Uitspraak
vonnis
RECHTBANK OOST-BRABANT
Civiel Recht
Zittingsplaats 's-Hertogenbosch
zaaknummer / rolnummer: C/01/320425 / HA ZA 17-281
Vonnis in incident van 6 december 2017
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DE DAVIOTTEN B.V.,
gevestigd te 's-Hertogenbosch,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. J. van Zinnicq Bergmann te 's-Hertogenbosch,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SOLID SEMECS B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. G.J.G. Bolderman te Amsterdam.
Partijen zullen hierna Daviotten en Solid Semecs genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis in het incident van 16 augustus 2017
- de akte uitlating producties in het incident van Solid Semecs
- de antwoordacte in het bevoegdheidsincident van Daviotten.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2.De feiten
2.1.
Tussen partijen zijn twee overeenkomsten gesloten, die hierna zullen worden aangeduid als de R&D-overeenkomst en de productie-overeenkomst.
2.2.
In verband met de R&D-overeenkomst zond Daviotten naar eigen zeggen op 18 januari 2013 een e‑mail aan Daviotten (prod. 2 Solid Semecs) waarin was vermeld:
“Bijgaand, zoals afgesproken, de offerte digitaal in pdf + onze verkoopvoorwaarden. (…)”.
Onderaan de uitdraai van deze e-mail zijn twee pfd-bestanden vermeld. Het eerste bestand betreft volgens Solid Semecs de offerte van 13 januari 2013 die Solid Semecs heeft overgelegd als bijlage 1 bij haar productie 2. Het tweede bestand genaamd “verkoopvoorwaarden Solid Semecs ENG.pdf” betreft volgens Solid Semecs de “General conditions for the supply of mechanical, electrical and electronic products of Solid Semecs B.V.” die Solid Semecs heeft overgelegd als bijlage 2 bij haar productie 2 (hierna de Engelstalige Voorwaarden).
2.3.
Op de Engelstalige Voorwaarden is vermeld “Registered at Chamber of Commerce in ’s‑Hertogenbosch nr. 20052972”.
In artikel 44 van de Engelstalige Voorwaarden is vermeld:
“All disputes arising out of or in connection with the contract shall be finally settled under the Rules of Arbitration of the International Chamber of Commerce by one or more arbitrators appointed in accordance with the said rules.”
2.4.
In de offerte van 13 januari 2013 is op pagina 11 vermeld:
“Leveringsvoorwaarden: Voorwaarden Solid Semecs B.V. gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te ’s‑Hertogenbosch onder nr. 20052972. Andersluidende voorwaarden, daarmee begrepen eventuele inkoopvoorwaarden van de opdrachtgever worden uitdrukkelijk afgewezen.”
Een vergelijkbare mededeling is onderaan elke pagina van de offerte vermeld.
2.5.
Bij de rechtbank ’s‑Hertogenbosch (nu rechtbank Oost-Brabant) waren en zijn geen voorwaarden van Solid Semecs onder nr. 20052972 of enig ander nummer gedeponeerd.
2.6.
Bij e-mail van 8 februari 2013 (prod. 3 Solid Semecs) zond Solid Semecs aan Daviotten een offerte voor de productie-overeenkomst. Bij deze e-mail voegde Solid Semecs geen elektronisch bestand met algemene voorwaarden, maar wel was in deze e-mail de tekst opgenomen van de e-mail van 18 januari 2013 in verband met de R&D-overeenkomst waarin was vermeld dat Solid Semecs haar verkoopvoorwaarden toezond.
2.7.
Volgens Solid Semecs was bij deze e-mail haar offerte van 7 februari 2013 voor de productie-overeenkomst gevoegd (bijlage 1 prod. 3 Solid Semecs). Op pagina 6 van deze Nederlandstalige offerte is vermeld:
“On all deliveries our “General conditions for the supply of mechanical, electrical and electronic products of Solid Semecs BV, registered at the Chamber of Commerce in 's‑Hertogenbosch, under number 20052972, will be in force, irrespective every other condition of the buyer that does not explicitly and specifically implies a deviation of our conditions. No rights can be derived from a single reference to the General Purchase Conditions.”
2.8.
