ECLI:NL:RBNNE:2020:448

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK NOORD-NEDERLAND

Afdeling privaatrecht

Locatie Groningen

zaaknummer / rolnummer: C/18/195644 / KG ZA 19-261

Vonnis in kort geding van 5 februari 2020

in de zaak van

1. vennootschap naar buitenlands recht

GASELA GMBH,

gevestigd te Wenen, Oostenrijk,

2. vennootschap naar buitenlands recht

GASELA MEDITERRANEAN LIMITED,

gevestigd te Gozo, Malta,

eiseressen,

advocaat mr. J.H. Duyvensz te Amsterdam,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

GASUNIE TRANSPORT SERVICES B.V.,

gevestigd te Groningen,

gedaagde,

advocaat mr. A.A. Kleinhout te Amsterdam.

Partijen zullen hierna Gasela GMBH, Gasela Mediterranean en GTS genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding;
de conclusie van antwoord, tevens overlegging producties van 13 december 2019;
de brief aan de zijde van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean van 13 december 2019
de brief aan de zijde van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean van 13 december 2019
de akte aan de zijde van GTS houdende overlegging aanvullende producties van
de brief aan de zijde van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean van 16 december 2019;
de brief aan de zijde van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean zonder de daarin
de brief aan de zijde van GTS van 16 december 2019;
de brief aan de zijde van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean van 17 december 2019;
de mondelinge behandeling van 17 december 2019;
de pleitnota van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean van 17 december 2019;
de pleitnota van GTS van 17 december 2019.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

De voorzieningenrechter kan bij de beoordeling van het geschil uitgaan van de volgende feiten die tussen partijen niet in geschil zijn.

2.2.

Gasela GMBH en Gasela Mediterranean treden op als 'shipper'. Shippers kopen gas van gasproducenten, verhandelen gas en verkopen gas aan gasleveranciers. Gasela Mediterranean is een dochteronderneming van Gasela GMBH.

2.3.

GTS is de landelijke netbeheerder voor gastransport in Nederland. Zij is een zelfstandig opererende dochtervennootschap van N.V. Nederlandse Gasunie, van welke laatstgenoemde vennootschap de aandelen worden gehouden door de Staat der Nederlanden. Als Nederlandse gasnetwerkbeheerder is GTS verantwoordelijk voor het beheer, de werking en de ontwikkeling van het gasttransportnet in Nederland.

2.4.

De grondslag voor het handelen van GTS is gelegen in de Gaswet. De Gaswet stelt eisen aan de wijze waarop GTS haar taken vervult. In (onder andere) de Transportcode gas LNB (hierna: de Transportcode) staat een nadere uitwerking van de wettelijke taken van GTS.

2.5.

GTS is op basis van de Gaswet onder andere verplicht tot het monitoren van de balans in het door haar beheerde netwerk. Zij hanteert daartoe een balanceringsregime, dat op hoofdlijnen het volgende inhoudt:

(a) Het gastransportnet moet in balans zijn om het gas veilig en doelmatig te
kunnen transporteren. 'In balans' wil zeggen dat het gastransportnetwerk op
de juiste druk blijft en dat er per saldo niet meer gas aan het net wordt
onttrokken dan wordt ingevoed of andersom.

(b) Iedere marktpartij is zelf verantwoordelijk voor de hoeveelheid gas die hij onttrekt of invoedt; daarmee zijn de marktpartijen medeverantwoordelijk voor het handhaven van de balans van het gastransportnet. Partijen hebben continu inzicht in hun eigen positie en kunnen daarmee zelf bijdragen aan het in balans houden van het gastransportnet. Daarnaast is de balanssituatie van het totale landelijke net, ofwel de som van de posities van alle partijen 24/7, voor iedereen te volgen.

(c) Zolang de positie van het totale net zich binnen de toelaatbare grenzen (de zogenaamde donkergroene zone) bevindt, is het gastransportnet in balans en hoeft geen van de partijen (GTS of shipper) actie te ondernemen. Als het totale gastransportnet uit balans raakt, kunnen marktpartijen zelf ingrijpen door gas in te voeden of aan het gastransportnet te onttrekken. Indien dit onvoldoende gebeurt en de onbalans te ver oploopt, komt een marktgericht correctiemechanisme in werking en koopt GTS gas bij of verkoopt GTS gas. De marktpartijen die de onbalans veroorzaken, betalen voor de kosten van het gas dat nodig is om de onbalans op te heffen (en mede daarom worden eisen ter zake van de kredietwaardigheid van shippers gesteld).

