Uitspraak
RECHTBANK NOORD-NEDERLAND
Afdeling Privaatrecht
Locatie Leeuwarden
zaak-/rolnummer.: 10271571 VZ VERZ 23-1
beschikking van de kantonrechter ex artikel 6 Handelsnaamwet d.d. 22 maart 2023
inzake
STICHTING WADDENACADEMIE,
gevestigd te Leeuwarden,
verzoekende partij,
gemachtigde: mr. I. van der Meer,
tegen
1.STICHTING TEXEL ACADEMIE
gevestigd te Oudeschild-Texel
2. STICHTING HORECA AMELAND
gevestigd te Nes-Ameland
3. STICHTING TROCHSATTER,
gevestigd te Schiermonnikoog,
gezamenlijk handelend onder de naam
STICHTING WADDEN ACADEMY
STICHTING WADDEN ACADEMY
verwerende partijen,
gemachtigde: mr. M.J. Heerma van Voss.
Partijen zullen hierna Waddenacademie en Wadden Academy worden genoemd.
1.Het procesverloop
1.1.
Waddenacademie heeft een verzoek gedaan tot wijziging van een verboden handelsnaam ex artikel 6 Handelsnaamwet (hierna: Hnw). Het verzoek is ontvangen ter griffie op 6 januari 2023.
1.2.
Wadden Academy heeft op 16 februari 2023 een verweerschrift ingediend.
1.3.
Op 21 februari 2023 heeft een zitting plaatsgevonden. Voorafgaand aan de zitting heeft Waddenacademie aanvullende producties genummerd 13 tot en met 16 aan de rechtbank toegezonden. Van de zijde van Wadden Academy zijn nadere producties met nummers 10, 11 en 12 ingediend. De griffier heeft tijdens de zitting aantekeningen gemaakt van wat partijen ter toelichting van hun standpunten naar voren hebben gebracht. Beide partijen hebben gebruik gemaakt van spreekaantekeningen. Namens Waddenacademie is nog een laatste productie overgelegd.
2.De feiten
2.1.
Waddenacademie is een organisatie die in 2008 is opgericht. Zij houdt zich bezig met het ontwikkelen van een duurzame kennishuishouding ten aanzien van het waddengebied. Zij doet (interdisciplinair) onderzoek naar het Waddengebied, draagt bij aan de bescherming van het Waddengebied, stimuleert de ecologie, verbindt de culturele historie en verzamelt, ontwikkelt en maakt nieuwe kennis toegankelijk. Het Waddenfonds draagt zorg voor de basisfinanciering van de Waddenacademie.
2.2.
De stichtingen Texel Academy, Horeca Ameland en Trochsatter houden zich bezig met respectievelijk het faciliteren van opleidingen op Texel, het adviseren en organiseren van gezamenlijke activiteiten voor horecaondernemers op Ameland en het initiëren van activiteiten en/of projecten die het werk- woon-, het leef- en het leerklimaat op Schiermonnikoog bevorderen. In 2022 zijn zij een samenwerkingsverband/gezamenlijke campagne aangegaan onder de naam Wadden Academy. Zij willen daarmee in samenwerking met de ROC Kop van Noord Holland, het Friesland College en het Noorderpoort College jongeren aantrekken en hen de gelegenheid bieden om een één- of tweejarige Mbo-opleiding tot kok, gastheer of - vrouw te volgen (werken en leren) op Texel, Ameland of Schiermonnikoog.
2.3.
Begin 2022 is Waddenacademie op de hoogte gesteld van het bestaan van Wadden Academy. Waddenacademie heeft aan Wadden Academy gevraagd om haar naam te wijzigen, omdat deze teveel op die van Waddenacademie zou lijken. Partijen hebben in de loop van 2022 overleg gevoerd over een eventuele naamswijziging voor Wadden Academy, maar dat heeft niet geleid tot overeenstemming.
2.4.
Vervolgens heeft Waddenacademie het onderhavige verzoek ingediend.
3.Het verzoek
3.1.
