ECLI:NL:RBOBR:2013:5173

• Datum uitspraak: 19 september 2013
• Publicatiedatum: 19 september 2013
• Zaaknummer: 268344 / KG ZA 13-642
• Instantie: Rechtbank Oost-Brabant
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Kort geding
• Rechters: E. Loesberg
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Weigering gemeente Eindhoven om buscombiregeling voor Ajax-supporters bij wedstrijd PSV-Ajax

In een kort geding dat op 19 september 2013 werd behandeld door de Rechtbank Oost-Brabant, heeft de voorzieningenrechter geoordeeld dat de gemeente Eindhoven niet verplicht is om in te stemmen met een buscombiregeling voor Ajax-supporters, zodat zij de wedstrijd PSV-Ajax op 22 september 2013 kunnen bijwonen. De zaak werd aangespannen door AFC Ajax N.V. en de bijbehorende supportersverenigingen tegen de gemeente Eindhoven, die de veiligheid van de openbare orde als reden voor de weigering aanvoerde. De burgemeester van Eindhoven, R. van Gijzel, had eerder besloten dat de wedstrijd als een risicowedstrijd (categorie C) gekwalificeerd werd, wat een verplichte treincombi-regeling met zich meebracht. De voorzieningenrechter oordeelde dat de burgemeester op basis van de beschikbare adviezen en de risico-inschatting van de politie, terecht had besloten om geen buscombi toe te staan. De rechter benadrukte dat het handhaven van de openbare orde een bestuurstaak is en dat hij niet op de stoel van de burgemeester kan gaan zitten. De vorderingen van AFC Ajax N.V. c.s. werden afgewezen, en zij werden veroordeeld in de proceskosten van de gemeente Eindhoven. Dit vonnis benadrukt de noodzaak van een zorgvuldige afweging van veiligheidsrisico's bij risicovolle evenementen en de rol van de burgemeester in het handhaven van de openbare orde.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OOST-BRABANT

Handelsrecht

Zittingsplaats 's-Hertogenbosch

zaaknummer / rolnummer: C/01/268344 / KG ZA 13-642

Vonnis in kort geding van 19 september 2013

in de zaak van

1. de naamloze vennootschap

AFC AJAX N.V. ,

gevestigd te Amsterdam,

2. de vereniging

AFCA SUPPORTERSCLUB ,

gevestigd te Amsterdam,

3. de vereniging

SUPPORTERS VERENIGING AJAX ,

gevestigd te Amsterdam,

eiseressen,

advocaat mr. N.H. van den Biggelaar te Amsterdam,

tegen

de publiekrechtelijke rechtspersoon

GEMEENTE EINDHOVEN ,

zetelend te Eindhoven,

gedaagde,

advocaten mrs. D. van Tilborg te Breda en G.C. Vergouwen te Eindhoven.

Partijen zullen hierna AFC Ajax N.V. c.s. en de gemeente Eindhoven genoemd worden.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding van 17 september 2013 met 7 producties;
• de namens de gemeente Eindhoven bij faxbericht d.d. 17 september 2013 ingezonden producties 1 tot en met 5;
• de mondelinge behandeling op 18 september 2013;
• de pleitnota van AFC Ajax N.V. c.s.;
• de pleitnota van de gemeente Eindhoven.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald op 19 september 2013 te 9.30 uur.

2. De feiten

2.1.

Op zondag 22 september 2013 uur zal in het Philips stadion te Eindhoven de competitiewedstrijd PSV-Ajax worden gespeeld.

2.2.

De KNVB hanteert blijkens het “Handboek Veiligheid” drie categorieën (A, B en C) voor wedstrijden waarbij al dan niet (reis) beperkende maatregelen gelden voor supporters van de uitspelende club. De aanduiding (C) wordt in het betaald voetbal gebruikt voor wedstrijden waarbij een verhoogd risico geldt vanwege mogelijk supportersgeweld. Wedstrijden in deze categorie gaan gepaard met een combiregeling, te weten dat een toegangskaartje is gekoppeld aan een verplichte vorm van supportersvervoer, doorgaans in de vorm van een supporterstrein of supportersbussen.

2.3.

Bij de vaststelling, organisatie en verdere uitvoering van wedstrijden tussen betaald voetbalorganisaties (bvo) in het kader van het reguliere competitieverloop is richtinggevend het
“Kader voor beleid: voetbal en veiligheid” (hierna: het beleidskader
) . Met het beleidskader willen de landelijke ketenpartners – politie, OM, de KNVB, gemeenten en het ministerie van Veiligheid en Justitie – een goed verloop van de wedstrijden stimuleren met als doel voetbal een feest te laten zijn.