2.6.

De balancering werkt als volgt:

(a) Een shipper dient dagelijks voor 14:00 uur bij GTS een entryprogramma
(invoeren gas) en/of exitprogramma (onttrekken gas) voor de volgende
gasdag in (de day ahead nominaties). Deze worden af- of goedgekeurd door
GTS en de shipper ontvangt daarover een bericht.

(b) Tijdens de gasdag - die van 06:00 uur tot 06:00 uur loopt, vergelijkt GTS dit programma met de daadwerkelijke in- en uitvoer. Op een handelsdag kunnen de shippers de day ahead nominaties minimaal een half uur voorafgaand aan het betreffende klokuur aanpassen met (her)nominaties.

(c) GTS bewaakt de systeembalans en onderneemt een corrigerende
balanceeractie ter zake van het gastransport als dat nodig is. De
onbalansruimte is verdeeld in zones:

(i) Wanneer de onbalansruimte zich in de donkergroene
zone bevind, is geen balanceeractie vereist.

(ii) Is de onbalansruimte echter in de lichtgroene, de oranje
of de rode zone, dan wordt een correctiemechanisme
geactiveerd en wordt gas ge-of verkocht door GTS. Dit wordt een balanceeractie genoemd.

2.7.

Om in Nederland gas te kunnen transporteren van de gasproducenten naar de gasleveranciers, hebben shippers het gastransportnetwerk en een licentie als erkende shipper van GTS nodig.

2.8.

Gasela GMBH en Gasela Mediterranean hebben ieder een shipperslicentie bij GTS aangevraagd en verkregen. Artikel 3.2.0 van de Transportcode bepaalt, voor zover hier van belang, als volgt:

Een ieder kan bij de netbeheerder van het landelijk gastransportnet een aanvraag indienen om erkende programmaverantwoordelijke te worden, volgens een door de netbeheerder van het landelijk gastransportnet vastgesteld en via de website op te vragen model. De netbeheerder van het landelijk gastransportnet accepteert een ieder als erkende programmaverantwoordelijke die

a. voldoende kredietwaardig is in relatie tot zijn beoogde verplichtingen, dat wil zeggen dat is voldaan aan de eisen met betrekking tot financiële zekerheidsstelling die past bij het kredietrisico dat volgens vastgestelde regels door de netbeheerder van het landelijk gastransportnet aan de partij is toegekend. Deze regels zijn opgenomen in Bijlage 1 bij de Transportcode gas LNB; en

b. voldoet aan de eisen met betrekking tot elektronisch berichtenverkeer met betrekking tot nominaties, entry- en exitprogramma’s, portfolio onbalans signaal en de inzet ten behoeve van WDM-transacties; deze worden gepubliceerd op de website van de netbeheerder van het landelijk gastransportnet; en

c. in alle opzichten uiting geeft te beschikken over de deskundigheid en zorgvuldigheid en over de technische, administratieve en organisatorische faciliteiten, die vereist zijn om deelnemer aan het gastransport in het landelijk gastransportnet te kunnen zijn en zich in overeenstemming daarmee gedraagt.

d. beschikt over een EIC-code om zich te kunnen identificeren.

(…)

2.9.

Artikel 3.3.2 van de Transportcode bepaalt, voor zover hier van belang:

Een erkenning is geldig tot het moment dat deze wordt ingetrokken. De netbeheerder van het landelijk gastransportnet zal een erkenning slechts intrekken op verzoek van de erkende programmaverantwoordelijke of als de erkende programmaverantwoordelijke niet langer voldoet aan de voorwaarden zoals genoemd in 3.2 of, na overleg met de Autoriteit Consument en Markt, indien de erkende programmaverantwoordelijke redelijkerwijs niet in staat wordt geacht de verplichtingen als opgenomen in deze Transportcode gas LNB na te komen. (…).

2.10.