Waddenacademie verzoekt de kantonrechter om Wadden Academy te veroordelen:
I de handelsnaam Wadden Academy zodanig te wijzigen en gewijzigd te houden dat daarin niet voorkomt het woord "wadden", noch woorden/letterverbindingen die daarmee in hoofdzaak overeenstemmen, zodat de onrechtmatigheid wordt opgeheven;
II deze wijziging door te voeren binnen één maand nadat de griffier haar een afschrift van de te geven beschikking heeft gezonden;
III tot betaling van een dwangsom van € 1.000,- althans een door de kantonrechter te bepalen dwangsom, voor elke dag of deel daarvan dat Wadden Academy niet voldoet aan het gevorderde onder I en II;
IV tot betaling van de kosten van dit geding ten bedrage van € 6.915,07 overeenkomstig artikel 1019h van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv), te vermeerderen met de eventuele nakosten en - voor zover voldoening van de (na)kosten niet binnen de gestelde termijn plaatsvindt, te vermeerderen met wettelijke rente over die (na)kosten.
3.2.
Aan dit verzoek legt Waddenacademie het volgende – kort gezegd – ten grondslag.
Wadden Academy is evenals Waddenacademie actief op educatief vlak met betrekking tot het Waddengebied. De handelsnaam van Wadden Academy wijkt slechts in zeer geringe mate af van de reeds langer in gebruik zijnde handelsnaam van Waddenacademie, waardoor
- mede gelet op de aard van de ondernemingen en de plaats waar zij zijn gevestigd - verwarring bij het publiek te duchten is. Niet alleen het doel en het geografische gebied waarop beide organisaties zich richten zijn hetzelfde, maar ook hun doelgroep (studenten). De verwarring treedt onder meer op bij het zoeken op internet. Wanneer men Wadden Academy googelt verschijnen website, adres en telefoonnummer van Waddenacademie. De verwarring doet zich daarnaast in de praktijk voor, hetgeen onder meer blijkt uit het feit dat Waddenacademie diverse telefoontjes van scholieren ontvangt die zich willen inschrijven voor een horecaopleiding. Ook worden bestuurders van Waddenacademie door het publiek regelmatig geassocieerd met het initiatief van Wadden Academy. Wadden Academy maakt door de gebruikmaking van haar naam inbreuk op de handelsnaamrechten van Waddenacademie en handelt daarmee in strijd met artikel 5 Hnw, aldus Waddenacademie.
3.3.
In reactie op het verweer van Wadden Academy stelt Waddenacademie dat zij wél een onderneming is in de zin van de Hnw. Waddenacademie neemt deel aan het economisch verkeer doordat zij onder meer boeken verkoopt, betaalde symposia organiseert en betaalde onderzoeksopdrachten verricht. Daarmee streeft zij wel degelijk een materieel voordeel na, aldus Waddenacademie. Verder stelt Waddenacademie dat haar handelsnaam - voor zover uitgegaan wordt van een beschrijvende handelsnaam - toch onderscheidend vermogen heeft, omdat deze naam bij het publiek is ingeburgerd. De Waddenacademie doet aan publieksvoorlichting, schrijft artikelen voor kranten en tijdschriften, verzorgt symposia en colleges door het hele land en is in het gehele land, en specifiek in het Noorden van Nederland en rondom het Waddengebied, een gerenommeerd instituut, aldus nog steeds Waddenacademie.
4.Het verweer
4.1.
Wadden Academy verweert zich en stelt dat de verzoeken van Waddenacademie moeten worden afgewezen met veroordeling van Waddenacademie in de proceskosten als bedoeld in artikel 1019h Rv, te vermeerderen met nakosten en - in geval van niet tijdige voldoening - te vermeerderen met wettelijke rente over de (na)kosten.
4.2.