2.4.

Blijkens paragraaf 1.2. van het beleidskader vindt circa zes weken voor een wedstrijd vooroverleg plaats, Dit is het moment waarop politie van de thuis- en uitspelende club, de thuis- en uitspelende club, gemeente en (eventueel) de supportersvertegenwoordigers gezamenlijk afspraken maken over de te spelen wedstrijd. Tijdens het vooroverleg wordt ook de definitieve categorisering (A, B of C) van een wedstrijd bepaald, inclusief het vervoer van de supporters van de uitspelende club.

2.5.

Voor de wedstrijd PSV-Ajax van zondag 22 september 2013 heeft op 15 juli 2013 het gebruikelijke vooroverleg plaatsgevonden tussen de lokale driehoek van Eindhoven en Amsterdam, alsmede vertegenwoordigers van Ajax en PSV, NS en van beide supportersverenigingen.

2.6.

Op 16 juli 2013 heeft R. van Gijzel, burgemeester van de gemeente Eindhoven (hierna: burgemeester Van Gijzel) de veiligheidscoördinator van AFC Ajax N.V. bericht dat de wedstrijd van zondag 22 september 2013 gekwalificeerd wordt als een risicowedstrijd (C) waarbij aan de Ajax-supporters een verplichte trein combiregeling is opgelegd.

2.7.

Op 2 augustus 2013 hebben de NS en Prorail aan Ajax medegedeeld dat materieel en personeel aanwezig is voor supportersvervoer op 22 september 2013, maar dat als gevolg van de werkzaamheden aan de spoortunnel ter hoogte van Best aan de noordzijde van Eindhoven geen treinverkeer mogelijk is. Nadien heeft tussen Ajax en NS uitvoerig overleg plaatsgevonden over mogelijke alternatieven over het spoor, waarbij de mogelijkheid van een verplichte buscombiregeling van de Arena tot Maarheeze en daarna per trein van Maarheeze naar Eindhoven een beschikbaar en uitvoerbaar alternatief leek voor Ajax.

2.8.

De burgemeester van de gemeente Cranendonck (binnen welke gemeentegrenzen Maarheeze ligt) heeft dit alternatief echter afgewezen wegens risico’s voor openbare orde en veiligheid. Ter zitting is duidelijk geworden dat dit vervoerstraject voor geen van de partijen

(meer) een optie is.

2.9.

Het voorstel van Ajax om gebruik te maken van een buscombi regeling is door burgemeester Van Gijzel van de hand gewezen. In het persbericht van 13 september 2013 zegt de gemeente Eindhoven hierover het volgende:

“(…) Ajax supporters zijn welkom in Eindhoven. Daarom heeft burgemeester Van Gijzel van Eindhoven direct na het bericht van Prorail aan het vervoersbedrijf gevraagd om alternatief vervoer voor de supporters te regelen.

Een alternatief was busvervoer van Amsterdam naar Maarheeze en dan met de trein naar Eindhoven. Dit ging niet omdat de risico’s van openbare orde en veiligheid in Maarheeze dit niet toestonden. Verder is een omleiding via Nijmegen en Venlo onderzocht, maar dit was geen optie omdat dieseltreinen en elektrische treinen niet op elkaars spoor kunnen rijden. Ook is nog een omleiding via Duitsland bekeken, maar daar was geen ruimte meer op het spoor.

In verband met de openbare orde en veiligheidsaspecten is een treincombi echter de enige mogelijkheid om de supporters van Ajax te laten afreizen naar Eindhoven. Dat een treincombi noodzakelijk is, vloeit mede voort uit eerdere ervaringen bij wedstrijden tussen PSV en Ajax, nog recentelijk op 14 april 2013. De uitkomst van de politie na een zorgvuldige veiligheidsanalyse sluit hierbij aan.

(…)”

2.10.

De in het persbericht genoemde veiligheidsanalyse doelt op het advies d.d. 11 september 2013 van de Districtschef van de politie te Eindhoven. In dit advies is ten aanzien van de buscombi regeling –voor zover hier relevant - het volgende opgenomen:

“ Buscombi voor Ajax-supporters

(…);

Alternatief zou een buscombi kunnen zijn, waarbij voor het vervoer van 1200 supporters 27 bussen in beeld komen. Eventueel kan het aantal toegestane supporters worden beperkt, waarmee ook het aantal bussen.

Om deze bussen veilig te kunnen ontvangen en een fysieke scheiding voor de beide supportersgroepen te organiseren dient rondom de bussluis een busremise te worden gerealiseerd (idem als Feyenoord in 2010).