GTS is in december 2018 het slachtoffer geweest van balanceringsfraude, waarbij 16 miljoen euro gemeenschapsgeld verloren is gegaan. Bij balanceringsfraude maakt één shipper of maken meerdere shippers in gezamenlijk verband, nominaties waarbij entry- en exitwaarden substantieel uiteenlopen. Er wordt op die manier netto minder gas in het netwerk gebracht dan er uiteindelijk uit wordt gehaald, terwijl de kredietlimiet of verstrekte zekerheden van de relevante shipper of shippers onvoldoende is of zijn om de daarmee voor de netbeheerder gepaard gaande kosten te vergoeden.

2.11.

Bij de balanceringsfraude in december 2018 was de Ierse shipper 'Solstar' betrokken. Solstar veroorzaakte in de periode van 21 tot en met 24 december 2018 een significante systeemonbalans door haar exit-nominaties te vertienvoudigen, terwijl de ingezonden entry-nominaties op hetzelfde niveau bleven. Gasela Mediterranean was daarbij Solstar's tegenpartij.

2.12.

GTS heeft onder punt 4.1.4 van haar conclusie van antwoord een grafiek in het geding gebracht die er als volgt uit ziet:

2.13.

Op voornoemde grafiek is de systematiek te zien die bij de nominaties door Solstar en Gasela Mediterranean in december 2018 is gehanteerd. Solstar, de rode lijn, laat een extreme hoeveelheid gas het gastransportnetwerk verlaten, terwijl Gasela Mediterranean, de blauwe lijn, deze positie gedeeltelijk opheft door een iets minder extreme hoeveelheid gas het netwerk in te voeren. De individuele posities van zowel Solstar als Gasela Mediterranean zijn bijna drie maal hoger dan de hoogste positie die de individuele shipper in de acht jaar daarvoor heeft ingenomen. In de grafiek is te zien dat de zwarte lijn de zone tussen de donkergroene lijnen verlaat en zelfs de rode lijn raakt. Dit duidt op een gevaarlijke onbalans in het gasnetwerk.

2.14.

In de periode tussen 24 december 2018 (16:00 uur) en 25 december 2018 (16:00 uur) zijn de nominaties tussen Solstar en Gasela Mediterranean naar nul gebracht.

2.15.

GTS heeft nadien de shipperlicentie van Solstar ingetrokken. GTS heeft voorts haar beleid ten aanzien van het controleren van (de prudentie van) shippers en onbalansreacties verscherpt.

2.16.

Op 20 mei 2019 werd een nominatie gedaan die inhield dat Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 levering van een totale hoeveelheid gas van 13.207 MW/h/h tussen 6:00u en 10:00u nomineerde, terwijl voor een mindere hoeveelheid van 10.598 MW/h/h was ingekocht. Deze nominatie is door GTS bevestigd. Door deze nominatie was er sprake van een dreigende onbalans in het gastransportnetwerk.

2.17.

GTS heeft onder punt 4.2.2 van haar conclusie van antwoord een grafiek van de prognose van 21 mei 2019 in het geding gebracht die is gebaseerd op de nominaties die op
20 mei 2019 door Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean waren doorgegeven. Die grafiek ziet er als volgt uit:

2.18.

De lichtblauwe lijn vertegenwoordigt de prognose van de gedane nominaties. De zwarte lijn is de prognose van alle nominaties van het netwerk.

2.19.

Op 21 mei 2019 ontstond vanaf 06:00 uur ook daadwerkelijk een onbalans bij de nominaties van Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean. Er zou meer gas het transportnetwerk verlaten dan er zou worden ingevoed. Door de gedane nominaties dreigde de onbalans elk uur met 2.6 miljoen kWh op te lopen. Daardoor zou het tekort van Gasela Mediterranean vijf keer hoger zijn dan haar kredietlimiet toestond.

2.20.

GTS heeft als productie 24 bij haar conclusie van antwoord een weergave van een logboek van 21 mei 2019 06:00 uur tot 22 mei 2019 06:00 uur in het geding gebracht, waarin, voor zover hier van belang, staat:

Ingaande uur 7:00 gaat GS Gaselamed voor het tweede uur op rij met 2,6 mln kWh/h short. Deze 2,6 mln kWh/h short bestaat uit een entry van -10.598.000 kWh/h en een exit van 13.052.000 kWh/h tegen GsBayerngas + 155.000 kWh/h tegen portfolio GSGasela. CDP houdt dit nauwlettend in de gaten en besluit dat het om 08:20 tijd is om K. Vogel te informeren gezien de aanhoudende vergroting in de onbalans: om 08:00 staat Gasela Med namelijk ~8 mln kWh in onbalans. (…).