Bij de Kamer van Koophandel in ’s‑Hertogenbosch zijn onder nummer 20052972 twee soorten algemene voorwaarden van Solid Semecs gedeponeerd: de op 16 augustus 2004 gedeponeerde “Algemene voorwaarden voor de levering van mechanische, elektrische en elektronische producten van Solid Semecs B.V. (…)” (hierna de Verkoopvoorwaarden uit 2004) en de op 10 januari 2005 gedeponeerde “General Purchase Conditions (GPC) Solid Semecs BV (…)” (hierna de Inkoopvoorwaarden uit 2005).
2.9.
In artikel 14 lid 1 van de Verkoopwaarden uit 2004 is vermeld:
“Alle geschillen voortvloeiende uit of in verband met het contract worden uiteindelijk geschikt volgens de Arbitrageregels van de Internationale Kamer van Koophandel door een of meerdere bemiddelaars, aangewezen overeenkomstig dergelijke regels. Indien één of beide partijen het niet eens kunnen worden over één of meerdere bemiddelaars, dan is het Nederlands recht van toepassing en wordt de rechtbank te ’s‑Hertogenbosch als bevoegd rechter aangewezen.”
2.10.
In artikel 23 van de Inkoopvoorwaarden uit 2005 wordt de kantonrechter dan wel de rechtbank te ’s‑Hertogenbosch als bevoegde rechter aangewezen.
2.11.
De onderhandelingen liepen vertraging op vanwege een brand bij Daviotten. Volgens Daviotten zijn bij die brand al haar computerbestanden vernietigd, zodat zij niet kan controleren of bij de e-mail van 18 januari 2013 algemene verkoopwaarden van Solid Semecs waren gevoegd. Dat kan de bestuurder van Daviotten, die hoe dan ook de Engelstalige voorwaarden niet kon lezen omdat hij de Engelse taal niet beheerst, zich niet herinneren.
2.12.
Bij e-mail van 28 juni 2013 (prod. 4 Solid Semecs) zond Solid Semecs haar twee offertes opnieuw naar Daviotten (bijlagen 1 en 2 bij prod. 4), zij het dat de datum van de twee offertes was gewijzigd in 28 juni 2013. De teksten met de verwijzing naar voorwaarden van Solid Semecs waren in deze versies niet gewijzigd. In deze e-mail van 28 juni 2013 zijn ook de teksten van de e-mails van 18 januari 2013 en 8 februari 2013 opgenomen. Het pdf-bestand met de Engelstalige Voorwaarden was niet bij de e-mail van 28 juni 2013 gevoegd.
2.13.
Op 22 augustus 2013 bracht Solid Semecs een nieuwe versie uit van de offerte voor de R&D-overeenkomst (prod. 2 Daviotten). De tekst met de verwijzing naar voorwaarden gedeponeerd bij de rechtbank te ’s‑Hertogenbosch is in deze nieuwe versie niet gewijzigd.
2.14.
Tussen partijen kwamen twee overeenkomsten tot stand overeenkomstig de (gewijzigde) offertes. Over de uitvoering van die overeenkomsten zijn geschillen tussen partijen ontstaan. In de hoofdzaak vordert Daviotten (samengevat) dat voor recht wordt verklaard dat Daviotten de twee overeenkomsten terecht heeft ontbonden en dat Solid Semecs wordt veroordeeld tot terugbetaling van de door Daviotten gedane betalingen en tot schadevergoeding.
3.Het geschil in het incident
3.1.
Solid Semecs vordert dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart vanwege het arbitragebeding in de Engelstalige voorwaarden.
3.2.
Daviotten betwist dat op de twee overeenkomsten algemene voorwaarden van Solid Semecs van toepassing zijn. Voor zover er wel algemene voorwaarden van toepassing zijn, vernietigt Daviotten die voorwaarden op de voet van artikel 6:233 onder b BW omdat Solid Semecs aan Daviotten niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
3.3.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De verdere beoordeling in het incident
4.1.