Wadden Academy voert daartoe – samengevat – het volgende aan. Waddenacademie is geen onderneming. Uit haar doelomschrijving, het jaarverslag over 2021 en haar website volgt dat de Waddenacademie een netwerkorganisatie is die zich richt op het verbinden en het toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis over het waddengebied, onder andere met betrekking tot geowetenschap, klimaat en ecologie. Waddenacademie verkoopt zelf geen producten noch verleent zij diensten met een (commercieel) winstoogmerk. Zij neemt op geen enkele commerciële wijze deel aan het economisch verkeer en streeft niet naar het behalen van enig materieel voordeel. Omdat Waddenacademie geen onderneming is in de zin van de Hnw, komt haar geen bescherming op grond van die wet toe. Wadden Academy voert voorts aan dat de naam Waddenacademie louter beschrijvend is (en geen onderscheidend vermogen bezit) waardoor deze geen handelsnaambescherming toekomt. Overigens is er volgens Wadden Academy geen sprake van verwarringsgevaar gelet op de verschillen in de twee namen (visueel, auditief en begripsmatig), de verschillende activiteiten van Waddenacademie enerzijds en Wadden Academy anderzijds en de verschillende doelgroepen waarop zij zich richten (namelijk kennisinstituut over het Waddengebied voor volwassen wetenschappers versus opleidingsinstituut voor jongeren met een Vmbo-opleiding die interesse hebben in een Mbo-horeca vakopleiding).
5.De beoordeling
5.1.
Op grond van artikel 6 Hnw kan iedere belanghebbende, indien een handelsnaam wordt gevoerd in strijd met deze wet, zich bij verzoekschrift tot de kantonrechter wenden met het verzoek, degene die de verboden handelsnaam voert, te veroordelen, daarin zodanige door de rechter te bepalen wijziging aan te brengen, dat de gestelde onrechtmatigheid wordt opgeheven. Naar het oordeel van de kantonrechter kan Waddenacademie als belanghebbende in de zin van voornoemd artikel worden aangemerkt en is zij als zodanig ontvankelijk in haar verzoek.
Onderneming
5.2.
De kantonrechter zal - gelet op het gevoerde verweer op dit punt - als eerste ingaan op de vraag of Waddenacademie kan worden aangemerkt als een onderneming in de zin van de Hnw.
5.3.
In artikel 1 Hnw is de definitie gegeven van een handelsnaam; dat is de naam waaronder een onderneming wordt gedreven. Bij de beoordeling of sprake is van een onderneming wordt aangesloten bij de omschrijving van het begrip onderneming in de Handelsregisterwet en het daarop gebaseerde Handelsregisterbesluit, in die zin dat sprake moet zijn van een voldoende zelfstandig optredende organisatorische eenheid van één of meer personen waarin door voldoende inbreng van arbeid en middelen, ten behoeve van derden diensten of goederen worden geleverd of werken tot stand worden gebracht met het oogmerk daarmee materieel voordeel te behalen. Naar het oordeel van de kantonrechter is het niet uitgesloten dat stichtingen/non-profit instellingen zonder winstoogmerk eveneens onder het bereik van de Hnw kunnen vallen.
5.4.
De kantonrechter is op basis van de overgelegde stukken en de hierop gegeven toelichting ter zitting van oordeel dat Waddenacademie kan worden gezien als een organisatorische eenheid van één of meer personen waarbij het oogmerk om materieel voordeel te behalen aanwezig is. De kantonrechter neemt in aanmerking dat Waddenacademie meerdere medewerkers vast in dienst heeft en dat zij - naast haar activiteiten als kenniscentrum - ook commerciële activiteiten ontplooit ten behoeve van het publiek. Daarbij geldt dat die commerciële activiteiten ten behoeve van materieel voordeel ook gericht kunnen zijn op besparing van kosten. Het gaat dan om het organiseren van symposia tegen betaling, het verrichten van betaalde onderzoeksopdrachten en het verkopen van boeken. De kantonrechter is van oordeel dat aan de hand van het overgelegde jaarverslag 2021 van Waddenacademie en het overgelegde overzicht baten-lasten 2018-2022 (in feite is dit alleen een overzicht van alle baten) voldoende aannemelijk is geworden dat voornoemde activiteiten hebben plaatsgevonden alsmede dat Waddenacademie daarmee bijdragen heeft ontvangen in aanvulling op de basissubsidie die zij krijgt vanuit het Waddenfonds.
5.5.
De conclusie is dat Waddenacademie kan worden aangemerkt als onderneming, zodat aan haar de bescherming op grond van de Hnw toekomt.
Verwarringsgevaar
5.6.