Om 08:27 uur belt CDP uit eigen initiatief Gasela om hen over de huidige short positie te informeren. CDP krijgt geen gehoor. Dit zelfde is identiek bij GSBayerngas. Deze worden om 08:34 geprobeerd te bereiken maar ok hier geen gehoor.

Karl Vogel laat intussen telefonisch weten dat zij voor 09:00 ook hun 100% spent percentage gaan overschrijden. Na overleg krijgt CDP hierom opdracht om de short nominatie (…) van Gasela Med naar 0 te brengen. Dit moet ook voor de counterpartij GSBayerngas gebeuren. Om 08:38 verstuurt CDP deze nominaties en wordt de TTF handmatig gematched en geconfirmeerd om deze 0 te verstrekken (NB. de deadline van 30 minuten is reeds verstreken dus er kan niet opnieuw genomineerd worden door de shippers zelf.) (…).

Om 08:55 worden zowel Gasela als Bayern Gas hier per mail over geinformeerd door CDP.

Om 09:38 belt Gasela (…) naar CDP met vraag om uitleg, en waarom zij naar 0 geconfirmeerd worden (…).

2.21.

GTS heeft de entry- en exitnominaties van Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 per 09:00 uur op nul gezet. GTS heeft de entry- en exitnomintaties voor Gasela GMBH op 21 mei 2019 per 10:00 op nul gezet.

2.22.

De aan Gasela GMBH en Gasela Mediterranean door GTS verstrekte shipperlicenties (hierna: de licenties) zijn door GTS op 22 mei 2019 ingetrokken.

2.23.

Bij brief van 22 mei 2019 heeft GTS Gasela GMBH en Gasela Mediterranean met betrekking tot intrekking van de licenties onder meer bericht:

We hereby confirm the withdrawal of the license LA and TTF registration with Gasunie Transport Services as per 22th May 2019.

Gasela GMBH/Gasela Mediterranean Ltd. has been removed from the license list which is published on our website: Licensing.

Each licensee is obliged to comply at all times with the conditions to obtain a license. These conditions comprise the creditworthiness, the prudency and the requirements regarding the electronic communication. We refer to the regulatory obligations stipulated in the Dutch Gas Act and the Dutch national codes in particular the Transportcode gas LNB.

GTS has good reasons to withdraw the license granted to Gasela GMBH/Gasela Mediterranean Ltd. GTS is of the opinion that Gasela GMBH/Gasela Mediterranean Ltd. does not have, at least no longer shows it has the skills and care, and the technical, administrative and organizational facilities, required in order to be able to participate in gas transmission in the national grid. Furthermore, GTS is of the opinion that Gasela GMBH/Gasela Mediterranean Ltd., or its officials, do not conduct itself in accordance with the prudency condition. This opinion is based on the following:

- Recent news in Spain concerning a fraud case with Enagas where Gasela GMBH was involved, together with the nomination behaviour of Gasela Mediterranean Ltd. in the period of December 2018 when an act of fraud has taken place, for which we refer to our press release of 16th January 2019;

- The nomination behaviour starting Gas Day 21-05-2019 - 07.00 hr. of Gasela Mediterranean Ltd.;

- Because Gasela Mediterranean Ltd. is a subsidiary of Gasela GMBH the licenses of both companies are withdrawn.

(…).

2.24.

Gasela GMBH en Gasela Mediterranean hebben bezwaar gemaakt tegen de licentie-intrekking door GTS. Tussen partijen is gecorrespondeerd en gesproken over de intrekking van de licenties, maar één en ander heeft niet geleid tot een oplossing. Gasela GMBH en Gasela Mediterranean hebben vanaf 22 mei 2019 geen gebruik meer gemaakt van de transportcapaciteit op het gastransportnet van GTS.

3.Het geschil

3.1.