Daviotten betwist de verzending van de e-mail van 18 januari 2013 en de daarbij gevoegde Engelstalige voorwaarden. Die betwisting moet als onvoldoende onderbouwd worden verworpen. De verzending van deze e-mail is kenbaar uit de na de brand door Solid Semecs verzonden e-mails. Volgens Daviotten is zij al haar e-mailwisselingen door de brand kwijtgeraakt. Daviotten heeft echter niet gereageerd op de stelling van Solid Semecs dat e-mails ook na het verlies van een computer kunnen worden achterhaald. Daviotten had daarom na ontvangst van de latere e-mails kunnen controleren of de daarin opgenomen e‑mail van 18 januari 2013 en met name ook de daarbij gevoegde Engelstalige voorwaarden inderdaad waren verzonden. Maar zelfs al zou Daviotten de e-mail van 18 januari 2013 als gevolg van de brand definitief zijn kwijtgeraakt, dan nog is dat een omstandigheid die voor rekening en risico van Daviotten komt. Feit blijft dat Solid Semecs door toezending van de Engelse voorwaarden bij de e‑mail van 18 januari 2013 (in het kader van een langs elektronische weg tot stand gekomen overeenkomst) een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van die voorwaarden kennis te nemen. Bovendien heeft Solid Semecs haar e‑mail van 18 januari 2013 opgenomen in haar e-mails aan Daviotten van na de brand, zodat Daviotten daarvan kennis heeft kunnen nemen en in de gelegenheid is geweest de voorwaarden opnieuw bij Solid Semecs op te vragen, wat zij heeft nagelaten.
4.2.
De omstandigheid dat de bestuurder van Daviotten de Engelse taal niet zou beheersen, is geen reden voor vernietiging van in het Engels opgestelde algemene voorwaarden. In het moderne handelsverkeer wordt de Engelse taal veelvuldig gebruikt.
De gebruiker van algemene voorwaarden mag daarom Engelstalige voorwaarden hanteren. Hij mag verwachten dat zijn professionele wederpartijen de Engelse taal beheersen dan wel, indien dat niet het geval is, een Nederlandstalige versie zullen opvragen.
4.3.
De toezending van de Engelstalige voorwaarden bij e‑mail van 18 januari 2013 betekent echter niet dat die Engelstalige voorwaarden van toepassing zijn op de R&D-overeenkomst. In de offerte voor die overeenkomst zijn voorwaarden van Solid Semecs van toepassing verklaard die niet met een naam zijn aangeduid en daarom alleen te identificeren zijn aan de hand van de verwijzing naar hun vindplaats bij de rechtbank ’s‑Hertogenbosch. Bij die rechtbank zijn en waren ten tijde van de R&D-offerte echter geen voorwaarden van Solid Semecs gedeponeerd. Dat betekent dat Solid Semecs in de R&D-overeenkomst niet bestaande voorwaarden van toepassing heeft verklaard.
4.4.
De rechtbank verwerpt het standpunt van Solid Semecs dat de Engelstalige voorwaarden van toepassing zijn vanwege de verwijzing naar die voorwaarden in de e-mail van 18 januari 2013. In die e-mail is alleen vermeld dat de voorwaarden van Solid Semecs worden toegezonden. De Engelstalige voorwaarden zijn in deze e‑mail niet uitdrukkelijk van toepassing verklaard op de R&D-overeenkomst.
4.5.
De rechtbank concludeert dat op de R&D-overeenkomst geen algemene voorwaarden van Solid Semecs van toepassing zijn. Dat betekent dat voor de R&D-overeenkomst geen arbitragebeding geldt, zodat de rechtbank bevoegd is kennis te nemen van de vorderingen in verband met de R&D-overeenkomst.
4.6.