Artikel 5 Hnw verbiedt het voeren van een handelsnaam die, voordat de onderneming onder die naam werd gedreven, reeds door een ander rechtmatig werd gevoerd, of die van diens handelsnaam slechts in geringe mate afwijkt, een en ander voor zover dientengevolge, in verband met de aard van de ondernemingen en de plaats waar zij gevestigd zijn, bij het publiek verwarring tussen die ondernemingen te duchten is.
5.7.
De kantonrechter stelt voorop dat het voor een ieder mogelijk moet zijn zich van een aanduiding te bedienen die beschrijvend is voor zijn diensten of producten (HR 8 mei 1987, ECLI:NL:HR:1987:AG5592). Dit geldt zowel voor handelsnamen als voor domeinnamen (HR 11 december 2015, ECLI:NL:HR:2015:3554). Het woord Wadden als onderdeel van een handelsnaam is naar het oordeel van de kantonrechter aan te merken als een voor de locatie beschrijvende naam. Met de woorden academie (in het Nederlands) of Academy (in het Engels) wordt, in de algemeen gebruikelijke betekenis van deze woorden, geduid op een instelling voor (hoger) onderwijs. Gelet op het voormelde uitgangspunt dat het voor een ieder mogelijk moet zijn om zich te bedienen van aanduidingen die beschrijvend zijn kan Waddenacademie de woordencombinatie "Waddenacademie" niet monopoliseren.
5.8.
Het vorenstaande betekent dat het Wadden Academy vrijstaat om de combinatie van de woorden Wadden en Academy als handelsnaam te gebruiken, tenzij er, in verband met de aard van beide ondernemingen en de plaats waar zij gevestigd zijn, verwarring bij het publiek te verwachten is. Bij de beoordeling van de vraag of en, zo ja, in hoeverre, bij het relevante (normaal oplettende) publiek (directe of indirecte) verwarring te duchten is moeten alle omstandigheden van het geval in aanmerking worden genomen, waaronder de mate van
- intrinsiek aan de naam verbonden of door bekendheid bij het publiek verworven - onderscheidend vermogen van de oudere handelsnaam (HR 19 februari 2021, ECLI:NL:HR:2021:269).
5.9.
De kantonrechter is van oordeel dat in het onderhavige geval dergelijke verwarring niet te verwachten is. Hoewel Waddenacademie en Wadden Academy allebei actief zijn op het gebied van educatie, lopen hun kernactiviteiten en doelgroepen uiteen. Waddenacademie is een kennisinstituut dat zich inzet voor een duurzame ontwikkeling van het Waddengebied en richt zich weliswaar niet uitsluitend, maar wel in belangrijke mate op academici en wetenschappers, terwijl Wadden Academy zich als 'horeca vakschool' (welke toevoeging overigens duidelijk op de website is vermeld) richt op aankomende Mbo-studenten met een ambitie om te gaan werken in de horeca de Waddeneilanden. Daarnaast zijn er meerdere verschillen waar te nemen in (de vormgeving van) de namen en in de door partijen gebruikte logo's. Daarbij gaat het onder andere om de "ie" en de "y", waarmee de namen eindigen, het gebruik van één aaneengesloten woord als naam of twee woorden met een spatie ertussen als naam, en het gebruik van één of twee hoofdletters in de naam. Vanwege de Engelse schijfwijze van Wadden Academy en het gebruik van een spatie is ook een klankverschil waarneembaar in vergelijking met het woord Waddenacademie. Partijen zullen vanwege de voornoemde verschillen door het publiek niet snel voor elkaar worden aangezien. Evenmin is er naar het oordeel van de kantonrechter aanleiding om te duchten dat partijen met elkaar zullen worden geassocieerd. Dat namen van bedrijven en organisaties op elkaar lijken is in de huidige tijd veelvoorkomend en van het normaal oplettende publiek mag verwacht worden dat men in staat is om te zien dat het bij Waddenacademie en Wadden Academy om twee van elkaar verschillende organisaties gaat. De kantonrechter kan zich voorstellen dat er in de praktijk weleens een aankomend Mbo-student per ongeluk heeft gebeld met Waddenacademie, maar dat betekent nog niet dat verwarringsgevaar te duchten is in die zin dat de ene organisatie voor de andere wordt aangezien. Overigens heeft Waddenacademie ook niet onderbouwd hoe vaak dit 'probleem' zich voordoet.