Gasela GMBH en Gasela Mediterranean vorderen, verkort weergegeven, dat de voorzieningenrechter GTS beveelt al hetgeen te doen dat in haar macht ligt om te bewerkstelligen dat Gasela GMBH en Gasela Mediterranean weer op de Nederlandse gasmarkt kunnen optreden zoals zij deden direct voorafgaand aan de intrekking van de licenties en intrekking van de licenties te rectificeren, één en ander op straffe van een dwangsom en met veroordeling van GTS in de kosten van de procedure.

3.2.

Daartoe stellen Gasela GMBH en Gasela Mediterranean, samengevat weergegeven, dat de door GTS gedane licentie-intrekking geen stand kan houden, omdat de intrekking in strijd is met artikel 3.3.2 van de Transportcode waarin de vereisten voor intrekking zijn neergelegd. Volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean moet er ten minste sprake zijn van een situatie dat de shipper redelijkerwijs niet in staat wordt geacht de verplichtingen als opgenomen in de Transportcode na te komen en dat is niet aan de orde, aldus Gasela GMBH en Gasela Mediterranean. Op 20 mei 2019 hebben Gasela GMBH en Gasela Mediterranean inderdaad nominaties gedaan waarbij er sprake was van een voorzienbare onbalans. Dat was volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean echter geen probleem, omdat zij op 20 mei 2019 eveneens voornemens waren om op 21 mei 2019 gas in te kopen, teneinde de voorziene onbalans op te heffen. Het daarvoor door Gasela GMBH en Gasela Mediterranean benodigde krediet zou verstrekt worden door Marex Spectron. Gasela GMBH en Gasela Mediterranean stellen dat zij in verband met de relatief grote hoeveelheden gas die Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 zou gaan verhandelen, Marex Spectron op 20 mei 2019 hebben verzocht om haar gebruikelijke kredietlimiet van 1 miljoen euro te verhogen naar 5 miljoen euro. Volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean bevestigde Marex Spectron diezelfde dag een verhoging, doch niet voor het verzochte bedrag van 5 miljoen euro, maar ten onrechte voor een bedrag van 3 miljoen euro. Daardoor konden Gasela GMBH en Gasela Mediterranean op 20 mei 2019 niet voor 21 mei 2019 de relevante volumes kopen om de voorziene onbalans van 21 mei 2019 te verhelpen. Het voorgaande resulteerde erin dat de positie van
Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 in onbalans was. Die onbalans werd veroorzaakt doordat door toedoen van Marex Spectron onvoldoende krediet was verschaft. Het verschaffen van onvoldoende krediet door Marex Spectron maakt volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean niet dat zij onzorgvuldig of ondeskundig zijn als bedoeld in het prudentievereiste van artikel 3.2.0 van de Transportcode. Het gaat ingevolge de Transportcode immers om de prudentie van de shipper en niet om de prudentie van de partijen met wie de shipper werkt, aldus Gasela GMBH en Gasela Mediterranean. Gasela GMBH en Gasela Mediterranean stellen verder dat andere shippers op 21 mei 2019 juist te veel gas in het gastransportnetwerk hadden gevoed, waardoor het gastransportnetwerk wel in balans was en de tijdelijke onbalans van Gasela Mediterranean niet tot problemen voor het gastransportsysteem heeft geleid. Daarnaast stellen Gasela GMBH en Gasela Mediterranean dat Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 om 09:02 uur (twee minuten na opening van de gasmarkt) de relevante volumes gas (alsnog) heeft ingekocht. De door Gasela Mediterranean aangekochte volumes zouden voor GTS om 10:30 uur in het systeem zichtbaar worden. Door deze balanceeractie van Gasela Mediterranean zou haar portfolio vanaf 13:00 uur die dag weer volledig in balans zijn. Ook op die manier was het gedrag van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean niet onzorgvuldig of ondeskundig als bedoeld in het prudentievereiste van de Transportcode, aldus Gasela GMBH en Gasela Mediterranean. Gasela GMBH en Gasela Mediterranean ontvingen per e-mail van 21 mei 2019 10:29 uur echter het bericht van GTS dat de entry- en exitnominaties van Gasela Mediterranean per 09:00 uur die ochtend op nul zijn gezet en dit voor Gasela GMBH per 10:00 uur die ochtend was gedaan. Volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean ging GTS daarmee voorbij aan de maatregelen die reeds waren genomen en frustreerde GTS hen op die manier de onbalans zelf op te heffen. Volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean dacht GTS op 21 mei 2019 met een fraude geval te maken te hebben, maar vergistte zij zich daarin. De licentie-intrekking is daarmee volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean onbegrijpelijk, onterecht en te zwaar middel.