Bij de productie-overeenkomst doet zich het probleem voor van het bestaan van meerdere sets van algemene voorwaarden. Daviotten stelt zich op het standpunt dat vanwege de verwarring tussen drie sets (de Engelstalige voorwaarden, de Verkoopvoorwaarden uit 2004 en de Inkoopvoorwaarden uit 2005) geen van die voorwaarden van toepassing zijn. Solid Semecs stelt zich primair op het standpunt dat alleen de Engelstalige voorwaarden van toepassing zijn. Solid Semecs meent dat de Inkoopvoorwaarden uit 2005 niet van toepassing zijn omdat duidelijk is dat het om verkoop en niet inkoop door Solid Semecs gaat. De Verkoopvoorwaarden uit 2004 zijn volgens Solid Semecs niet van toepassing omdat Daviotten zich niet op die voorwaarden heeft beroepen, althans Daviotten de Verkoopvoorwaarden uit 2004 heeft vernietigd omdat ze nooit aan Daviotten zijn overhandigd. Subsidiair, voor het geval de rechtbank meent dat de Engelstalige voorwaarden en de Verkoopvoorwaarden uit 2004 allebei van toepassing zijn, stelt Solid Semecs zich op het standpunt dat bij verschillen de Engelstalige voorwaarden prevaleren.
4.7.
De rechtbank constateert dat in de dagvaarding voor de toepasselijk verklaarde algemene voorwaarden een naam is gebruikt die gelijk is aan zowel de naam van de Engelstalige voorwaarden als de Engelse vertaling van de naam van de Verkoopvoorwaarden uit 2004. Daarmee is duidelijk dat in de productie-offerte niet wordt gedoeld op de Inkoopvoorwaarden uit 2005 maar op verkoopvoorwaarden.
4.8.
Wel doet zich hier het probleem voor dat twee verschillende sets van verkoopvoorwaarden van Solid Semecs in omloop zijn: de bij de Kamer van Koophandel gedeponeerde Verkoopvoorwaarden uit 2004 en de Engelstalige voorwaarden die Solid Semecs bij haar e‑mail van 18 januari 2013 naar Daviotten heeft toegezonden. De rechtbank begrijpt dat de Engelstalige voorwaarden een nieuwe versie betreffen van de Verkoopvoorwaarden uit 2004 waarin onder meer het arbitragebeding ingrijpend is gewijzigd, en dat Solid Semecs heeft verzuimd om die nieuwe versie bij de Kamer van Koophandel te deponeren.
4.9.
De rechtbank is van oordeel dat, indien een gebruiker van algemene voorwaarden in een offerte een oude versie van die voorwaarden van toepassing verklaart maar een nieuwe versie aan zijn contractuele wederpartij overhandigt, niet de nieuwe versie maar de oude versie van toepassing is op de overeenkomst. Omdat de oude versie niet is overhandigd, zal de wederpartij die oude versie meestal kunnen vernietigen zodat de gebruiker zich per saldo op geen van beide versies kan beroepen.
4.10.
De rechtbank concludeert dat de Engelstalige voorwaarden niet van toepassing zijn op de productie-overeenkomst, zodat Solid Semecs zich niet kan beroepen op het daarin opgenomen arbitragebeding.
4.11.
In het kader van dit incident kan in het midden blijven of de Verkoopvoorwaarden uit 2004 al dan niet van toepassing zijn (beide partijen ontkennen dat, wat betreft Solid Semecs primair) en zo ja, of Daviotten die voorwaarden heeft vernietigd of nog zal vernietigen omdat ze niet aan haar zijn overhandigd. Solid Semecs heeft immers in dit incident geen vordering ingesteld die is gebaseerd op het arbitragebeding in de Verkoopwaarden uit 2004, dat alleen verplicht tot schikkingsonderhandelingen bij een arbiter als bemiddelaar.
4.12.
Omdat Solid Semecs zich wat betreft zowel de R&D-overeenkomst als de productie-overeenkomst niet kan beroepen op het arbitragebeding dat zij aan haar incidentele vordering ten grondslag heeft gelegd, moet die incidentele vordering worden afgewezen.
4.13.
Solid Semecs zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld. Die kosten worden aan de zijde van Daviotten begroot op 1,5 punt van tarief II van € 452,00.
5.De beslissing
De rechtbank
in het incident
5.1.
wijst het gevorderde af,
5.2.
veroordeelt Solid Semecs in de kosten van het incident, aan de zijde van Daviotten tot op heden begroot op € 678,00,
in de hoofdzaak
5.3.
bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
17 januari 2018voor conclusie van antwoord.
17 januari 2018voor conclusie van antwoord.
Dit vonnis is gewezen door mr. E.J.C. Adang en in het openbaar uitgesproken op 6 december 2017.