Voor de begeleiding tijdens de ontvangst en het vertrek van de bussen zal extra capaciteit in de vorm van minimaal 1 extra peleton (flex) ME + Verkenningseenheid noodzakelijk zijn.

Een buscombi voor Ajax-supporters zal door PSV-supporters niet in dank worden afgenomen. In 2010 kon PSV a.g.v. een brand niet met de trein naar Eindhoven. Een toen geopperde buscombi behoorde in Amsterdam toen niet tot de mogelijkheden.

(…)

Advies

Gelet op het vorenstaande adviseer ik om deze bij de wedstrijd PSV-Ajax vast te houden aan de vooraf geplande treincombi regeling. Mocht dit niet tot de mogelijkheden behoren, dan wordt geadviseerd deze wedstrijd plaats te laten vinden zonder uitpubliek. (…)”.

2.11.

Op 15 september 2013 heeft Ajax burgemeester Van Gijzel opnieuw verzocht met Ajax in overleg te treden om de mogelijkheid van een verplichte buscombi regeling te bespreken en het besluit van 16 juli 2013 in dat kader te herzien. Op 16 september 2013 heeft burgemeester Van Gijzel bij monde van zijn hoofd sector Veiligheid & Bestuur aan Ajax laten weten dat hij geen aanleiding ziet terug te komen op de verplichte treincombi regeling.

2.12.

Op 17 september 2013 heeft de districtschef van de politie te Eindhoven op verzoek van burgemeester Van Gijzel een aanvullend advies en zienswijze gegeven aangaande de wedstrijd PSV-Ajax d.d. 22 september 2013. Voorzover hier relevant staat in dit advies het volgende:

 “
“Bij de risicobepaling voor deze wedstrijd is deze voetbalwedstrijd gekwalificeerd als een categorie C-wedstrijd (risico) waarbij ik u ten aanzien van het vervoer van de Ajax-supporters een treincombi-regeling heb geadviseerd. Motivatie voor dit advies is o.a. gelegen in het feit dat het Philipsstadion en omgeving vanwege een eigen treinstation, een sluis vanaf het perron naar het stadion bij uitstek geschikt is voor de ontvangst van supporters per trein. Daarnaast zijn de verschillende supportersstromen door middel van structurele fysieke maatregelen gescheiden van elkaar, hetgeen ik voor deze wedstrijd noodzakelijk acht.

• een buscombiregeling voor de Ajax-supporters heb ik afgeraden vanwege het feit dat er geen structurele fysieke afscheiding is voor de ontvangst van supporters per bus tijdens risicowedstrijden bij het Philipsstadion waardoor het risico op een confrontatie tussen de beide supportersgroepen aanmerkelijk vergroot wordt. Daarnaast leidt de in- en uitstroom van de Ajax-supporters per bus door Eindhoven tot een verhoogd risico op de route voor een treffen (bijv. bekogelen/blokkeren van de bussen) met PSV-aanhang.
• Op 14 april 2013 werd de wedstrijd PSV-Ajax gespeeld. Na afloop van de wedstrijd hebben PSV-supporters geprobeerd om het baanvlak te bereiken met de intentie om de “Ajaxtreinen te bestormen”. Vanwege structurele fysieke veiligheidsmaatregelen en het feit dat zij door de politie werden tegengehouden is “deze aanval” voorkomen kunnen worden. Deze aktie heeft geleid tot een heftige confrontatie met de politie en de aanhouding van 25 PSV-supporters. Indien PSV-supporters op 22 september a.s. wederom de intentie zouden hebben om in geval van een buscombi-regeling “een aanval op de bussen”uit te voeren, zou dit vanwege het ontbreken van fysieke veiligheidsmaatregelen leiden tot ernstige verstoring van de openbare orde.”

3. Het geschil

3.1.

AFC Ajax N.V. c.s. vordert – samengevat -
primair de gemeente Eindhoven, althans de Burgemeester van de gemeente Eindhoven te bevelen een besluit te nemen waarbij aan Ajax supporters de mogelijkheid wordt geboden de wedstrijd PSV-Ajax bij te wonen, onder verplichtstelling van een buscombi regeling, en overigens onder de voorwaarden als vermeld in het besluit van 16 juli 2013, zulks op verbeurte van een dwangsom van € 500.000,--, indien de gemeente Eindhoven, althans de Burgemeester na betekening van het te dezen te wijzen vonnis niet aan de aldaar opgelegde verplichtingen voldoet dan wel
subsidiair die voorziening te treffen die de voorzieningenrechter vermeent onder de gegeven omstandigheden juist en rechtvaardig te zijn met veroordeling van de gemeente Eindhoven in de kosten van dit geding.

