers jaarlijks de contributie van de afdelingsleden vast. Zij kunnen die uiteraard zodanig vaststellen dat na afdracht van de afdelingscontributie aan Westzaanse Gemeenschap een batig saldo overblijft. Verder kunnen afdelingen, zoals iedere rechtspersoon, donaties, erfstellingen, legaten of subsidies ontvangen en inkomsten verwerven uit door de leden ondernomen vrijwillige activiteiten.

4.8.

De statuten van Westzaanse Gemeenschap sluiten evenmin uit dat het aldus ter beschikking van de afdeling gekomen vermogen binnen de grenzen van de door de afdelingsvergadering vastgestelde begroting naar genoegen van het afdelingsbestuur wordt besteed. In art. 14 lid 5 van de statuten is die begroting aan goedkeuring door de algemene vergadering onderworpen, maar de formulering “geeft daaraan zo mogelijk haar goedkeuring” impliceert dat de ruimte om goedkeuring te weigeren beperkt is. Met name de gedachte dat de in de begroting gebruikte eigen middelen beter kunnen worden besteed op een wijze die meer in het belang is van vereniging als geheel of van een andere afdeling daarvan lijkt onvoldoende grond om goedkeuring te weigeren.

4.9.

Al met al is de voorzieningenrechter van oordeel dat vooralsnog rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid dat HVW, indien de kwestie goed voorbereid aan de leden zou worden voorgelegd en de leden daarbij door de betrokken voorzitters eenduidig zouden worden voorgelicht over de ruimte die de statuten bieden voor eigen financieel beleid van de afdelingen, de beleden keuze voor behoud van het statutaire verband met Westzaanse Gemeenschap zou bevestigen.

Ook op andere punten zijn bij de gang van zaken kanttekeningen te plaatsen.

4.10.

Vast staat dat de twee medebestuurders met wie [gedaagde2] het bestuur van HVW vormde ontslag hebben genomen. [gedaagde2] heeft vervolgens twee anderen, klaarblijkelijk uit de leden die met haar visie op de te varen koers instemmen, verzocht om toe te treden tot het bestuur. Die zijn inmiddels ook als bestuurder bij de Kamer van Koophandel ingeschreven, maar nog steeds niet formeel benoemd, omdat er nog geen afdelingsvergadering is gehouden.

Dat staat op gespannen voet de daarvoor geldende bepalingen.

Dat geldt echter evenzeer, en in sterkere mate, voor de bij brief van 5 juli 2023 (zie hiervoor 2.14) medegedeelde reactie op de ontwikkelingen door het bestuur van Westzaanse Gemeenschap. De statuten voorzien immers niet in een bevoegdheid van dat bestuur om bestuurders van een afdeling te benoemen. Die bevoegdheid is ingevolge art. 14 lid 3 voorbehouden aan de afdelingsvergadering.

Een afdeling is een vereniging, hetgeen betekent dat de afdelingsvergadering het hoogste orgaan is. Die afdelingsvergadering wordt binnen het hier aan de orde zijnde statutaire verband met Westzaanse Gemeenschap weliswaar geacht te opereren volgens statuten die door het bestuur van de Westzaanse Gemeenschap zijn goedgekeurd, maar dat brengt niet mee dat dat bestuur bevoegdheden van de afdelingsvergadering aan zich kan trekken.

4.11.

In de voormelde vaststellingen ziet de voorzieningenrechter aanleiding een tussenvonnis te wijzen dat bedoeld is om langs democratische weg orde in de ontstane chaos te scheppen en daarmee de duidelijkheid te creëren die nodig is om verder te beslissen.

Dit kan binnen de grenzen van de ingestelde vordering alleen door [gedaagde2] in haar hoedanigheid van voorzitter van het bestuur van HVW aan te sporen een afdelingsvergadering uit te schrijven op de wijze als hierna omschreven, met een agenda als hierna omschreven, en omtrent de resultaten van die vergadering op de hierna omschreven wijze verslag uit te brengen aan het bestuur van Westzaanse Gemeenschap. Partijen kunnen vervolgens beide verzoeken om voortzetting van de behandeling, met suggesties voor de nog verder te nemen beslissingen. Indien HVW op die voortzetting vorderingen wil instellen, dient zij zich van bijstand door een advocaat te voorzien.

4.12.

Indien [gedaagde2] aan de aansporing geen gevolg geeft zal de voorzieningenrechter dat opvatten als indicatie dat HVW inderdaad uit is op een toekomst buiten het statutaire verband met Westzaanse Gemeenschap. Ook dan zal de zaak op een vervolgzitting worden behandeld, om op basis van die aanname met partijen te bespreken hoe verder moet worden gegaan, maar is er wel aanleiding om de inschrijving van de vereniging, in ieder geval voorlopig, terug te draaien.