3.3.

Voor wat betreft de door GTS geïnsinueerde betrokkenheid van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean bij fraude, meer specifiek de balanceringsfraude in december 2018, stellen Gasela GMBH en Gasela Mediterranean, samengevat weergegeven, dat zij door GTS ten onrecht van fraude worden beschuldigd. GTS probeert Gasela GMBH en Gasela Mediterranean volgens hen consequent in een dubieus daglicht te stellen, terwijl zij steeds alle informatie heeft verschaft die redelijkerwijs te verschaffen viel. Ook in dat licht is de licentie-intrekking volgens Gasela GMBH en Gasela Mediterranean onbegrijpelijk en onterecht.

3.4.

Gasela GMBH en Gasela Mediterranean stellen tot slot dat GTS in het kader van de intrekking geen onderscheid maakt tussen Gasela GMBH en Gasela Mediterranean, terwijl dat twee separate rechtspersonen zijn.

3.5.

GTS voert verweer en concludeert tot afwijzing van de vorderingen van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean, met veroordeling van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean in de kosten van de procedure. Daartoe voert GTS, samengevat weergeven aan dat de intrekking van de licenties op redelijke gronden heeft plaatsgevonden. De directe aanleiding voor het intrekken van de licenties was overschrijding van het kredietlimiet door Gasela GMBH en Gasela Mediterranean in combinatie met hun nominatiegedrag, aldus GTS. Volgens GTS diende Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean op 21 mei 2019 extreme
- nooit vertoonde - nominaties in, paste die zelf niet aan om onbalans te voorkomen, dreigde op een ongekende wijze haar kredietlimiet te overschrijden, was onbereikbaar om tijdig actie te ondernemen, overschreed het kredietlimiet daadwerkelijk met meer dan 100%, realiseerde zich toen zij eindelijk online was kennelijk niet dat aanpassing zo kort van tevoren niet meer mogelijk was, gaf niet thuis en dwong GTS zo om in te grijpen om ernstige schade te voorkomen. Volgens GTS kan zulk gedrag van geen enkele shipper getolereerd worden. Het handelen van GTS moet volgens haar worden bezien tegen de grote belangen van een veilig en betrouwbaar gastransportnet en betrouwbare gasmarkt. Het handelen van Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean is volgens GTS precies het type handelen dat is vertoond in eerdere gevallen van balanceringsfraude en is volgens GTS onderdeel van een reeks fraudegevallen in binnen- en buitenland waarbij Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean betrokken waren. GTS verwijst in dat verband naar de door haar in het geding gebrachte producties. Volgens GTS is een zeer belangrijk element bij het worden én blijven van shipper het vertrouwen dat GTS en andere marktpartijen in de shipper moeten kunnen hebben. Dit komt onder andere terug in het prudentievereiste dat geldt voor shippers. Volgens GTS is dit vertrouwen er met betrekking tot Gasela GMBH en Gasela Mediterranean niet vanwege nooit eerder vertoond nominatie-gedrag ten tijde van de fraude in december 2018, fraude in april 2019 in Spanje, onjuiste informatieverstrekking met betrekking tot het (handelen in) het Verenigd Koninkrijk, een licentieafwijzing in België, de gedragingen in Duitsland en de wisselende en tegenstrijdige informatie die Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean heeft verstrekt sinds mei 2019.

4.De beoordeling

Bevoegdheid en toepasselijk recht

4.1.

De voorzieningenrechter stelt voorafgaand aan de inhoudelijke beoordeling vast dat deze zaak een internationaal karakter draagt omdat Gasela GMBH gevestigd is in Wenen, Oostenrijk en Gasela Mediterranean gevestigd is in Gozo, Malta. Allereerst dient daarom de vraag te worden beantwoord of de Nederlandse rechter bevoegd is van de ingestelde vorderingen kennis te nemen.