3.2.

Hieraan leggen zij in de kern ten grondslag dat de opstelling van burgemeester Van Gijzel (te weten het vasthouden aan de treincombi regeling), onaanvaardbaar, onjuist en in strijd is met de maatschappelijk zorgvuldigheid, temeer nu er binnen het beleidskader een passend alternatief aanwezig is, namelijk de buscombi regeling. De Amsterdamse lokale (sub)driehoek geeft zonder meer groen licht voor een buscombi vanuit Amsterdam naar Eindhoven. Zij maken zich juist zorgen over de verstoring van de openbare orde en de veiligheidsrisico’s die in en rond PSV-stadion zouden kunnen ontstaan door het – de facto – weigeren van Ajax supporters die dan op eigen gelegenheid afreizen naar Eindhoven. Volgens AFC Ajax N.V. c.s. is niet gebleken dat de Burgemeester van de gemeente Eindhoven zich hiervan rekenschap heeft gegeven.

3.3.

De gemeente Eindhoven voert verweer.

3.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling

4.1.

Omdat de wedstrijd PSV – Ajax op 22 september 2013 plaatsvindt en supporters van Ajax deze wedstrijd door het vasthouden aan de treincombi regeling niet kunnen bijwonen, hebben AFC Ajax N.V. c.s. spoedeisend belang bij hun vorderingen.

4.2.

Partijen zijn het erover eens dat de wedstrijd PSV – Ajax op 22 september 2013 als een categorie C wedstrijd in de zin van het beleidskader dient te worden gekwalificeerd. Dit heeft tot gevolg dat gereguleerd vervoer (treincombi of buscombi) dient plaats te vinden.

4.3.

Op grond van art. 172 van de Gemeentewet is de burgemeester belast met de handhaving van de openbare orde, waarbij hem beleidsvrijheid toekomt. Zijn weigering om genoegen te nemen met een buscombi in plaats van een treincombi baseert burgemeester Van Gijzel op argumenten die samenhangen met handhaving van de openbare orde. Handhaving van de openbare orde is een bestuurstaak en geen taak van de rechter. De voorzieningenrechter moet niet op de stoel van de burgemeester gaan zitten en dat dreigt hij te doen als hij zou oordelen dat argumenten die zien op gevaren voor de openbare orde niet spelen of minder zwaar wegen dan zij voor burgemeester van Gijzel blijkbaar wegen. Het is dan ook niet aan de voorzieningenrechter - ook niet als het gaat om de vraag of een zuivere ordemaatregel zoals door AFC Ajax N.V. c.s. is gevraagd op zijn plaats is - om te bepalen of moet worden vastgehouden aan de door de burgemeester in zijn brief van 16 juli 2013 opgelegde treincombi of dat kan worden volstaan met een buscombi.

4.4.

In dit kort geding dient alleen de vraag te worden beantwoord of burgemeester Van Gijzel op basis van het in het geding gebrachte dossier heeft kunnen oordelen dat het bijwonen door de supporters van Ajax van de genoemde wedstrijd met een bus combiregeling vanuit het perspectief van de openbare orde teveel risico’s met zich brengt dan wel dat zijn weigering genoegen te nemen met een buscombi regeling als willekeur moet worden gekwalificeerd. Met andere woorden: de voorzieningenrechter kan het beleid van burgemeester Van Gijzel slechts marginaal toetsen.

4.5.

AFC Ajax N.V. c.s. hebben zich erop beroepen dat ten aanzien van het bekerduel PSV-Feijenoord op 27 januari 2010, die ook een Categorie C wedstrijd was, destijds wel is gekozen voor een buscombi. De gemeente Eindhoven heeft echter onbetwist betoogd dat die wedstrijd niet valt te vergelijken met de wedstrijd van 22 september 2013 omdat voor die wedstrijd van een geringe belangstelling sprake was en het een minder beladen wedstrijd betrof. Aan de wedstrijd PSV-Feijenoord kunnen AFC Ajax N.V. c.s. dan ook geen argument ontlenen.

4.6.

Gezien de ervaringen op 14 april 2013 leveren thans niet de supporters van Ajax maar de supporters van PSV (in het bijzonder) een risico op voor de openbare orde. Ook ervaringen met PSV supporters in het verleden kunnen relevant zijn voor de inschatting dat van een (onaanvaardbaar) risico voor de openbare orde in Eindhoven sprake is. Op het eerste gezicht lijken de omstandigheden die thans spelen niet volledig vergelijkbaar met de omstandigheden op 14 april 2013. Op 14 april 2013 was de laatste kans voor PSV om (in het seizoen 2012 – 2013) landskampioen te worden verstreken omdat zij toen van Ajax had verloren. De competitie lijkt thans nog niet te zijn beslist.