5.10.
Waddenacademie heeft voorts op geen enkele wijze onderbouwd dat de handelsnaam "Waddenacademie" zodanig bij het publiek is ingeburgerd dat deze kan worden aangemerkt als een onderscheidende handelsnaam, terwijl de kantonrechter daar, zonder een zodanige onderbouwing, ook niet reeds zelf, op basis van algemene ervaringsregels van uitgaat. Evenmin is er dus sprake van dat Waddenacademie om die reden extra bescherming zou toekomen op grond van de Hnw.
5.11.
De conclusie op grond van het vorenstaande is dat geen sprake is van verwarringsgevaar en daarmee ook geen sprake van een verboden handelsnaam aan de zijde van Wadden Academy. De kantonrechter zal het verzoek van Waddenacademie gericht op een naamwijziging van Wadden Academy dan ook afwijzen.
Proceskosten
5.12.
De proceskosten komen voor rekening van Waddenacademie, omdat zij ongelijk krijgt. Wadden Academy heeft veroordeling in de volledige proceskosten gevorderd op basis van artikel 1019h Rv. Uit hoofde hiervan komen - indien gevorderd - de redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt voor vergoeding in aanmerking, tenzij de billijkheid zich daartegen verzet.
Wadden Academy heeft de door haar gemaakte kosten, onder overlegging van een specificatie van haar advocaat, berekend op € 13.588,35 exclusief btw. Waddenacademie heeft de hoogte van de gevorderde kosten betwist. Volgens haar kan maximaal een bedrag van € 8.000,- exclusief btw worden toegekend, nu het hier gaat om een eenvoudige bodemzaak.
5.13.
De kantonrechter is gelet op de aan de orde zijnde rechtsvragen, de gewisselde argumenten en de processtukken van oordeel dat de onderhavige zaak kan worden aangemerkt als een eenvoudige (IE-)bodemzaak. Volgens de Indicatietarieven in IE-zaken, versie 1 april 2017, geldt als uitgangspunt dat daarvoor een bedrag van maximaal
€ 8.000,- voor werkzaamheden van de gemachtigde redelijk kan worden geacht te zijn.
In hetgeen Wadden Academy heeft aangevoerd, ziet de kantonrechter geen aanleiding om op een hoger bedrag uit te komen. De omstandigheid dat Wadden Academy, naast de vraag of al dan niet sprake is van verwarringsgevaar, tevens de vraag aan de orde heeft gesteld of Waddenacademie een onderneming is in de zin van de Hnw, maakt de zaak als zodanig niet extra ingewikkeld en leidt er niet toe dat deze zaak daardoor het niveau van een eenvoudige zaak overstijgt.
5.14.
De slotsom is dat de kosten aan de zijde van Wadden Academy tot op heden worden vastgesteld op € 8.000,-, te vermeerderen met wettelijke rente vanaf de datum zoals hierna in het dictum is bepaald.
5.15.
De nakosten zullen worden toegewezen op de wijze zoals hierna in het dictum is bepaald.
6.De beslissing
De kantonrechter:
6.1.
wijst het verzoek af;
6.2.
veroordeelt Waddenacademie in de proceskosten, tot op heden aan de zijde van Wadden Academy vastgesteld op € 8.000,- te voldoen binnen veertien dagen na dagtekening van deze beschikking, en - voor het geval voldoening niet binnen de gestelde termijn plaatsvindt - te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW met ingang van de vijftiende dag na de datum van deze beschikking tot de dag van betaling,
6.3.
veroordeelt Waddenacademie in de kosten die zijn ontstaan na dit vonnis, vastgesteld op € 132,-, als niet binnen veertien dagen aan deze beschikking is voldaan, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW met ingang van de vijftiende dag de datum van deze beschikking tot de dag van betaling,
6.4.
verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.
Aldus gegeven te Leeuwarden en in het openbaar uitgesproken op 22 maart 2023 door
mr. E.Th.M. Zwart-Sneek, kantonrechter, in tegenwoordigheid van de griffier.
c: 518