4.2.

GTS heeft haar woonplaats in Nederland, zodat de Nederlandse rechter op grond van artikel 2 van het Wetboek van Rechtsvordering (Rv) internationaal bevoegd is kennis te nemen van de vorderingen van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean. De relatieve bevoegdheid van deze rechtbank volgt uit artikel 99 lid 1 Rv. De rechtbank is daarom van oordeel dat zij bevoegd is te oordelen over de onderhavige vorderingen. De bevoegdheid van de rechtbank is tussen partijen overigens niet in geschil. Tussen partijen is evenmin in geding dat op hun geschil Nederlands recht van toepassing is.

Spoedeisend belang

4.3.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat het spoedeisend belang van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean bij hun vorderingen reeds volgt uit de omstandigheid dat zij thans niet (meer) kunnen handelen op de Nederlandse gasmarkt en in dat verband grote (financiële) belangen hebben om hun vorderingen ter beoordeling aan de rechter voor te leggen. GTS heeft ook geen verweer gevoerd tegen het spoedeisend belang van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean bij hun vorderingen.

Inhoudelijke beoordeling

4.4.

Partijen verschillen van mening over de vraag of GTS de licenties van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean rechtsgeldig heeft ingetrokken op 22 mei 2019. De voorzieningenrechter overweegt dat voor toewijzing van de vorderingen van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean in kort geding slechts plaats is, indien aannemelijk is dat de rechtbank deze vorderingen in een eventueel aanhangig te maken bodemprocedure, op grond van de thans door partijen geponeerde stellingen, zal toewijzen. De voorzieningenrechter overweegt als volgt.

4.5.

Het transporteren van gas brengt grote risico's met zich. Enerzijds voor de veiligheid van eindgebruikers en consumenten, anderzijds voor het functioneren van de internationale en nationale gasmarkt. GTS is onder andere verantwoordelijk voor het beheer van het gastransportnet in Nederland, waarbij veiligheid en betrouwbaarheid voorop (dienen te) staan. GTS is bij het uitvoeren van haar taak afhankelijk van de shippers die gebruik maken van het gastransportnetwerk. GTS moet er daarom op kunnen vertrouwen dat shippers die gebruik maken van het gastransportnetwerk op ieder moment (waarop zij over een licentie beschikken) voldoen aan de strenge eisen die daarvoor aan hen worden gesteld. Naar het oordeel van de voorzieningenrecht kan GTS, wanneer zij gegronde reden heeft om te twijfelen of een shipper nog wel aan de te stellen eisen voldoet, in beginsel, de aan een shipper verstrekte licentie intrekken of opschorten. Het ligt naar het oordeel van de voorzieningenrechter vervolgens op de weg van de betreffende shipper om te stellen en zo nodig te onderbouwen dat wel aan de betreffende eisen wordt voldaan.

4.6.

Tussen partijen staat vast dat Gasela Mediterranean bij de balanceringsfraude in december 2018 de tegenpartij van Solstar was en de individuele positie van Gasela Mediterranean bijna drie maal hoger was dan de hoogste positie die zij in de acht jaar daarvoor heeft ingenomen. Ter gelegenheid van de mondelinge behandeling van dit kort geding kon de heer Aschauer van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean desgevraagd niet verklaren waarom er destijds sprake was van dergelijke afwijkende nominaties. Tussen partijen staat voorts vast dat op 21 mei 2019 een onbalans is ontstaan bij de nominaties van Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean. Er zou daardoor meer gas het transportnetwerk verlaten dan er zou worden ingevoed. Tussen partijen staat verder vast dat Gasela GMBH en Gasela Mediterranean op het moment van de ontstane onbalans over onvoldoende kredietlimiet beschikten om de relevante volumes gas te kopen om de onbalans op te heffen. Gasela GMBH en Gasela Mediterranean hebben in dit verband weliswaar gesteld dat de overschrijding van het kredietlimiet valt te wijten aan een fout van de zijde van Marex Spectron, maar niet valt in te zien waarom deze omstandigheid afgewenteld zou moeten worden op GTS. Tussen partijen staat tot slot vast dat in de door GTS in het geding gebrachte weergave van het logboek van 21 mei 2019 valt te lezen dat GTS voor 08.30 uur (derhalve voor de deadline voor het doen van (her)nominaties) telefonisch contact met Gasela GMBH en Gasela Mediterranean heeft proberen te krijgen, maar dit niet is gelukt. Gelet op de prudentie-eisen die aan een shipper gesteld worden, mocht GTS volledige bereikbaarheid van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean verlangen, zeker op het moment dat er sprake was van een forse onbalans in de positie van Gasela Mediterranean. Voor zover Gasela GMBH en Gasela Mediterranean bedoeld hebben te stellen dat zij volledig bereikbaar waren, maar GTS daar onvoldoende gebruik van heeft gemaakt, is dat naar het oordeel van de voorzieningenrechter onvoldoende aannemelijk gemaakt. Dat om 08:58 uur wel een telefoongesprek tussen GTS en de heer Aschauer van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean zou hebben plaatsgevonden, maakt het voorgaande niet anders. Daarvoor is redengevend dat de deadline voor het doen van (her)nominaties door shippers op dat moment al was verstreken.