4.7.

De voorzieningenrechter is er ook niet van overtuigd dat zoals door burgemeester Van Gijzel is betoogd partijen het tijdens het vooroverleg op 15 juli 2013 er over eens waren dat gelet op de incidenten die op 14 april 2013 hebben plaatsgevonden de supporters van Ajax alleen op grond van een treincombi regeling de wedstrijd PSV – Ajax op 22 september 2013 zouden kunnen bijwonen. Omdat toen niet bekend was dat de supporters van Ajax op 22 september 2013 de wedstrijd PSV – Ajax niet met de trein kunnen bezoeken leek een treincombi regeling toen een prima optie.

4.8.

Uit de gedingstukken en het betoog van de gemeente Eindhoven ter zitting blijkt dat voor de beoordeling door burgemeester Van Gijzel uiteindelijk de adviezen van de districtschef te Eindhoven doorslaggevend zijn geweest. Op grond van deze adviezen die door AFC Ajax N.V. c.s. niet inhoudelijk zijn betwist, heeft burgemeester van Gijzel wat de voorzieningenrechter betreft kunnen oordelen dat vanuit het perspectief van de openbare orde vervoer met bussen geen reële optie is. Opvalt weliswaar dat de districtschef in zijn advies van 11 september 2013 minder stellig is dat een buscombi regeling geen reële optie is dan uit zijn advies van 17 september 2013 blijkt. Niet duidelijk is geworden op grond waarvan de districtschef in zijn advies van 17 september 2013 stelliger is dan in zijn advies van 11 september 2013 dat een buscombi regeling geen reële optie is. In beide adviezen adviseert de districtschef echter vast te houden aan de geplande treincombi regeling. In zijn advies van 17 september 2013 merkt de districtschef op dat een buscombi regeling moet worden afgeraden vanwege het feit dat er geen structurele fysieke afscheiding is voor de ontvangst van de supporters per bus tijdens risicowedstrijden bij het Philips stadion waardoor het risico op een confrontatie tussen de beide supportersgroepen aanmerkelijk vergroot wordt, terwijl die fysieke afscheiding wel aanwezig is in het geval van vervoer van de supporters van Ajax met de trein. Daaraan heeft de districtschef toegevoegd dat de in en uitstroom van Ajax supporters per bus door Eindhoven tot een verhoogd risico op de route voor een treffen met PSV aanhang vormen. De genoemde opmerkingen in de brief van de districtchef van 17 september 2013 kan de voorzieningenrechter niet negeren en hij vindt dat er onvoldoende garanties zijn dat in het geval van een buscombi regeling de openbare orde voldoende gewaarborgd is om thans een voorziening zoals primair gevraagd te kunnen treffen. De voorzieningenrechter kan ook geen andere voorziening toewijzen die tegemoet komt aan de wens van AFC Ajax N.V. c.s. dat de supporters van Ajax de wedstrijd PSV-Ajax op 22 september 2013 kunnen bijwonen en tegelijkertijd voldoende garanties geeft voor de openbare orde. Het betoog van AFC Ajax N.V. c.s. dat de openbare orde juist dreigt te worden verstoord doordat de supporters van Ajax de wedstrijd niet kunnen bijwonen en dan maar op eigen gelegenheid zullen afreizen naar Eindhoven vindt geen basis in het dossier en wordt daarom door de voorzieningenrechter gepasseerd. De districtschef heeft blijkens zijn advies van 11 september 2013 met deze mogelijkheid rekening gehouden en aangegeven dat dit zal worden gemonitord.

4.9.

Op grond van het geen hiervoor is overwogen moeten de vorderingen van AFC Ajax N.V. c.s. worden afgewezen. De voorzieningenrechter begrijpt dat dit zuur is voor de supporters van Ajax die geen verwijt kunnen worden gemaakt van de ontstane situatie, maar het is niet anders.

4.10.

Omdat de vorderingen van AFC Ajax N.V. c.s. worden afgewezen, worden zij in de kosten van de procedure veroordeeld.

4.11.

AFC Ajax N.V. c.s. zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Gemeente Eindhoven worden begroot op:

- griffierecht €  589,00

- overige kosten 0,00

- salaris advocaat
816,00

Totaal €  1.405,00

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt AFC Ajax N.V. c.s. in de proceskosten, aan de zijde van Gemeente Eindhoven tot op heden begroot op € 1.405,00,

5.3.

verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. E. Loesberg en in het openbaar uitgesproken op 19 september 2013.