4.13.

Er vooralsnog van uitgaande dat de afdelingsvergadering van HVW de ter zitting door [gedaagde2] beleden intentie om deel te blijven uitmaken van het statutaire verband van de Westzaanse Gemeenschap zal onderschrijven, wordt partijen geadviseerd om een poging te ondernemen om daarover onder leiding van een deskundige bemiddelaar -die binnen de Westzaanse Gemeenschap gezag heeft- afspraken met elkaar te maken, zodat niet hoeft te worden doorgeprocedeerd.

Daarbij moet, als gezegd, uitgangspunt zijn dat de afdelingen rechtspersonen zijn, die vermogen mogen hebben. Voor stichtingen is wettelijk bepaald dat hun vermogen doelgebonden moet worden aangewend. Voor verenigingen is dat niet gebeurd, onder meer omdat de besteding van middelen onder controle van meest aannemelijke verschaffers van die middelen kan plaatsvinden, maar doelgebonden besteding is wel een in de rede liggend uitgangspunt.

Ook ligt het in de rede om bij het uitwerken van een regeling bijzondere aandacht te schenken aan drie vragen:

Wat is de gegroeide praktijk en leidde die, over het algemeen genomen, tot bevredigende resultaten?
Waarover is in het verleden onduidelijkheid ontstaan en hoe kan die in de toekomst worden voorkomen?
Wat is het meest democratisch: over welke bestedingen kan het best verantwoording op afdelingsniveau worden afgelegd en wat behoort op centraal niveau de revue te passeren?

4.14.

Een laatste voorlopige opmerking. Op toewijzing van een veroordeling in de werkelijke proceskosten behoeft in deze zaak niet te worden gerekend. Niet alleen gaat het hier in essentie om een verenigingsrechtelijk geschil, ook is van een geschil over een
handelsnaam geen sprake omdat de betrokken rechtspersonen niet als ondernemingen werkzaam zijn. Gesteld noch gebleken is immers dat zij hun activiteiten verrichten met het oogmerk om stoffelijk voordeel te behalen.

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

veroordeelt HVW c.s. om de inschrijving van de Historische Vereniging Westzaan bij de Kamer van Koophandel onder KvK-nummer 90022750 ongedaan te maken;

5.2.

bepaalt dat aan de veroordeling onder 5.1 door Westzaanse Gemeenschap
alleen rechtenkunnen worden ontleend:

A. wanneer het bestuur van HVW nalaat te bewerkstelligen een afdelingsvergadering uit te schrijven die aan de volgende eisen voldoet,

o de uitnodiging betreft een vergadering die in vóór
15 oktober 2023wordt gehouden, en

o de uitnodiging wordt gericht aan allen die blijkens de ledenadministratie van HVW
op 10 augustus 2023lid zijn van HVW, en

o de uitnodiging gaat vergezeld van een agenda waarop in ieder geval de volgende punten zijn geplaatst

 Voorziening in de opengevallen plaatsen in het bestuur van HVW, met de mogelijkheid van kandidaatstelling

 een verzoek aan de vergadering om te bevestigen dat HVW haar plaats als afdeling binnen de statutaire structuur van Westzaanse Gemeenschap zal continueren en daarbij alle bepalingen in de statuten van Westzaanse Gemeenschap zal respecteren (met gelegenheid voor de voorzitter van de afdelingsvergadering en de voorzitter van Westzaanse Gemeenschap om de opvattingen daaromtrent kenbaar te maken (waarin ook wordt ingegaan op de implicaties die een keuze voor zelfstandig verder gaan mogelijk heeft)

wanneer het bestuur de onder A voorgeschreven afdelingsvergadering belegt maar die afdelingsvergadering niet vóór 15 oktober 2023 is gehouden,

dan wel:

de onder A voorgeschreven vergadering tijdig is gehouden maar de daarvan opgemaakte notulen niet
uiterlijk op 1 november 2023aan Westzaanse Gemeenschap ter hand zijn gesteld,

dan wel:

de onder A voorgeschreven vergadering tijdig is gehouden en de daarvan opgemaakte notulen tijdig aan Westzaanse Gemeenschap ter hand zijn gesteld, maar niet een besluit van de vergadering vermelden waarin de intentie om binnen het statutair verband met Westzaanse Gemeenschap te blijven is bevestigd;

5.3.

bepaalt dat de verdere behandeling van de zaak
pro formawordt aangehouden voor de duur van drie maanden, derhalve tot 10 november 2023, in afwachting van bericht van mr. Voss over de uitkomst van de gehouden ledenvergadering en over de gewenste voortzetting van de procedure;

5.4.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.H. Schotman en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier C. Vis-van Zanden op 10 augustus 2023.^[1]