4.7.

Daarnaast is naar het oordeel van de voorzieningenrechter op basis van de in het geding gebrachte producties voldoende aannemelijk geworden dat:

(i) de shipperlicentie(s) van Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean in Spanje door het Spaanse Ministerie van Milieuzaken is/zijn ingetrokken, maar die intrekking(en) in Spanje nog door de rechter in behandeling is/zijn;

(ii) de toezichthouder van het gastransportnet in het Verenigd Koninkrijk de aanvraag van de shipperlicentie(s) voor Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean nog in behandeling heeft, onder meer omdat zij twijfels heeft over de prudentie van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean en Gasela GMBH en Gasela Mediterranean GTS in een brief van 20 september 2019 ten onrechte te kennen hebben gegeven dat in het Verenigd Koninkrijk al een shipperlicentie was verkregen;

(iii) de aangevraagde shipperlicentie(s) voor Gasela GMBH en/of Gasela Mediterranean in België is/zijn afgewezen, althans vanwege de gebeurtenissen in Nederland en Spanje is/zijn opgeschort.

4.8.

Gelet op het voorgaande heeft GTS naar het oordeel van de voorzieningenrechter voldoende aannemelijk gemaakt dat zij gegronde redenen had om te intrekking van de aan Gasela GMBH en Gasela Mediterranean verstrekte licenties te kunnen rechtvaardigen. Hetgeen Gapsela GMBH en Gasela Mediterranean daar verder tegenin hebben gebracht, leidt, niet tot een ander oordeel. Daarvoor is redengevend dat uit de thans over en weer geponeerde stellingen niet op voorhand valt vast te stellen wie het gelijk aan hun/haar zijde heeft. De standpunten van partijen staan daarvoor te veel tegenover elkaar. Nu partijen over en weer elkanders stellingen betwisten, is één en ander, in onderling verband en samenhang bezien, derhalve niet op eenvoudige wijze vast te stellen. Daarvoor zal bewijslevering nodig zijn, waarvoor in kort geding geen plaats is. Mitsdien is niet met voldoende mate van zekerheid vast te stellen dat de rechter in een eventueel aanhangig te maken bodemprocedure zal oordelen dat GTS de licenties niet rechtsgeldig heeft ingetrokken en het Gasela GMBH en Gasela Mediterranean moet worden toegestaan weer op de Nederlandse markt op te treden zoals zij dat deed voorafgaand aan de intrekking van de licenties.

4.9.

Het voorgaande brengt dan ook met zich dat de vorderingen van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean in dit kort geding zullen worden afgewezen.

4.10.

Nu de vorderingen van Gasela GMBH en Gasela Mediterranean zullen worden afgewezen, zullen zij worden veroordeeld in de kosten van deze procedure. Die kosten worden aan de zijde van GTS vastgesteld op:

- griffierecht € 639,00

- salaris advocaat
€ 1.960,00(2 punten × tarief € 980,00)

Totaal € 2.599,00

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt Gasela GMBH en Gasela Mediterranean in de kosten van deze procedure, aan de zijde van Geertsema vastgesteld op € 2.599,00.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.A.B. Faber-Siermann en in het openbaar uitgesproken op 5 februari 2020.^[1]